장음표시 사용
181쪽
1 6 EPISTOLICae. efiicitur cesse vel stigore ; at vero' ensis a motu instrumentorum, qui artis obtinet rationem, sive ergo hanc virtutem plasticam , naturam, sive cotichodeam ut Avicenna, sive alio nomine vocemus, divinam eam esse omnes docti & indocti pari- ster agnoscunt, admiramur artesectas columbas &musicas v olantes, sphaeram Archimedis motus caelestes referentem,pulices catenatos, dc neurospastas.Quae a Deo quotidie fiunt ne adspicimus qui dem , quam hoc infimum ectypum demirari non. Vero Nototypumo Sed quorsiun caelum, terra, elementa, metalla, i flores, herbae, arbores, omnia animantia, Omnis haec pulchritudo, stupenda structura, varietas se marum.Si non sit qui ista possit percipere, tacer inere, mirari, laudare, uti,stui, voluptatem ex illis capere. Quid erit haec tam magnifica domus sine incola φ Homo est huius aspectabilis mundi finis, . est rerum omnium mensera , mundi epitome &deliciae naturae vocatur a Plinio. HOrimn corporeorum & incorporeorum, microcosnus. Audi mus Senecam l. 6. de Benescap. 2 3. Is ordo mundo. datus ectyt apparent curam nostri non inter pstima habitam , non genuere nos per negligentiam quibus tam multa genuere,cogitavit enim nos ante natura,quum fecit,nec tam iere opus sumus, ut illi potuerimus excidere, iscius non esse hominem tumustuarium re incogitatum .
opus. Sic & Moysi consormia docet , qui dicit Deum deliberasse antequam hominem post om- .
182쪽
QuaesTIONES II nes Creaturas mundo introducere Faciamus homi nem ad imaginem no ranti Boethius, operis tu illpars non pilis Homine . Quid hinc nunc concludi-mtari ex tam certis & evidentissimis praemissis φCui tam parva curae sunt magna nunquam negliget. Qui abundat in superfluas, quomodo deliciet in necessat ijs, Augustinus nobiscum sic argumentatur L .de civit. Dei. cap. xi. Qui nec exigui recontemptibilis animantis viscera, nec avis pennulum nec herbae sosculum, nec arboris folium uestiarum partium convenientia, oe qua sum veluti pace dereliquit , llo modo credendus en regna hominum, eorumque dominationes reseruitutes,asuae providentiae legibus alienis ego voluisse. Boves cutae Deo erunt, & non erunt homines meravit capillos nostros, ait Tertullianus, imo setiis porcorum,oe non numerauis propincias regum, urbesque terrarum s Egregius Poeta Claudianus, ex hoc rerum ordine optime concludit,omnia Coussis firmata Dei. Spititus sanctus extenuat mala & am plificat bona. Satan semper conuarium iacit. Plinius naturam accutit ut novercam, & non laudat ut alumnam, declamitat de venenatis animalibus, serpentibus, crocodilis, sed infinitam bonitatem
Vaccarum,ouium,aulum,piscium non videt. Caelum,selem,stellas cum videmus cur norent-pimur in laudes infinitae sepientiae , & bonitatis.
