장음표시 사용
21쪽
siones. quaest .PRima conclusio: Doctrisiam de
incarnatione sequitur proxime δε Etrina de sacramentis quia haec ex illarum babent. Secuda .sacramentum es signum rei sacra: quia significat gratiam formaliter sanctis cantem suscipientes.
Tertia: Dum i ta est res sensibilis
con tam ex forma, idesta rebιs determinatis, Gr materia, idest rebus quae de bis
conmnoruntur .quia haec significationisacramenti accommodata sunt.
Prima conclusio, ex principis q. σprooemio huius 3 l. Secunda conclusio,ex αrt. I. 2.3. Tertia conclusio, ex articulis. q. I. c. 7. 8.
HA C T EN V S verbi incarnati mysteria explicata sunt,deinceps instituta ab illo sacramenta, quibus beneficia illius nobis communicantur,explicada sunt: ut religionis Christianae, quam sacramentis profitemur,plena sit & persecta doctrina.Nam Lacramenta fiunt instrumeta, quibus verbi incarnati meritum & redemptio nobis comunicatur,de vera iustitia,vel incipit,vel ausetur,vel amissa reearatur, Trident.prin Sess.7.Quare doctrinam de incarnatione, consequitur sacramentorum consideratio. Ea vero commodὸ institu tur, si primu generatim de omnibus, deinde speciatim de singulis dis ruerimus. In generali do na de sacrametis, haec omnia continentur e definitio communis sacramenti, necessitas, diuisio S numerus, comparatio,causa instituens & ministra,es secta, gratia de character, de quibus eodeordine dicendum nobis est. Sacramentum igitur generaliter est signum rei sacrae:hac ratione sacramenta de quibus agimus a caeteris qui eode nomine continentur,distinguntur:& idcirco ne vocis ignoratio doctrinam perturbet, & haereticos nouitatis qua veritatis cupidiores delectet,
sensum: sed quantum ad expositi
nem sacrae Scriptura multa eis verba a doctoribus apponuntur. Non tamen licet etiam verba sacra scripturae apponere, ita quod dicantur
esse de integritate sacrq Scriptur , quia hoc esset vitium falsitatis. Et similiter si quis diceret aliquid esse de necessitate sorinae, quod non
quod verba pertinent ad formam sacramenti ratione sensus significati. Et ideo quscunque fiat additio vel subtractio verborum , quq no addat aliquid aut subtrahat debito sensui, non tollitur species sa
AD TURTIvM dicendum,quod si sit tanta interruptio verborum, quod intercipiatur intentio pronuntiantis, tollitur sensus sacramenti,& per consequens veritas eius:non autem tollitur, quando est parua interruptio , quae intentionem proserentis & intellectum verborum non aufert. Et idem est etiam dicendum de transpositione verborum, quia si tollit sensum locutio. nis, non perficitur sacramentum, sicut patet de negatione praeposita vel postposita signo. Si autem sit talis transpositio, quae sensum lo.
cutionis non variet non tollitur veritas sacramenti: quia, secundum Li.x. τε riber. quod Philosoplius 'dicit,nomi
22쪽
delect e breuiter notio nominis distingua rare . . d. tur,& unde in reli onis usum venerit,ex-M . CV Plicetur. Latinis igitur autoribus & pro- δυ/- ὶ r. phani dicitur aliquando sacramentu,obligatio, numinis cotestatione facta, idest iuramentu quo obstringimur aliquo seruitutis vinculo: unde militum iurament dictu eli sacramentu militare,de in iure saepe repetitum est.Dicitur etiam eisdem prophanis autoribu ,pecunia qua litigatores pe dete lite,apud Pontifice, in loco sacro pro pignore deponebant,sacramentum: unde probata est & recepta illa ratio dicendi cotedere iusto sacra meto. mo modo usuris pauit Tertul. lib.ad martyres,& D.Hie. ad Heliodoru, solenem cathecumenorii fide,
datam in baptismo ad militia Christiana, sacramentum appellauit.Hic est usus sacramenti antiquus ti prophanus a nostro instituto alienus. --nti a Theologis vero Latinis, ex imitatione ν- -- p .- prssertim lat. editi vulg. sancte Scripturae, sacramentum aequὰ patet atq; Graecis mysterium:hos aute dicitur sacrum secretii, celsitate& difficultate vulsare
i... νυμ- captum superat,& aliqua ex causa, Dei aut μα M. hominu voluntate,rerum aut verboruin
uolucris ira contegitur,ut soris prima spe - ' hum cie videatur aliquid vulgare, intus tamen
habeat aliquid sanctum S singulare,quoduci paucis reveletur,vel fide latum pateat.
Sic propriἡ & primo ' de arcanis Dei: Seper analogia de secretis regum & amicorum dicitur, de aliquando etia in malam partem.De primo sunt illa.r.Cor. . dis e- satores mysteriorum, & c. rs. Si nouerim mysterii omnia,ubi D. Aug.lib.de gratia,
' Ephes. 3.& Coloss. q. Incarnatio Domini mysterium de sacra menta dicitur. he.s. Magnum sacramentum in Christo,&E
clesia. Ap . I.Sacrametum scptem stella rum. Apoc Π.Bestiae & mulieris sacramentu.De secutio, sunt etia m expressa testimonia.Tob. n.Sacramentum regis abscondere bonu est.Prou.2o. Et qui reuelat mysteria,ne commiscearis. Dan.4.dicitur sacramentia somnij.De tertio,est illud. i. Thess: Alysterium iam operatur iniquitatis,&APOc.I7.Sacramentum belliae.
tan . sint. 3 Ab huiusmodi notione sacrameth pau. i. Iulum deflexa est vox ad sacramenta de quibus agimus a Patribus de Ecclesia Catholica: ut enim sacramentu dixerunt vel
mysterium,arcanum quodda, rerum aut
verborsi inuolucris cotectum, sic deinde quod representat aut fgurat aliquid sicri, sacramentum appellaueri t. vi Tertulaib. contra Iudeo sic rim Elisti,& lib. .cotra Marc.qua D.PaulusGalaia .allegoria dum rum filiorum Abralis vocat,ipse sacrame- tum dicit.Aug.Lignum vitae in paradyso, sacramentu Christi appellat lib. i. contra aduers.Leg.& Prophet.& lib.8.de Gen. ad lit.c.6.8c s.& abstinentiam Danielis a cibis regiis,& signu crucis. lib. is . coua Faustu.
