장음표시 사용
371쪽
2rapE T. CRINITI DE HONE s. mus condidit)repandirostros appellat delphinos in satyris: Lascivire pecus is ut,ro triet repandum. Quod in comentaliis Nonianis inuenitur. Arietes uero primus Laberius ut existiino reciprocicornes appellauit, Φhaberent reciprocare obtorta cornua. Id & commentaria quorundam ueterum probant, di Septimius Florens in iishro quem de Pallio inscripsi, arietem inquit, non ut La/herius reciprocicornem di laniculem appellauit, sed tra/
De imgne Nemesis eius , potestite Cy non bus,er epi. gram Ausonij cxpositum. Uat dea sit Nemess,5 quo maxime honore ha/heatur, exponui fere complures,tam apud Grae/cos qua apud Latinos. Sed libuit adnotare hoe
il loco epigrama illud Ausonii Galli quod ex Grp
eo poeta ingeniosus sicut pleraq; alia in Latinu couertit. Carmen id est:
Ne lapidem quoniam Perse aduexere tropaeum, Ut fierem beta,nunc egUum Nemesis. At sicut Graecis uictoribus a b tropaeum: Punio sic Persas uamloquos Nemesiis.
Quod apud Graecos tamen nescio quo pacto pressius multo atin limatius habetur
Historiam uero ex qua utrunm declaretur epigrama Pa sanias ponit, ad hanc propcinodum sententiam: A Mara. thone cinquit stadia supra sexaginta Rhamnus abest uies ramari qua Oropum itur,paulo autem supra mare templu
372쪽
NemesieωS est, quae contumeliosis maximE homnimbus ineuitabilis dea. Uidetur autem barbaros quom illos indignatio huius numinis coprehendisse, qui Marathonem dei cenderunt. Nam cum Athenas ipsas despicerent, easq; impedimento sibi fore arbitrarentur, lapidem parium attulerunt, tanquam uictoria iam forent potiti, quem lapidem Phidisas opifex in ipsam Nemesis statuam formauit. Inest aut ca/piti eius des corona, in qua cerui sunt,et uictoriarum eXiguae uisuntur imaguculae . In dextera phialam retinet, in qua caelati sunt Aethiopes, propter ipsum fortasse Oceanu qui Pater Nemesis traditur. Haec Pausanias, qui tamen idem
in hoc ipso libro haud Oceanum Nemesis parentem dicit, Ocramp Drsed Iouem,sicuti Helenam matrem, nutricem Ledam Ne. Uc si que autem me latet aliter de Nemes ac Rhamnusia Plini/um secundum stribere, sed ad cognitionem epigrammatis non Plinquerba sed adlimendus Pausanias fuit. Nam re Ammianus quide Marcellianus,de gestis Galli imperato ris,ad hunc modum: Haec inquit di huiusmodi aliquoties 'operatur Adrastia quam duplici uocabulo Nemesim ap/pellamus,lus quoddam sublime numinis efficacis humanarum mentium opinione, lunari circulo superpositum. Uel uti definititit atq)substantialis tutela, generali potetia par tilibus praesidens satis, quam theologi ueteres fingentes,
Iusticiae filiam,ex abdita quadam aeternitate tradunt omni a despectare terrena. Haec ut regina causarum, oc arbitrarerum, hac disceptatrice urna sortium temperat, accidentium uices alternans, uoluntatum qi nostrarum exorsa interdum alio quam quo contendebant exitu terminans, mul tiplices actus permutando conuoluit, eademque necessi/tas insolubili uinculo mortalitatis uinciens fastus tumen iis, in cassim & incrementorum re detrimentorum mo/menta uersabilis nunc erectas illas mentium ceruices . opprimit
373쪽
PET. cR INITI DE HONE Lopprimit ec eneruat,nunc bonos ab imo suscitans, ad bene uiuendu extollit. Pennas autem ideo fabulosa uetustas aptauit,ut uolucri uelocitate cunctis adesse existimetur.Et praetedere gubernaculum dedit, ei* rotam subdidit , ut regere uniuersitatem per elementa discurrens omnia no ignoret,ic haec demum inquit mutabilis N inconstans, fecit Agatho lem Sicula ex figulo regem,&Dionysium gentium quondam terrorem, Corinthi litterario ludo praesecit. Et AndriscuAdramitenti, in fullonia natum,ad Pseudophilppi nomen evexit,ac legitimum Persei filium,artem ferrariam ob victu quaerendu edocuit. Verum de hoc dictu a me alibi copiosius.
