Petri Criniti ... De honesta disciplina libri 25. De poëtis Latinis eiusdem libri 5. Poëmatum quoque illius libri 2. Ad hæc præter singulorum capitum sufficientem indicem, adiecimus alterum quoque, ..

발행: 1532년

분량: 664페이지

출처: archive.org

분류: 로마

381쪽

PETRI CRINITI

de ibidem nonnihil de prophetis relatum ex doctrina Platonicorum.

Aelius Rimianus, Hieronymus, Sathum η tetes permulta de Sibyllis, earum qin diuinatione 1cripserunt:quod di si alias diIigeici obseruaui, libitum tame est ea hoc loco repetere, quae in academicorum commentalijs legimus:quo pacto, quibusq; ratioibus,& in phis,atq; inBrachis eiusmodi uates deu se cocipere crederet. Na propheta: ips,di uates ut erudite a Platone,&Iamblico scribitur per deos quidem,aut daemones uaticinadi spiri

tum capiunt, quo earum causas cernunt, &futura etia praeui

dent. Nihil enim sine dijs perficitur,quoru tanta est potestasec honitas in subiectis, ut dum in seipsis permanent, ad alia tamen subdita pro reru genio ct similitudine calor ille 5 po testas accedit:ueIuti 5 solis radiis accidit, sicubi in alia corpora atq;elementa influunt. Nem autem possunt homines suopte ingenio quicquam de diis cognosse, nisi uis quaedam ab illis,&quasi ignis incidat. quo inspirante,humana simul Ndiuina censeatur:quod a Porphyrio 5 uniuersa academia copiose asseritur.Opera em diuina,quae penitus absoluta sun dii quidem perficiunt,media angeli, tertia da mones .Ueium

sic de fatidicis Chalcidensis Iamblicus ad Polphyriia,Sibyl/Ia inquit in Delphis duplici ratione dcu suscipere solita est. Aut enim per tenuem spiritum ec ignem qui ali ubi ex ore quo

382쪽

DIS cIPLINA. LIB. XX. IT αννquoda antri prorupebat. Aut ipsa etiam in adyto sedens, super aenea sellam, quae tripes, uel quadrupes foret, numini pdicata, ct utrobii diuino illo spiritu acta, uaticinia fundebat. Itassi tum plurimus ignis ex antro euolans, uati uiadscpcircufunditur,eam 3suo numine repleta agitat. Aut item sacrais sedi adlisret,per quam deo amata,protinus ad uaticinia ei, pit. Sed N uates fatidica in Branchis, quae in axe considit,aut uirgam manu gestat a numine aliquo sibi concessam,aut pedes interdum, limbum Φ undis proluit: uel ignis uapore ex undis haurit, simul p his rationibus diuino splendore copletur deo plena ut dicunt reris pandit oracula.Quin repro/phetae ipsi ac ςxteri uates ut inquit Iamblicus cum dei numine amantur, nihil timet,nihil uerentur. Nam per in uia incedunt,percp ignem intacti serunt,& flumina transievi. Qilocletiam fieri scribita sacerdotibus in Cathaballis. Quibus ma

nifesto apparet uates ipsos omnem prorsus humanitate erauere, cum diuinum ignem & spiritum hauriunt,quo agitati magis extimulantur,ut a poeta Vergilio prudenter traditum est de Cumana Deiphoebe. Scripsimus alias de Sibyllaru numero et aetate,ex Varrone, Augustino,Firmiano,Capella,et alijs,cum Uarro Teretius a quibusda temere in hoc accuset.c A P U T vis.

nos ueterum relatum in comitise dirimendis, Ioue tonante v vrore,er quod Flaminica et ferula tunc esset. Nier alias ueterum ob ruationes de comitiis dirimendis,illud etiam in augurum disciplina dilis genti cura prouisum est,ne quid ageret cum po/pulo sicubi fulgura,aut tonitrua extitissent, qaediis superis improbari uidentur, quae Senatus, populusq; Romanus decerneret. Itaq; in iure ueterum pontificum sic lege cautum est:

in Iove

illa omnia

383쪽

Iove tonante u πήnte,ne comitia fiunto

Quod ob eam quoq; ratione referendum est, quonia apud ueteres poetas insinuari hoc ipsum alicubi videmus, sicuti Plautinum illud nunc subit in statuendo iudicio:

Vt primum tonuit,cicatrix rus uia, ubiurida: ilucent rationes,silet iudicium quid dicum nescio.

