장음표시 사용
101쪽
p E T. CRINITI DE HONE . odorus uero Gaza Depedes, Deplumes, ec Depiles perra leganter inusium Romanum intulit:uir unus ut ego existimo aetate superiori, qui cum omni antiquitate in optimis disciplinis comparari possit.
CAPvT XIIII. Disputatio de republica habita ac de imperio Venetu et dapologus elegans de pinu π cucurbita.
N hortis Oricellariis, cu nuper aliquot egregiῆ docti homines couenissent,ubi de honestis literis optimis 3 disciplinis, saepe,& copiose agitur, forate incidit mentio de uetem institutis, de regenda ciuitate,ac de Uenetum clarissimo, atq; summo imperio. Qua in re cum multi multa ut fit) dilletuissent, ibidem sonex quidam in ossicus reipublicae, homo accuratus &pruindens: Volo inquit) uobis de Uenetum imperio per elogantem referre apologum, que a Francisco olim Barbaro audiui,qui nostra aetate, magna uir eloquetia 6c cosilio fuit.
Is enim cum de statu atq; dignitate Philippi ducis Mediolanensis ec repub.Ueneta ageretur in hunc modu locutus est: Scio ego,quantu momenti positum sit in fortunae uiribus: quantu ponderis,in rationen diligetia hominu . Nam quo maiora sunt imperia,eo saeuiores quadom casus at* calami tates habent.Sed apologu audiatis.Sata est olim inquit c curbita iuxta arborem pinum, quae grandis admodum,& r mis patulis extabat. Cucurbita uero cum multis pluuiis atque caeli temperamento creuisset, lasciuire incipit, di r mulos audacius porrigere .Iam serpebat in pinum ,iam suragere, iam ramos di frondeis inuoluere audebat, ampliora molia, candenteis flores, praegrandia poma, re uirescentia ostentans. It xl tanto fastu atq; insolentia intumuit, ut pina arbore ausa statarcdi. Et vides inqui out te supero, ut amePlis foliis,ut uirore praesto,& iamia ad cacumePsurgo.Tu pinus
102쪽
nus quae sensis prudentia,&rohore pollebasinihil mirata est
cucurbitae insolentis audacia,sed ita ad ea respondit:Ego hic multas hyemes, calores,aestus,uariasq3 calamitates peruici, adhuc integra cosisto.Tu ad primos rigores, minus audaciae habebis cum di folia concident. Θc uiror omnis abierit.
Sic ec in Italia sinquit Barbatus permultae quide sent cucurbitae, quae pinum aggredi magnopere conatur,sed habent tamen plus animi,quam,quo circa breui exarescunt,aut deci dunt. Pinus autem uexari,at turbari potest, extirpari aute aut siccari nisi longissimo tempore nequit. c a P V T XU.
De Oracula a Maximino imper.instructo contra christianos Gibidem de obn'ntiacbri duorum quibusque uerbis contra Rom praefides uterentur. Atis compertum est ex annalibus ueterum, qu Diu Rom.olim imperatores decretis publicis, at edictis Christianorum religionem repellere, a toexunguere conati sunt, sic ut nullum crudelitatis genus omisitim fuerit, in quo Christiani homines uexatiata odis ectinon fuerint. Sed ut caetera nunc omittantur, Maximinus quide canar, non minore astu, quam Suitia usus est,
in persequendis,lacerandisin Saristianis,siquidem Iouis sumulachrum quod in urbe Antiochia celebre fuit sic instrui
curauit, omentOcy callido aptari,ut inaedendis oracillis que tum magno cultu habebantur res sum de Christianis promeretur: Ne homines Christo dicati degerent in urbilius,nem ullis etia locis iuxta urbeis sed procul,ut noxiu genus' ato ueneficu fugaretur. Quo factu est ut vagi,palateri ire reiecti ab omnibus foret, tametsi pro religionis merito atq; maiestate id accidebat, ut quo plures, seueriores P forent persecutorcs,ed maior&lior redig o haberet .Nec cin quicquam principum saeuitiam atq; feritate magis extimulabat,
103쪽
4i P E T. CRINITI DE H o NE s. eistam firmitudo illa,cit inuicta at* impenetrabilis Christianoru constantia , quae quamlibet libidinem at immanitate oratio chrtiti Ionge exu peraret: cu foret haec oratio Christianoru ut a Soanorum io ptimioTertuliano scriptu est) o Romani presides,cruciate,
irranno torquete,damnate, allidite, atterite nos, probatio est nostrae innocenti ucstra iniquitas.c A P v T NULQui grammatici de origine verbor scripserintMinde haec uerba:
auidus cir Inuidus di unt .perelegans π erudita enucleatis.