cap.26. panis benedictus catechumenoru,
licet non sit corpus Christi tamen est sacramentum de caeteris cibis sanctior. Sed hi ex lus sacramenti adhuc latius patet, quam sacranicia de quibus agimus: omnia enim
quae nunc vocamus sacramentalia, quasi
adiuncta sacramentis vel aliquo modo similia, ut exorcismi, insufflationes catecheses in baptismo,aqua benedicta, sacranacta hoc modo vocari possunt, quia aliquid sacra vel diuinii beneficium Sereconditu, licet non sit res sacra quae ponitur in definitione sacramenti, significant. Sic loquitur
Epist.2s, Dominicum diem, Sabbathii Iudaeorum,sestu Paschale,sacramenta vocat.& lib.I9.contra Faus .cap.ri. in nullum nomen religionis seu veru seu salsum, possunt coagulati homines, nili aliquo signaculoruvel lacramentorum consortio colligetur.
Ex analogia huius comunis significationis Ecclesiali inde ab ipsius exortu, sa Gamenti nome quod ex vi notationis latius patebat, fecit proprium sacramentoruecclesiasticoru.Est enim omni u doctrinam commune,vocabula plerumq; vulgo de aliis rebus comuni ex usu& accommodatione, sibi propria costituere, ut dialectica, propositione, ratiocinatione,demonstrationem elenchum: physica,materia,sormam, res naturales,sic in Theologia ex comunibus facta sunt illa propria, Potifex,persona, fides,trinitas, liturgia. lissaa iaconus,riesbiter,Episcopus: quaeda etiam excogitauit noua,sed antiquam & catholicam lententiam exprimentia:& ideo non sunt prophanae nouitate de quibus Paulus i. Tim.
6.ut ostensum est nobis iupra principio
doctring de incarnatione. Importune ergo& incossiderate Esretici Protestate nos re prehendunt,quod nome sacramenti, pates
23쪽
Comment . in D. Tho. ter t. pari.
ad multa alia sacramentis Ecclesiasticis ut proprium accomodemus: cum hoc liceat . Onini latis doctrinis N altibus: quare no est sinisti cur Theologiae non sit conccssum. Prsscr-r et M. G Mil. tim cu hec accommodatio non sit dura, Gu. Dd 7. sed analogia nitatur,& verbi Graeca nota- re hic ν None, i mysterium enim dicitur ab eo quod est os claudere , quod nefas esset C lacras relio tonas ceremonias in vulgus pro-ε ν FTς dere quod saepe de nostris sacrametisDiO- ι . n, s. in Ecclectiteri assii mata in verbo aut e sacramenti,analogiam considerant probati & mcliores Theologi ad rem sacram, ut innui is quae sana dici,ntur ad sanitate alii malis , sacro enim, unde sacram tum, ut a veste vestimentum, dicitur lacrametum, iurametatiam, pecunia depol t. apud Pontificem, regum S: principum arcanu, o Ianes caeremoniae sacre,5 hec insignia Leci si ae sacranter laesed proprie haec ipsa, in quibus est analogia secundu habitudine si .gni, ut statini constabit Sacra scripti ita saepe affirmat veteris legis plurima sui in signa,eorij quq ad nouam pertinent: R. m. 4.
Abraha signit accepit circuncisioni,si si iactitu iusiς fidei. Heb. to. Lex habuit v mbra
futurorum bonoru. Denique omnia in fisura contingebant illis. t. Cor. io. In nouo
etia testamento baptismus est signum regenerationis.Tit. 3.& sepulturae Cliristi. I o-
tu esse signum rei sacrae.Sic usi sunt nomine lacramenti veteres Patres, 3c omnes Theologi fi equissime, ut Tertula ib. i.&q. contra Marc. Cyprianus de ablutione pedum,Lactant.bb. 3 q. de sipient. Hiero. contra Lucifer. Erech. q. ad principium, di ad illud, cumque ingredientur portas. Aug. epi. I i8.ῖ. lib.de doct. Christia. c. i' &alias sepissimE,ut speciatim costabit de lingulis sacramentis. Vsus Patru hie est,& Cocilio , Lugdunen .de sum m.Trinit. Lateranen. sub Eugenio in fine, Floret.&Trid.
Dionys. de Eccles. re caeles. hier. tam vocat Symbola que nos signa,& in Theoria baptismi,sie expressit sacra meti nostri de. finitionem sensibila sacra. intelligibilium signa sunt, & ad ea ma ductio & via, intelligibilia aut E sacroru sensibilium principiti 5 scientia. GKci pro sacramento fre- qucter dicunt mysteri u 8 cu agunt de Eu: 'aristia addui epithetsi, tremedi, vel ab ialute dicunt mysteria, per excelletiam dea Di In malia,que ex pu abitur in doctrina de sacramentoria comparatione. aliqua
pro sacramento dicunt symbolii quod est nota & lignit,& ant tu pon, quia rei podct typo S figure vcl. testa inenti ex imitati ne D.Petrici. epi. c.3. ubi baptismu vocat, antitvpon arce Noe, quod Latinus inte Pres reddidit, similis sortiis. Hec dicia sint de nominis usu, Se accAmodatione . de ipsa desinitione singilatim dicendu est. Est aut in illa definitu, generalis omnium sacramentoruin in natura,lege Sc Euangelio i-gnum rei sacrae,ini aute alia propria sacramctoria n. l. Unde decepti sunt, qui eidem definitioni addideriat efficacia, ut sit lignuesticax rei lacre qua significat: quonia i aee et scacia ostedetur propria sacramentor n.Lre ideo no est exprimeda actu in generali definitione: cu id quod est per se inferioris,nullo modo superiori possit actu de exprεssecouenire,d: in omni bene institi ta doctrina generat:a precedere Opoitcta huius igitur generalis definitionis diae lunt partes, si una de res sacra.
