장음표시 사용
391쪽
DIs cIPLINA LIB. ππ.mh assiciat quod ibi caeli calores aestuent,cibiq; crassiores et pisculenta copiose suggerantur. Graeci uero authores ele/phantiasim a lepra diffinguut,sic, ut in lepra cutis impetigi nem quandam,et ue Iut scabiem acceperint, qus Gallis populos incredibili cotagio tenet.In elephantiast aut no cutis duntaxat,med nerui carnesi re ossa maximi uitiant, quoata Corn. Celsus,alhq; pinulti tradunt. Iam et T. Lucretius quo loco de morborum contagione scribit, pedes maxime resert atq; oculos elephenfasi affici his uersibus: Est elephas morbus qui propter flumina Nili
Guvitur Aerapti in praeterea usquam . . Hac lue tentantur gresus,omui; mrcantes. .
Nome uelo tam obnoxii ,tanin pestilentis morbi deductu est ex ipsa similitudine cutis elephantis, quoniam qui eo morbo uexantur,cutem sussuscam,plenam tuberibus O papulis habent: qualis pracipue in elephantis uilitur,quoa ipsum de Galenus probat. Sed oc Screnus in hunc modum de elephant asi:
Est clephis morbus,tristis quos umine di Non solum turpans,insendis ora p/pistis sed cito praecipirans uel Ata vcneno.Quod ego idcirco putaui obseruandum,quoniam Lauren Disellus vatius Ualla, uir alioqui accurate doctus, quorundam inepti. la notulus. as secutus ob id elephantiassim dici existimavit,quod inter alios omnis moi bos ita praestaret ,sicuti inter animantia elephas, quo nihil potest esse ,non dico magis absurdum,sed etiam ridiculum.
Finis libri simi commentdiriorum Petri crinili.
392쪽
COMMEN TARIOR vra DE HONEsTA D, i S cI P LI N A, LIB. UlGESIMUS PRInu . c A P U T I. Qisi maxime dicuntur apud uerres nullo a dictu perturbathac de M. Antonio imperatore , ex Philippo Augu se qui nunο unuquam commento ad risum potait cxctari. Obiles sunt in ueterum monimentis com
plures, qui ex ipsa animi constantia & apa. thia ut Stoici appellant) eodem statu inmmnibus ato tenore ita permanserint,ut nullis prope affectibus, aut perturbationibus
- mouerentur quales celebrantur uiri sapien
tes 5c ingenio praeclari, Socrates, Heraclitus, Diogenes Cynicus, ec Pyrrhon. Apud nostros uero,M. Crassus, qui se/mel in tota uita risit, ob id appallatus . . . Sed S uisium ad haec de Romanis etiam imperatoribus aliquid afferre,ut dem Antoni. cssare qui philo phus est cogno minatus)aede Philippo l uniore Augusto. .enim Antonius tanta animi tranquillitate ac metis constantia fuit, ut nullo unlatai tu nullis rei u fortunis uultum dicatur immutasse, que uitae rigorem ac seueritatem, auxit etiam philosephiae stoiscae professio,in qua seipsum continuit,praeceptoribus ad ea optimis, siquidem inter alios complureis, Sextum Chero nensem Plutarchi nepotem ,& Apollonium Chalcedoni/um magno studio coluit. Neque obfuit eiusdem constan, tiae aut filius gladiator,et scelestus, aut uxor infamis,uta Ialio Capitolino relatum est,ad imperatorem Diocletianum
Philippus uero Iunior, qui cum patre imperauit, anno ab urbe
393쪽
DISCIPLINA LIB. N VIurbe condita ,milesimo, tam seueri animi tand inflexibilis fuit, ut nullo uno comento,nullisin ratioibus ad risum sol ui aut excitari potuerit,re quod maximu est seueritatis exePlum cum patre forte aspiceret ludis secularibus petuIantius cachinnatem,eum ipsum auerso uultu notauit,ut ab Eutropio traditum est in Romana historia. c.A P V T II.
De Mario Gratidiano viro praetor ω,π quήnta immaniusta Sera το Cutilina dissectus atque interemptus uer is in Jγzanu
tumultibus,ex Iulio Firmico G alia de Catilina Er cicerone addita contra Femsktam.
