장음표시 사용
601쪽
Ad haec eo modo se habet intellectus diuin'
adveritate rei,quo se habent res,ad veritate intellectus humani, nam quemadmodu res sunt me surae veritatis intellectus humani,& veritas derivatur ab eis ue 3 ita quoq; diuinus intellectus , ratione suorum exeniplarium , est mensura rerum , dc veritas rerum fluit ab illis exemplaribus; sed vorti quod fluit a rebus in intellectu,est formaliter,& secudum essentiam in intellectu, ergo Verum quod fluet abintellectu Diuino in res creatas,erit formaliter, & secundunt essentiam,in ipsis rebus; atqui hoc est veru obsesua. tr nscendens,ergo Veritas trascendens erit secundum essentiam,in ipsis rebus. Annota dum est tamen,hoc esse intelligendum tamquam in subiecto. nam cum duobus modis possit esse veritas in aliquo,aut tamqnam in i - subiecto; aut tamquam intermino, veritas transcendens est in rebus tamquam insiibiecto qua ratione intelligi debet assertio pro- rosita,in intellectu aut e praecipue diuino est ta m quam in termino;quia terminus - ra relationis quae includitur in veritate, cst intellectus.
602쪽
O terunt tamen illa quae nunc proxime docuimus , his argumentis impugnari. Ρrimum est petitum ex Aris. in eo loco quem proposuimus, ex lib. . Metaph.cap. bonum, & malum, sunt in rebus,Vcrum,autem &falsum , in intellectu. Tum etiam D. Tho. in innumeris propemodum locis, profitetur verum secunda essentiam,& formaliter,in solo alitellectu re art. i. & M periri,in rebus vero solum secundum e Ω & q.x. desam,& tamquam in fundamento, iam ergo vςUt 3x
Veritas in solo intellectu reperietur,secundu ' ressentiam. Resp. Arist. de D. Tho. intelligedos esse, de veritate coniuncta intellectus, non autem de veritate simplici reru , vel de 'Veritate transcendenti,illa enim prior in so- Io intellectu eonstitui debet, haec vero posterior in rebus reperitur.
Secundum. Argumentum eo differunt in Astum:
telocius,& appetitus, quod appetitus fertur in res ea ratione qua sunt a parte rei, trahitur enim ab ipsis,intellectus vero fertur in res ea ratione qua in ipse continentur', nam trahit res ad se,per quasdam earum imagiares, di similitudines;sed intellectus fertur in
Verum tamquam in obiectum , ergo verum
in solo intellectu reperietur. Resp. Non ita esse intelligendii di rimen traditu inter in- . appetitum, quasi appetitus fe-
603쪽
s is . De Ente, Cr eias proprietatitas.
ratur in res a parte rei subsistetes,intellectus vero nullo modo feratur in eas Ioc enim falsum est, cum intellectus res ipsas,quae a parte rei subsistunt,contempletur. Sed ita intelligi debet discrimen. In appetitu Vnacus ta- tu illius terminus reperitur,qui est , id quod est a parte rei, est enim illius terminus bonu, at bonum, in iis tantum quae existunt,vel nata sunt existere,reperitus. In intellectu vero duplex est termin',interior,& exterior,pro Timus,& remotus. Int Srior,& proximus, est verbum a mente genitum, in quo res quae a parte rei subsistunt, tamquam in speculo quodam splendent. Exterior Vero,& rem0- Ius,sunt ipsae res a parte rei existentes, ut sese offerunt cognoscend intellectui, persuasi magines,& species. Igitur curer minus,&obiectu ni appetitus, sit bonum, quod solis rebus existentibus adaptatur , ille produldubio ferri debet extra se , ad res qtiet simi iparte rei, At cum terminus intcllectus proximus,& intriinsecus; sit verbum mentis, intellectus feretur ad ea qriae sunt intra se. Ex
hoc tamen non sequitur omnem veritatem
esse in intellectu, scd solam eam quae indicat
adaequationem intellectus ad res,vel veritarem mentis. Praeterea assump. huius arg.
