장음표시 사용
171쪽
EPISTOLI Caemalis plerunque bene sit, cum ex eo poenas hos in alia visa, praemia illos manere intelligam: Sed istud inprimis,quod bonorum & prudentum consilia, quae ad bonum publicum diliguntur, pravorum hominum artibus saepe eludantur , vel etiam
Qui Din nec ata, nec silcs, nec jusjurandum Irmum
pleram ex voto tace dant, quorum facta, tanquam prudentiae innixa, ab eVentu probantur. Tales ne id, quod sent, videantur, cum Machiavello sint religionem & pietatem simulandam osse,cum Cae- jus, & fidem regnandi gratia violandam, cum Lysandro ac Dionysio, ut pueros talis, ita via ros juramentis decipiendos. Hi, quibus Tyrannicam potestitem adepti artibus, usidem partam conservare student , ac proinde meliorum capitubus riseitantes,quonam virtute tanquam libidini suae adversantes terre non possunt, omni eos genere injuriarum prosequuntur, vel etiam innocentibus crimina aiungunt, quo eos media tollentes, liberius in quodvis grassandi habeant potest tem. Exempla passim in historiis obv1a. Haec sollicitarunt olim Epicuri sectatores, Deos inullum
enim numen esse,non crediderim cadere in men tem humanam, quamvis nonnulli aliis, imo sibi ipse aΘεοι videantui parum curare actiones humanas , quod eta eorum opinione exprimit Poeta
172쪽
eo libro, quem olim pueri, sub magno Vomi
audivimus, Scilicet is peris labor est, ea cura quietos sollicitat. Sed saniorem doctrinam haurimus ex infinitis RScripturae locis,quet congesta videre est aput Ad
mum Contren. I. Polit.v I. Et prosecto si passerculus non decidit in terram sine voluntate domini,& ipse Plato agnoscat deum etiam rebus minimis Providere,quis credat ei curae non esse hominem,
animal ad imaginem suam factum. Homo habet imperium in reliqua animalia, rex in reliquos homines, sed Reges in ipsis imperium es lapis. Sic docet Aristoteles H.Metaph.unum esse deum,
omnium administratorem, & ante eum Plato T.
de Legib. re . sine divini numinis nutu, & ope non posse administrari. Quin & Cicero, qui tam multa de diis disputat , Stabit illud, inquit lib. I. de
Divinatione, quod locum hunc continet, de quo agimus esse Deos, & eorum providentia mundum administrari, eosdemque consulere rebus humanis , nec solum universis, verum etiam singulis. Meministi nobis referre theologum Parisiensem de Sabaiariis,qui magno numero in Transilvania, cum nullam colant religionem, agnoscere tamen Deum,& divinam ejus in regimine mundi providentiam. Non est tamen, quod hic ad Fatum confugiamus, ut secit Appianus, cum scribit fato dele-
173쪽
EPIATOLI Cae Iram Carthaginem & Lmanus, qui caussas belli civilis in fatum confert, e iInνHastorum series, summisive negatum, Stare diu, nimioquegrapessub pondere lapsus. Nec meliori jure Fortuniae, quam ut eli apud P cuuiu insanam esse, Sc coecam, & brutam Perinhibent philosephi, hic quicquam tribuendum esse nonnulli censent. Veteres Timotheum pinge bant dormientem, se tanterim circumeunte,& urbes in unumrete contractasti ei tradente. Sed ille res a se praeclare gestas sertunae, ut invidiam declinare prudenter assignaverat. Recte Pyrrhus Romanis bellum inserens apud Ennium , citante Cicerone lib. I. Ossic.. Vos ne velit regnare Hera, quidpeferat rh
Neque enim putandum,quae optamus elut aurum in Stanaes sinum, ultro casura. Placet hoc Spara norum , Admota manu Fortunam invocandam
Intellige Deum neque enim Te facimus Fortuna. deam. Nam sic& Attici Φωνει. Sed tu haec melius, quare desino, & te quam optia me valere jubeo. Dordrechti 11. Eid. Novembr
174쪽
. Archiatro,& Semitori Dor Baceno, ANDREAS COLUIUS. S. D. .
QVomodo iustissimus Deus, sit Rector & v
oiter rerum humanarum, quomodo mediis actionibus, animis & cogitationibus Prin cipum hujus mundi interveniat,cum his adveIsa, -- lis prospera quotidie contingere videamus, solli Citum te tenet cum summis ingenijs, praestantissime Bevemvici. 2τως illa, sive hoc . . manae rationi, exercuit Sc vexavit ab omni aevo, doctos pariter & indoctos, profanos Sc sacros Scriptores. Hinc caeci Gentiles aut nullum esse Deum, aut crudelem vel saltem iniustum conci
serea Marmoreo Licinus tumulo iacet: at Cato parpo :. Pompeius millo: credimus ese Deos φIn morte Tibulli Ovidius: Cum rapiunt mala fata bonos, ignoscite fuso, Sollicitor nullos esseputare Deos ς Libidinosum adesqstentem impudica mulier se- fellit, exclamat statim Esse Deos credam ne φ Iidem iuratast fellit. Mortem immaturam filij lugens, At Deos ais oti a po cat crudolia mater.