3 Signu intelligitur sensibile, quod prinib& prεcipue tale esse dicitur,quod lentibus perceptu, mentem excitat ad percipiendi rem significatam. Sunt qui de ligna ni lii
gibilia species & phat sinata, sed hominibus nihil potest ut signu proponi,quod n6
oporteat necessariolentibile esse, de ideo sacramentu est lignu sensibile: quia omnis humana cognitio a sensis incipit: quare s. cramentum datum hominibus ad signi sicandu occultam rem sacram, non potest non esse signia sensibile. Praeterea. Omnis cultus e xterior est interioris lignu: quia ille ad Deu pertinet, hie homines in eandereligione connectit, quia sensibus ad c gnitione perducimur, Chressest. ho m. 8 in Matt.sed omnia sacramenta pertina ad cultum Dei, ut significetur nos ab illos an .ctificari Ac in ea de religione permanere: ergo sacra meta sunt signa .sic Calat. 1. Circunc ilio est legis prosesito de obligatio, &Ephin cum actia interno coniungitur externum signum his verbis, una fides, unum baptisma.Signum vero & relationem eius
ad re significata & rem relationi subiecta comprehendit: sed in illa d sinitione, prore subiecta relationi signifieandi, ideo x iurpatur,quia res naturales ex xoluntate Dei
instituentis,ad hae significatione quae fide
diuina nobis constat inlii tutae sunt.
24쪽
et sed cum huiusmodi signum aliud sit naturile, aliud voluntarium ex institutione volentis atque id duplex. vel quod habet smilitudinem cum re signiscata, et quod non habet; sacramentum erit signum senis sibile ex voluntate Dei institutumaci quali ilicat perlimile: S: ideo fide diuina e dem vo'untatem patefaciente , percipi potest.Ellectus suam causam naturaliter si--ἔ gnificat , ut vestigium significat animal D.r,bus bosi- cuius est, sumus ignem. Signa militaria dem iri δε ciuilia,quae pleruque in rep. instituta sunt, μ' Iiaia ex Voluntate instituentis significant sine - ρ'' ,lla pleruque similitudine,ut viridis ramus pendens,vinum venale; capita tame papa. uerum a Tarquinio in horto decussa, significauerunt filio eius per quandam simi litudinem, biorum primores occidedos esse.Hoc etiam modo sacramenta Deus in stituit, quae interius latentem rem sacramsgniscaren ut ablutio baptismi, interius bluentem gratiam a peccatis: eucharistiae manducatio & cibus, interiorem cibum ocvnione animae cu Deo significat. eadem ratio similitudinis in interis sacramentis deprehenditur. Vnde D. Dionys de Eccleschierar.hoc distinguit caelestem ab Ecclesiastica hierarchia', quod haec signis &symbolis sensibilibus, illa vero spiritualibus costet;quod adeo semper fuit receptu in Ecclesia catholica,ut affirmet D. Aug. epi. 23.ad Bonifacium, quod si sacramenta
non haberent similitudinem earum rerum quarum sunt sacramenta, acra meta omnino non essent.Et D.Chrysos . hom. 83. in Mattia .Rationem a nobis ex natura cognitionis litimanae desumpta sic expresit, quens de nostris sacramentis: si tu incorporeus esses nuda & incorporea Deus tradidissit tibi quoniam vero corpori huic anima coniuncta est, in sensibilibus intelligibilia tibi tradi voluit: quae sententia valde est consentanea cum altera, quam ex D. Dionysio retulimus. 3 Sed praeterea obseruandum est, hoe siusnum sensib:le in plerisque sacramentis, et in omnibus n.l.non esse unam & simplice rem, sed ex duobus constitui posecta signum,quom alterum sunt certa & prss.cripta verba,quibus& re altera adiuncta, sacramentalis actio perficitur. Ex liis vero, verba formae rationem habent, res alicra materiae 2quia res determinatur ad si is-cationem congruentem rei crae,ipsis ver
bis praescriptis: quod autem dctermina t. ni .
tur, Inateriae, quoi determinar, id aera- etionem habet. D. Aliguit. Verbum & elea Da . mentum appellat in baptis no, unde est illa vulgata sententia, acced i verbum ad elementum, dc sit sacramentum: itaque quamuis ipsa nomina materiar & sormae, scholastica sint,oc ex consuetudine Philosophorum desumpta , res tamen subiecta in ipsis sacramentis nil vere reperitur,di ex similitudine materiae & formae naturali ,
recte illis nominibus appellatur. In his igitur pluribus coniunctis est unum lignum. quod dicimus sacram ctum. Vnde illa duo constituentia unuin lignum,uel inter se coseruntur, vel cum significatione , a qua
dicuntur esse unum signum.Primo modo, alterum est ut materia, alterum , t forma, propter rationem explicatam: altetro modo, utrunque est ut materia, cuius forma
est significatio sacramenti propria. Dico si in; εἰ autem lignificationem propriam sacramc- siti, quia verborum huiusmodi propria significatio,non pertinet ad formalem signi v. scationein sacramenti,sed ut res quaedam debet aeeipi,quae determinatur ad significationem rei sacre,quae si nificatio estior malis sacramento ex diuina inititutione: - neque aliter ex comuni usu loquendi, verba illa ad significadam rem sacram & sa ctificantem accommodari possient, , t po- .stea constabit apertius, cum causas institutionis sacra metorum explicauerimus. Itaque tria externa sacramenti materia,comprehendens verba & clementa . significat non ut voces ex humana institutione, sed ut res diuinitus,ad representadum aliquid, vltra vocum vulgarem sensum aisrinptae, Et idcirco,etiamsi sacramenta vulgari lin. sua non administrentur, quod in catho ii eis Protestantes inconsiderate reprehem n. iis. Minuti. dunt tamen x ulgaribus etiam hominibus, Nietis .