est quo l. falsa; quia obiectu intellectus noncst veru,sed ens Veru aute est c5diti H, obie Gi & entis, eo quod ad apprehensionem in
604쪽
Liber martus. Istellectus, consequitur,rem e Te adaequatam intellectui,& intellectum ess e rebus adqquatum, in qua adaequatione utriusq; veritas consistit. Et ita ante nos alij viri praesta litis
simi tradiderunt, ut Caiet, I. p. l. s. art 3. Capreol. i. senten.dist. I9. q. . ad l .Herue.& Sco. l .sente. dict. 3. q. .&6. Metaph.q. 3. Tertium argumetum. In habitudine ad intellectum diuinum, creaturae sunt Verae, quia representat veritatem exemplarium di. Uinorum,sunt enim imagines, & adumbra- tae quaedam illorum similitudines,crum ergo verae in significando; sed quod est verum in significando non est verum formaliter; quemadmodum quod est fanum in significado ut est urina ) non est Lanum formaliter,
ergo creaturae in habitudine ad intellectum diuinum,non erunt ver formaliter. Resp. Creaturas in habitudine ad intellectum diuinum,esse veras utroq; modo,& formaliter& in significando; quemadmodum etia sunt bonae utroq; modo in habitudine ad bonitatem diuinam. Asiam p. igitur falsa est, si de omni signo 1ntelligatur,nam aurora, Vel crepustuli matutini, quando scilicet sol per signum integrum Zodiaci, vel per triginta gradus,in quos quodlibet signum est distri-biarum, abest a nostro horizonte) sunt spleii didi formaliter, tui tamen indicant futurii A solis splendorem. Et ita creaturae erunt Ve- --- i Κk 4 iae for-
605쪽
uae tarmaliter,cum inse contineant tarmalἴ adaequationem ad exemplaria diuina ; & insignificando quia nobis indicam eorundem
VIIII Sit ne meritas intel lectus,in sola ipse compositione, o diuisione.
Vaestionem quam in hoc cap. explicandam proponimus, luculenter satis disputant D.
de Veritate. i.lib. de interpraetatione lec. a. & in alijs multis locis, Caiet. in commentariis, in locum propositum exi .p.& Ferra iensis. I. Cont. Gent. cap.
ex quorum limpidissimis fontibus, ea omnia hauriemus, quae huic qu stioni explicandaeacommodata esse videbuntur. Vt igitur illa diffiniam is,animaduertendum est in primis . tres esse inter alias) functiones intellectus . patibilis. Prima est simplicium apprehςnsio. Secunda est, apprehensio rerum compositarum, ut est apprehensio,qua apprehendimus hominem esse animal capax disciplint Tertia est iudicium, quo medio iudicamus. sinc ne ita res aparte rei,ut eas esse per in ei
606쪽
Iectum apprehend mus. Annoondum est secundo,duobus modis posse esse in aliquo
Veritatem,aut tam am in subiecto cui in hereat; aut tamquam in cognoscente ipsam:
Alii dicunt veritatem furni posse duobus
modis aut materialiter, aut formaliter umitur materialiter,ea ratione qua est in aliquo tamquam in subiecto. Sumitur vero sormaliter,ca ratione qua est in aliquo tamqua in cognoscente. At Caiet. & alij ipsum immitati distingunt veritatem , in Veritatem in actu signato,& in actu excercito. Veritas in actu signato,estilla qnae actu reflexo cognoscitur,ut veritas est,& apprehenditur sub ratione veritatis,nimirum sub ratione cuiusdam adaequationis ad reseognitas,exprimi turque hoc nomine, Veritas. At veritas in actu exercito,in quaelibet cognitio quq adequatur rebus,vel in qua exercetur adaequatio ad res ipsas, quamuis non sit illa eognita ab intellectu. Vt quando ita proserimus,homo est animal,h c nuntiatio est vera in actu exercito,quia ita est a parte rei ut exprimii turper ipsam, quamuis intelle aus non sexa tur in ea astu reflexo,neq; cognoscat ipsiim. ut ςonsormem, & adaequatam,homini a parte rei. ri liis igitur animaduerss,sit prima Aser. Verit s in actu exercito materialiter, aut ta
qvanlio 'ubieqo,in sensibus reperitur. C5κά s sic. Haec
607쪽
fir. H c assertio in primis apertissimis testimonijs Arist. qui illam expresse profitetur
a. de anima cap. s. doccnssensus ita esse veros circa proprium obiectum , ut circa illos decipi nullo modo possint. de anima cap. c. coiistituit visum esse verum circa colores. Tum etiam. q. Μetaph. cap. s. persepicuis satis verbis docet,atque constituit, sensus veros esse,in proprias obiectis cognoscendis. Praeterea. Sonsus informatus specie
sensili reti obiectae, est illi adaequatus, & colarinis; sed veritas nihil aliud est quam adaequatio,& conformitas facultatis cognoscetidi, adrem cognitam,crgo insensu reperietur Veritas,tamquam in subiecto,& in actu exer
