Metaphysica disputatio, de ente, et eius proprietatibus, quae communi nomine inscribitur de transcendentibus, in quinque libros distributa. Auctore R.P.F. Didaco Masio, ..

291쪽

Bissinitio essentis ex Aristot.

- De Ente,er eius proprietat M. methodo prog issamur,auspicabimur a de' finitione emtiae & existentiae:ira ςnim Plato, Arist. Cicero,& alij grauissimi Phil so phi perscribunt, hi omni quae cum ratione instituitur disputat1one, a dissinitione, qua a firmitam. pretes dio esse cior iς v.

Caput LGl intessentia or

292쪽

Liber lacunsu. zas planam tribus lineis comprehensam , quae sint illius attributa persc. Ceterum quia noomnia quae perse dicuntur,sunt de rea esissentia, quemadmodum proprietates dicuntur de subiecto in secundo modo dicendi perse,

quae tamen non dictitur de eo secundum eia

sentiam,adhibita fuit altera pars diffinitio-l nis,& primo, ut per eam excludamus pro- prietates ab essentia: etenim quamuis illae

per se de re efferantur,quia tamen non em runtur primo,sedsecundo loco de subiecto, noli spectabunt ad eius naturam dc essentia. quod etia ex eo confirmat illud Arist. quia cum unius rei sit una essentia,& sint diuers proprietates, ut extremitatis proprietates sunt lene,asperum, & coloratum; si omnes spectarent ad unam & eandem essentiam cXtremitatis,lenis,asperi, & colorati, iuxtat proprias eorum rationcs,essiet una & eadem natura; quod tamen est onmino falsum. Con

fiat igitur hanc esse accuratam diffinitione essent1q. Vnde colligendum erit, genus & dis

feretiam attinere ad rei essentiam; quia haec

duo perse, & primo, de re praedicantur. Diffiniunt etiam alij esseutiam aliis dua- Alii esse bus diffinicionibus,prima est. Essetitia est il--dissi-lud quod sonificaturpex essentialem diffini .

293쪽

alii multi. Verum haec diffinitio potius spe ctat ad Logicum quana ad ἱ δ exaphysicum; eo quod agere de rebus ut significantur vocibus, aux orationibus, ut sunt diffinitiones, munus cst& officitam dialectici. Ceterum eum est otia sumi possit duobus modis,pr1mo in abstracto uti limitur essen: ia hominis, quando nomine hi mapitatissigii ficatur: &altero modo in concrcto .ut sumitur eadem essentia ea ratione qua exprimitur nomine

hominis;essentia ut significatur per essentialem diffinitioncm,non sumitur in abstracto, sed ii concreto:per hac enim diffinitionem, animal particeps rationis, non significamus humanitatem sed hominem.

1. Dissinit. Seeuda diffinitio est. Essentia est illud cuius actus est esse: quam diffinitionem propora Thom. nit D. Tho. I. senten.dist.2 3 . artic. 3 .in corpore . Attamen ut illam & superiorem re-itius intelligore positinus, norandum est, estentia tribus nominibus a Philosophis essς nuncupatam,scilicet qu1dditalcm , esse'tia,& naturam; potest enim referri illa ad c sie, quod ab ea fluit,& a quo primo actuatur; adi .. . . diffinitionem per quam exprimitur,& ad o- pcrationes ab ea dimanantes. Ratione primi appellata fuit essentia,quia per ea ynaquoq;

res,& in ea, habet essend1 actum ,& ita de .et intelligi dissiliitio pxoposita, de essentia

294쪽

sub tatione essentiae, ut ab ea fuit esse : haesiquid eratione dici. potcs illud cuius actus est esse , ctenim existentia & fluit, & recipitur in essentia tamqua actus in potentia. Ratione vero Ccudii vocata fuit quidditas,quia sela quidditas est quae explicatur essentiali diffinitione. Tandcm ratione terti; dicta cst

natura,quas sit nascitura, a qua multae ope rationes nascuntur,o derivantur. Hactenus

quid sit essentia exposuimus, declaremus iaexistentiae, quae comuni nomine abauctoribus esse nucupatur) diffinitioncm. Exis etia Dissinito. igitur 1ta dis itur,primus actus impressus a Deo cuilibet enti creato quo primo illud costituitur ex fra facultatam suar m causaria. In hac diffinitione prima particula cst actus;quia existentia est qua media ea quae erant potestate reuocamur in actum;Vt Ppsa,

quae quando non existit non cst adtu,adueitie te existeritia,illico constituitur in actu Secunda est primus;perquam separare us cxisteti- . itiam:ab operatione,quae est actus secundus; imo & ab ipsa forma,& ab cssentia; quae co- parata cum existentia non habent iocum a-6 us primi,sed secunda, quia neq; forma, neque csieritia sine existentia, possunt aut esse, aut intelligi esse in actu; quem adipodum do cet. D Tho. I 4 in cori cre. Tcr D. Themi,

sia est unpressus a Deo: quae rion Pstita iiitelligeda,quasi solus Deus conferat existentia,

