Cornelii Jansenii ... Systema de gratia Christi methodice expositum, & theologice confutatum secundis curis R.P. fr. Fortunati a Brixia ... Opus posthumum

191쪽

sensu Deum non iubere impossibilia , neque Jan senius inficiatus est , disertissimis verbis ipse quoque affirmans , non aliter verum esse , quod Deus non jubeat

Quod modo diximus de impletione divino

Tmn praeceptorum , etiam de peccatoris conversione ad- Deum velim intelligatur et arbitror nempe, ut peccator.

re dici queat ad Deum posse converti , haudquaquam sufficere , ut habere , seu obtinere ipse possit igratiam, qua converti ad Deum possit , eodem plane sensu , quo homo dicitur posse manducare panem, . etiam cum panem non habet , neque etiam quaquam,

πηδε sibi paxem comparet , & quo dicitur etiam , hominem illum posse videre , qui non habet lucem , sed in tenebros um carcerem injectus es, quamvis sine lucemifurus si πηquam , imo ne videre unquam possitia Si. namque , Deum pol me nobis dare gratiam, nosque' egratiam recipere, qua implere divina mandata, atque ad Deum converti valeamus, plane sufficeret, ut vere dici pollet, Deum non jubere impossibilia , nosque posse . ad Deum converti . etiamsi , dum urget praeceptum , gratiam illam minime haberemus; haud sane ideo , quamobrem dici recte non pollet, sicuti certenen potest, Deum non jubere impossibilia , si , quin illis sanitatem restitueret , praeciperet caeco , ut Videreis . surdo , ut audiret, tibiisque fracto , ut recte graderetur Non

is vi Lib. 3. Ae Gratia Chrisi cap. I a.

192쪽

No,ne enim illis Deus donare sanitatena potes , ipsique possunt sanitatem recipere Θ Similiter quis negabit , homini, quamdiu alis caret physice impo ibile eisie, ut volet , sicuti etiam ut ille diu vivat , qui panem non habet , neque etiam quidquam , unde sibi panem comparet , quamvis & Deus dare possit , & ipsi possint alas , atque panem a Deo recipere Posse igitur hoc sensu minime sufficit , ne Jansenio impie docenti Deum impossibilia praecipere , consentirunus.

ANIMADVERs Io VII. - 138. Ex ea demum gratia , quam parvam vocat

Jansenius , illa velleitas , conatusque ille derivandus est, quo, ut ipse ait , homines justi ea Dei praecepta

implere volunt, atque nituntur , quae , eodem docente , sunt ipsis observatu impossibilia. Parva enim illa gratia quamvis , inquit Jansenius , nullo modo nociat, ut homo Dei mandatum operetur , ut Deum super omnia dili at, ut speret , ut oret , ut credat s ad hoc tamen facit aliquid mel 'isarum , vel alterius cujusdam non voluntates, sed velleitates , vel complacentias excitet. quas, nisi divinitus infundantur , obtinere hum a potestate nemo potes 29s . Hinc causam explicans , cur divina mandata observari quandoque non possint , ait, id non ex eo oriri , quod actu, implendi debeat ei spernaturalis , vel meritorius , vel aliquid simile, sed ex eo quod vires voluntatis infirmae sunt propter concupiscentiam a volendo bono retrahentem , cujus renisu pi, inquit ille , ut vires voluntatis disrahantur , atque ita homo non plane velit , non integre velit,

193쪽

'a 8 SY sTE M A i s mion tota voluntate velit. Addit vero , talem volum talem non esse idoneam , Mi superet alteram vetustate roboratam, quia per illam xondum potest homo tantum velis , quotum I ficit , ut volendo faciat. Po terit autem , inquit, cum habue=it magnam , ct robu'sam 196 , nempe cum tanta coelestis delectatio gratiar m ipso fuerit , quae terrenam carnalis cupiditatis delectationem intensive supermerit. Ideo enim, inquit alio loco , in. sa cum tentationibus dimicatione magna , adeoque nrajor , ac victrix delectatio coelestis cessaria es; Mia alioquin voluntas tam magnas volendi vires adhibere non potes , seu , ut Schria loquitur. tam intense ac fortiter velle non potes, quant m neeesse es , ut tentatio seu delectatio opposita fueretuκ