Agno studio ac diligetia qsinu est a ueteribus gramaticis,de origine ac silmscatu uel horu.Qua in reNigidius.VerriusFlaccus,Pedianus,&M.Uarro plurimu operae posuerui: quonia inconsideranda atq; intelligeta uerboru origine, uaria fere atQ diuersa ab authoribus tradita sunt, quod GFab.Quintilianus testatur, et Academici probat. Ego aut secreto opere,de hoc pluribus disserui,nuc exponendu putamus,unde oi uarie traxerint liguoces, Auidus,&Inuidus :quonia gramatici quida iuniores, nominori inscitia, quam improbitate in his aberrant cu pro hi authores taetepater tan* erudite de his enerint. Affirmatem a uidendo deductu esse utru* uocabulu. Na Avidi a non uidedo nominati sunt propter nimia cupiditate utUer. Haccus existimauit, quod a litera priuandi uim obtineat,sicuti MAmentes. metes dicimus, qui mente no habet.Inuidos aut&Inuidia si inuidia. mili ratioe inquit Ci dici, quonia ex nimia uidedi cura liue inuidentia. scat, quod interita ut puto Tu coperies.Ab inuidedo in ut te ste dici potestInuidelia, ut effugiamus ambiguu nome inuidiae .Quod uel bu dictu est, a nimis intuendo fortuna altetitus .Quod oc poeta Accius in Menalippo testatur:
Florem quisbuin liberum inuidit meum.
Qua in re M. Cicero non Accium modo excusat, sed etiam egregie commendat,quod inuidere cum accusandi casu protulerit,quoniam ius suum poeta retinuit.
104쪽
cOMMENTARIORVM DE HONEa 4TA DIS cIPLINA LIBER TERTIUS.c a P v T I. Qisod Plato philosophia invidiae morbo laborauit, I quod in ruis Xenophonti a s Democritos eris,cum etiam libros extingui cupierit.
Ermulta adhuc supersent indicia ex uetera scriptis,quibus copiose probari potest, Platonem philoiphu aemulationis ac inuidiae morbo maxime laborasse, alioruΦ laudes, iniquo animo accepisse: siquidem inter euac Xenophonte, tacitae cui maxmulationis tuor extitit, cum nullibi Plato de ipso Xenophonte tanto uiro meminerit, eiusdem uero discipulos, ac sectatores lo/quenteis induxerit, quod animi male assedit atq; insinceri argumentu prsbuit,ut Gellius dicebat.De A hderite aut Democrito, qui longe in physicis praestitit, Me factu est a Plato/ne,sicuti Aristoxenus reserti Nam cum Plato inquit locos quosdam tractaret in quibus contra Democritu sentiebat, rudens tamen ac sciens,nus Φ illis citauit,& si alios sere phiosophos nominaret. Tu quod est amplius,idem Plato quaecunq;liabere potuit Democriti commentaria. traditur collegisse ealcum cremari uoluisset,ab Amyda 8c Clinia uiris
pythagoricis prohibitus est, asserentibus eos Dcmocriti libros non posse omneis extingui,cum apud multos passim exempla eorum seruaretur.Quam rem,Laertitis Diog nes,ex ueterum commentariis recenset: nam & Georgius Georgius cre
105쪽
PE T. cR INITI DE HO NE s. Cretensis qui Trapesuntius appellari maluit permulta Phrionis philosophi uitia collegit,libris de hoc compositis. Un
de Ioannes Alariensis ridicula uoce illum cenotimonem
ec erinnym appellat, quod ec Nicenus Bessation alicubi asscruit.