175쪽
x o EPIgro LICERes humanas ordine nullo Fortuna regit, pargit manu. Munera caeca, peiora sonens.
Seneca in Hyppolyto. Cur scelerarissia oritur, oenratis maria patent I
Boethius. Premit in tes Debitasceleri noxia poena: At perversi re dent celso Monessotio . M. Hinc Brutus & Cotta apud Ciceronem ac tintipsam virtutem tanquam ingratam & sterilem
Te colvi virtus ut rem, aut tu nomen inane es.
Ipse Cicero praescientiam rerum futurarum, prae sertim sertuitarum aufert a Deo, id est vitum ab . oculo, & ita dum homines vult facere liberos,&cit sacrilegos. Alius oppositam partem tuetur, & fato omnia
Fata re M orbem, certa sarit omina lege, Longa per certosinantur tempora cursu. Grtius humanam prudentiam numinis laco p
Nullum numen abes s se prudentia, Dextra mihi Deus 9 telam quod missis libro. ait impius rimus ud Virgilium. Et furibundus Aiax, ne Deos quidem in summa messitate invocandos putat.
Huiuismodi homines fluctuantes in hoc mundi
176쪽
mundi siti sine verbo Dei,athei fiunt quibus monissetis hoc nostrum ultimum & pessimum saeculum prohs dolor, abundat, Nosti proverbium It Iicum, Bono politico, caltivo Christiano, sepiuste dicentem audivimus: ragon dei stadinrison deldiavolo. non inter Christianos agnoseimus flagitia dominationis in cruentum, ficiam Religionem quae apali uti Deo non fiui,pesiima axiomata poliatica, quae saniores Ethnici etiam detestati sunt, iuscemodi sunt i Regni caussa ius violandum esse. Vbi honesta tantum dominanti licent,pr Cario regnatur. Omnia esse virorum fortium insertuna summa id aequius quod validius. Principi nihil iniustum,quod fiuctuosum. Iuramentis ludere & tillare. Sceptrorum vis tota peritis peiarre is a. dicitis. Sunctis , pietas sisti 'irata bona sunt.
Haec sent impia illa dogmata quae Transi inus ille doctor suis inspiraticuius dicto plures obediunt,quam verbo Dei. Sed ut diximus etiam pios & in sacris exercit rus hoc mundi regimen interdum anxios reddit. Ingruentibus malis ingemiscit Gedeon Iud. 6. I 3. Si Deus nobiscum unde ergo ista nobis eveniunt/Iob.21. Quare inin pirant ubieratisiunt,confortatu disits 8 Pane estus sunt gressus mei, cum prosteritarem impio rum riderem. Ps 73. Quare pia impiorumprosper
177쪽
Irt EP T STOLICae. tur ait Ieremias c. I a. Repera, fratres mei, nullum mare tam profundum eri, quam isa cogitatio Dei prinii reant , ct bovi laborent, inquit in diuinstexercitatissimus Augustinus. Secretum Domini timentibus ipsum, & sce-dus suum illis notum faciet. Psal. et s. Quaerite ait dominus & invenietis. unionem in maris pro itindo, lapides pretiosos in ima tellure quaerimus. παλε--καλα. Summi gubernatores in rivignis tempestatibus a vectoribus admoneri etiam so- enhait Cicero. Ad clavum Reip. saepius iuvenes indocti & inexperti admittunnir. Qui non debest sana consilia Theologorum spernere. Ipse
Poeta Ethnicus eΣclamat: -- . . . Heu primae scelerum calέω mortalibus aegris, Naturam ignorasse Dei.
Rebus humanis sese immiscere divinam sapientiam; licet maxima in ijs ἀ- videatur, o time probari potest argumentis moralibus & politicis. Nam in hac materia non debemus requbrare ακρίβειαν mathematicam, evidelitissimas &apodi silcas rationes. Deus enim, ut ait Augustianus L .de civit. Dei cap. 3 o. quaecunque creaVit, sic administrat , ut sitos exercere & agere m tus sinat, necessariae agunt necessarib, contingentes,contingenter. Liberae libere. Et hoc decet ordinatissimam eius sapientiam , & est C Veniens naturis rerum. Alio modo lapidem , alio modo horologium movemus,
178쪽
QuaesTIONES III Alio modo concurrit Deus b, cum formas dat rebus naturalibus alio cum sese immiscet v luntati nostrae , quae habet motum proprium, cui bellum inserunt sepissime tumultuantes aia sectus , & si operationes proprias intellectus M voluntatis nostrae non intelligimus : quis
intelliget & distinguet divinum concursum φNullus Philosophus habetur qui in rebus Psysicis Deum statim & semper,& ubique pro causia ali gat : Sed qui in rebus Politicis aliam, praeter summum Rectorem,caussam quaerit, merito nobis ex
sibilandus & pro Christiano non habendus est.