quibus aliae linyae ignotae sunt, bene in stitutis in religione Christiana, sacramen taliter sinificant:&no bene institutis etia- si eruditis in omnibus linguis, nihil omnino sacramenti liter & Christiane significa-hunt. verbi gratia, ablutio exterior pueri, adiunctis illis verbis: Ego te ba pileto, &c. eruditis, imo latinae linguae in laeti non si- pnificant emundationem et sanctifica. tionem interiorem, quam tamen sipniscant Christiano ignoranti linguam latinam. Porro in omnibus sacramentis est
25쪽
est nota materiae & formae distinctio, prae .
terquam in matrimonio de poenitentia: edin illo,contentiis unius cointrahentis,ut determinuur, est materia, ut alterum vicissim dete minat, est forma, mom exprimatur
verbi,uci aequitialetibus I ignis: quia aliter non erit signum se a sibile, de ideo neque
sacramentum: in pati eritia, materia sunt peccata conlega dic c trita & satisfacti. ni expolita. iuod autem dici urta verris io conseiilii fieri matrimonium,non exclud: t externum signum sed parentu consei sum, vel copulam contrahcnt um. Sed ali-
uado quc non sunt in materia & serma sacramenti quia neque sentibilia, icutur sacram tum,quateruis lignis sensibilibus significantur, et Cliristus in Eucharistia dicitur isacrament , iccomolato per synecdoche nomine tinentis rei cbtentg. Itaque
dicitur lacra me .la quia non per propriam spcci 2. sed sacramctaliter Ec occulta continctur infra q. 7ζiar. i.ad te: tiu.Vel quia istibi sacra metalitur ut ligni: dc autor gratis, qui in sulci picte efficit.explicauimus prio-α -- id ii patiem delinitionis sacramenti
zz. - Altera pars est res sat alea vero no est
culta mi Deo dicata : cani huiusmodisi .licari possit imaginibus, caeremoniis,
A sacrificiis veteribus, aeneo serpente, manna, transitu maris rubri, ingressu terrae promisia , quae tamen constat non
fuisse sacra meinta : quia res sacra in hac generali dinnitione sacramenti, in gratia tarmaliter nos sanctificans: non quod
omne sacramentum eam ei sciat , cum
hoc sit proprium sacramentorum notis te si . sed quod omne ea si nilicet:vt sancti.
scatio reseratur ad rem Lacram significaram non ad sacramentum 1et efficien vel instrumentum illius:& ideo , ratione sacramenti excluduntur, solennes vasorum, templorum, altari im, vestium benedictionesta cosecrationes:quia licet passionem Do- . mini exprimant,non tamen xt immediatὰ applicatam ad nostram sanctificationem licet eam eminus respiciant. Res autem hec sacra no exprimitur definit one sacra- cti,, t causa generalis nostre sanctificatiotiis. ., ni sed ut ipso sacra rei usu sanctificas. t . a. ablutio baptismi ligniscat gratiam, que in Τ bapti ato recepta formaliter ipsum sanctificat. Alioquin omnia vetera sacriscia,quq prsnuntiabat nostram sanctificatione per
Christi essent sacra ituta,cotra desiniti item Concilii Florent.in doctrina de sacramenti quu in veteri lege distinguit lixe
tria intcr se,laciamenta, sacra, Si lacrificia. Sit itaque, res sacra gratia sancillicans,non sub ratione communi,& ut in generali causa pallionis Dominicae constituta , sed quae actu & usu sacramenti ad alicuius sanctificationem applicatur. An vero applicetur cfficacia ipsius sacramenti, modo non asserimus , sed ouod ligniscatur ipso usis applicata, non ceterminando anpcr ipsum ei sective, quod explicabitur in ditaretia sacramentor veteris Sc nouae legis .Explicatur eadem sentetia hac distinctione gratia & sanctificatio Christi, quae sacramcntis lignificatur, tribus modis p test significari,vel ut est in se, vel ri generalis causa meritoria nostrς sanctificati ni, velut immediate di sormaliter homine sanctificam,& ideo dicitur iusti scans, defratum faciens: primo modo significauit gratia Christi columba in eius capite apparens cum baptidatus est, secundo modo omnia vetera &noua sacramenta repet
sentant pallionem esurrectioneniax si riam Christi, quibus nos generaliter iam ctificamur: tcrtio autem modo gratiam sacramenta proprie lignificant:&quamuis altero modo si ruficent,ex hoc tamen tertio praecise habent sacramenti rationen, ut statim confirmabitur.