Et illud notum:

Torat augure surdo.

Haud enim fas putabat,eo temporis,cum popuIo agi,quaeres ,cum locis multis apud M.Tullium,ium in orationibus Influctvi mdis contra Antonium notatur.Unde uitiosi magistratus atm diastatvi gnitates dicebantur, si quando Ioue tonante ac fulgurante μ' crearent. Sed hoc idem Appianus Alexandrinus explicat, ut alia permulta omittamus, qui in celebri illa seditione in/ter Apuleium tribunum di Ceciliu Metellum tam ingenti uoce Romanos ipsos resert in comitiis proclamasse, ut to/nasse de caelo uideretur Quo tempore nihil quidem inquit ex lege cum populo agi conceditur.Illud autem sciendum, quod ipsa quo* Flaminica quotiens tonitrua audisset se riata erat. New agere quicquam fas erat, quousq; deos rite placasset,ut a Uectio Praetextato resertur, ex pontificu conimentarhs apud Macrobium

c A P V T III. Quὀd in Tγberis undatioire, draco secimus per urbem uisus ii Navrito imperante,ac de allo item Augu. caesaris dracone,quem pro comitioo lintauit,s alia ibidZ consimilis ex bobr ueterum anta.

Criptum est in Rom. annalibus , ac saepius nota/tum, quo tempore dracones, uel qua magnitudine,in urbem Romam delati snt. Nam inundan/ et te maxime Tyberis fluuio , uis per urbe tradun/:ur. quod ipsum temporibus nostris coligit. Sed illud prope

incredendum quibusdam uideri solet, quod impetate qui/

384쪽

dem Maurico Augu .Romae accid:t, qua uideIicet tempe. state exundationes al:quod maximae extiterunt,oc Athesis, ac Tyberis fluminu quando ob ingentem uim undarum Veronae urbis moenia dioetur alicubi disiecta ac diruta. I Pheris autem fluuius in tantam excreuisse magnitudine traditur,ut eiusdem alluviones supra muros urbis innuerent,ac regiones late Occuparent.Quo factum est,ut cum multa serpentu genera palueum Tyberis aestuante fluuio essent de/uecta,inter haec draco mira quadam, re insigni magnitudi ne per urbem trasens,usi ad ipsum mare descendit. Quod oc mox horribili prodigio pestis maxima secuta est.Iam uorb&Octauius Augu draconem siue anguem quinquaginta cubitorum Romae habuit, eumq; pro comitio Romano populo ostentare consueuit, sicuti etiam rhinocerote apud septa,re Tygrim in scena siquide Augustus idem eius midi ludis ac spectaculis magnopere tenebatur. Mittimus nuchistoriam de illo nobili dracone, quem Attilius Regulus in Aphrica ad Bragadam fluuium castris ibidem possitis,ac machinis admotis,tandem interfecit:cuius etiam corium c XX pedum longitudine fuisse traditur. Cumq; illud in urbem mitteretur,diu a Romanis non sine miraculo spectatu est,sicuti oc Tubero in historia, R Gellius, alijssi ex Gracis per multi seripserunt.

qra deus Iocaretur,abaq; obiter non inlocunda delotho capillata.