c APUT ILDid uiatis babita inter Hieron mum Savoneratim er Picum Nirta sitim,de philosophia veterum, cum Christiana academia: o quid item vetustifimi de ipso deosensierint,idsst, Moses, Mercurius,Zoroastres G Pγtiagor .
Uam uera sit, at ex re conficta a Luciano et queliae imago apud Celtas populos,nuper equi dem consideraui,cum Io. Picus MiranduIa meo osium Laurentianumo sua oratione, quo cun uellet perduceret.Tanta em in eo uiro et uocis strauitas,et rersi omniu cognitio adest,utetia sicut ille Luciani . iii Meracurius,facile omnis populus atq; homines, suis sermonibus capere,oblectar atq; afficere possit. Nuper autem consedi mus in Marciana academia,apud Hieronymum Savonero lam, qui aetate nostra in omni prope philosophia maxime prsstat: inibi Lauretianus ut fit ex ueterum philosophia cum permulta de ipso deo, ac eius potestate rettulisset, ac de animae uiribus,cul in hoc,no re, sed uerbis dissentire Chri/stianos affirmaret,modeste ut solebat ac placide Hierony/mus.Caue inquit Lauretiane,ne uerba pro rebus accipiascNam qui ueteres philosophos in academiam pertrahunt,in facile quidem uel falluntur ipsi,uel alios fallunt. Plato enim ad animi insolentiam, Aristoteles uero ad impietatem instrisit.Quo magis te inquit Laurentiane hortamur, ut ipsis philosophiae sipachs at* umbraculis, ad Salomonis porticu dosicias:inqua certissima uitae ratio atque ueritas continetur.
106쪽
Quibus dictis,cum Ioan. Picus subrisisset, Et ad te inquit
haec etiam pertinent Crinite . qui tam studiose adhuc pene adolescens,lant assidue omnibus prope disciplinis incum/has sedea inquit de deo, re animis decreta, cum diu a me euigilata,ato perpensa suerint, puto me posteris etiam pro/haturum, Christi religione, magna ex parte cu ueteri philo, sophia cosentire:modo haec omnia diligentius atq; probius, intellig antur,cu nulla uni religio fuerit qus deu ipsum sternu,rerum 3 omnium absolutissimu non dixerit: icuti di anima quoq; immortalem. Sed principes inquit in omni mora taliu uita extiterunt aliquot & iudicio rerudi cognitione maximi,ut Moses, Pythagoras, Mercurius,Zoroadties, Solon qui omnes pari consensu, no modo haec credideriit,sed ma/xime affirmarui. Nam si quid est antiquitati concedendum omnis certe illa ueteru theologia pari sententia id ipsum asseruit. Hermes em qui apud Aegyptios floruit qui mari Hςnmnmus philosophus, maximus sacerdos, di maximus rex fuit,cerst cum Moseipso consentit, eius b opinioni magnopere
accedit. Namα Pythagorae diuina illa philosophia, quam Philosephia
magicen nuncuparus, magna ex parte ad Mosis disciplinas magice. pertinebat,ut qui ad Hebraeos quoque ,eorum doctrinas
in Aegyptii ut perexerit, plura stillorusacra atm mysteria
intellexit. Nam Platonis etiam eruditio utc6stat) ad Hebraica ueritatem fere accedit,ex quo per multi eum germanum Mosen dixeriit, sed Graece IoquetereuZoroastres asst ille O romas filius,cumagicen quide percoleret, nihil aliud accipiebat, qua dei cultu aissi diuinitatis studiu,quo ille occupatus naturae uirere,omnemq; potestate egregie apud Persas pquisiui ut sacra illa oc sublimia,diuini intellectus arcana cognosceret, quam partem uel Theurgiam multi uel Cabulam a/li j magicen etiam dixerunt. Sederim omnis antiquitas,tam
tu uidetur Hebraeis atque Aegyptijs concessisse ut uerita