Quid est terra comparata caelo , nisi naevus aut parvum punctum , qui fecit tam immensim caelum, tam lucida corpora, tam ingentia, cuius nu- M merus
183쪽
1 8 EpIsTOLI Caemerus nemini morialium adhuc notus,qui perpetua mundum latione gubernat: non potuit ex impotentia , ignoramia mimalitia hane infimam se
Quis prudiens & bonus Paterfamilias curam habebit aedium intum,ciborum,servorum,&erit negligens filiorum ' Haec minus in Deum cadere possunt. Qui capillos nostros numeravit, es sine cujus voluntate ne passerculus quidem in terram cadit. Ipse Protagoras Abderim,qui Atheis annuia
meratur, dicere consueverat : Si Deus non est,unde igitur bona Sed adjecit dubium, quod .lvete
non poterat,si autem est,unde mala φ Socrates cum obscurum Heraclisi locum legisset, sie concludit, Ωuae intellexi proba fium , credo ροι .eym inressexi. Sie & nos fi admiramur Dei providentiam in minimis , quae ex parte intelligimus. Cur non & in maximis icet ea non intelligamus At alij qui providentiam a rebus humanis ex
eludere conantur, dicunt eorum omnes pendere
ab industria, confiiijs, prudentia hominum, sive etiam ab ipsomm estutia & staudibus, ipserum
axioma: in omni re si strat emate natis , ' non est quod alium Deum quaeras. Leoninae vulpina ellis assuenda, prout tempora eXigunt. Hone-atem utili postponunt. Virtutibus, viiijs, Reliagione falsa aut vera,vtuntur prout visiim est. Sic Graeci, Lacones, Romani, & qui non secere φ Sic & hodie mundus regitur. Sapiens Stoic
184쪽
QuaesTIONES. 179rum non vult esse supplex Deo, sed socius, imo cum ipso Iove vult contendere de felicitate. Aone quidem virtutem Deo acceptam retulit, neque in
culi quispiam decumam popit si sapiens actus eri. Ut ait Tullius L s.de nat.Deor.Ηisacra faciunissimaemc us itum reti uo, ut loquitur Habacuc cap. I. Sic Assur apud Esaiam cap.x. I 3.. In fortitudine manus meaefeci,& in sapientia mea intellexi,& ab tuli terminos populorum, ρο Principes eorum depraedatus sum, oedetraxi in sublime residentes. Princeps Tyri,taech.2 8.et ait, Deia exosum, in throno Dei fidi in medio marium. Pharao, Rex Egypti EZech. 29. 3. Meus ensuvius, ct go feci memetipsum. Hi homines cum sibi maxime sapere videantur, Vtpote propriae prudentiae omnia attribuentes , stultissimi tamen simi, ut iam ex ipsa philosophia , & sacris paginis manifestissime oste
Si unquam primis labris metaphysices & Physices egregia principia gustarunt , nosse debent nihil moveri a seipse , & in omnibus actionibus sive humanis sive naturalibus requiri concursum primae caussae. An nlin radi j solis dissipantur stimul ac sol horigontem subht ' An non cessat cytharae sonus cessante docta manu φ an non omnes corporis iacultates deficiunt abeunte anima Vt connexio omnium caulsarum manifesta, ita omnes a prima pendere quis negauit, nisi in infinibi a tum
185쪽
tum procedere velit, experientiam quotidianam oppugnare, & inserre bellum Deo & omni natu MLQuocirca Apostolus Actor. 1 7.Areopagitis ait, In Deo pipimus,moremur unius, sicut quidam vesratium Poetarum dixerunt. S i prima caussa, si tota universitas, callum &terra, Omnes caussae secundae concurrimi ad omnes & singulos effectus: quam stulte hi omnes a tribuuntur humanae sapientiae. Anima nostra nequidem proprium corpus mDVet prout Vult, proprius spiritus non est in potestate nostra , & non est dominus sui.Sic enim ait, filius Dei, Quis ex robissollicite cogitando, potest addere ad saturan uant cubitum ruinii φ Cur non fabricasti co in majus, melius, majore Enitudine Sc sanitate praeditum. Cur non deutius vivis & corpus relinquere cogeris,ubi supremus iudex te vocat Vbi ergo illud dominium quod habere te somnias in omnes eventus per stultam tuam prudentiam .Quae ne quidem novit quid senis vesper vehat. Dic, quid cras fiet sSol, nitru,fulmen, pluvia, Ventus, terrae motuis diluvia, impedire poterunt omnes conatus tuos IVnica musca,culex aut pulex dissipare potest consilia Regum, & terror panicus maximum eXerciatum. Vel propter hasce caussas etiam ipsi Gentiles conclusere honorandos & invocandos esse Deos, Vtpote qui omnes res naturales haberent in propria potestate, & qui futura norunt, de quibus perham pices ipsos consulebant.Pruis i uturi temporis