Elebrati sunt apud ueteres e Mariorum se milia complures qui ec rebus gestis ,ec dignitate claruerunt . Nam Marii duo, ac totidem Catones censentur, de quibus commode in RomaniS familiis egimus . Hoc autem loco
de dii Mario dicendum est, Marii Gratidii filio, de quo sic
Q. Cicero ad M.Tullium scribit, in libro de petitione coninsulatus. Cum L. inquit Catilina consulatum petis, qui hominem carissimum senatui, populo* Romano, M. Maria inspectante populo Romano,uirgis per totam urbem ceciderit, ad bustum egerit, ibidem omni cruciatu lacerauerit, uiuo statim collum gladio sua dextera secuerit cum sinistra capillum eius a uertice teneret,caput sua manu tulerit,cum inter digitos eius rivi sanguinis fluerent. Hunc igitur M. Marium designat, qui a Lucio Catilina crudelissime inter. emptus est. M. uero Cicero in ea oratione quam habuit contra Antonium ec Catilinam competitores, copiose rettulit de hoc ipso Mario. Is enim ut author est Pedianus uic popularis suit, atque ob eam causam bis praetor, cuius scissum caput,sua manu Sergius Catilina pcr urbe circum
394쪽
tulit, quod illi a Marco Tullio lapius obiectum est. IuIius
autem Firmicus, sic de caede Mariana stribit ad Mavortium Lollianum: Praetorio uiro Iuniori Mario qui iudicio
' omnium bene meritus de NEM rede tueri an ius
sione elisa sunt prius crura, deinde deiecta de statu corpo ris brachia ,humeris tenus dissoluta ceciderunt. Tertio amputata lingua, uocem reliquit in faucibus. Ad postremum
omni parte corporis mutilata, Oculi qui fuerant i pecres, o superstites,egeruntur, re in tam angusto corpore,c ne ario patriae carnifice ,tot sunt inuenta supp/icia, uix anima tantis uulneribus erogata est.Quod idcirco notauimus, ne tam imperite quidam a ueteribus recla soribus authoribus dissentiant. Nec illud preterea concodi debet quod a Fenestella proditum fuit Lucium Cat linam a Marco Cicerone fuisse in causa defensum, etsi a Atticum scripserit , se cogita sie de Catilinae densione.
Hoc tempore inquit Catilinam competitorem nolitum defendere cogitauimus iudices habemus, quos Volumus, summa accusatorum uoluntate, spero si absolutus erit, coiunctiorem nohis fore in ratione petitionis. Sin aliter acta derit,humaniter feremus.c A P v T III. De uaticinijs per apram,per uinum,m apud quos maxime populos clara essem:ex Plutarcho CT alijs authoribM.
Ccriptum a nobis est superiori uolumine de his uaticinijs,quae in Branchis, Delphis,aim Catha ballis apud ueteres fieri consueuerint.Nunc libi. tum est a addere quae apud Thraccseis populosoc Clarios celebrent . quo tam dissimilis quide uaticinandi ratio. tancti dispar consuetudo in oraculis sdendis intelliga/turan Thraciae igitur regione apud Lygureos, adytus fuit
395쪽
Drse IPLINA LIB. XI Libero sacer,ex quo cum uaticinsa re oracula reddi sola. Adris Bassirent eius templi antistites uino affatim epoto, respondebat
Apud Clarios autem ubi Clarii Apollinis templum seret
diuersa res traditur . Nam quibus diuina effari permissum esset,aqua prius assumpta rem peragebat. quod ipsum Ue ctius Praetextatus apud Macrobiu restri,quo Ioco eundem esse deum Liberum atq; Apollinem copiose disserit. PIu/tarchus autem Cheroneus,&aqua,& mero testatur antistites quosdam apud diuersos populos sacra perficere,ac deinde uaticinari. Ut enim uinolenti dicuntur praediuitiare, sic etiam lymphotenti. c A P v T IIII.
Iunonis Monete nomen croriga ustum, tum detiusdem remplis, er inscriptione in ramis caesuris Domitiani Augus.
Raditum est a M.Tullio cum de diuinatione scri l bit, lunonem ipsam iccirco a Romanis Moneta luocarisblitam,quod ex arce templi Romani piseulum comonuerit, ut propter terraemotu qui acciderat siue plena rem procurare Qua in re uideo ab amtiquis plurimum dissentiri. Maximus Ualerius re alii Iunonis tradunt Monetae imaginem a Veiorum oppido Roma delatam, quo tempore imperator Furius Camillus suis amspiciis Veios superauit Namapud eos praecipua quidem religiohe luno Moneta colebatur. Captis autem Ueqs,cum miles sorte Romanus per ioineam rogaret,an uolem Id mam concederet, annuisse serunt, acie uelle respondisse. Quae res in admirationem uersa est, ac protinus lati milites eiu sidem simulacrum in urbem deuexerat,atque in Auentino monte collocatu est. Nemui desunt qui Allocutio deo
illa ascribant qus de Iunone Moneta reserunt,quo nihild. cipotest absurdius, cum deus Allocutius, siue Aius namide
396쪽
3 P E T. CRINITI DE HONE s. idem est cauedum a gallis sua uoce monuerit, ac insima uia
noua,aram habuerit, quod apud ueteres multi comemorant sed eorum inscitiam alibi commodius repressimus.TempluverbMonetae non in Ruentino tantum uideo ab authoribus
celebrari,sed in ipso etia Capitolio: ut idemaximusValerius, MLiuius asserui, quo loco Mallii Capitolini domus fuisse traditur. Publius autem Uictor in regione tertia collocauit,ubi ThermaeTatianae,atq;Traianae forent.Sed NMacrobius Aurelius, em refert Iunonis Monetae calendis Iuni js dicatam Consule Claudio Martio Rutilio ut,&T. MartioTorquatori.Necndubiti est in a de Monetae solitos seruari libros linteos in quibusRomanoru imperatoru fata continerent. Quin illud adnotandum est,quod in peruetustis etiam numis Do/mitiani Augusti talis descriptio seruatur: DIvAE NONETAE. Quod ec BeritardusOricellarius obseruauit:uirWingubernanda republica prudens,& in perquirendis ueterum monimentis diligenter accuratias.c A P V T V. De niribus daemonwm,π quod eorum sex genera tradantur,diligens' adnotatis,ex commentari s Psilli,er Α ugustini.
