장음표시 사용
151쪽
tent. Nam cum ri eXplices quo pacto cor in hominis cadauere ab anima absente moveri possit, confugis ad calorem & spiritum vivificum tanquam animae instrumenta quae in virtute eius hoc agant, quid quaeso aliud eli quam eXtrema velle experiri: Etenunsi haec init umenta interdum ad hoc sola susticiant, cur non semper ς Et cur potius imaginaris illa in virtute animae agere, cum ipsa abest, quam ista animae vireute non indigere, ne quidem cum adest: Ad secundum quod vis de m do quo chirurgi laeset arteriae tanguinem si tum eia spondeo quoties pulsatis Vltra vulnus non cessae alveum ipsiim arteriae per quem sanguis fluere consueuit non obturari,sed tantummodo soramen in cute & carnibus per quod e corpore egredi posset. Ad id autem quod subiungis, respondeo magnum esse discrimen inter arteriam in qua sanguinis transitus a tabulo immisso impeditur, & illum quae vinculo Bris circumiecto redditur angustior: Nam licet sententia G.deni d centis motum arteriarum pendere a vi quadam per earum tunicas fluete nullo modo probabilis mihi videatur, valde tamen rationi consentaneum esse puto partibus arteriae ante vinculum concubiS Vlteriores etiam ex consequenti moveri, saltem quando vinculum non est tale ut motum tunicarum arteriae plane sistat , quale vix in casu proposito e Te potest. Atqui si quae pars arteriae multo anguitior aliis reddatur, dc simul eius tunicae eo in loco mo-
152쪽
tu omni priventur , a quacumque demum causa id fiat, partium sequentium pullationem cessat xam etiam esse firmiter credo. Ad tertium causaris frigus piscium ut neges sanguinem in eorum corde rarefieri, sed si mihi nunc hic adesses, non posses non fateri etiam in frigidissimis animalibus motum istum a calore procedere videres enim anguillae: corculum perexiguum , quod hodie mane ante horas 7.HI 8.excidi, dudum plane mortuum atque in superficie iam siccum , mediocri calore seris ei admoto reviviscere, & rurses satis celeriter pulsare.Vt autem stias non silum calorem sed etiam sanguinis est psiun ad hoc requiri, ecce illud immitto eiusdem anguillae sanguini , quem in hunc usem serua- veram, & deinde calefaciendo officio ut non minus celeriter & insigniter pulset quam in vivo animali. In hoc autem corde pei spicuo etiam vidi hodie mane , quo de motu partium cordis
superiorum,dum sanguis ex ijs uiluit,supra scripsit
Etenim tota eius parte amputati cui Vena cava in
serebatur , & quae proprie suprema omnium dici
debet, obseruaui sequentem partem, quae tunc suprema erat non amplius cum reliquo corde puli re, sed tantum sanguinem ex vulnere rorantem in se interdum recipere cum quodam motu ab illo
pulsationis prorsiis diuersis. Verum quia si quando
sene incidas in simile experimentum videre P
teris cor eiusmodi stigidorum animalium siepes Pulsare
153쪽
pessare licet nulla sanguinis aliunde in illud illobentis suspicio esse iiit, ibo hic obviam obiectioni quam inde merito de umeres , & dicam quo pacto pulsationem illam fieri intelligam Primum obseruo hunc sanguinem multum differra ab eo calidiorum animalium, cuius scilicet, cum e corpore eductus est, partes subtilissimae momento temporis in auras euolant,& quod supereti partimis aqua partim in grumos facessit: hic enim a suillae sanguis tota die non dicam incorruptus,sed saltem quantum visu pollum percipere non m ratus mansit,semperque multi vapores ex eo egrediuntur, adeo ut ij, si vel minimum calefiat, instar fumi densissimi assiugant. Praeterea memini m alias vidisse chim ligna viridia urerentur, vel pOma coquerentur,vaporeS Vi caloris ex eorum par tibus interioribus emergentes Iaon modo per angustas corticis rimas exeundo ventum imitari, quod nemo non aduertit, sed etiam interdum ita dispositam esse partem corticis in qua tales rimae fiunt ut aliquantum intumescat priusquam rima aperiatur, quae deinde rima aperta confestim de 'tumescit, quia nempe omnis vapor illo turdore inclusus affatim tunc egreditur, nec novin tam cieto sit edit. Sed paulo poli vapore alio si cedente pars eadem corticis rursum intumescit, & rima aperitur, & vapor exit ut prius. Atque hic motus tapius repetitus pulsationem cordis, non quidem
vivi, sed eius quod hic habeo ex anguilla excisi imK a per
154쪽
perbelle Imitatur. His autem animaduersis nihil magis obvium est , quam ut iudicemus fibras ex quibus cordis caro componitur ita esse dispositas ut vapor inclusi sanguinis ijs attollendis suiliciae,
atque ut ex eo quod ita attollantur magni meatus aperiantur in corde, per quos omnis ille Vapor
statim evolat,& cor detumescit,&c. Quod confirmare libet alio casu hodie etiam a me obseruato, nempe abscidi corculi anguillet partem supremam hoc est illam cui vena cava inserebatur, & quae eodem ibi ossicio fungebatur quo dextra auricula in terrestrium animalium cordibus ipsamque,c ius confusa lineamenta nihil aliud quam guttu- Iam crassi sanguinis referebant, in ligneo vase separatim servari ut experirer an aliqua in ea purusatio appareret,sed nullam plane initio deprehem' di, quia nempe, ut paulo post agnovi, cum multimeatus ibi essent aperti & patentes, vapor omnis e sanguine emergens continuo & non impedito motu evolabat. Sed post horae quadrantem vel amplius, cum ista sanguinis guttula , cui nempe cordis particula innatabat, in superficie siccari,& quadam ve luti cute obduci Caepisset, manifestam in ea pulsationem aspexi,quae calore admoto incresrebcebat,& non destitit donec omnis humor sanguinis fuerit exhaustus.