186쪽
exitum caliginosa nocte premit Deus. ait Horatius et Idem, Quod quisque vitet nunquam homini,saris cautum eis in horus. Iccirco ait Socrates,Prophetia opus habet Resp.Et Salomon,ubi illa defecerit, dissipatur populUS. Quod si ipsorum intellectus ita sit obtenebratus ut subtiliores Metaphysicomm rationes non per cipiant, saltem Ethicius & Politicas persuasiones
admittant. Plane malus regere alios non potest,
quia nec ipse per diem esse potest, malum enim ait Aristoteles seipsem perdit. Specie m ergo boni induat oportet. Nam si ficta Religis,divinae legis praevaricatio, periuriu Principi regnandi & libi dinis explendae caussa licita sunt,cur noli & si ibditisφ cur pauperi non licebit furari, imo, quod horrendum , cur filius haereditatis ergo non occiderPatrem ' Erit res ludrica in Principe, & erit crimen in subdito morte piandum y personis tantum distabunt peccata φ Quod si haec admittantur iam nulla domus nec respublica per diem stare poterit.Non hospes ab hospite tutus,non socer a genero. Vt corpus nec integrum nec sanum manere
potest,ubi manus pedibus, oculis, alijsque partibus bellum inferunt. Audiat. ergo impius i ultus Machimellus aureum dictum Liviae ad Augustam: Oportet te, inquit, nihiI facere per injuriam,sed nec omnino facere rideri. Nam privatis honi uibus satis
est nihil delinqtiere Principibus ne quidem suspectis esse licet.Si fidem fallere, ubique semper omnibus lici Μ 3 tum '
187쪽
tum nec hominum commercia,nec ipse civilis societas per vescum diem stare poterit, mercatura in fraudes desinet, navigatio in pyraticam, agricolatio in distordias,iudicia in rapinas, licia in latrocinia,Religio in superstitionem.Hoc saltem iam a pessimis extorsimus, illos deberia videri bonos, alioqui brevi cum ipsis remp.pessundari.Nihil est cacius regere multitudinem quam seperstitionem . salsam aut veram Religionem, omnes politici ia- An non etiam fateri coguntur prestare esse quam Herdan non praviat esse,divite doctum,gnum quam videri φ an non malunt verum quam adulterinum nummum t Cur ergo malunt videripij quam esse φ si et sim, hostibus videri se
tem & inexpugnabilem, longe praestat esse talem. Impietas apparens noxia , solida ergo erit pesti-Ientissima.Inlisper 'χον δε avi/ψαι MPindarus , disti. cile est semper abscondere pectoris aesus. Meretrici j seci animorum interdum deprehenduntur aut ex iracundia , aut ex j stantia , aut ex imbecillitate animi, aut ex alio quopia' affectu. Et tunc Deus, qui odit hypocritam , contemtum essundit in Principes N zonam potentium luxat , ut ait. Iob capit. II. Semper, autem quod meruere timent & expe t. Tuta scelera interdum esse possunt, secura nunquam. Egregie sane Isecrates orat. de Pace, advenerem gerendam, aut ad felicitatem adipisten-
188쪽
dam tanta vis non potest esse in iniuria quanta in virtute, nam qui pietatem & justitiam colunt perpetuo in tuto sunt, & de reliquo arui spatio spem habent meliorem. Quae si in omnibus non ita euentro consueverunt, at seqrunque hoc modo fiunt est vitem cordatorum hominum officium, quo
niamquid pinsuturum sit semper non perspici-- , quod frequentius prodest id amplecti, quid melius & sanctius a Christiapo dici possetφAn non docet doctrina moralis & sanctisiimum Dei verbum omnibus hominibus ex animo in hoc praesenti iaculo vivendum esse, iuste , sobrie &pie quod si rerum differenti s veras solidas mor les tollimus , di omnia ex utilit te dc successumetienda statuimus.Si non tantum Satyrice & per indignationem dicimus: Prosporum & felix scelus virtus vocatur. Sed ut proh dolor i multi libri politic t hoc serio & positive docenti Tunc verum vero ia stiψntia scientia wntradicet. Et dediicen da elym in sonςctuto sedentibus ad clauum Reip. quae in iuuentute optime ipsurum animis instillaxa fuerunt. Tunc non tantum scientia, sed & ipsa
virtua , ut aiebat Brutus Oxit numen inane. Quam autem haec sint absurda & hormnia quis non via
Omnes autem virtutes politicae fundari debent iii pietater Recte sane Cicero : Pietate adrersus Deos sublata, siles etiam osocietas humani generis, ct una excellentisiima pirtim , iusilia tollatur, necesse es.
