Metaphysica disputatio, de ente, et eius proprietatibus, quae communi nomine inscribitur de transcendentibus, in quinque libros distributa. Auctore R.P.F. Didaco Masio, ..

441쪽

fuerit sor mali er ens;sed ultimae differentiis apprehendatiir ab intellectu,ergo erunt illet Drmaliterent. .Agertio. Q iarti A nrtio. Em praedicatur sorti er,& in quid, te suis proprietatibus.Hane assertioneni ristituimus adaersus eosdem scolastas, & a lucrsus Petru Fonsecant. 4. Metaphy cap 2.' 3 sect a. a semi6he.'. enim c0m ing nue nobiscum fareee tuersus Scotista , ens dici fecundani essentia

de ultimis dis enti js,diffitetur timeri illud i sormaliter,' inquid, te suis proprietatii ta bus. Confir. tamen assertionem bisar 'm 'Auu ς' Primunt unum quod est proprict .entis in sua propria, & formali ratione,sgnificat solam indiuisionem , aut praeter illam includit insum ens , primum dici non potest ita enim fieret ut unu esset sola negatio,que madmodum indiuisio significat si iam negatibne,'nde virum nihil poneret inipsis rebus, de quado dicimus Deum esse unum, nihil de

Deo diseremus, sed solam negationem enun tiaremus de eo , quae omnia sunt imanifes E. sat' quare secundu in erit veru, scilicet una includere Armaliter, ,3c quiddilatitie 'ens

dolutio od si dica, Vnu includere ens,neges tame, et dictae illo formaliter.quia includit in 'inqua quid additu,& extrin quae niac ratione ineludutur in aliquo non dici de eo secundulii e sentiam. Contra ita arguine

tora

442쪽

rure secundus, . . t . tor. Quaecunque dicuntur de aliquo in pri- Coas irio modo diccndi per se diculur de illo quid ditatiue , dc formalitcr ; quia primus modus speciat ad rei quid litatem; dcessentiam; sedens praedicaxur de uno,in primo modo dicendi i cx se,ergo dicetur de uno inquid,& sor-

maliter. Confirmatur assumptio. Haec attributio unum cst cni es per se ,& non est in secundo modo; quia Miributu iton est proprietas subiecti, neque iubiectum c0ntinc tur in dimitione attributi, ut est apertum. Neque est in tertio modo,quia ille oon spodat ad modum praedicandi; sed ad modum p cx se exis di. Ncque in quarto quia subiectum non cst causa attributi, crit igitur a sufficienti diuis ne ni rimo modo. Corfir. hoc argum. Puncium dicitur in i . modo dicendi; crsede linea,& unitas denumcro, tAuthorcs Hris .iaib. de Dcmor st. cap. 4. sed punctum continetur tanquam quid cX- insccum in ipia linca, qLia in id neque cst

pars, neque componit lincam quemadmodum momentum,neque cst pars,neque com ponit tempus, ergo quamuis cris continere

xur tam 'am quippiam additum,& cxtrin- secum in ratione unius; nihilominus praedi cari posset inquid, & formaliter de uno, Vel

quod idem cst in primo modo dicendi per

se. Secundum argumcntum . pna praedica' , itur siccundum cstcntiam,debac,vetilla boni

443쪽

tale,ut de iustitia,aut fortitudine, cluae chim. , tinemur secundum essetitiam sub bonitate transcendente , & quae est proprietas emis, in ergo praedicabitur quoque secundum essentiam de bonitate transcendente. Antec. ita demonsramus. Iustitia secundum essentiam est accidens, scd accides secundum es-d sentiam est ens,ergo 1ustitia secudum essentiam erit ens. Confici deinde conseq. ex illa regula tradita ab Aristo. in Antecateguriis diuersorum generum, & non sub alternatim positorum, diuersae quoque sunt syecie differentiae, quare si bonitas transcendens non includit secundum essentiani conceptu en ris,neque quae illi subalternatur ut iustitia Includet conceptum entis,quod cum sit omnino falsum , ut remanet eonfirmatum, sequitur bonitatem transcendentem, & quae est proprietas entis, includere formaliterens. Ad extremum proprietates eritis non Vix Argu formaliter no ens, ita enim nihil esset x, ergo erunt formaliter ens Confir conseq. ' quia ex duabus vocibus contradicentibus,al tera illarum necessario debet dici de quavis re, & ita si proprietates ciatis non sunt se

maliter non ens,eriunt sormaliter ens.