De prudenti responsio Cecilij Melctri ad amicu,qui eius animi co diu ire cupiebat,nes Ue cuiusqua ingenio se ite confidenda in rebus grauioribus. Emini unquam dubium fuit,quin prudentiores illi homines ali consultiores habiti sint, quoruconsilia Nin republica seruanda, &in tuta instru
enda maxime praestiterint.Qua in re obseruatum hoc est,cautissimum quem in haud temere animi consultationes, uel intimis etiam amicis comittere. Nihil enim dicebat Democritus maiorem arguere imprudentia, atq; uecordia. quam ea credere homini, quae parti aequo animo patiaris dii
seminari.Itam resiponsum MetelliCecilii eiusmodi uisumest quod his quoq; comentariis legeretur. Nam hic ipse Metellus, qui deuicta Macedonia, dictus est Nacedonicus,cu summae uir prudentiae occonsili j haberetur,amico cuidam quod esset in re magni momenti acturus rogitanti,ad hunc modii cordate respondit:Tunicam inquit hanc mea excinderem
si eam meum scire consiliumexistimarem .Quo dieto facile quiuis potest considerare,cuiusmodi sit uiri prudentis officium,cum sit homo ipse ut inquit alicubi Cicero acutum animal
374쪽
DIS cIPLINA LIB. XIX. xumat sagax,uarium Sc multiplex,ut nihil si minus tutu qua hominis fidei confidere:iuxta sententiam PauliTarsensis. Id autem de Metello, Nepos Cornelius, ct Valerius Maximus in exemplis rettulerunt. Poeta uero Ennius eu praecipue amicum probat,qui uerborum uir paucorum sit, se qui non minus loqui,quam Omnino tacere calleat, qualis ab eo Seruilius Geminus doctissimis uersibus commendatur.
carmen expositium contra aliorum sientcntiam.
Rrtialis poetae uersiculi sunt notissimi in huc modu cis ascriba:ut in libris antiquioribus inuenio: Suppositam fina es quondam pro virgine cervam: Ac nunc pro ceruo mentula supposita est. Ita ena ueteres adhuc codices retinet. quae lectoopria ct o nuina est, ut no pueru,sed ceruu suppositu legamus. Na qui lepor obsecro in carmine, quae festiuitas in poeta urbani Emo fuerit,si ut quida testitu uirgine cerua fuisse supposita nuc pro puero supponat metula Hoc asst Ioco ceruit Marti. Selegater 8 antiqru more* fugitivo accipit, sude Ascipia
Huic comes herebat domini fugitiuus Achillas Insignis forma,nequitias puer. Certios uero apud antiquos uocari cosueuisse a ccleritate sugitiuos,docclesiaSex. POm.cuius uerba ex libro deuerhorus ignificationibus xlx subiecimuS5si in peruulgatis istis codicibus neutiquam comperias: Seruoru inquit)dies festus uulgo existimatur idus Augustiquod eo die ruitisTullius natus,idem Dianae aedem in Aventino dedicauet iucuius tutelae sint cerui a quoru celeritate fugitiuos uocant ceruos libus intellectis aperte sensus elicitur.Nem illud alienum uideri debet,quod inTerentiana fabula scriptum est abAe/
375쪽
x PET. cR INITI DE HONEs.lio Donato, quo enim Ioco Terentius quadrupede inquit constringito, uadrupes inquit Donatus ligaturae genus in cruribus. A ut item quadrupedem posuit pro seruo dc fu gitiuo. Unde illud Uergilianum:
Saucius at quadrupes nota intra icctu re=git.
Quo circa apud comicos etia authores celatu pro sugitiuo dici solitu apparet, sicuti di lupat item pro meretricibus passim accipiunt, caneS pro amatoribus, ut qui lepores ma/gno studio consectent, quae ab eodem Donato asseruntur. Hinc illud uulgatum:
Foecundi leporissapiens sectabitur armos.
Et illud etiam Terentianum ex Liuio Andronico si Iulio Capitolino credimus pro militari dictum:
Ar.Ciceronis liber est,cui titulum fecit de opibmo genere oratoru, quo autem loco de Eschine oratore Attico, Ac Esernino Romano habetur mentio, uerba quaedam corrupta alicubi sint di obscure inuoluta. Quod ut facilius extimari, ait iudicari possit,ascripsimus,ueluti etiamnum legunt in omnibus scire exempIaribus: δε me inquit quo maximis minima comferam,gladiatoru per nobilissimis inducitur Eschines, tant Eserninus,ut ait Lucilius no spurcus homo, sed acer ec do/ctus, quomodo a Pacidiano hoc coponitur optimus Ion post homines natos. HactenuS Cicero in quis tame uerbis, nullus prope sensius eIicitur, nulIa carminis Luciliani estigi, cs apparet. Nos autem qui bonis mentibus elaboramus
376쪽
DIs cIPLINA LIB. ViX. an non indigna prorsus opera preciu fore arbitramur, si N CD ceronis uerba exponamus.& ipsum Lucilii carnae restitua mus. Eleganter em 5c erudite M. Cicero inter nobililbinos gladiatores, hoc est,inter eos,qui in foro,uelut in acie S arena certantes dimicent, Eschinem cGnumerauit,collata cum Esernino similitudine ex Luciana satyra. Facile aut Cicero nis uerba intcllexeris, si Lucilii uersus ascribamus,sicuti ad huc integri seruantur in comentarijs Nonianis ad filium:
Eserninus Autocco ore,eques annis Spurcus homo uita uit illa dignus,locos Utan doct is tum acer componier optimus m 93PHὶ homines natos,gladiator qui fuit unus.
