Petri Criniti ... De honesta disciplina libri 25. De poëtis Latinis eiusdem libri 5. Poëmatum quoque illius libri 2. Ad hæc præter singulorum capitum sufficientem indicem, adiecimus alterum quoque, ..

발행: 1532년

분량: 664페이지

출처: archive.org

분류: 로마

441쪽

DIS cIPLINA LIB. NXIIII. 363 ut ab eodem Asconio traditur. c A P V T X v. Qtiid fg cent hae uoces, c est tricones apud lulium capitolinum,ohmp biones in epistola Phlegontis liberti,ac de bmphotentis nonnihil.

N historia Iulii Capitolini uerba haec Ieguntur de

Uero imperatore. Fertur Jc nocte perpeti alea Iu/s siccum in Syria contraxisset id uitium, ara; in tas Et tum uitiorum Caianorum,& Neronianorum,ac Vitellianoru, iste aemulum, ut uagaretur nocte per taber nas,ac lupanaria,obtecto capite,cucullioe uulgari,u atorio, 5c commisceretur cum triconibus,comitteret rixas, dissimulans quis esset, saepeo amictu liuida facie redisse, & in taber. nis agnitum cum se absconderet.Quod autem dixerit Ueruimperatorem triconibus se commiscuisse,ac temere in Ieruisse,uidet eos homines tricones intelligere, qui gerrones a ueteribus, seu rixatorcs dicuntur, quales hi sunt, qui contentiones ac rixas auidius consectantur. Id ex satyris poetae Lucilii

assumptum est, qui primus ut puto) ab intricando hanc uocem deflexit. Carmen Lucilii id est ad Panetium:

Cotta Senex Crufi pater huias Pancti Magnus fuit triconum,idem manvssoluere nulli

Lentius.

Quo loto tricones Nonius accipit pro morosis hominibus& ad quam 3 rixam paratis Lymphiones autem pro uentosis,&furibundis quidam exponunt, qua uoce Phlegon Hadriani imperatoris libertus est usus, in epistola ad Servianuter Consulem. In qua omnis Aegyptios refert, cuiusq; lymphioes artis uideri,hoc est ut ego existimo discursantes atq; satagios. Cupodagros ut inquit &chiragrici homines lia. heant,in quo se maxime occupatos ostendat .Quod apud authorem Vopiscu comperies in uita Augusti Saturnini. Quia

442쪽

. 364 PET. cR INITI DEHONE s. eam lympholentos pro eodem accipiunt, seu quod idem est nympholentos,quasi furentes & debacchantes, quos Graeci frequenter nympholeptos appellat, ut a Sexto pompeio exponitur, qui Paulo tamen ieiunius etymon huius uocabuli explicauit. νC A P v T NPI. Quis apud ueteres Aeraptios viximus omnium deus haberetur, qualis imagine sit ex oraculo Serapidis celabrutus.

i it habitus,qualii estigie, id ipsum ex celebri o/raculo seruari potest,quod a Serapide Aegyptiorum deo prolatum traditur,cum Nicochreontes tyrannus, paulo curiosius hoc indagaret. Sic em Serapis commonuit: Eum supra caetera omnia pro maximo numine habendum atq; uenerandum, cuius caput caelu fo/ret, uenter maria,pedes terra, aures in ipso aethere Iocarent,

oculi praefulgentes, clarissimum solis lumen. Sed est appo. nendum oraculum suisuersibua,quo melius cosiderari atq; clarius possit innotescere.

Quod a Uectio Praetextato relatum est in coenis Macrobi νnissum de Iside oc Serapide disserit. Romani autem paul, tardius in urbem acceperunt Serapidis numen, eis magno cultu atΦ ueneratione quida principes eum prosecuti sunt, templum ipsius in regioe urbis noua que circus flaminius dicitur locatu fuit:quo loco,& Iseum oc Mineruam Chalγcidicam fuisse constat, ut a Publio Victore traditur. Finis libri si si quarti commenturiorum Petri criniti.