Caeterum valde miror id quod attuli de sermento tibi videri figmentum, & me ad illud confugisse tanquam si valde urgere & aliter me tue
155쪽
QuaesTIONES et , fi minime possem, nam certe absque ea mea sententia facillime & explicatis & demonstratur, sed ea admissa necessarium est etiam fateri aliquid sanguinis in corde rarefacti ex una eius diastole
in aliam remanere, atque ibi se permiscendo sanguini de novo advenienti rarefactionem eius adiuvare, qua Ili re fermenti naturam & genium plane reseri.
Senatori, ct Medico Dorctechiam, A N C H. ab A N D L A, M. S. P. D.
Nobilissime Vir, En donum Amplitudini tuae
toto affectu oblatum, cuius usu animus tuus varijs contradictionibus & conciliitionibus fati bitur, utinam majus offerre possem, Andiam tuum benignissimum videres. Nuperum tuum suave & literatissimum colloquium medullitus animo haeret, avideque exaudire rursum gestio. Dabitur occasio, ut maiora, & profundiora internos pertractentur, dummodo mihi ansa quaestionis enucleandae seppeditetur, cuius tui ingeni j sa gacitas copiam exhibebit quamprimum. Interim vale Vir absolutissime, & me animae dimidium
tuae amicis adnumera. Datum Hagae Comit. VIII. Iun. CIDI DCXLII.
156쪽
Medico Leo Hiens, oe gubernatori Frisiae, nec non Consilluxio satus foederatae Belgicae,
Nobilissime, & Amplissime vir, Non satis
habuisti praestiatem me incredibili benignitate tibi obligalle, nisi cumulando beneficia beneficiis, etiam ablentem munere insigni large ef - seseque donares. Cum lucubratiuncula, quae brevi, ut dixeram, prodibit, offeram post paucos, ut & nunc, quando aliter non possum, animum memorem ac gratum, gratiorem utique, ubi ero solvendo. Valde me illud in tuis exhilaravit de colloquio nostio apud popularem tuum,& meum affinem V elidrielium, a vobis in conventu ordinum generalium delegatum. In illo cum & plantas indigenas unicuique regioni susticere, & nostium quoque Belgium ijs ad sanitatem, & morbor αυτωρκέεα ν εινα, mihi a μοψηφον te exhibe Tes, equidem domum reduX, rationcS OmneGqUibus ea sententia stabiliretur, in chartam conjeci, lucem,te prius consilito, nec nisi probante, visuras Interea, quia ansam quaeris alicuius enucleandae quaestionis, mitto contrarias plane opiniones de Menthae viribus materiam neque a meo instituto, : eum
157쪽
eum in herbis versor, neque a tuo de eontradiclisonibus dono alte; am. Solet olim apud Graecos celebrari proverbio hic versus,
mptione constat sieminis genitalis ' Id autem ipsum ad versum omnino en adsortitudinem, atque animostatem, quammis generest idem. Quae refrigerare dicitur Aristoteli, eam Hippocrates, nec non Dioscorides calidam statuunt,&Galenus quidem tertio ordine me odor eius, sapor,& liquefaciendi facultas non
obscure indieant.De odoro Pliniin XIX. NM.vIM. Mentae nomen uaritas odoris enim appeti tud apudGraecos mutaνit, cum alioqui Mintha νocar tvr r unde peteres mseri nomen declinaverunt, non tamen exacte, ut selent Romani, Graecas literas e
presserunt, Mentam scillaei pro Mintha, ut etiam apparet ex epist. Ciceronis ad Paetum lib. Ix. ubi pro Stoicis disputat de libyrate loquendi: rata,&Menta, recte utrimque volo mentam postam ita appellare, ut rutulam: vcru licet, Iunguntur odore fragrantes in Priapeih. Memamque Eentem cum salubribus rutis.