Nier alia symbola siue notas Aegyptiae theoIoδgiae, lothon, persicum, Reius ira odi alias arbores inuenio celebra ri,ubus doctrina occultior. neo intellectus signaret, ut multi ex ueteribus testantur.Na re limucu nominabant symbolicos naudi mole,seu

385쪽

3ο3 P ET.' cR INITI DE HONE S. corpus intelligere soliti siunt,quo ipsa rerum materia expri mitur.Cum uero deum lotho insidente dicerent, id quidem pro deo ipso, atq; diuina intellectus perfectione accipiunt,

quod 3c Calcydensis Iamblicus ad Porphyriu scribit: Quoniam inquit omnia in lotho re orbiculata oc rotunda sunt, 5c poma &folia tua: figura omnium proculdubio absolu tissi ma est.Sed em ex ea es igie cinquit Iamblicus mentis a

ctio denotatur. Deus autem super hanc actionem in se ipso totus cosistens, ac reliquos principatus exuperans, sianctus, ec ubiq; uenerandus penitus conquiescit. Quod ex ipso etiam sedentis habitu pernoscitur.Nam hic idem cum genera/tionis ac totius naturae uirium omnium,quae insitae elemetis

sunt.causa existat,immaterialis quidem ipse, indiuisus, imimobilis,ingenitus,totusct ex seipso di in se ipse totus,omia complexus, qua ratione super aquatilem lothum eiusmodinume Aegyptii praenotarunt. Proclus autem quo loco de magia disserit) animantia quaedam,lapides*,dc arbores rocenset, quae suis dicata numinibus,maxime praestat: Lothon etiam cinquit Apollinis numini ascriptam,atq; dedicatam, quod ante solis emersum, sua solia implicat, prosiurgete autem sensim ac paulatim explicat,& quatenus ad media coeli plagam ascendit,solia expandit, quo uenerationcm suo nu/mini peculiarem ostendat. Notum uero, quod in urbe olim Roma 5c lothos plurimu celebrata est, nec illa tantum quae in Lucinat area esset, ec quae item in Uulcanali: uerum quae capillata diceretur:quoniam Uestalium uirginum ad hane capillis deserretur, quas omnis aeui longissimi fiuste testes sunt,& M. Varro S C. Plinius. De eade arbore, eiusq; ma/gnitudine, fructu,& uiribus permulta apud Theophrastu,

caeteros coperiuntur. Neq; enim ignoramus Oc herbam esse lothon, 8c inter palustreis etiam cauleis referri. Haec in. Aegypto fabae similis traditur, arbor uero in Aphrica fro quens

386쪽

quens.piri magnitudine censetur, quam celtym uocitat,uta Plinio seruatum est. c A P v T U.

Scita admodum, ac elegans expositio a Plutarcho de oriagine uerbi,quod estJurius,ac nonnihil etiam de Lasmis praenomimbus.

N commetariis ueterum grammaticorum, illi homines fere a Latinis nominati sunt spurii, qui no ex legirimo genere, sed ex quadam colluuione orti sunt, quod eorum uidelicet parentes ignorent. Nam re ipsi uelut ignobiles, no tissimo dicto terrae filii olim dicebantur. Sed unde originem duxerit hocsilerba, quami rationem habeat, Plutarchus, homo in omni disciplinarum genere diligentissimus, egre

gie exponit in Romanis quaestionibus: Cum ueteres in quit) Romani complura nomina unis litteris aut binis,ler nis uesignarent,ueluti P. Gn.Ser.& Sex. hoc est, Publios, Gneos, Servios,& Sextos,quae patrum forent praenomina Spurium itidem binis Iitteris ita notabat. Sp.quae destriptio, Bc orbatos paretibus indicabat: quoniam si quos sine parentibus dicerent. Sp. tantum scriptitabant.Quo factum est,ut

spurios etiam uocarent eos, qui incerto genere crederentur.

Qudd autem uiris honestissimis hoc prenome inditum fierit Sp.Carbilius Ruga,Sp. elius, alii complures testan tur tali praenomine insgnes.Neq; probandam censeo eorum opinionem, qui ethismon huius uocis ad ipsos Sabinos referant tametsi praeno mina etiam Romanoru ut alibi diximus magna ex parte a Sabinis accepta sunt.