295쪽

223 De Ente,er eivi proprietatibus

queam admodum quidam recentiores dodiis 3 iunt,aduersus quos in sequentibuszdisput

i bim Jed dicitur esse impressus ά Deo,quial primo, magisintime,& propria vi, imprimi

tur ab eo: etenim quamuis equus generans equum producat existentiam illius, tameni quia non producit illam propriaVirtute, neque primo,sed secundario , & virtute sibi ai Deo tributa,propterea dicitur actus impressis. a Deo.Q arta est, cuilibet enti creato; perquam exprimitur subiectum existentiae,

quod est id quod est productum per se subsi

flens in categoria substantiae ; hoc enim est' proprium subicctum existentiae nomine autem entis creati, quodlibet ens productum intelligimus,sive sit vere creatum,ut Angelus sue vera generatione productum t Ieo,& arbor. Vltima est,quo primo est extra facultatem saarum causarum ; quae particula complet,& constituit rationem formale exi, sentiae; est enim eius ultima ratio constituere rem extra facultatem suarum causarum . ctim enim res quaelibet ante existentiam stin facultate sola ipsarum , ct sit veluti Retens in ea , adueniente .existentia , eodcm temporis momento erumpit extra talem facultatem ,&aparte rei per eam constituta ti subsistit ;n propria natura, avulsis; δ: diuisia suis causis. Vnde clim in existetia duo haee reperiatur,rscipi in aliouo tamquam in sub

296쪽

re clo modo quis actus recipitur in sua potestate;&efficcterem extralacuitatem sua riim causari iv,hod secundum HagitantimE copetit existentia: quam illud primum mana existentia humanitatis Christi domini est vera existentia quae tamen non recipitur in aliquo tamquam in inbiecto,cum sit existeti ttia diuina,quae nullisubiecto inest , rostituto tamen illam extra facultatem suarum cau-- farum. Sunt quidam qui rationem ultimam existentiae dicunt esse Eonsti tuere rem extra E sepe nihil. Verum hi toto profecto errant caelo; hensio. quia essentia est etiam per quam res constituuntur extra nihil,cum tamen essentia non sit existentia. Veri iis igitur dictum est a nobis,rationem cius ultimam esse co astituere rem extra laeultatem suarnm eausaru. qu tamen intelligi debet in creaturis, quq h -lbent causas producetes quia in creatore,qui supra se nullam habet causam, ratio existen tiae erit constituere eum in rerum natura Edii parte rei subsistentem g

cap. II hi quo explicatur sit ne existentia subistantia pei

297쪽

Reu Heri quidei, di s reciniata . superiori euosuimus: quid sit or istani a proposita iblius. diffinitima Cr:Nertini, quia haec tractritio est difficilis,ma- eq; omnibus Philosopbisnecess)ria,erit illa altius repetenda, & diffusius explicata' lInstituimus autem iii bibis. capite explicare sit ne illa sub stantia, v accidens; quam rem:

. Vs commodi is explicem sannotandum est.

Anno. Ac- accidens duobus modis lumipo . Primis , cidens su- ut est diuisium coiitra substanxia , qua fatio': turduo is denotat uaturam sabiecto inhaerentem.'

quemadmodum lubitantia. ii ucat uatura; per se cohaerentem. Secundo ignificat quid quid est extra essentiam rei, quod scilicet, . ninue continetur in attributis essentialibus, neque cxprimuurperessentialem diffinitio . 'D Thori. iam nac distinctione utitur D. Tho. q. s. de Potentia art. ad 3. & passim in aths locis, quae est peruulgata , & protrita fatis apud ,

omnes Philosopho . . - i

Illa igitur constitiria,ad explicanda quς-r.Assertio. stioncm propositam si prima assertio. Exiastentia non est acci lyns in prima signific: rione,quod scilicet inliaereat aliqui subiecto,& superaddatur et eo modo quo dicimus aibedinem es Ie accidens nivis, quia inhaeretii Ii, & additur illius essentiae iam completae.&absolutae,tanquam natura quaeda extrinsec