. Secunda. Assertio. Haec eadem veritas reperitur in intellectu,in prima illius apprehensione. Confit. Ex Arist. qui de anima cap. s. & ς. lib. Metaph. cap. vltim. 0cet duplicem esse veritatem,unam simplice quae est si ta in simplici rerum apprensione; vi alseram coniunctam,quae est constituta in copo inione,& diu isione,co' are igitur per se picue poterit,in simplici reru apprehesone, dari veritate. Deinde intellect ' in simplicirer si apprehesione,xst adaequatus,&coformisrcbus cognitis, cu igitur veritas significeth uiu modi adaequatione,veritas proculdu
bio reperitur in prima lanctione intellectu . Tertia
608쪽
Tertia. Assertio. Vexitas eiusdem generis,sci licet in actu exercito& t aquam msubiecto, reperitur etiam in apprehensione coniunctarcrum , utpote in compositione, diuisiouc earum. Haec assertio ex superioribus est perspicua. Q03a in hac operatiotio intellectus, reperitur adaequat1o intellectus ad res,non minusquam in prima,quare si in
prima propter hanc rationem reperitur Veritas,& in secunda quoque debet reperiri ...Accedit etiam ad hanc assertionem suade-dam diffinitio. D August. in lib.de Vera religione. Veritas est qua osteditur idquod est, at 1d quod est osteditur 1n hac apprehesione
coposita intellect' ergo in illa veritas reperietur. Rurs' Arist. 9. Metaph. cap. a. lib. 3. de anima cap.6.constituit, lari veritatem c5 positam,quae non in alia quam in hac operatione 1ntellectus potest reperiri, cuius mu nus est,res componere,& diuidere,& Metaph. cap. 3.profitetur veritatem , & falsita tem,in compositione,& diuisione contineri, quod multo antea,in praefatione lib. i. de interpraetatione proposuerat .His verbis. Ve
rum enim,π falsum,coniunctione er et unctionerermn,omne consistit. Erit igitur in compositione & diuisione intellectus veritas. Ad haec ex vocibus significantibus,tamquam ex. interprete quoda, colli se possumus, actio nes intellectus; quia Voces sunt signa earum 3. Agertio
609쪽
actionum,quae in mente retilientur ;ensitiatione quae exprimit nobis hanc actionem intellectus,reperitur veritas et falsitasve in hac enuntiatione, solestastrum cuius lux diffussa per aerem efficit diem, reperitur veritas.& in hac altera, sol non est astru spleiadum, reperitur salsitas, ergo incompo, sitione & diuisione intellectili,veritas repe-s.Argu. rietur. Ad extremum omnes Philosophi in hac re summe conueniunt cum in alijs mul tis,interse disiideat,ut videre licet apud D. Tho. I.p. q. Ic. ari, 2. & apud illius inter-D.Tho loco, tum et iam apud& q. ,. de reliquos Theologos in I. dist. is. & apud verita art. Metaph. s. lib. cap. 3. erit igitur verissima
9 ' Quarta. Assertio. Veritas in actusPouoi lib. n t λ,formaliter, & tanquam in cognoscen-io 3. q.' i .& te,in solo iudicio intellectus, quo iudicamus Flandren, res apprehensas,in alijs functionibus, ita in ε Metaph se esse,ut apprehenduntur, continetur. C.' 'Vi. fir. Cognoscere veritatem in actu signato, vel quod idem est cognoscere veritatem secundum sormam & ut veritas est nihil est
aliud,quam cognoscere adaequationem, dcconformitatem cinterueniente inter res cognitas &intellectum cognoscentem,ita ut tales esse res conspicianuis quales cognoscuntur esse,& tales in se sint, quales intellectus
esse cognoscit, atqui hoc sine judicio intelle
610쪽
eius fier1 nullo modo potest, & enim cogo neere hoc 1ta esse ut appreheditur, & ita apprehendi ut in se est, actus est iudicii, ergo Veritas tamquam In cognoscente,sormalitcrde in actu signato, in hac secunda functione intellectus quae est iudiciu reperietur. re cum insensibus no sit huiusmodi iudiciu, neque in prima actione intellectus,aut in seculia,in apprehensione composita,iii his facultatibus,ratione harum autonum,non in erit 'veritas in actu signato,& secundum forma. Consecta Ut interim ommittamus in sensibus ob alia rationem,scilicet; quia non potest in ipsis dari actio reflexa non posse huius generis veritatem repcriri,quae sine actione reflexa, constare nullo modo potest.
Cap. x. In quo dissoluntur argumenta,aduersinsuperiora.
capite fuerunt a nobis verissime constituta,poisunt no nullis argunteiis impugnari, quibus anteq; hinc abeamus, erit occurrendum. Primum. Argumentum,est petitu eX Va