387쪽

: C A P V T VI. De Vestaliam cupidis,qui ad arborem lothon obruerentur. ac Plini locus expositus,tum quae arbores felices autissilices ά ueteribus habeantur.

N libro C. Plinii ad Uespasiansi Ausu.xvi ea

de arborum aetate scribit,uerba haec sunt: Antiquior lothos e st, quae capillata dicitur: quoniauirginu Uestalium ad eam capillus desertur. Quo loco dubitari uideo a doctioribus, quia Plinius designet de VestaIium crinibus. Nos uerd morem uirginum putamus insinuari, quo tenerentur omnes quae Ueltae sacris forent initiata ) capillum detonderi, qui dein de ad arborem lotho inter felices receptam deuectus humo obrueretur. uod ipsum ex Flaminum ac Vestalium sacris

elicitur. in quibus cautum fuit sicut in ueterum commenta

vis traditur) ut unguium,S capilli piasegmina subter seliscem arborem terra obtegerentur, quod A. Gellius in Attiscis noctibus refert:sic enim de Flaminum sacris notatum: cupitam dialis nisi qui liber homo est,non detondenso. Vnguidium dialis, capi Uegmina ubter arborem sta

licem terra integunto.

Quam rem in Uestalibus etiam obseruatam existimo.Ita ad capillatam Iothon earum crines deponi mos fuit. Sextus autem Pompeius in hoc uidetur dissentire, cum capillarem arborem ea ratione dictam crediderit, quod ad eam ut imquit attonsus capillus suspenderetur. Felices uero arbores sunt quae a Verannio tradunturo quercus, esculus, ilex, fa Sus, corylus, sorbus, ficus alba, pirus, malus, uitiS, prunus, Cc cornus. Infelices uelo dicitur c quae diis manibus ec insoris dicatae sint ut sanguinem,silicem,ficum atram:& qus nigrantis buccas, nigios b fructus ferunt : de quibus copiose Nacrobius

388쪽

Macrobius ad Eustathiuscribit. C. quom Plinius eas dicit

arbores religione damnatas,quae neq; serunt uncti, uecpstuctum ferunt,quod ipse etia Theophrastus non ignorauit. c A P U T VII.

Qisiit apud ueteresst praetextatusferη. o. ac de verbis praetextatis, π quomodo in ea uoce parum consentiant authores.

Raditum est a C.Suetonio caesiare Vespasianum plurimae dicacitatis fuisse,& sic scurrilis ac sordi/de, ut nec prstextatis quidem uerbis abstinuerit.: ΣwQuo loco Praetextata uerba,ac Germonem, uocatsiiDobscenum&impudentem,cuiusmodi peculiaris est iu nioribus ac pueris,qui praetextata utantur, nec togam Uirile induerint. Sic enim ex ipsa uocabuli ratione uideretur intelligendum. uod a me ob id imprimis notatum est, quoniacontraria his, ac penitus diuersa a Pompeio Sexto referunt

libro xvi de uerbis priscis: Nefas inquit apud ueteres lia bitum est, uti praetextati pueri uerbis obscoenis uterentur. Ideoqi ptaetextatum sermonem appellarunt, qui nihil ob scoenitatis reserret.Quod ipsum & Uectius Praetextatus a pud Macrobiu uidetur probare. Nam togam inquit praeγ τον pr

textam ea ratioe pueris addditam, ut ex colore purpurae in/ Mi genuitatis pudor regeretur. Diuin negatum libertinis fuit, ut praetexta uterentur.Ita iudicari facile potest,uel ex mu/tatione uit apud Romanos uerbi significatum permuta

tum,aut ipsos quandoin authorcs pugnantia, & contraria scribere. Neq; illorum sententiae accedimus,qui apud eun/dem Pompeium sermonem praetextatum accipiunt, pro impudico di lasciuo: cum nihil dixerit hahere obscoenitatis. Hinc praetextatae fabulae apud antiquos celebres, quibus Ppraecepta, cte monitiones ad optimos mores traderentur. bul Neque autem ignoramus,in eodem Macrobio praeteXtata, uerba