PETRI

443쪽

PETRI CRINITI

das correptus est. Sed di Plotinus philoisphusini igni cu ploilavi. iius libros digessit Porphyrius in novenarios ) eodem moroho laborauit, ut in Graecorum commentarhs legitur. mitto alios compluris, qui apud authores memorantur. L. uero Apuleius in oratione ad Claudium proconsulem, non modo huc maiorem morbum uocari ab antiquis tradit,sed etiadiuinum,ac sacru, quod in rationalem maxime parte quae longe sanctissima est desaeuiat. Quocirca religiosum tuit apud Roma. eo tepore cu populo agere, quo morbo comi

tiali uulsae in senatu opprimeret. A qua suastitione deno a V AA , minatum T Aristoteles philosophus, re medici aIla

quot asserunt eos maxime homines combtiali morbo teneri , qui atra bile vexentur, R ingenio ac doctrinis excellant .Quod inquestionibus phusicis copiose ab Aristotetri m a rita iseis leprobatum est. Sed uisum mihi laos. ιoco eXempla quaedam referre,quibus probari possit,eos plerussi homines comitiali morbo affectos,quidi ingenio summo, Ec animi magnit imo citi aliam caulam medici Herculeu

444쪽

us P ET. CRINITI DE HONE s. minatum esse comitialem morbum grammatici existima/runt .Hinc illud carmen apud A.Serenum

mo feri nobissifragia iusti recusat.

Saepe etenim membris utro langore caducis consilium populi iubes horrenda diremit. ipse deus memorat dubiae per tempora Lume. . . Conceptum,ialis q emsaepe ruina profudit.

Inter alia uero eius morbi indicia,haec a nostris medicis reseruntur: Cum caput grauedine oppressum est, ceruix obtora pet, tempora ipsa uelut ictu quodam pulsantur,aures tinnis tum emittunt,in labris rorem quendam & spuma reddunr, ae siubinde oculos cir ducunt. Illi autem sanaria grius alcydissicilius dictitur,quibus dextera partes magis assiciantur,

quod etiam Aristoteles probat, utHippocratem & Galenumittamus, qui libros integros dc hoc morbo composuerulis Nem illud ignoratur Liuium Drusum qui tribunus plebis I . fuit cum tali morbo laboraret Anticyram contendisse, ecinea insula assumpta elleboro coualutile.Quod a Gellio seruam est in Atticis noctibus ex historia C. Plinii. Solae autem

com mP coturnices in Omni animatium genere praeter hominem co/mitiales habentur,ut ab antiquis est adnotatum.1 c A P v T i I.

De nominibus ueterum austiciorum, ac de starum superstitiosis obseruationibM ex antiquis grammaticis.

E auspici js ueterum complura a M.Tullio,Aail gustino&alijsteserunturicum ea ferme omnia Romani auspicato perficerent, quae ad publica N priuata ossicia ptinent. Inter alia,&haec apud

authores probatos nominantur, hoc est cflestia,pedestria, Cluta. solistima, canatis,pestifera, caduca,pia utaria, item cliua re inebra,

445쪽

c21 ardua &difficilia consueuertit cliuia appellare, unde occlivi pro locis arduis dicunt. Caelestia uocarunt, cum toni/trua uel sulmina aederent, quo tepore nefas habitu est apud Romanos agere quicqua cum populo, re ob eam causam Iouem Elicium, tonantem,& fulguratore in Hetrustoru li/hris nominarui. Pedestria uero pro illis accepta sitnt,quae eX uulpe cui inquit Festus) lupo, serpente, equo, caeterisq; quadrupedibus redderent. Solistsma, quae ex tripudiis gallinaceorum ut alibi diximus.Canaria item, quod in illis rutilae ca/nes immolarent,quae Cacra pro frugibus fiebant cotra uredines ait saeuitiam Caniculae sideris. Pestifera, in quibus cor ipsium in extis,aut caput in iocinere no extitisset Caduca, cuin teplo aliquid decidisset,in quo exauguratio facta dicere/tur, quod accidebat:squado in augurando uirga auguratis e manu deciditiet, qua cotemplari,di auspicium capere mos fuit. Piacularia,ex quibus tristia, se ominosia portendeban tur cum hostia ostigisset ab ara, aut percussa mugitu dedi Oset,aut in alia parte corporis, qua oporteret cocidisset. Mit/to nunc oscinia re rcgalia de abus cu ab aliis agit, tum a Festo Pompeio. De his auspiciis quae per acumina febat) nos alis hactenus mihi compertu est,etsi M.Cicero in libris de diuinatione haec celebrat:Bellica rem inquit maiores no stri nisi auspicato administrari nolueruu quamq; multi anni sunt,cu bella a Sconsulibus'propi storibus administram tur, qui ausipicia non habet.Itass nec amnis transeunt auspicato,nec tripudia auspicant: nam ex acuminibus quidem qStotu auspiciu militare est)M. Marcellus quinquies coctotu omisit ide imperator&augur optimus. Soliti aut sunt ueteres augures quin* signorii genera in auspiciis obserta re,hoc est, ex caelo,ex auibus, ex tripudiis, ex quadrupedis