Ex his plane constat,quo pacto Ciceronis locus & interpretandus sit, re emcndandus. Quanqj hoc idem de Esernino in epistolis ad Pomponiti Atticum, oc in Tusculanis etiam relatu est. Neq; illud praeterea ignorandii, quod ide P. Lemtulus Eserninus uocatus est, Θc promptus indicedo. Cuius pater Marcellus Eserninus in oratorii quo* numero a M. Tullio intromissus, sed filius de quo supra longe doctior acrior, re exercitatior habitus est, quam rem di in nostris Oratoribus miligenter explicauimus. Apud Senecam uero Anneum es alter EserninusMarcellus in declamationibuScelebratur,qui nepos Asinii pollionis fuit. A quo sic instractus atq; doctus traditur, ut eius eloquentiae suturus haeres crederetur.Sed haec alibi dixi us copiosius.c A o v T N. Locus elegans Heliogabali imper. de suis conuiuijs in disiunbendo, ac defigmate etia mense. Cr quid ea uoce apud Martiale poeta fignificetur.
Epide factu traditur a Vario Antonino Augu. qui Heliogabalus est appellatus, in amicol umcouiuiis. Nam cum his coenam forte exhiberet, quibusdam simul discumbetibus, no accubitus
377쪽
quidem pro consuetudinesed reflatiles folles substerni cuγ- rabat,idq; ipsum mirifica arte R ingenio,sic,ut conuiuae re/flatis paulatim follibus,infra caeteros sub ipsis mensibus rodicule subsideret. Quin re idem imperator sui a Lampridio traditu est primus adinvenit sigma humi costernere, sine loctutis,ut a pedibus utres ad reflandu spiritu selueret. Quod autem sigm a hoc loco Lampridius dixerit, in ea uoce accipiendum est,mensaegenus quae iure similitudine haberet, rmal praeferret, litters Graecae,qd Val. Martia.insinuat: Accipe iuratam scriptum tr*ιdine gira. Et alibi: Septem sigm capit. Tametsi dictio haec a nostris gramaticis fere deprauari coninsueuit.Sed em Lampridius id totu apertissime explicat. Ha huit hanc inquit consuetudin ut octo caluos rogaret ad coenam,item octo luscos, item octo podagrosos, octo sur/dos.octo nigros, Octo longos, octo pingueis,cum capi n5 possent, uno eodem in sigmate,ut ea ratione maior subinderisus spectatoribus moueretur. c A P v T XI. De Ombis vast, x carchesio,π quo pacto MMrobius faede erraueaerit eum de his digerit in saturialium commentarijs.
dum,de vasculo, quod sit cymbium. A uerit ein in Romana quide eruditioe primu de hoc facta esse mentione a poeta Uergilio,cum alii ante il/lum de eo meminerint. Uulgatu autem copluris apud Graecos de eo deseruisse. Nam pixter Philemonem comoediaiu' authore,& Anaxandi idem, Eratosthenes quo , ec Demosthenes de cymbio enerunt, quod apud eundem Macrobia
Eu stathius affirmat. Sed eius uerba subiicieda sunt. quo fa/cilius cognosci uetitas,ac iudicari sincerius possit. De char/
378쪽
ehesis cinquit 5 cymbijs apud Latinos haud scio,an unq;
mentionem reperias. Ac paulo mox: Nec cymbia cinquit in Latino sermone reperies:na sic unus apud nos P. Vergi. In trimus tepidostramantia cγmbia lacte.
Quod autem incognitu id Latinis ingeniis dicat,nem ab aliquo prorsus usurpatu ante Marone pei falsum esse apertissimis rationibus conuincit: quandoquidem Varro ipse Te/rentius qui ante Uergiliu scripsit) cymbium uas nomina uit in eo maxime comentario, que de uita patrii in scripsit: Erant inquit uasa uinaria,sicuti cymbia,aquilinae, pater gutti,sextarin, Haec hactenus Varro ,quae Nonius etia Mar/cellus in libris ad filium agnoscit. quo loco de vasculis agit. De figura aut cymbij no est agendum nunc pluribus: con stat enim ab effigie cymbs denominatu.Nam cymbium ut idem ait Macrobius,per c6minutionem a cymba deducitur. Quin & alia tradunt poculoru genera, quae ab ipsis nauigiis forma & nonae acceperuu sicuti carchestu. Neq; mirari quis quam debet, Macrobiu hac in re excidisse,cum in carchesio etia pari ferme errore deliquerit, quado di hoc ipsum uerbua Liuio quidem Andronico positu est, qui Latinoru poeta ru uetustisIimus merito habet. Sic eni Liuius de carchesio:
Florem anuabant liberi ex carchesiis.