389쪽

uerba pro impudicis esse accipienda: cum dixerit, admittendam in symposio uenustam alacritatem, quae lasciuia careat, neq; praetextata, Simpudica uerba adsint,cuiusmodi subulones,at planipedes iaciunt. De praetexta uero,ciusq; initio ausis,alibi scripsimus,ac multa inSaturnalibus referunt: nux Vacrobius e Gellianis noctibus maiore studio qua iuicio transtulit,cum sit obnoxiae mentis,&ingenii maxime infelicis nunquam fateri,per quos auiliores profeceris.c A P V T VI I I.

V*xςhhxur uixis doctioribus, de studio ueteia

in his perquiredis ac referendis, quae,ppter ipsam obscuritatem a Graecis griphi S aenigmata dicunt tur. Sed ex pluribus squae relata sunt libitu mihi ais philosophi aenigma apponere, quo legentium animus,in his quoq; pensitandis atq; intelligendis excitetur Est autem hoc uelut in Parthenicis Satyris triplici senariolo expressimus ludicrum sane di ridiculum,sed quodaPlato ne tamen uiro grauissimo notatum sit:

Homo,non homo videns ton videns alitem: Non alitem,lapide,non lapide perculit: Cum super arbore,non super arbore degeret.

Quin dialiud de Arietini responso cosiderandum existimo quod in Atticis lucubrationibus relatu scimus ex fretoPlautino. Id autem in hunc modum se habet:

Hoc illud est quod Arietini restonsum magnis ludis dicitur. Peribos non rcero:sifaxo vapulavero.

Quod & Gellius uir Romanus diligenti studio perquisiuit.

390쪽

De licentia veterum poetarum in notandis hominibus in elegans paerodianatelli Considis contra poetam Nevium: tun de lege a censoribus Iara,citia poetarum maledicentia reprimeretur.

Otu est ex ueteru historiis, quata animi libestate ac licentia poetae Graeci flagitia hominu ato im/probitate insectarent. Tu hi praecipue, qui anti quas comoedias stripserui: cuiusimodi sciet ut Su/sario, Machnes, Cratinus,Aristophanes, Eupolis,&allico Illures, quoru ingentu oc licemia apud nostros etia quidam uni imitati, in taxadis ac nominatim accusandis hominibus Si quidem Lucilius, Gneius Nevius,&CaiusLucullus acerrimi quidem ac virulenti contra uitia extiterunt. Nevius certe poeta Metellos etia ipsos, ac Scipiones suis uersibus pro/scidit:quod Ac M. Cicero pereleganti parodia usus cotra Q. Metellum in oratione aduei sus , errem significat, sicuti Pedianus quot Asconius agnoscit. Sic enim Cicero:Te notato consulem,ut ceteros ex uestra familia, quoniam id ipsum poti a Nevius ita Satyrice dixerat:

Fato Metelli Romae laut conbules.

Cui etiam dicto ut est author Pedianus cum esset conssit Metellus, ita resipondit, senario hὶ percata lecto quem Sa/turnium vocamus: Dabunt mulum Metelli Nevio poets.

De quare & Maurus Terentianus ad Nouatenati meminit. Quin idem Nevius pari licentia ato mordacitate usus est coua P.Scipionem Aphricanum, nulla tanti hominis ratione habita.Quo factum est, ut poetaNeuius ob nimiam in scri/hendo maledicentiam,ac probra in Romanos principes,ab ipsis quidem triumuiris in uincula coniectus sit,& in cat ce/re aliquandiu haberetur:ubi fabulas etiam aliquot compo Rr suit. .

SEARCH

MENU NAVIGATION