Ateriori gratia in sum natura lapsae nunquam re

situr. 139. Videlicet nulla secundum Jansenium in hoe lapsae corruptaeque naturae statu datur interior gratia Christi , quae culpa nostrae voluntatis , totum id non obtineat, quod, habita ratione circumstantiarum , in quibus tribuitur, obtinere a nobis potest , & propter quod obtinendum nobis a Deo confertur. Neque enim re proprieque loquendo , dici potest , voluntatem. ristram divinae intiae resistere , fi illi obsequi nequit, idque nunime lacit , Fod per eam facere ipsa non

Potest. Resi ere gratiae, proprie di siricite loquendo, i quie xy6 Lib. 3. ejus cap. 13.

194쪽

I AN sa M r A NR KLiquit Q. P. Grave ii , est eam fruinare su privare eo efectu , quem habere potes in hic circum amittiis quibus datur 298 . Re quidem vera resistere gratiae est impedire, ne gratia operetur. Quomodo autem dici potest b, voluntatem impedire , ne gratia , opere itur Dud , quod ab ima gratia acta' produci non po rein Itaque ut dici queat , quod voluntas gratiae resis

stat, duo requiruntur. Primo et quod gratia privetur eo effectu , ad quem ipsa excitat voluntatem. Secundo: quod gratia det voluntati potentiami operandi illuminectum. Si enim ivoluntas non potest operari effectum, ad quem excitatur a gratia nulla est, vel eine potest ex ejus parte resistentia. Hoc igitur praemissis certo inconcus seque principio , futurum necessiario ostenditur secundum Jansenium, ut in hoc lapsae naturae statu voluntas nostra nunquam interiori gratiae resistat

Coelestis namque delectatio, in quo medicinalis Christi gratia, illo docente . posita est , vel gradibus suis su-.perat delectationem illam carnalis cupiditatis , qua tunc voluntas premitur , vel ab illa intensive defiat Si superat: tantum abest . voluntatem nostram illi gratiae resistere, ut ne resistere quidem possit ; cum plF- ω necesIarium sit , ut secundum illam voluntas ipsa operetur. Si vero intensiis deficit : eum sit ph ce in .

Possibile. , ut voluntas per eam vincat carnalem cupiaditatem , atque adeo ut bonum illud opus agat , ad quod volendum , agendumque ab ipsa gratia excit tur , ei profecto gratiae, ut patet ex modo dictis, voluntas non resistit; & ideo nulli gratiae ipsa modo x sistit.

195쪽

i TF., Quod ita porro Jansentus senserit , adeo he aperto, es, .ut Cl. Ρ. Serry otiosi hominis fore putet, ea in re amoxinanda; diutius immorari ca99 . Nonne enim docet Jansenius, tale esse adjutorium infirmae captivaeque voluntatis , quod invictissime facit , ut voluntas velit , ct a voluntate ηon deferatur 3oo , siva ejus illud esse naturae , ut simul ac datur , ipsum vel moluntati desur si xon detur , nunquam velit , quia xe illo nunc propter isfirmitatem velle non potes Nonne vult ille ipse, nullam omnino messicinalem cir

si gratiam e ectu suo carere , sed omnem efficere, ut Ooluntas velit, ct operetur 3oa , seu semper esse, mivium inferre volvatati , cui eam Deus sua benignitate largitur , adeo nimirum ut nulla emem operis, ad quem e ciendum voluntati datur , ulla volosatis pervicacia frusretur Fravit enim, inquit , ante omiua ipsam illam voluntatis pervicaciam , per quam effectus ejus impediretur, atque ita quandocunque largiatur gratiam suam , simul dat incremmium Deus 3 ovi

Contendit 'propterea , apud Augusinum gratiam , opus bonum ita reciprocari , ut quemadmodum ex gratia data mox lectum operis consecutum inferre Iolet, ita - asty m. i. Praelect Theg Disp. q. de Natura re

i , parata Praelect. q. i

196쪽

J A-s a N r A P. I. 1 3 Ipta sice versa ex defectu operis gratiam' ais em da tam 3os , nempe hoc ipso quod data es homini tratia, mox essectum sequi , & ex adverso hoc ipso quod effectu homo uesituitur , nullam ei gratiam colutame e , sed solo Pelagianae gratiae adjutorio , hoc es , lege doctrina e ad operationis' praeceptae justitiam Biti tuo .