107쪽
pET. cR INITI DE HONES.tem ab illis acceptam, per uarias orbis regiones, aloe diuer sos populos,circumducere atq; illustrare uoluerit.Quod eo animo a quibusdam effectum est, ut magis addere aliquid, ac inuenire ipsi crederentur,quam sumpta ab alijs approba re .Quibus relatis Hieronymus Savonerola Ioann. Picum complexus,Et unus tu inquit es Pice aetate nostra, qui O mniuueteru philpsophia, ac religionis Christianae praeceptata leges percalleas,ut haec tua quide reru pene omniu cognitio,atiquioribus illis, Hieronymo, Augustino,Basiliis, Gregoriis 3 ac Dionysiis merito coserri popit. Na alia ibidemul. ta Io. Picus de Christo, legibus belus ac religione copiose disseruit,ex Caldaicis ait Syriacis thesauris, quod alibi co/modius recensui. c. A P v T III. Quod apud ra bos giatuor idio tum genera fuisse tradantur e est,
Priscum,Lati tu, Romanum,cI quo maxime temporefloruerat, ac de Ethruscis etia literis nonnihil.
Ignum obseruatione uisum est, quod in quotuba dam commentariis legitur, de Latina eruditi ne, ec quo maxime idiomate, quibuειδ tempo/ribus, maiores usi fuerint. Relatum est igitur quatuor fuisse apud nostros linguarum proprietates: hoc est, Priscam, Latinam,Romanam, Mixtam, quod ex inraronis authoritate grammatici ueteres tradunt.Prisca est,qua vetustissimi Italiae populi, sub Iano uidelicet, re Saturno re gibus, usi sunt: cuiusmodi carmina quaedam incondita ,pa/ram nostiis intellecta, adhuc supersunt: ut Saliorum ecArgeorum sacra,de quibus Uarro etiam Terentius membiait. Latina uero,quam sub Latino , 8c regibus Tusciae caete/ri quidem populi in ipso Latio loquebantur. qua tabulae docemuirales scriptae sunt, ac sacrae leges de publica quadamed eri
108쪽
DISCIPLINA LIB. III. Uedicta, Romana,quae post exactos reges Romani populi gesta complexa est. Nam & hanc ipsam,inter poetas Mari Plautus, Neuius, Accius Pacuuius, Ennius, & Puhi. Uer/gilius maxime coluerunt. Ex oratoribus autem Θc histori. cis NM.Cato, Sisenna,Quadrigarius, Val. Antias, Caesar, ec M. Cicero. mixta uero,quae aucto imperio ec libertate amissa uarios populos ac nationes,in iura ciuitatis admisit. Quo factum est,ut Romana uirtus ,ac loquendi iuxta inte gritas,passim cum moribus degeneraret ex ueteri sententia qua dicitur:
Nec autem me latet,Latinam quidem doctrinam,ex multiplichuarioque idiomate constare,siquidemMOsca ec Sa/Dina uocabula a multis olim recepta sunt,ut Punica nunc omittamus. Nam & Quintus Ennius Osce locutus est. Tum Ethruscas alii fabulas exposuerunt, sicut Liuius re M. Cicero alicubi testantur.
Pud Macrobium S alios ueteres,non pauca ob useruata sunt de potestate, re ratione nominum Romanorum unde uidelicet assumpta uel deduicta sint. Sedenim Romani homines , non uno tantum nomine uel cognomine censebantur , sed pluribus etiam,quam a nostris gramaticis tradatur,sicuti uidere quo rudam exempla possumus. Nam sicuti de Attico leges ea cuidem his appellationibus fuisse uocatum ut diceretur T. Caecilius, Salus, Pomponius, Atticus. Solebant enim RQ mani uel ab illis cognomen accipereo quibus haeredes relinquerentur
109쪽
4s T. CRINITI DE HONES. querentur,quod alibidemonstraui. Nec enim ilIud ignor, a mus tria praesertim nomina Romanorum a poetis designari unde illud:
Tres equitum turmae,tria nomata nobiliorum.