189쪽
Nam si Prineeps si subditus nihil de divinis cre dunt, si aeterni stipplicii metus utrumque in ossicio non continet, quodnam erit fraenum quo inhiberi poterunUmetus enim legu, & quae sontibus poenae solent infligi, parum e caces sunt ad scelerum terrorem, ac impedimenta, multi enim mortem contemnunt, aut ita non timent, ut ea
cogitatione fraenare cupidates in animum inducant , fallere etiam & evadere se poenas donec in vinculis ipsis sint, posse sperant. Hi non damnabunt crimina sed tantum instelices eventus. Hoc dicunt & sperant, Nocteni peccatis refraudibus obiice nubem. Hinc astuti Principes & Legislatores se a Dijs I ges accepisse finxerunt & post hanc vitam impios puniendos si ibditorum animis impressiim voluerunt, etsi ipsi factis ostenderent haec se figmentapoliticorum credere. Primus in orbe Deos ferit timor. ait Arbiter nequitiarum. Sed si timor ille fictus & praeter naturam, cur non lenocinijs & blandimentis verbo rum, cur non suavissima harmonia musices,vino,. iocis,alijsque solatijs humanis tolli potest. Cur ve-Xat eos qui nec inferiores metuunt, nec conseios testes habent,nec stiperiores vllos habere possunt,vtMonarchas huius mundi si facile credimus quod
Volumus, & si verum est nihil superesse post hanc vitam , cur illud persuaderi non potest ijs qui hoc
190쪽
- Qt' ae ST IONES. I 8s Sed verissimum esse , scelus esse semper timidum , ω neminem absolvi posse a semetipse post
commissa flagitia, ostendunt innumera exempla Principiam. Tiberius calliclissimus Principum,maximus simulator, non sernina, non solitudine cegi potest, ipse tormenta pectoris suasque poenas fatetur. Tales fiunt Tyrannorum mentes , quae dilacerantur
perpetuis flagellis, & ictibus. Vide Tacitum &Suetonium in vitis Imperatorum. Potent oluιmbrari conscientia, inquit Tertullianus, quia non eri Deus,
ex tingui non potest, quia a Deo est. Optime ergo illi de genere humano & regimine politico merentur,qui scientes ipsi timorem Domini,alijs eum in culcant. Vt loquitur Apostolus et .ad Cor.cap. .qui docent omnes potestates esse a Deo. Subditos nos illis esse debere non tantum propter iram sed Npropter conscientiam. Rom.XM I. facile enim est
imperium in bonis, ut ait Plautus vel propter hanc rationem qui sacra administrant & prqcipueChriastiana in honore haberi debent a viris Principibus. Nam si ipsi eos contemnunt , & populus ut plurimum fit , sese componat ad illorum exemplum, iam cum Religione pessum ibit Resp. Quocirca ne tolerari quidem debet ob caussas mere civiles in bene constituta civitate impia Photinia norum secta, quae in hisce regionibus radices agit& pullulat , quia docet animas impiorum emori