Metaphysica disputatio, de ente, et eius proprietatibus, quae communi nomine inscribitur de transcendentibus, in quinque libros distributa. Auctore R.P.F. Didaco Masio, ..

571쪽

oenerali3 tem cognoscendi,ita ut diceremus. Verita diffinitio est adaequatio rei,& facultatis cognoscendi, vstitisti ambiret etia veritatem sensuum, d aequatio inter rem facultatem cognosce di. Quare si cupimus generalem quandam dissinitionem proponere,haec quae nunc pro xime tr3 ita fuit,erit proponenda

Hritatis, petenda ex intes Iectu diuino vel ex

creato

Vperest tamenad absolutam cognitionem veritatis conse- qtiendam,ut explicemusquis nam intellectus sit ille, inters quem,& res,debeat intercede Maequati' ,in qua est tota ratio veritatis constituta, ea ne hilaintellectus diuinus, spolius humanus,aut alius creatus.Huic dubitationi ita satisfacimus. Adaequatio quq ς' tinetur in ratione veritatis de qua nunc a 'mus,non est ad intellectum Humanu,& creatum, sed ad diuinum &increatum. Itaque

res ex eo dicuntur verae,quia sunt si miles,&

adaequata: et emplaris diuisi, Mi

572쪽

cet tales sunt in se,quales sunt & raepresent; tur in mente diuina. Diximus consulto veri- tatis de qua nunc agimus, eo quod de verita re signi, vel conivnlia intelle stus, nunc non disputamus ex precipuo instituto sed de la transcendenti,quam profitemur esse ad qua tionem passivam rerum ommum cum intellectu diuino. Confir. igitur Assertio his arg. primum in petitum ex testirnonio. D. Tho. quis p.q. a 6.art. i.his verbis illam pr0sitetur. Res nai o

turales dicuntur se qu*d assequa te uino 'tur similitudinem oecurum quae suis, iii ment.

diuina. Dicitur enim uerus lapis , quia assequitur propriam lapida naturam, secundum praeconceptionem intellectus dimi. Secundum arg. Veri- Arzutas rerum ab eo intellectu desumi labet , iquores depellet perse; sed res creatae posse dependent ab intellectu diuino, & per accia idens ab intellectu humano,ut shilicet possut , ab illo cognosci,quod accidit ipsis rebus,ergo no ab humano,sed a diuino intellectu, eris

rum est adaequatio earum, cuni propria , & h IV prima ipsarum mensura; sed sola exemplaria mentis diuinae, sunt propriae,& primet men- sui q rerum omnium,ergo ab huiusmodi exe plaribus, erit veritas depromenda. Prop. st perspicua. Confir. Assump. Primo, quia ra- iones, δc eaeemplaria quae sunt in intellectu illi . 'creato,

573쪽

creato, aut non surit mensurae rerunt, sed

ἡ mensuratur ab eis i conceptustionis,n'n

est mensura leonis, sed mensuratur ab illa: raut si fueritit, ut sunt exemplaria artificum, non sint illa primae mensurae, sed quae sunt in mete diuina, in qua sunt prima exempla - ria, tamus,nauigil,scamni,& aliarum eneris rerum, quq ab arte fiunt secundJ. 'rimum ens infinitum scilicet ex eo dici- tar verum, quia est adaequatum intellectui a diuino,primo, & infinito ; ergo clim omnias . - . alia entia ab hoc prim o ente deriventur, exi eo dicentur vera, quia adaequantur intelle- ctui diuino. Ad la C veritas rerum,certa est. &insathbilis;sed eritasintelletius humani ' - - ii nest in fallibilis, sed sola diui i ergo nons Arquiti hum nus , sed diuinus erit men-- ira veritatis ipsarum rerum. Rursus, laturpi requς veritates sternς, ut hominem esse animal,& circulum esse figuram plana viai

Calmea comprehensam, ut deinde demonstrabimus ; sed illarum mensura non potcst . esse intellectus creatus , cum non stille ab

aetern , erit ergo increatus, quare veritas rerum ab in ellectu diu ino, & increato,de-. Argum, prometur . Tandem res practicae dicuntur; Verae per conformitate ni ad intelleati pra i curri a quo fluxerunt, & non per conscir-nritatem ad intellectu speculatiuum a quo non dependent; quemadmodum domus dis m ci