Ibrum fecit Augustinus de potestate daemonsi,
in quo erudite atΦ copiose explicat, quantis uiribus polleant,quot habitu sint,ct quibus maxime rebus aduersari, aut oblectari soleant. Qua in re, non tam Christ anam uidetur academiam sequutus, quam Platonicorum placita re comentarios,in quibus multa de his comperiuntur. hiod autem sex eorum genera ha/heantur,id ego apud Nichaelepsellii inuenio,qui exMarci traditionibus,hoc totsi egregie recensuit Basilium Q & Paulum uiros doctrina,oc morum sanctitate clarissimos,adu cauit in historia daemonum. Ad huc igitur modum diuersam
397쪽
D I S c I P L I N A LIB. YNI. eorum natura at* potestite rettulit. Primum inquit domonum genus igneum censetur, quod in stublimi acre peruagari solitum est ut m arcus dicebat qui illud uoce barbara Leti
ureon appellabat. Secundum genus, quod in proximo aere, ac nobis propinquo obuolitat, quod etiamnum a plerisin aereum nuncupatur.Tertium porro terreum est,quod in terrae ipsius regionibus uel situr,ex quo multiplici ratione,aissi insidiis,terrenis animant bus aduersiatur. liartum aquatile ocmaritimu dicitur, quod humoribus se immergit, undi vagis scilicet ac in palustribus habitans,ut multos in aquis male afficiat aestust ac tempestates in mari excitet,ac nauigia ipsa cum homin: bus prorsus demergat ato inobruat. His ad icitur quintum genus quod appellat subterraneum, quando&ipsis terrae uisceribus inclusos daemones, atq; abditos tradit:
unde motus terrae, fundanaetorum ruinae, ac uentorum collisiones oriantur. Praecipue autem infestari hoc demonum ge . nere scribit eos homines, qui aut in puteis effodi edis uersant aut in metallis perscrutandis.Sextu ct ultimu,quod omnem quidem lucem refigit, tenebrosumqt iccirco uocitat quoniam in tenebris assidue teneat. Mitto nuc quibus potissimum insid is aut quo asta scripserit eos decipere,atin allicere humanum genus. Constat eis im ut est author etiam Augustinus omnis ferer daemones hoc ingenio & natura esse ut deos pariter oderint di hominibus maxime aduersentur.Sed alibi hoc totum disseruimus .c A P v T VI. caesturust dicendi in ucteium libris mediusfid origine
censeri debeat ac de Fidio deo honnihil.
E herclan mecastor, figura est in ueterum libris admodum frequens,qua intelligendum est,dilbgat uel adiuuet, quod a Sexto Pompeio diligcierest obseruatum.In hoc enim inquii iureiurando
398쪽
su PET. cR INITI DEHONE s. scibandiendu est,me amet, uel adiuuet, abus figuris muli, saepius Graeci authores utuntur. Quo aut modo accipiendust mediusfidius,pauci adhuc ut uideo .pbe intelligui, aut origine pcipiunt.Ego uero itaexpono,ut eiusmodi quide Ioutio, Pinde ualeat,atq3 me Hercule,& deus Fidius,cuius f cra Rom.annalibus tradunt,eit Sl tepta in urbe a ueteribus
relata sunt sicuti Plutarchus, Varro, a poets Latini testant. Sed θc Sex. Pompeius in libro de priscis uerbis xii pro Io/uis filio accipit,quoniam d littera cum I, affinitatem retinoat.Itam iusiurandum hoc inquit per diui fidem quidam dixerunt.In fabulis autem Plautinis iusiuradum refertur per deum Fidium. Hunc enim Sanctu, Fidium qi appellantes, in Quirinali iugo ueteres coluerut,nonis Iunijs. Quo circa. se in Fastis Ouidius:
erebam nonas Sancto, dione refirrem, An tibi semipater,Tunc mhi Sanctus ait. cuicunq; exillis dederis,ego munus habebo: Nomina trinastrose uoluere Cures. Hunc igitur ueteres donarunt aede Sabimelns Mirinali construere iugo. c a P v T VILQssibus uerbis in Latinosermone uti debemuε, ο quod verecunda se debeat in componendis vocibus trutitio.