298쪽

Liber secundus. ' 23N1hea . Contrariam sciatcntia olim docuerat. Α uicena, ut authorcst D. Thomas in Cona Contrariament. in cap. a. lib. q. Methaph inquiense- .vitentiam,& unitatem,elle quaedam accide dentia. tia rebus inhaerentia, superaddita caria naturis, &c. Confirmatur tamen assertio his arta Consirmagumentis. Primum est.Omne accidos sumit . . existentiam a subiecto , ut author est Arist. I. Metapti. cap. i . docens accidentia esse entia quia sunt in substantia, ergo si existentia est accidens,desiimet existentiam a subiecto,dd ita existetiae,esset existentia: quare abiremus in infinitum; si enim existetia prior desumit existentiam a subiecto, secunda quoq; existentia cum sit accidens, desiim et cxisi C- tiam alia tertiam a subiecto, & haec tertia, aliam quartam,& sicin infinitum,quod cum sit manifeste falsum, existentia non erit accidens. ι

Secundum omnia accidentia supponunt a Arguara.. si1bstantiam cui inherent absolutam in suo esse;& existentem in rerum natiira; sed existentia non supponit substantia absolutam;& existentem; cum sit illa absolutio substan tiae,& ratio formalis existendi,ergo non erinaccidens. Praeterea. si existentia est i acci dem,cum categoriae distinguatur pen diueni ses modos existendi primo,& proxime pepdiuer s modos praedicandi,fundatos in di uersis existendi ,sequeretur omncs

299쪽

tegorias esse accidentia,& non dari aliquam categoriam substantiae; quia omnis existetia est accidens. Sic nullo est substantia, hoc autenullus sanae mentis affirmabit,igitur existere Argum. in accidens. Ad haec terminus generationis substantialis non est acciden ;in eo enim distinguitur generatio substantialis, a

Ariqqt. generatione accidentaria,iuxta Arist. i. de ortu cap. 3.quod terminus illius sit substantia,terminus vero accidentariae , sit accides;

. sed terminos generationissubstantiae,est existetitia; diffinitur enim generatio, ab Aristaeu. S. Physico .mutatio de non esse ad esse , ubi nominees e non potest intelligi essentia; quς 1

non interminus generationis ; cum vel illast aeterna,iuxta multorum sententiam , V eL

fael trire sit immutabilis,&inuariabilis perse, intelligi ergo debet existentia,ut omnes Phillosophi uno ore profit etvr, ergo non erit om . Argum. nis existentiae accidens. Rursus omnis forma triuuit aliquam existentiam eiusdem generis,st categoriar, ertum est enim cum caetegoriae sint impermixtae, non posse unaninrmala conforre est b,vel existentiam alicia rius categoriae;& enim, mira fieret,interse il- .lae confunderentur; ergo forma substantia lis conferet existentiam eiusdem categoriar σ. Argum. quaromon omnivexistentia erit accesillans . nique omne accidens vel est quantitas, vehqualisa vel eontinetur in aliqua alia detex- minata

300쪽

r Libo 'cu' - : tu: emanata categoria, tal cxistentia ne est qua , litas,quia ita non conueniret qualita Ri,neq; qu sitas, propter candem x t 'ne, Quia i 'u .couenit aliis,ergo exist lxn 'inerit accides.b Secunda a Tertio. Exinti a est accidens .α. Affertio.'in s*cunda sigrificatiqn Iustentia est eX

per u sciitialern diffinitionem illius. Confit, 'maxpr his argumentis,paren Irim est petit ex authoritate Arist. qui eXpressis verbis il- . lam profitetur. 2 .lit, ide dςmonstratione cap I, vhi ita habet. Hovio bominῆ estu & proximis verbis subiugita Elle uero ' essentia quia stibs antia essentia owoq, significat apud Arrist. 3, Metaphy. c.

8.& .cap. in eodem loco instituit cou- ii, is firmare ens non esse gςnu ,q uia n0n praedicatur secutam essentiam de naturis isibi sub .iectis , 'quemadmodum praedicatur genψ ii quod cum non possit intelli i dcentc iunificat essentiam, cum illud essςntialiter prae - ur . 3

dicetur,uitelligi debet dρ ςnte ut significa . existentiam,viide secundum Arist. cxis exta d rerit eXtra naturam res .minde a .lib.de inolistratione cap. r. secernit quaestionei au. est ,4 qu stione qu d. est,cum ergo per quae', . di 1 nostionem an est declarctur existentia,per quae, Ronem vero quid est essentia,cXistentia .eX- ,

Messentiam ct naturam rei erit.