574쪽

estur vera, quia est conformis exemplaribus architecti,&non quia sit conformis intellectui alterius hominis ; sed res omnes creatae comparantur ad diuinum intellectum,ut ad antellectum practicum, a quo omnes illae fluTerunt, ergo veritas rerum, per habitudine ad diuinum intellectum, erit postulanda. iofferunt se tamen aduersus hanc nostra opinionem annulla argumenta dissolueda. superiora Prinium est. Si veritas rerum effet depromenda ex habitudine ad intellectum diui'

num; sequeretur omnes res esse Veras ex ar-

quo;quia omnes illae ex aequo referuntur alintellectum diuinum ; atqui hoc repugnat Arist. a. Metaph. cap. i. asserenti quasdam

res esse alijs veri0res , ergo veritas. reria non

petetur ex habitudine ad intellectum diui num. Resp.rcs c atas possc conferri,aut cu soluties exemplaribus mentis diuinar, aut liter secisi primo modo sumantur omnes sunt ex aequo Verae, quia omnes ex aequo adaequantur suis exemplaribus: si vero altero modo usurpen tur,quaedam sulit alijs Veriores, quia quaedasunt magis entia,quam aliar,dE quaedam participant magis quam aliae, naturam diuina at quo aliqua fuerint magis entia,magisque obtinuerint participationem naturae diui-

narierunt Veriora:quare non erunt omnia ex equo Vera. , i

Secundum arg. Conceptus nostri specu-

575쪽

latiui,ex eo dicuntur veri quia adaequantur . rebus conceptis,ut conceptus leonis,ex eo est verus,quia adaequatur leoni,ergo non

soluti, dς ivm tur ex habitudine ad ex plaria metitis diuinae. Re .conceptus nostros adaequari, & rebus conceptis,& exe plaribus mentis diuinae; nam si res adaequan ' conceptus adς- ''R qqu bsitu re enas laribu diuinis . Suti igitur conceptusn'striveri,& quia adaequa Vquatur exemplaribus diuinis,praecipue tamen, ωprimψ eruntra ex eo,quod 'dqquantur exemplaribus di

r. Arguore Tertium arg. Conformitas rerum chi in- diuino,est relatio rei; sed veru quod proprictas entis, nullam relationem rei iῆς-t,qua distinguatur ab entc ita enim irii ueretur reipsa ab eq,ergo verum noni nilicat conformitatem rerum cum intel-

se propositionem quia cisin haec. natura potentis sunda siquidem in rerum naturis, Glia iis, i oti-m antequam sint, sunt enim ill consor daequat' intelle aut diuino ab aeterno, quando n'n dum erant, qua ratione d - .

576쪽

Possumus tamen dicere hanc coeasormita- s. solutioltem rerum cum intellectu diuino,in recto &ex praecipuo significato,non denotare habitudinem ali piam ; sed naturam absolut ira,

nimirum entitatem cuiuslibet res,quae a su- , . Premo ente,tanquam a primo totius entitatis uberrimo fonte suit derivata. Minus ta-

me pretespue, ecundario,cxprimere quan ., dam sabitudinem mensurati,ad prini una exemplar, & mensuram . Et eandem ratioue Verum non addit enti relationem aliquam xanquam praecipue signific atam; sed secundario, & minus praecipue: est enim an hectoens, & in obliquo relatum quoddam ad intellectunt, ut in sequentibus uberius expli

cabimus. -

Quartum. Commensuratio vel conser- . Argumemitas est relatio ques iam aequalis comparationis ; sed veritas intellectus diuini non est . ,

comimensuratio cum rebus creatis,ergo ve- . ritas rerum creatarum,non erit commensuratio cum intellectu diuino. Resp. vera esse solutio: propositionem,quando unu ex his quae comparantur non dependet ab alio secundum . essentiam, ut euenit in conformitate simili-tudinis intercignum,&niuem interuenien-ie,quq cst habitudo ae qualis comparationis, eo quod neque cignus a niueueneque nixa ci-gno,dependeat secundiim essentia. At quando ex his quaecommensurantu

577쪽

z pedet ab alio secundum etntiam, dicimus - fallani esse propositione; quia inhisnon debet interuenire relatia ςqualis comparationis. Cum igitur creaturae dependeat a Deo secundum essentiam , non interueniet inter Deum,& ipsas,relatio secundum aequalitatem comparationis. ii: Afruiu. intum . si Verita, esset consorinitas

cum intellectu diuino,ita ut diuinus intellectus sit regula ,& mensura omnis veritatis, i sequeretur neque Philosophos, quiverita -- . rem ipsam tanquam scopum sibi consequendam proponunt, neque aurifices,st tuari's, - aut alios opifices,posse villa ratione,aut reru naturalium, aut suorum operum veritatem

comparare. ania sine regula, prima meis. 2. sura veritatis, no potest veritas comparari, clim ergo exemplaria, & ideae mentis diui iace, sint maxime occultae, & nos lateant, si ip siae essent primae mesturae,& regulae omnis Veritatis , reuera occulta quoque esset nobi omnis veritas,quod quam sit abiurdum,non est qui non probe cognoscat; non igitur V ritas et it adaequatio cum exemplaribus disesolutio, umis. Resp. duobus modis pone aliquid in alio cognosci ; uno modo tanquam in obiecto cognito, qtia ratione cognoscimus ima' ginem in speculo. Altero modo taliquam in ' principio,vel ratione cognoscendi,quo mo do cognoscimus esitores in lumine.