Quia nec optima nec pessima hominum consilia si iniciunt ad mundi gubernationem, mole ruunt fila marima corpora:sua sponte omniaad nihilum vergunt. Maior ergo hic vis, alia sapientia & prudentia quam humana requiritur, quod jam nobis probandum incumbit,Cl. Beverovici. Yθρω- φυσει πολamnis μον, inquit Aristot. I. r. Polit.c. 2. Qui semper solus esse potest , vel est
bellua,vel Deus. Bestiae pilis a natura vestiuntur, armantur cornibus pabula obvia ubiq inveniunt, contra morbos proprios remedia ex instinctu naturae agnoscunt. Homo autem, jus caussa omnia
alia genita siuat nudus & inermis nascitur omnium
egenus. Flens animai,caeteris imperaturum,morbis infinitis obnoxium. Quocirca non solum muserrimus foret, sed ne foret quidem si extra societatem viveret.Nudum autem homine Deus tri bus
179쪽
et 4 EPISTOLI caehus armavIt praesidijs, ratione ad inventionem, sermone ad auxilium, manibus ad persectionem. ργη parentum, infantium defectus abunde supplet & hominem esse animal sociale ostenclita Hine combinationes maris & sceminae, parentum& filiorum,Domini & servi. Vnde pro leunt fi miliae stes,provinciae,regna & imperia.Quorum supremus Princeps & Rector, Deus est. Nam sicut pecudes non pomni regi a pecudibus, sed reguntur ab homine. Ita homines non possunt regi ab hominibus,sed reguntur a Deo.Quod etiam Plato vidit, quis inter homines ἀυπαρκης, quis sibi semper & solus sapit, quis sua sponte omnia potest addiscere,quis regere omnes animi impetus Alios reget,impotens sui quis dabit,quod non habet ad regnandum Spiritus heroici requiruntur et qui e caelo destendunt, nemo enim vir magnus me aliquo as tu diuino unquam fuit. ut ait Cicero l. a. de nat.
Deorum. Et Aristot. in Ethicis l. I .QN. Po. e. Vlt. Hrtutes assequi inuisim munus eri. Quis non obst Pescit, cum videt centena millia hominum, inter
quos pauci boni,multi superbi & praefracti,obedire dicto unius Principis, qui saepe invalidus aetate,
vel moribus depravatus: tamen ad ejus selius nutum,sii hi pro eo opes vitamque quam tantope re amant, impendunt. Et tam ipsis hoc est naturale, ut malint homines uni impio Gesse, quam nulli. Marchia enim omnia pessiindat. Hic est digitus DeLSapientissimus Iob in .'.Terrambe
180쪽
Quae sT IGNES. a snatio impio permittitur,qui saciem judicum erus ohelat,s haec Deus non agit,cedo isi alius si,qui agat ' Imperator Maximitianus dicere solebat: Deus aeterne, nili vigilares quam esset male mundo,quem regimus nos,ebo miser venator, & ebriosus ille ac sceleratus Iulius. Quocirca impiorum regnum, quod nos offendit, ostendit magis Deum mundo pra esse,quam piorum & sortium, quorum prudentiae alijsque virtutibus alioquin euentus attribui poc
Quis reperiri potest oculis & mente praeditus qui non videat & animaduertat in omnibus &singulis partibus huius orbis stumam potentiam, sapientiam & bonitatem Quae tria saepius celebrat Galenus in libris de usii Partium, in omnibus naturae numen, honestum, pulchrumque ingenium, ut quod Heraclitus de casa fumaria dixit , etiam hie dij stat, de omni natura dicere liceat, inquit
Aristota. I.cap. 3.de Part. Anim. Plinius l.7. p. a. Naturae rerum pis atque maiectu in omnibus momentis
me caret. Vere & egregie dictum. Opus naturae,i quit Averro es,opus intelligentis. Tantum est in si gulis naturae operibus artificium,tanta subtilitas,ut nulla ars ea vei mille a ex parte assequi,nullum ingenium comprehendere possit. Et quispiam erit m rationis inops ut ea quae tam eminenti rati ne constant, sine ratione effecta esse putet ς Sol, astra,calor haec essicere non possunt terru inquit Aristot.l.a de gener. Anim.c. I. taxum aut molle essici