Eodemq; epitheto donatur ab Ovidiα xNet m.
158쪽
Remineos artus in olentes pertere mentasPerjephone licuit Vbi respicit ad fabulam, cuius meminerunt Strabo,& oppiani interpres,qua Minina, Plutoni ad - mala nympha, fingitur, a Proter I Da in hanc he tam mutata.Sed haec ούς ἐν-. Ρergit Plinius: Grato menta me Has o ore percuri it in rumcis dapibus. Et lib. .cap.xIv. Menω ipsus odor animum excitat, ct apor qui Galeno acer, a calore in tenui siccaque materia in apiditatem in cibis. se acescere,avt coire,densariq; lac non patitur, eadem vi resisere,in generationi creditur, cohibendo genitalia dessuri. De lactis prohibenda coagulatione consentiunt Diotari cies,& Cassianus,de foecunditate, sive conceptione cum Hippocrare idem Dioscorides lib. III. cap.
ceptiovcm impedit. Vt iam non in dubium vocem, quomodo, cum adstringat atque siccet, ut scribit Dioscorides, aeque maribus,ac sceminis quod est apudPlinium cith sistat sanguinem,& purgationes anhibeat: arterias humidas u et, siccas adstringat, quomodo inquam, semen bi vult Hippocrates ita liquefacere potest,ut e1fluat: ea tantum eXamianabimus , quae spectant interpretationem problematis. Hippocratis locus est lib. II. quem haec apponam: Θερμαίνει 6 ουρεεται,5 εε ἐτους ista sym ἀλως-πις - σπιρον ἀυτου
159쪽
primι si quae et scpe numero quis vescatur, illius semen ab ipsa ita liquatur, risua , ad haec tentiginem arcet, imbecillumque corpus reddit. Ex quibus verbis eme dandum Aristotelem censet Mercurialis I V. Vari Lect.Vm.& apud eum pro κα- χει legendum vult quod menta non reti igeret , sed colliquet.Quia in hanc arenam me, vir clarissime, provocasti, ne συμβολος lim, quaeram an non queat retineri vulgatis lectio, si intelligere, & d cere voluisse dicatur Aristoteles ut medici Rha- barbarum,& alia,licet calida, restigerare statuunt, quatenus bilem, quae calefacit, educunt mentam refrigerare, cum laepius comesta liquefaciat,& eL
fluere cogat semen, quod alias calore & spiritibus corpus fovet,ac proinde id ipsum frigidius, & debilius relinqueres Et profecto ratione seminis, quod Hippocrati igneum,& aereum dicitur, noth testium, dicet in ijs alterum caloris fontem statuat Galenus cum fiigidi sint, & exangues, totus corporis habitus in eunuchis redditur stigidior. Quod & apud Plinium loco iam laudato proonitesia Mercurialis legit genituram, aut genitale ibi.& lib. . cap. I. pro genitura eum putat Vsu passe paucis discutiendum.Loco isto,de Malva ita scribit: Semen tritum adulligant brachio, genitale non continentiu=ni intelligo semen, nam illa vox repetςnda.Et hoc est genitura. Virgilius 1 I.Georg.simit
160쪽
stimit de seminibus,quae terrae mandantur. Vere tument terrae, o genitalia semina poscunt. Sed quid facies iis,quae proxime sequuntur φ Adeoque ea veneri vascuntur, ut semen unicaulis es sum genitali, faeminarum aviditates augere ad tinnitum, Isserates tradat. Hic Genitale non potest aliter accipi , quam pro pudendo muliebri, quod etiam genitale arvum dicitur poetae. Quid si igitur his Plinii Verbis cohibendo genitalia densari, statuamus expressiim esse illud, quod statim citavimus,Hidi
Pocratis κωλυει ἔκπινειν prohibet extendere , arrigere,
seu mentum pugillam densiorem ρο timorem reddere. Ita densa relaxantibus opposuit poeta I. Georg. Iupiter humi aoris Densat,eium quia rara modo,& quae densa relaxat.
Malim tamen loco Pliniano subintelligere semina. Quod eiceroni membrum virile, ΡIinio sene absolute virilia,qui etiam genitale laco jam allato 'direit pro genitali membro , & sic singuinem . menstruum appellamus, & absistite menstruum; atque eodem sortassis modo liceat dicere genitae semen, & simpliciter genitale, ut vitetur arbita tus fitisse Mercurialis. Sed haec propemodum -- T--Posito jam Aristotelem, vel ex
emendatione Mercurialis, vel ex interpretatione nostr non pugnare cumHippocrate,& utrumque statuere mentam calidam semen corrumpere, &Veneri obesse, quomodo eos conciliabimus cum