578쪽

intellectus cognoscit veritatem in exempla- Videribus mentis diuinae, non tanquam in obie- Tho δή cocto cognito, μ eculo aliquo,sed tanquam si 'x' in principio,aut rytione cognoscendi;effluit phe diri enim ab exemplaribus diuinis,splendor qui- hane sotu. dam,quo illustratae mentes,perspicue veri- accuratissitatem ipsam,tam in his quae a natura oriun- intςr tur,quam in hisque arte constant, intuetur. '' 'i'. Conspicimus igitur veritate in exemplari- docentem bus diuinis, tanquam in primis illius mensis omnia coxis,quae quamuis ut obiecta sunt, lint maxi- gn'sci inane incognita,ut tame sunt rationes & prin- 'xionibus

ςipia cognoscedi, maxim Epotant a nostri, ' 'anentibus,conspici. Ex his igitur colligere licebit vehementer errasse Aureolum,ut au- Aureolus ctor est Capreo.in i .dist. i mP3.existimantem, veritatem rerum non esse depromeniadam ex habitudine earum ad intellectu diuinum. Constat enim & rationibus efficacissimis propositis, nostram sententiam esse . veram quas aduersus nos illae proponit futiles esse.&parui momenti, ut ex traditis selutionibus,cuique poterit luce clarius esse . A

manifestum.

CHIII. Sitiae rei improstristas entis, qui potissimesignificet, numentitatem, vel relationem ad intulis lata

579쪽

ciprocari , quara ut opticet , mus , has constituimiis affectiones sit pri- Τ.Assertio. ma Vcrum est vera, & legitima proprietas entis. Confirmatur his argumentis.

-Argum, Primia. Q uidquid reciprocatur cum aliquo sibiecto, & fuit ab eliis natura, in ip- sius vera,&legitima proprietas; sed vcrum

xeciprocatur cum ente,&fluit ab ipsius natu ab crgo erit proprietas allius. Propo. cst prespicua costr. Assii p. Inprimis verum reciprocatur cum ente; quia omne ens cst adaequatum exemplaribus montis diuippe, at illud nuncupamus verum,quod est adaequatullis cxemplaribus. Deinde fluit ab eius natu va, hac lege,ut ab ea remoueri nulla rationEqueat, remanente siquidem rei natura,& cnritate debet quoque veritassuperesse, quae nisi cum emitate aust erri nullo modo potcst , ut Hila. praeclare. D.Hilarius. 1 de Trinitate exprsit his verbis. Perime aquae quod ιqua est, erperid potςrst abolere quod uerast. Secundum qua ratione se habet aliquid ad entitate, eade se sabet quoq; adueritatenueade enim est dis .

positio rei uentitate do vςryta e , ut docet Arist.2. Meta cap. l . ergo veru erit vera,M

lcgitima proprietat entis,ctim per eadem ra

rionem

580쪽

verunt. Consule. D. Tho.I.p.q. lGart.3.& D Tho. Alex. Alen. i.p.q. ra. membro .a. Alex. Ale. secunda Assert. Verum addit 'rationem αι Assertim, aliquam,rationi entis,non tamen reipsa, sed ' 'sola ratione, ab ea distincta. Addere rationem aliquam omnibus est exploratu. Tum ' quia eritis,& veri, sunt diuersico pius. Tu tiam, quia si nihil adderet,quando ita diceremus. Verum est ens,committeremus aper ta nugationem nomine enim subiecti,& at tribui idem secundum rem, es rationem e nuntiaremus.Hanc vexo nationem non distin. sui secundiim rem ab ente sed secundiim rationem,ostendimus iam lib.α.cap. Is agentisi de proprietatibus entis in communi, repexe illa quae in eo loco conscripsimus, Tertia assertib. Ratio quam verum addit 3. Afferti enthost habitudoquςda, & relatio intrinse- - λἰ a. ca, ad intellectu . Hanc assertione profitetur . ' D Tho. i .p. q. I .art. 3. Vbi inquit , Verum

addere enti habitudine ad incellectum,que admodum bonum addit eidem habitudine. ad appetitum, dc apertius multo illam profi

re Veritatem habitudinem ad intellectum, ut si E medio auferretur omnis intellectus, illico tota ratio veritatis necessario deberet interire . Confir. deinde. Vcrum transcen-

d ens est adsquatio rei id intellectum; sed in