Explicatione utriusq; partis definitionis
sacrameli, confirmatio lingularia partium cosequitur. mo igitur osteditur sacrametu esse signum sentibile, tribus amuniciis Theolosicis.Priinulit ex Concit. ilorent. in doctrina de sacramentis. vetera & noua sacramenta lignificant gratia, sed noua tantum es sciunt: ergo commune est omnibus
sacramutis esse signa senti talia gratiae.Sec udii est quia Itoi nes signis lensibilibus in prosessione eiusdem religionis colligantur,
sed sacramentis colligantur,x t in v cl.l.cir-
csicisione in noua baptistino,& ideo qui circunciditur, inquit Paulus ad Galat. dubitor est . niuersae legis iaciendae faciam emta igitur sunt ligna sensibilia.Tettium est: quia quod in omnibus singilatim sacta inductione sacramentis reperitur. id est in genetali desinitione sacramenti constituendum: si autem singula veteris &nO- ut legis sacramenta percurras , reperies
26쪽
igitur generaliter destatur sacramen. disserentiam illam sacramcti rei sacre tantum,signum sensibile. tum esse accipiendam de gratia sormaliter6 Altera p.definitiolus,res sacrς,ut sancti sanctificante. fieantis formaliter sic primo confirmatur. 8 Secundisi consecrarium est,sacramet μι---s Sacramenta data sunt nobis post lapsum rutriplex est usus & utilitas generalis pri--UM primi hominis, ut mundati a peccato san- mus Dei in nos, sanctificatio de gratia dectificemur: sunt i situr ligna rei sacrae san- qua modo dictu est alter nostri in Deuscictificantis: alioquin non congruerent fini lice cultus & reuerentia pertinens ad reli suae institutionis.Secudo, quia notia sacra- pionem virtutem,quatenus ipsovsu sacramenta emciunt quod significant,& ratim menti profitemur Deum autorem rio ne huius efficacita differat a veteribus, ex sanctificationis, nos peccatores & egentes
vidi strina de sacramentis Concilii Florenti diuina gratia, subiectos rebus sensi blibus
est sed recta fides docet ea e cere gratia, sacramentorum per Deum,&c. Tcrtius ut instrumenta, quod suo loco constabit, est,nostri inter nos ipsos, quatenus sacra- ergo significant gratiam. quod si in ratim mentorum susceptione, in prosellionem ne si nificandi cum veteribus conueni ut, eiusdem rei totiis eoiligamur, neq; aliter omnium sane commune erit, significare ab alienis dii tingui possumus, xt prius e gratiam Lan tificantem. Sic de baptismo plicatum est. Tertium consectarium est, Ad artis. t. Rom.s.quod emciat nos commori pecca signa sensibili.i. quae in sacra mentis nouaeto, quod est sanctificari: di de Eucharistia legis constant materia & forma sbius Deus Ioa.6.Qui maducat me vivet propter me, definire & initituere potest. solus enim de r. C talo. unum panis de unum corpus Deus ex se propria virtute est causa sancti multi sumus, qui de uno pane de calice par scationis: solus igitur Deus pol si signa M. P.M-ticipamus : quibus omnibus signiscatur sanctificationis definire S instituere: quo- νει cr insta. gratia unionis,quam Eucharistia n nobis niam vis haec sgnificandi, rebus ipsis crea a ram-essiciti tis naturaliter inusse aut conuenire non po '7 Ex his emciuntur queda consectaria, test, sed secim in potentiam obedientis, ad id de quo agimus valdE accommodata. uae respicit primum agens: ergo nonios. Primum lit, quamuis sacramenta pleram sunt actu habere vim significandi sanctis ut nouae legis o Innia,multa lignificent: ea cationem,qua propria virtute solus Deus tamen sola ratione proprie sabent ratio- efficit,nisi ab ipso ad sitnificandu accomonem sacramenti, qua sunt si Ina rei sacra dentur. Vnde aperi stime deprehenditur 1. --δsa miscantis.Prima p. conlectari j eoimat, inconsideratio Protestantium qui sacrame gam Iin
quia recepta est illa sententia Theologi ta vulgari lingua administrari volunt,nem μ' rum, sacramentum noui legis est signum at ter fidelibus suscipientibus significare: rememoratiuum pastioni Cnrim praeteri- quasi vero haec significatio in usu vulgarit demonstrativum praesentis gratiae san. alicuius linguae polita sit, & non potius inctificantis, & prognosticum rei lutum ut doctrina religionis, per quam etiam igna- gloriae. idem ostendit D.Paulus in baptis- rus linguae latine cognoscit&credit,ipsammo Rom.6.cum ait, quicunq; in Chr sto actionem sacra metalem, sanctificationem IE s v baptiχati sumus in morte ipsius b, interiore sacramenti cuiusq; propria signiariirati sumus consepulti enim sumus cum ficare. Praeterea, sacrametatis significatio illo per baptismii in mortem. Ecce redo est in signo sentibili sacramcti: hoe autem dationem mortis Christit deinde, ut sicut signum sensibile rebus & verbis constat in Christus siurrexit a mortuis per gloriam Pa Euangelio: quare ad percipiendam huius tris ira & nos ambulemus in nouitate viis, signi significationem,nihil facit sola verbo ecce gratiam praesentem:tandem addit, si vim cognitio,vt costat in forma baptismi, enim complantati facti sumus similitudi, confirmationis,&e. Quidquom voces ex ni mortis eius. simul & resurrectionis eri, humana institutione significant, sacramen musaecce gloriam. idem docet Dama l. ta vero ex diuina, vltra vocum vulgarem lib.de fide e. . N Dvonis. de Ecclesilieri intelligentiam: nihil isitur rescit ad signi- e. .& potest colligi de Eucharisba Io26. ficationem sacramenti percipiendam, v dc 3.Cor.io Altera p. consectarij constat cum in quibus administratur cognitio: sedax praecedentibus, in quibus ostendimus potius catholicae religionis accurata instru
27쪽
tu i .Deniq; verba de formae sacrament rum non significant sacrametaliter ex usu verboru sanctiscationem, sed vires quae . dam materiam sacramenti determinantes et verborum igitur lignificatio percepta, per se non facit ad percipi edam quam dicimus sacramentalem sign scationem, hoc est ut signi a Deo supranaturaliter in-n tuti. Dico autem per se non facit, quia quod omnium sacramentorum ligniscationi sacramentali conuenit, hic explicat dum est,accidit autem quibusdam sacramentis,ut assiimptae fuerint formae que ex communi vocum impositione remissionε peccatorum & ex consequenti gratiam iustificantem significent ut in poenitentis Zce tremet unctionis sacramentis,ut ex aperta ipsaru m formarum significatione, nM3 ima quaedam animarum consolatio in suncipientes derivetur. Colligamus igitur ex ratione huius consecta ij proposita, quod sicut iud cio Spiritus sancti desinitum est, qudibus sunt litudinibus in sancta scriptura spir malia significentur .ita oportuit, Deomstitutum esse, quae res asstarantur ad imgnificandum in lingulis sacramentis:quod haec significatio no conueniat his rebus ex aliqua virtute naturali. sed sollim ex diutina institutione. Etenim licet sit in creaturis aptitudo quolam, ad significadum effectum spiritualem: ista tamen aptitudo ad specialem effectum spirituale significa iau,a solo Deo potest determinari:vt aqua apta est ad significadam mundicie . sed si miscare eam quam baptismus emcisi s lus Deus qui per se eandem essicit potuit instituere:&ideo ad istu speciale effectum significandu in creatura tantu est potentia obedietiq.Prstere , significationem practicam,ideli rei actu sanctificatis solus Deus potest instituere t quare de sacramenta, que sunt signa practica hoc modo omnia, respectu gratie actu recepte, licet solumessiciatur per noua sacramenta : in omni-hus tame aliis recipitur gratia.licet non per ipsa ut collabae in disteretia sacramentoruvinn l. Hic est prima ratio tertii consect. I; Altera ratio est, quia si creatura rationalis,homo vel angelus posset definire signa sensibilia sacramentorum, quae sunt mat rit S sorme illorum posset Deo prescribere, quibus rebus homo sanctificari deberet: quod est valde absurdum: m hec sanctilicationon sit ea aliquo debito creat rae, sed ex sola voluntate 5c misericordia Dei. Huiusnodi rationes concludunt generaliter de omnibus sacra mentis natu-H. legis,& Euagelli,quia omnia sunt ligna gratiae sanctificanti K ex qua rationes conclusesiunt. Sed in statu naturae, illa sacramenta ex speciali instinctu & reuelarione Dei interiori. sacta saltem primoribus de capitibus similla um, sunt instituta, Nhac ratione Deum autorem habent:ritus enim de se ramenta legi contentanea esse debet: in illo vero statu lex scripta no fuit. aut exterius proposita, sed cordibus hominum inscripta: cum lex naturae perfecte luceret in cordibus hominum , neq; adhuc
esset peccatis extincta aut colaminata .Poste, admonitione illa legis naturalis per peccatum contaminata,& in muris excα- eat s quodammodo cxtincta, ne errarent
homines in side& rei doneaegem de ma data scripti Deus proposuit per Moysen.