Sed hac in re putauiobseruandum, quod ab Eutropio scri/ptum est, in Romana historia ad Valentem Augustu quod
equidem non satis memini, an apud alium authorem legorim. Post multas inquit contentiones inter Sabinum po pulum & Romanum, factum est Redus ac iure societatis, in eandem sententiam conuenere, ut rex T.Tatius simul cum Romulo imperium teneret Sabinii 5c Romani unus po/pulus emceretur. Ex quo ad hoc inquit) confirmandum, Romani tum coeperunt Sabinorum nomina suis praepone re. Sabini autem Romanorum , ut nouae quidem amici tiae nominum iura adncerent. Quo factum est, ut nemo de Luo iei dies. inceps Romanorum ,absque praenomine haberetur. Necpuero illud ignoratur, in ueterum commentalijs Lustricos k,ἡὸ vi die illos a Romanis dictos , quibus nomina infantihugi,' ponerentur. Nam 5c Nondinam deam ut asserit Uectius Praetextatus) Romani colebant, a die nono appellatam: quo uideIicet ipsos infanteis Iustrarent, ac nomen impone rent:& si octauo die Dominis,maribus autem nono,ut in cin.nis Macrobianis Iegitur. c a P v T II.
mi nuxime apud Lia.descris depoti*js verbisscripserint,o quomodo Reus o Danatus interse dicter ut tu cx iure imo Pontifica verba exposita; in apud ueteres de iure potisicio & antiquis sacris
scripserui, percommode uis sunt,.at egregie uer borum proprietates,acpotestatcm explicate ea cu' primis referentes, quaestia si cras uoces quae ad senetralais & Saliareis pertinerent,cuiusmodi authores a Macro
110쪽
DIS cIPLINA LIB. III. his celebrantur, Vectius Poetextatus, ac Taulanus, ut La heonem Antistium, Ac Veranium mittamus, qui libros de pontificalibus reliauerunt. Sed enim cum ritus accerimonias sacrorum inuestigarent,uerboru quoin rationes ato originem mirifica diligentia conquisierunt.Quod in his nuper uocibus obseruauimus, quae ad reum di damnatu pertinent, non minus uero quam subtiIi iudicio examinatis.Siquidem Utrunq; uocabulu in uotis nuncupandis, aio persoluendis frequens inueterii libris comperies. Nam illum proprie Reum dixerunt,qui suscepto uoto,in sacris sese numini astrimgit.Damnatu uero dicimus, qui se a promissis eximit,re uo/ta persolui quod Macrobianis quo* coenisab Eustathio eleganterdisputatur. Unde illud etia in ueteru legibus legitur :Qui reus voti esto accedito adsucra. Qui damnatus est crd rite persolvito.
Nam P. Maro, qui ius pontificium optime calluit, egregie id obseruauit, quo loco inquit:
Dij quibus imperium est pelagi,quorum aequo a cum: Vobis latus ego,hoc candenti in littore taurum Constiuam ante aras voti reus,extus salsios
De uiribus dirae bilis:ae de Eurγlocho:er poeta Malacho, quam grauiter eo morbo ad infumum vexarentur.
Ut de moribus re uita philosopliorum scripserui, Eurylochum tradunt qui Eliensem Pyrrhone audiuit,miris modis atra bile uexat si fuisse,quat Grae ce dicitur:atm sic percitum eo morbo, ut cum in Elide uarijs,&diuersis multorum quastionibus ageretur,ac responsitado esset fatigatus,pallium abiecerit,di Alpheum fluuiu tranauerit.illud quo de eodem Eurylocho, G eiusl