glimenta

444쪽

riser secundus. f. ν Vam futilia sint argumenta quae propqnu't aduersaria aduersus nostram opinionem,ex

his quet in hoc cap.ostedemus, poterit quisque facillime intel

hgeret. Argumentis quibus poterat suaderi opinio Auicen.iam satisfecimus cap. 3. E ius libri ue illa enim contendebant probare 'ens pr dicari de rebus secundum accidens. Achilini vero argumeta quoniam non sunt alia . ni ea quibus suasimus essentiam, α cxistentiam non distingui re ipsa,quibus iam supra satisfecimus hoc loco praetermit timus . QMare tantum exunt distatuenda argumenta ab scoto, & eius alumnis pr*' posita. Ita enim'rimo argumentantur- Si i Argum. vltiinae differentiae includerent Cias forma' ἶς'

liter,sieretillas inter se differre aliis differerijs,hoc autem est omnino absurdu, quia ita abiremus in infinitu, si enim 'ltimae differe tiae differretit differeulijs,& illae alijs, & sic iabsque ullo fine , in infinitum proculdubio

abiremus,ergo cias non includitur sermalior ii ultimis differentiis. Confirm .proposi. a tio sumamus duas different; as ultimas, Ut ryarticeps rationis & expers,si illae includeret sormaliter ens,ergo in illo cohueniret,&cum non sint unum, & idem, differrent alia quibus differetijs; quia omnia quae in aliquo sonuemunx. Gianv o ditiser iiij

445쪽

quibus inter se distinguantu mra talem ii

turam,iam ergo 'si differentior vltimae ineluderent sorrnalirer ens,disterrent inter sie alisbiu io. quihu differemijs. Resp.falsam esse propositione. Ad consir. dicimus,Non omnia quae in aliquo conueniunt obtincre differentias quibus inter sedistinguantur; quia categ' viae conueniunt in natura entis, quae ta-imen nullam continent differentiam qua in- . ter sedistinguantur,sed primo,& immediate seipsis differunt, etenim vi ea quae in ali- i quo conueniunt obtineant differentias qui bus inter se distinguantur debet illo rhinatura in qua conuenitit esse synony ma,non aute. analoga,qualis est natura entis,in qua conueniunt ultimae differentiae, & gencra suprema. Annot. est tamen ob duas rationes non

obtinere aliqua differetias quibus disserat, sed quod seipsis distinguantur , vel quia non

habent differetias, constituentes, ut sunt de . t cena gentra suprema ; ves quia non sunt illa quae di Terunt,sed quibus alia differunt, ut sunt vltimae disseremiae..m Argum. Sςgunduarg. Eadem est ratio comp0stionis coiiceptuu, quς est compositionis xei; sed incop6stione rei fit vltima resolutio in duo extrema,scilicet in per sic actum,dc per se potestatem,quorum neutrum est inclusum in ratione alterius, quia neque actus in ratione potesttatis, neque potestas in ratione a s

Anno.

446쪽

er Secundus. 36s includitur .ergo & in Oompositione conceptu um,deueniectum erit ad duo alia extrema, quorum neutrum in ratione alterius includatur,atqui huiumrodi extrema sunt ens, &vltimae differentiae,ex quibus ens limitatur, ct contrahitur,& ita obtinet locum poteriet, differentiae vero limitant, & contrahunt, &ita obtinent rationem actus, iam ergo neque differentiae in ratione cntis, neque ens in ratione ultimarum differentiarum,erit ulla ratione inclusum. Resp. falsam esse propositione. inia in compositione rei extrema sunt quae lana naturae priuatae,& limitatae; de ita Vna pars non poterit includi in ratione alterius, alvero in compositione conceptu a vel intellectus,quae fit ex ente,& vltimis differeiijs, alterv m extremum, Dimirum ens, est natura quaedam transcendens, & illimitata, Mita necessarid debet includi in conceptu alterius partis,scilicet ultimae differentiae. Vnde

colligenda erit omnes alios conceptus praeter conceptum entis, esse coniunctos,cii re-sbluantur in proprias rationcs, dc in conceptum entis, solumque conceptum entis esse

smplicissimii, cum ipse solus sit qui in alios

priores conceptus dissolui nulla ratione potest. Tertium. Omne contractum est cxtra natura, & essentiam contrahentati; quia quodvntrabitur obtinet locum potentiae, con-

----- trahens

solutiae

Consem s. Argum

447쪽

, o Dedite, eiae proprietati vi

trahens vcro locum actius, at potentia,extra

rationem est actus ; sed ultimae differentiae

contrabunt ens ad naturas specificas, ergo ens erit extra naturam ultimarum differem. solatio. tiarurn,Resp.duplicem essc contractionem; Vnam propriam , dc aliam communi quadaxatione dictam,in propria una pars obtinere lubet locum potentiar, & altera locu actus, ct ita una debet esse extra ratione alterius, Ut in compositione materiar,& sormae,essen' tize,' existentiae, generis, & differentiae intuemur: At vero in compo sitione alterius generis,non debet quod contrahitur habere rationem potentiq,& quod contrahit rationem actus, neque quod contrahitur debet esse extra rationem eius quod contrahit; in hac siquidem contractione nulla est compo sitio , sed maior & clarior expressio eius quod antea erat confusum, S indistinctum, qua ratione ens contrahitur ad inferiora ,n5 quod cum contrahente natura efficiat ulla compositionem , etenim illud cum nulla re potest efficere compositionem, cum sit de intima ratione rerum omnium,sed quia diru serentiae ultimae , & alij modi interni entis, explicant apertius gradus aliquos entis , qui nomine illius confuse exprimebantur.