Hac ratione factum est v t quamuis in cultu extemo de sacrificiis Deo offerεdisaiberior fuerit ante legem populus patriarcharum : tamen sine diuina reuelatione nihil horum statutum suisse iudicamus. de cim cuncisione quidem.quae legem praecessit, hoe valdEnranifestum est, cum eam D minus Abraham praeceperit Genes. II. reliqua vero licet non tam apertε. omnia
tamen peculiari instinctu Adamo pismum, deinde ali s Patribus populi a Deo Din tradita & deinde ab eorum filii; frequentata censemu .in quo genere, videntur esse sacrificia duorum primorum se trum, holocaustum Noe sacrifieia Iob pro peccatis filiorum dc a micorum rvt oue admodum haec sacriscia spirituali instinctu in certis di definitis rebus ins ituta sunt,sic de sacramenti quae in eodem si
tu natura fuerunt, existimamus.
et De sacramentis v.l.res notior est. in omnia Domino precipiente de Moyse proponente Sc promulgatate, sint instituta, ut constat ex sancta scriptura Levitici. Sunt autem speciales rationes de his veteribus sacramentis, praeter duas illas generales ex significatione sanctificationi de omnibus sacramentis:eonclusiti Una specialis r tio est, quia ut solus Deus reuelare potuit mortem Ze passionem Christi futuram, &eius ad nostram sanctificationem applicationem:sic etiam Deum instituere suit necesse, quibus actionibus, sacrisciis, sacra. mentis
28쪽
mentis & creaturis, illa omnia significara praedicerentur:que ratio ex ea parte sacramentis nouae legis potest accommodari, qua sunt ligna mortis Christi, sed praeteri. ,ut illa Quacramenta suerunt signi situm. Altera ratio specialis de sacramentis veteribus est,quod haberent illa alium ensectum supernaturalem, quatenus consse rebant mundiciem legalem, quam nulla creatura ex sita natura conferre poteratret autem homo condere non potest legem, quae statuat huiusmodi immudiciem qualis fuit ex partu,ex mortui contristit sed lov. h. y. Si tus Deus, ita quoque solius Dei est sacra--εm μανυ menta aut sacrificia instituere, quae es5ὸς ciant hominem mundum ablomni legali immunditie. I. E .QIia. 13 De sacramentis deniq; n.l.ipsa a Christo qui vcrus Deus est immediate ipsius
ore suilla instituta, dubitari nopotest:quod
sentema quorundam Theologorum asserentium extremam unctionem a Iacobo,
de allaqueia ab aliis instinctu diuino suis. se instituta fit plane explosa, de in Conem
Trid.sM7OCan. t.danata ut licet expressa scriptura non commemoret ea esse S Christo instituta, nec tempus aut rationem institutionis describathcert5ωnecredamus,
Christum immediate praescii illa omniusacramentorum materias & formas,neque vili mmistro eorum institutionem commisisse. Hoc significat illa sententia Baptistae
Ioan. t.hac in qui baptizat, cum Christum demonstraret.Ideo etiam Paulus I.Cor.I.
de 3.diligenter admonuit,ne quisquam ba nismu Pauli aut alterius ministri esse diceret, qui sola Christi potestate constaret
mutus caulam D. Augaris .in Ioannem
se reddit:potellatem baptismi ipse Dominus habiturus erat, & retenturus sibi, siue praesens in terra, liue absens in coelo, nec Paulo nec Petro traditurus,nec in aliquem a translaturus,ne seruus in seruis spem pone rei,de no in Domino:itam aliquando Pau- α tu ut lus Euangelium meum dicit, baptismum aut sacramentum meum non dicit. -- ara I 6 Consrmant pr: terraTheolosi esiueaa . aT nientissimum fuisse sacramenta solo Deoi. ν--μ institui argumentiis variis, sed si recte e M. tW a pendamus,omnia videtur reuocari ad triai, 'issis. capit : Ut enim ex De aut ex nobis, aut ex creaturis pro materia illorum institutis vis. desumuntur. Ex Deo quidem, quia in hae sacramentorum institutione deprehendi-
tia Dei. Misericordia quia in rebus passim . . obuiis & sacile parabilibus constituitn seram sanctificatione, v. g. aqua,pane,Vino, oleo. ut sit facilehomo labitur in peccatum,sic etiam facile pollet in gratiam Des restitui. Iustitia quia homo offendit Deli, de appetiit dignitate Dei, abutens creatura contra Dei praeceptum :quare decebat diuinam iustitiam sic reparari hominem, ut creaturis ad suam salutem subi eretur. Sapientia quia corporalem N abi lectam crea : .v tura cum diuino opere di admirabili, san- ctificatiolus hominia,coniunxit quod insa cra Eucharistia ratione realis praesentiae Christi. mirabilius apparet: ut iaciat Christus nostram salutem operatus est in sensi si bilibus iue carnis rebus aqua sangmne, su- dore & limitibus te etiam nobis applicaretur per elemeta len Iibilia. Potentia,quia an ereaturis corporalibuς ut primum mi Phauit de daemone .lie per easdem esicit de significat sanctificatione, quam n c angeli nec homines ex se cilicere postiani. Vnde potet ad sepientia Dei, In toto ορο r. re redeptionis &tatiuificationis nostri mi-π νοῶ ali rabiliter elucent,ut explicatu es tali praq. i. - P ar. 2.huiusmodirationesexmo colligutur.