Hinc dicere non est veritus , nudam aliam actu lentcirisi gratiam S. Augustimim agnovisse. . nec 'agnosce re potuisse , nisi regulas omnes fundamentales , quia innixus naturam gratiae medicinalis tradidit, ct explicuit , vellet interimere, re quicunque aliam gratiam nobis procuderit, tabem scilicet quae ob. Olun talis renisum frustrari etactu suo possit , nmutn ira tiae genus Chrisianis Merre , quod nec Augu nus , nec ullus latinorum Patrum, qui de gratiae ari toris cum Pelagianis ex profisso decertarunt , necclesia in Conciliis generalibus , via provincialibus a, Osolica Sedeaapprobatis , agnovit unquam , nec a gnoscere potuit, ni i principia, quibus ipsa per antiquas Patres medicinalem Christi gnatiam defendit, fundituseet eriantur 3O8 . Ac demum, ne longior sim in re no tissima , scribit ille alio loco , is universis operibus S. Augustini non esse vestigium , quod Chrsi grasia cui quam sit incontrua , ita nempe ut effectu suo careat; sed omnis , inquit ipse , operatur ac perficit ectum

suum, quatenus nempe omnis delectat volantatem, CT om-ΚΑ t A nis .

197쪽

uis hae isso ad inrandum effectum illum, ad quem datus. trahit 3 os .

a f. Verum ne quis haec consideranS putet se Iana genium sibi contradicere, dum ise Pacem & ipse v a nam admittit, observandum est , etiam illam gratiam, quam Ja enitis inefficacem vocat, eum totum effectum, quem' potest, & propter quem voluntati tribuitur, ab ipsa voluntate ex Jansenti quoque sententia obtinere ; de ideo neque huic gratiae, vere & proprie loquendo, udmonuimus , a voluntate resisti. Sibi namque objiciens Jansenius , quomodo nulla Christi gratia sectu careat. cum jam constet , mullios ditaritus mente colluserari,.

- vero ρο is Vs voluntate motibus Misae grati dircelli , qui tamen ak ejus interna ctasione , σ' inclinatione dissentiunt ; respondet , multiplices esse divi-xa gratiae effectus , quemadmodum di voluntatis. D enim, inquit , velle 'meritum , quod Augusisus posse vocat ei es ct imperfectum , quod velleitatem appellare flent.. Haec erga primus es caelesti sius roris effectus,

quem ut minimum is omribus operatur , Mibus eum Maadit Deus. Nam quemadm um inuntatim dioisis gratiae totam homiris voluntatem secum insar impetus cujusdam torrentis rapit , sie ut omnia humani cordis retinacula, quibus terrenis rebus irretitur , velut vis lenta quadam tempe state, disrumpit; ita lenis ille vetat aurae tenuis si tus complacentiam quamdam v tantatis tenuissimam , rei tam pulchra , quae simul obio tur contemplanda , c temperatam suaviter impetrat,

celerri

198쪽

νιυνrime quasi furtim post se rapit. Haec igitur gratia

quamvis nullo modo fulsciat , ut homo Dei madatum operetur, ut Deum super omnia diligat, uisperet, ut oret, ut credat; adhue tamen facit aliquid, ut istarum , vel alterius cujusdam carissis rei liberas quasdam non voluntates , sed velIeitates , vel complacentias exciset, quas , nisi divinitus infundantur , obtinere humana pote sate nemo potes 3Io . Sic videmus , inquit paulo infra , plurimos , qui necdum ab immunditia carnis scontinere possunt quia nempe destituti delectatione gratiae relative victrice vehementer tamen per gratiam

inefficacem , quam habent optare continentiam x cujusmodi vota divinae gratiae scilicet inefficacis fune