Aquin Qu/rtum idquid continetur in dissi

nitionibus essentialibus tanquam additii , est extra rationem,& cssciatiam rei ditanitς .

448쪽

tiser secun sis. 37rte subiectum continetur in diffinitionibus

tanquam quid additum,& extrinsecum,que admodum docet Arist. . lib. Metaph. cap. s. ut nasus continetur in diffinitione simitatis,tanquam aliqiud additum,& extrinsecta, ergo ens non continebitur in suis proprieta

tibus, neq; praedicabitur de illis formaliter,& secudum essentia. Resp.ad assum .in pro uxio prietatibns rei, subiecta contineri in ipsaruratione tanquam quid additum,& M trinsecum;iii proprietatibus vero demonstrabilibus contineri subiectum intrinsece, & sceundiim essentiam: at proprietates entis non

stat rei, sed demonstrabiles, ut docuimus in saperioribus, quare poterit illud in ratione harum proprietatum includi secundi imsentiam . Authoritas igitur Arist. intelligi debet de pxoprietatibus rei, ut sunt simitas in naso,& risibilitas in homine, non autem de proprietatibus demonstrabilibus. Quintum . Omne quod includit aliquid s. Argum. secunddinessentiam , est eo inferius; quem admodum homo qui includit animal secundum essentiam,cst inserior animaliuesed pro

Prietates entis non sunt inferiores ente, sed reciprocantur cum eo, ergo ipsae non incla - '

dent ens formaliter,& secundium essentiam. Resp. duobus modis posse unam rem inelu - soIvii

Here aliam intra se, viro mo do per differentiam inferiorem rei quae contrahitur, qua

449쪽

Arsum. solutio.

3 a Pe snte Ur eius proprietatibos

ratione homo cotrahit ad se animal per paeticeps rationis,quod est inferius allimathsecundo modo per differentiam illi parem, &aequalem. igitur includunt aliquid pςx

differcntiam contrahentem inferiore, non reciprocantur cum natura contracta,quem admodum animal non reciprocatur culto

mine; quae v ero includunt illud per differentiam contrahentem parem, & aequalem, reciprocantur cum re contracta: at proprietates entis 1ncludunt ens per differentiam, loquimur de differentia, ut etiam ambit m dos internos contrahentem parem,& aequ/lem,ut Vnum contrahit ens per rationem in diuisionis,quae cum ente conuertitur, & bonum per rationem appetibilis, quae pari ra tione reciprocatur cum ente,& ita proprietates entis reciprocabuntur cum eo.

Ad extremum. sunt de essentia rei, cont1nentur in diffinitione essentiali explicate: rei naturam,& esstantiam; sed ens in nulladisfinitione effetitiali continetur,ut constare potcrii percurrenti diffinitionem ementiale hominis,equi,& aliarum rerum,ergo ens nopr dicabitur de rebus secundum essentiam. Resp. Non omnia qui; sunt de rei essentia cotineri in diffinitionibus essentialibus rerum, sed illa tantum quae exprimunt gradum aliquem,& conceptum distinctum a rebus di

unitis,sic a partibus di lentibus,ut animai

450쪽

Liber secundus. ν 3 quod explicat gradum aliquem distinctum.&ab homine,& a rationis participe,continetur in diffinitione hominis. Clim igitur ens non significet gradu aliquem, vel conceptu distinctum a conceptibus suoru inferiorii, Vt docuimus in cap.vltimis I. lib. qua uis dicatur de rebus secundum essentiam,non proinde continebitur in diffinitionibus earu . Quae ratio proposita est ab Arist. S. Metapli. i. bi inqu1t ob hanc rationem ens. & unumitori cotineri in diffinitionibus essentialibus, quia immediate dicuntur de rebus omnibus. Consule Caieta. cap. .de Ente, & essentia.

neant proprietates euiis interse.

D hanc dubitationem explicada , animaduertendu est prius, transcendent1a sumi posse, aut secundum naturam qua significant, aut secundum ipsorum proprias,& peculiares rationes formales. Annotandum est deinde rationem formalem alicuius rei esse conceptum quem de illare intra mentem efformamus, qui perspicue refert intellectui rei intellectae naturam. Cum tem in una, ω eadem re possint esse mul-A 3 taera

Arist. Calet