N sermone Latino habenda est praecipue ratio in uerbis componendis atΦ utendis, cum ex in finita uocabulorum sylva, alia quidem ad usum pertineant,alia ad eruditionem, alia uero ad gratiam Ita uel ba desita, re parum frequentia, cognosse de/hemus. eorumq; uiret S Sc comparatione scrutari. Antiqua uero & propria, recipere,poeticis delectari .Qua ratione Terentius Varro,cum scriberet ad M. Tullium prudentissime
inquit. Poeticis multis uerbis magis delector quam utor: antiquis
399쪽
DI IPLINA LIB. XXI. urantiquis magis utor quam delectior. Tralatio aute Incona, ponendis uocibus sui est author Theophrastus no audax aut insoles debet esse sed proba, reuerecunda, quod ipsim
Pontanus etiam Iovianus approbat, uir unus aetate nostra, Ponti .
qui antiquitatem ipsam ac disciplinas honestiores,pari fa/cundia ait ingenio exprimatic A P v T VIII. De insigni dis mirifico portento i insentis, qui duplici practore is capite biennium uixerit,bistoria non contemnenda ac de causis portentorum.
Otum est quam multa sint relata prodigia inueterum annalibus atm histor is, quantum. admiranda. Sed unum praecipue hoc loco re petendum existimaui prae caeteris quae unquascribant )insigne atin monstrificii,si modo hac in re antiquitati fides habeatur. Traditu est igitur in oppi/do quidem Ematis Theodosio caesare imperante pueruna Eruti. tum fuisse qui umbilico tenus integer extaret. Supernae aut partes eluciem,gemina facie apparebant,ut duo pectora totidem 3 capita ellent suis partibus ac sensibus praedita. Naec una pars aliquando cibis,di potione utebantur,altera abstinebat. Sic itidem in somno, quiete uarie ac disterenter se habebanMut uicissim lusitarent,re risu,lacrymis teneremtur,mutuisiu plagis se caederent,ac si diuersis animis, at* in genio forenti Annis autem prope duobus uixerunt.Facta deinceps est, ut cum alter perierit, qui superfuit, quatri duo post,ex agnata tabe computrescens,interhi: quam rem Sigibertus in sitis commentarijs rettulit: homo quidem di/
400쪽
sis PET. e R INITI D E HONE s. rum sententias omittamus. Et affirmat quide AristoteIes iocirco fieri monsti a in animantibus, quonia plura,ac diuersa
semina intcr se cohaerescunt, atq; cofunduntur,aut cum sor te materies excessiis, uel defectus extiterit. c A P V T IX. Traditum esse.quod ex viris spientibus plerans insentac dementes gignantur exemplo addito de Aristarch liis, uiri doctissinu aliorum compluria,ex Aelij Spartiani verbis.
E Aristarcho gramatico, qui Alcxandrinus su
it eiusw multiplici ac singulari eruditione, complura lenuntur in Graecorum comentaliis. Cum si is unus occensor maximus omniu poetai um sita abitu α Philometoris regis filii praeceptor extiterit, qui Philadelphi nepos fuit.' llud aute de liberis Aristarchi comsiderandum est. Nam cuduos ite habuisset hoc est, Ari/stagoram 8c Aristarchum,uterm demens ac stolidus fuisse dicitur: scuti&Sudae collectanea testantur: quo nomine haud temere quaesitum est a philosephis, cur ex uitis sapientibus, pleriit ignaui ac dementes oriantur. Sed hae in re tiabitum mihi est uerba Aelii Spartiani subhcei e ad imperatorem Diocletianum:Constat inquit Auguste ncmine pro
Pe magnorum uirorum optimii oc utilem filium reliquisse. Denim aut sine liberis uiri interierunt,aut rates habuerunt pleri , tit melius fuerit de rebus humanis sine postcritate discedere,& ut ordiamur a Romulo: hic nihil liberonim reli/quit,nihil Numa Pompilius quod utile posset esse reipublicae.Quid Camillus, num sui simileis liberos habuit Quid Scipio Quid Catones qui magni fuerunt edam uero quid de Homero, Demosthene,Uergilio, Crispo,Tcretio, Plauto,caeteris in alius loquar Qtiid de caesare Quid de Tullio, cui soli melius fuerat liberos non habere: Quid de Augi