munera 3II . Tametsi ergo etiam secundum Jansenium detur gn alia inefficax, adhuc tamen manet, quod relnostrae caput est, omnem sc1licet gratiam in eo, cui datur, semper, ut ipse ait, operari lectum, ob quem datur 3i a ;ac proinde quem ipsa potest in nobis operari, videlicet vel perfectum velle, vel imperfectum: primum, si gradibus suis 1uperior illa fuerit carnali cupiditate; alterum , si fuerit carnali cupiditate inferior. Non enim, inquit ipse, quavis

gratia ad quosvis effectus inferendos sufficit, utridain imaginati junt , sed potesates operationum di scultati

sunt attemperandae. 3I3 , ita nimirum ut quo maior fuerit delectatio i carnalis cupiditatis , qtin Voluntas ab operando bono retrahitur , eo vividior debeat ei se cim testis delectatio gratiae, ut illa Vincatur I ac Propterea, ut quod justum est, voluntas operetur. Necesse quippe

199쪽

ss s YsYEMAYrgstando illius principiis , ut secundum id voluntas operetur, quod ipsam magis delectat.

I a. Verum pro pleniori rei huiusce Intelligentia tonsiderandum attente est, animoque alte infigendum, errorem, in hac secunda Iansenti propositione ab E clesia proscriptum, minime in eo esse positum , quod omnis interior Christi gratia aliquem semper in nobis effectum producat, quem impedire voluntas nostra non possit; sed in eo, quod omnis gratia eum semper i tum effectum obtineat , cujus producendi veram , &reatim, & quidem relativam potentiam voluntati communicat. Ut enim egregie habet DVenismi redioisi Blustrissimus Auctor, certissimum es, Deum , quando, per gratiam suam mentem illuminat , vel accen*t --untatem , producere semper in mente quandam illusera-.tionem , ct in voluntate piam quamdam motionem ,sa tem in Hiberatam. Illuminationem enim activam ex pariste Dei necessario sequitur in intellectu hominis illuminatio passiva , ct motionem activam sequitur in voluntate passiva motis , saltem indeliberata 3tc. Qui

ergo Munt, ex omni gratia, quae mentem nostram interius afficit , semper sequi actum aliquem voluntatis, etiam deliberatum , ac proinde ipsam gratiam nunquam prorsus omni privari effectu , sed aliquem semper a nobis consequi , non idcirco tamquam Jansensi, partiarii traducendi sunt , veluti ac errorem in secu

da illius propositione damnatum ipsi quoque propu Ment. Id quippe docere illi possint sine ulla prorsus

200쪽

in senismi suspicione modo fateantur , inqdit laudatus Cl. Praesul, interiorem gratiam , es semper in voluntate aliquem producat effectum, non tamen femper producere omnem illum .eectum , e ux producendi veram confert potentiam. Ad hoc eη- , ut dici possit , quod interiori gratiae aliquando resi itur , fatis es, quod renisu voluntatis gratia aliquando privetur eo esse , quem producere potuisset, se ad quem producendum coη- terebat veram potentiam ; non autem necesse es, quod aliquando nullum omηino producat lectum, etiam deliberatum Itaque concludit ille etsi gratia semper producat aliquem essectum , si tamen renisu voluntatis totum illum non producat lectum , cujus producendi veram voluntati confert potentiam , tunc vere re proprie ei re- si itur , ct consequenter immunes sunt ab errore secum

dae propositioηii Theolos illi, qui docent, iratiam semper operari aliquem lectum, etiam deliberatum 3is .

Porro , etsi etiam secundum Jansenium omnis gratia non semper essectum illum obtineat , ad quem produeendum movet voluntatem , non idcirco tamen dici potest, stando illius principiis , aliquam dari gratiam, quae, culpa voluntatis, eo effectu privetur, cujus pro ducendi veram , & realem , sive relativam , potentiam ipsi voluntati communicat. Ejusmodi namque non elle delectationem coelestem , quae superior sit carnali cupiditate , nullus erit, qui dubitet. Necesse siquidem est, vera, reali, & physica necessitate , ut illi delectationi Voluntas consentiat ; ac proinde ut id ipsa agat , ad quod faciendum ab illa excitatur. At nemo quoque in fictabitur , hujusmodi non esse delectationem illam gratiae , quae a delectatione carnalis cupiditatis intens e