Quod oc Pompeius Festus obseruauit, cuius doctrina at
eruditionem idem Macrobius magnopere commendat. c A P U T NILQjbus causis Romanus populus duos dies de luctuosos haberet cde minuendo luctu, ex publice, a priu4tim.
N collectaneis Sex. Pompeii quae contraxit ex Verrii Flacci comentatius) rationes afferutur, deminuendo 'luctu, tam publice, quam priuatim: quonia pro rerum fortuna atq; calamitate,luctus
379쪽
ασε PET. CRINITI D E HONES. in ciuitate habebatur. Veluti cum Vestalis ob noxam, iunsu pontificum,confoderetur,cum caelesti igne Capitolium ta ngeretu r,aut cum clades aliqua insignis foret denunciata. Tolli autem luctum in populo his maxime tribus causis re latum est in dicatione aedis in codendo lustro quod ad cen/sorum officia pertinebatiTertili cu uotum publice suscepturite solueretui. Et haec quidem contra publicum moerorem constituta sunt. Privatim uero complura in unum congruehant, quae omnem familiis liactum abolerent, hoc est, cum liberi nascerentur,cum nouis honoribus familiam honesta. rent. tem cum pater,aut filius,aut uir, aut frater ab hoste captus,domum rediret,cum puella desponsaretur,cum propi/ore cognatione aliquis nasceretur,quam ille cuius nomine luctus fuisset. Poeta autem Ouidius per decem menseis tradit post uxoris obitum superesse in coiugibus luctum, quod ex legibus Numae assumptu est, ut copiose cxponitur a Plutarcho. Putaui haec adnotanda ut intelligat facilius quae potissimum rationes irent, quibus Romanus populus ad lu/ctum,aut ad laetitiam adduceretur: quando θc in ueteiu an
natibus freques mentio fit de luctu pubIice cominuendo. c A P v T XIII.
uersius expositi ex Firmico Materno π alijs.
Armen est in poemate Ausonii Galli, quod a Paulino conditum scribit,cum Tranquilli libstoriam de regibus epitomen reserret: Quis magos docvit mψbria vana t Necessi:
Et qui regnauit fine nomine nωx Se oostris.
Quis autem accipiedus sit hoc loco Necepsius,aut quid etiam scripserit,dubitari uideo a doctioribus. Qua in re legedi sunt ueterum annales, in quibus reperiemus regem fuisse
380쪽
Aegyptiora Necepsum, qui annos plureis imperauit,quod
di manethus author antiquissimus, & Eusebius traciunt. Quin ta a Iulio Firmico plurimum celebratur,no pro uaro tantum in astrorum cognitione peritissimo,sed etiam pro rege iustissimo: quo em loco de apotelesmatibus & dccanis disserit,plura de Necepsoadqcit: Sunt decani inquit ma gni numinis &potestatis, quod omnia pro hera per ipsos, cx omnia infortunia decernuntur.Sic oc Neceps us impera tor iustissimus Aegypti, astrologus ualde bonus, 2 ipsos
decanos omnia uitia,uaIitudines* collegit :ostendes quam ualitudinem quis decanus afferret. Et quia natura,aliam naturam,& quia deum frequenter alius deus uincit,ex contrariis naturis, ct contrariis potestatibus, omnium aegritudinum edelas diuinae rationis magisteriis inuenit. Idem alibi eundem Necepsium,ac Petosyrim diuinos uiros,ac sanctissimae religionis antistites appellat, quod di C. Plinius sensiit, qui in tradenda ratione humanae aratis Petosyrim ac Necepsum authores nominat, quom sententia trimoria ipsa in uita ho minum redderentur. Quod autem uana mysteria Necepsi dixerit, ad eius mag cen ut puto respexit, qua reges fere Aegyptii praestiterunt. xl a C. Plinio non semel inepta uanitas, merumq; praestigium appellatur. Haec una inquita
omnium artium fraudulentissima, quae in toto terrarum Orahe plurimum semel ualuit.Sed a Tiberio imperatore, vana,
falsa b coperta est. Eaem ut inquit PIinius) quae asphaeris ex aere distellis,dc lucernis, pelvibus, securibusw,μmuletis alijs modis diuina promittunt,& umbrarum praeterea, inferorum Φ colloquia, falsa omnia,&improbe recepta sunt. Finis libri deciminori commentariorum Petri criniti.