17 Euhomine, illa prima ratio desumi. tutaquia cogruit naturς ipsius vi per sensibilia duc tur ad spiritualia Nintelligibilia, sic autem deducitur per res sensibiles institutas a Deo in sacramentis, iuxta illud Rom. i. inuisibilia Dei per ea quae facta sunt,intellecta colpiciuntur VndeD. Aug. vocat nostra laaamcta, verba visibilia qui . , bus gratia pallio imDomini cs, obis annucia ur&accomodatur: ut bapti l mo intelli δgimus quo modo Christus purget a peccatis, Eucliaristia quo modo pascat animas, foveat ad nouam vitam in Christo, quo . nx b
modo vinax; oleo, tuo modo roboret,cSteraq; supra nature codationem in nobis mirabiliter operetur. Altera ratio est,qua lusexternis sy tribolis sacramentorum, colligatur primum respublica colentium Deu &Ecclesia,charitas ciuium eiusde resp. coninseruatur & augetur fides in Deum profes- η'. Io.e dasione externa signoru exeicetur:separatio
maloru ab Ecclesia aperia filicum a sacra--u
gnificatione trςstatillimis &obseruatione iacillimis,locietate noui populi colligasse. . .' B x D R.eliqua
29쪽
iῖ Relique sunt ratione excreaturis d iiimptae quaru prima est: vi verum usum cre.ituraru ad honorem Dei, homines imtelligerenticum saepe ad offensionem Dei creaturis abutantur: ut maior sit ars Chimm seruantis homines per creatura quam daei nonis per casdem perdent H.Sic autem creaturae litae anitati inuite subiiciuntur,
ut inquit Paulus Rom.8. incipiant liberaria seruitute comiptionis,in libertatem j
ris filiorum Dei:& que peccatis nostris c5taminatae, Sc a naturali coditione deiecthnaturae horrore insito ingemistiint, per an sumptionem ad sacrum usum sacramentorum , intima rursus naturi inductione la
tentur , sibiq; quodammodo gratulentur. Atq; etiam tue propristi mξ creaturae Desi benedicunt.cum illi exhibentur,nsi solum ut supremo conditori , sed ut redemptori& instauratori rerum omnisi: ut ita homo simul eum rebus omnibus sua causa institutis, cultu Deo summum exhibeat, quod Darenaeus lib. c.32.sandia explicat disserens de Eucharistia.Αltera rario collisitur
ex fine creationis creaturarum omnium.
Si enim hominum gratia conditae sunt,co. sentaneum est,ut non solum nobis subserviant ad corporis & vitae communis subsidia, sed multo magis ad animarum salute, & spiritualia beneficia: unde etiam creaturarum prἴstantia, dignitas 3c indita , creatore bonitas osteditur, contra Manichaeos de vetustiores quosdam haeretico qui corporeas res impie abominasantur, ut in seipsis prophanas,& creatione impuras cum tamen Deus his voluerit coli. & Christu in summo suo lacrificio, dc in sacra mentis nostris uti voluerit. His rationibus effectu est,omnia sacramenta a solo Deo recte instituta esse in rebus sensibilibus.19 Ex quibus aperiE es scies non esse in potestate totius ecclesiae, summi Potis. autioncilii generalis, saeramentum aliquod instituere:vel de materia de forma, quae
sunt partes essentiales sacramentorum nouae legis aliquid mutar Christum autem, de ut Deum habuisse potestatem instituendi quae dicitur autoritatis, de vi hominem potestatem excellentiae,reliquos homines tantum habet potestate ministeriale,administrandi sacramenta a Deo de Christo instituta. Potestatem autoritatis dicimus, quam quis per se de propria virtute habet, non ex alio,vnde dicitur autor illius, res
qua est in omnibus aliis p tcstas ministoriali quae vel est excellentiae, vel minisi risistantia m. Deus tantum habet potestatem autoritatis,quia solus est prima causa, quae propria virtute operatur, reliqua mnia potestatem ab illa derivant' do quia omnibus utitur Deus ut ministris de instrumentis,ideo ab illo desumunt ministerii de instrumenti potestatem.In sacramentis ij c. . . . p. 2tur triplex est efiicies causa, principalis vel
prima, ministerialis suprema, e ministeria- ilis inferior principalis est Deus unus & trinus,suprenius minister,Christus ut homo. de sacerdos,le lator nouae legis. serior mi , , Rnister, est homo sacramenta vice Christi dispensans.His tribus causis respondet triplex potestahautoritati excellentiae, ministerii. Potestas autoritatis est in Deo propria,natiua, Enullo derivata , in institutio.
ne,consectione, operatione ed dispes ali ne omnium sacramentorum, immediatri
proprie dc per se, tam ad ipsa quam ad eL
sectus eorum producendos concurrens.
Αm: ideo huic primariae cause soli suo iure & propria autoritate, tribuitur institutio,& bonus usus instrumenti cuiuscunq;, producetis effectum spiritualem Sc sum
naturalem. cuiusmodi est sacramemtum:
quoniam Deus solus per se dat gratiam diiustitiam, teste propheta Psil 83. gratiam de gloriam dabit Dominus r de Apostolo
Rom.8. Deus est qui iustificat. Solus enim Deus per se illabitur in animam , de inte nos gratiae effectus in ea producit: quare cum haec solus Deus eniciat propria aut ritate conficitur sanὸ, ab eo tantum insti posse instrumentum gratiam significans, conserens se iustificans.Mera igitur calumnia est haereticorum, qui obiiciunt nos in buere sacramentis, Z: ministris eorum in nouo testamento , quod solius Dei proprium est. io Altera potesta qui inChristo ut lim rivis ore
mine tanquam in supremo noui testamen liniis ια ανι-
ti ministro residet, non est sic nativa, sed ministerialis, accepta & diuinitate d pendens:sed quia eli instrumenti cum verbo Dei personaliter coluncti, de capitis sin
gularis 3c reliquae potestati humanae prae stas deo a Theologis dicitur potestas e 'cellentiae,quam Christus saepὸ vel instit turus sacramentun vel praecipiens aliquid Apostolos de usta eorum solebat comm morare , nomina quidem missionis, circa
30쪽
sacramentum poenitentiae Ioan. ro. cum inquit,licut misit me vivens pater. circa sacramentum baptismi Ma . vlt. Data est mihi omnis potestas in exto & in terra, euntes ergo docete omnes gentes baptiarantes eos in nomine Patris, & Riij & Spia ritus lancti. eadem potestas, nomine clauium exprimi solet ,& aliis modis in sincta scriptura. Cum autem Christi pastio, quae illi vi homini competit, effecerit no stram salutem & iustificationem non tan tum meritori θ, sed effective non principaliter, sed instrumentari ut ostensum est rupra quaest. 8. artic. q. ideo potestas exara ε. 3 ρ.. cestentiae in his quatuor polita est. Primoso sit M. - quidem quod meritum & virtus pastionis
. eius,operatur &appi iratur in sacrament in secundo quod eius nomine tantum sacraamenta conficiantur a quocunq; ministro: tertio ut idem, qui vi homo sua eastione virtutem dedit sacramentis, politi sacra menta instituere: quarto, quia causa non pendet ab effectu, sed contra , ut sine sacramentis potuerit Christus. esse tum sacramentoru communicare De primo constat, sacramentis nouae legis nobis tantum communicari ea,quae Christus nobis me ruit, gratiam,satisfactionena culpae de preianae,ut licet baee omnia, sine meritis nostris nobis donentur, non tamen sine debito
meritorum &satisfactionis Christi:& ideo nobis sunt gratuita dona, sed Christi mearitis comparata:quia de eius gratia omnes accieimus Ioan . I. & per Clitistum Deus omnia nobis pretiosa donauit promissa. a. Pet.1. Nihil itaq: culpe aut pcens ullo nis cramento remittitur,pro quo Christus plenissime non Elis fecerit: & idcirco famamenta non habent aliam vim nisi quam Christus meruit, sed illa meritorum de laiatisfactionis siufficientia, sacramentis secum dum efficaciam applicatur. De secundo
manifestum est,sacramenta Omnia nouae
legis in nomine Christi sanctificari,non id significare quod noliten Christi in semis
horurn sacramentorum primatur, cum
potius omnia serὸ inuocato nomine Trianitatis conficiaturi sed ligniscat, illius virtute , instituto, primario ministerio, & fiude huius nomini sis ministris Christi sacrimenta dispensari, cum non sit aliud nomen sub celo in quo oporteat nos saluos .ii a fieri: dc inde effectum est, ut nullus umia quam ausus fuerit, sacramentum suum
iueere, quod Christus institu:t, ut supra
ex D. Augustino obseruauimus. Tettium quod erat in potestate excellentiae ex prγcedentibus aperte deducitur, cum Oilcm derimus eum posse lacramenta instituere, qui sanctificare potest: Deus autem p
test perse& principaliter, Christus qua ho
mo, ut instrumentum coniunctum , into
riorem sanctificationem efficere Cluistus igitur de ut Deus per se,& ut homo per potestatem excellentiae sacramenta potest instituere. Praetereas sacramenta in Ecclesia necessaria sunt,qui Ecclesiam Christi nam instituit, lacra menta etiam debet inastituere i Christus autem sundauit nouum testamentum de nostram Ecclesiam: Christus igitur etiam ut homo sacramenta imstituit. Communicasse autem Christum essectum sacramentorum sine sacramen iis, xt remissionem peccatorumdi gratiam notissimum est, ex condonata culpa Ma malene solo verbo,& poena peccati adulterae,atque paralytico, de eam potestatem habere filium hominis in terra, illa miracula Iudaeis demonstrat. Haec diligenter mnes catholici animaduertant, quae diximus soli Christo eonuenire qua Deus, de qua homo est per potestatem excellentiς, contra hereticos inconsideratὸ asierentes, nos nihil Christo tribuere in gratia sacramentali,& totum quod ministris inseri ribus aut saeramentis tribuimus, Christo detrahi,cuta me eontra a nobis effectu siti Sed hie a Theologis quaeritur,an Christus Disputa hane potestatem exeellentiae, vili homini potesta-
comunicauerit, vel ramunicare potuerit' te excellende quidem no communicasse certum est, ite. quia definitum est in Trid.sess7. Can. i.omnia immediatὸ a Christo instituta contra haereticos,& quosda catholicos, qui confirmationem,& metionem,uel ab Ecclesia, vel ab Apostolis assemere instituta. idem L . probant Am .lib. de sacramentis c. Cyprian.serm. de baptismo Christi. Aug. trach.f. in Ioan.& ideo nullus unquam eo natus est hominem a peceatis ab haereline sacramento,neque D. Paulus Corim thium incestu commaculatum I. Corin. . ala b Α, culpa extra sacramentum absoluita esto .3tamen non communitauerit Christus po- . testatem instituendi sacramenta: an potuerit communicare t respondeo potuisse ab . , , ae
alio institui sacramenta potestate Christi accepta,quae gratiam virtute illius conse v 3 rent, . P -