446쪽

ria hi ordinandu au componcnda Hebraeorum philosiophi Mac de cabala etiam nonnihil ex verbis Pici mrandine.

. lj EEsdra Hebrato relatum id est, dignit prorsus

memoria atq; obseruatione, eum Quidem tamrsti egregia, ac lingulari erua,tione praeititisse, in lotali ilibus atm disciplinis omnibus Hebraeoru eXponendis, ut uniuersas eoru doctrinas, in memoria habuerit.

Eundem prsterea Iudaeoru litteras immutasse,ne cum populis Samariteis congredi possent , ac uolumina illa sacrae the ologiae digessisse,eoqi ordine codidisse, quo impetate mOX Philadelpho in Graeca eruditione sunt a lxx interpretibus conuersa, quod & Hieronymus,alijssueteles ita probat,ut inter admiranda,aim insignia Hebraeo ru referM. Nec sunt omittenda hoc Ioco, quae a Pico nuper Niradula audierim, cum sacra haec apud Hebraeos diligentius atq; curiosus in dagaret. Diuins legis interpretatio inquit quam Moses ab Ulo deo accepit) subinde per animos reuelata est, & cabala appellata, quod idem est apud Hebraeos,quod apud nos scientia secretior,ob eam scilicet ratione, quod illa doctrinam non per litteram monimela,sed ordinariis reuelationu suc/cessionibus alter ab altero quasi haereditario iure susciperet.

Sed postl Hebro a captiuitate Babylonica per Cyrum restituti sunt,8 instaurato templo sub Zorobabele ad lege sui

stituendam animu adiecerunt Esdrastum praesectus eccla sae. post emendatu Mosis opus . cum intelligeret per eXilia, caedes, fugas,captiuitate gentis Israeliticae institutu a maiori hus morem tradendae per inanias doctrinae seruari no posse,Dturumq; ut sibi diuinitus indulta Gdestis doctrins arcana Perirent,

447쪽

DIs cIPLINA LIB. VNU. Μνperirent, quorum mentariis non intercedentibus durare diu memoria non poterat costituit ut conuocatis qui tunes pererato sapientibus afferret unusquisq; in mediu ,quae deIegis mysteriis memoriter tenebat, adhibitis cy notariis, in lxx uolumina relata sunt,quoniam totidem in synedrio seipientes conuenerant.Qua de re qui minus fidei mihi habet, Esdram ipsium audiantita loquentem: Exactis xl diebus loquutus est altissimus dicens: Priora quae scripsisti propalam

pone, ut ea uniuersi legant.Nouissimos aute lis libros conseruabis, ut eos tradaS sapientibus de tuo populo . in his emuena intellectus continetur,et uerae sapientiae fons ec scienotiae flumen. Atq; ita feci. Hi fiunt inquit Picus) Ixx libri sci/entiae cabalae,in quibus merito Eaeras uenam intellectus,id' est ineffabilem de altissima diuinitate theologiam, sapientis fontem de intelligibilibus,angelicisq3 formis absoluta me taphysicen, scietiae flume, id eli,de rebus naturalibus firmissima philosophiam esse, clara inaprimisi uoce pronuciauit. Hi libri cum summa diligentia, di incredibili studio a Sixto

quarto poni. Max .essent perquisiti, curauit ut in publicam nostrae religionis utilitate Latinis Iitteris mandarent, quod ab eo propter importunu obitum absoluino potuit.Nostra uero aetate,in tanto pretio pto religione habentur apud Hobraeos,ut neminem Iiceat nisi quadraginta annos natu eos attingere. Mirumq; est, qua cabalae ipsius doctrina Christianis decretis colantiat, qua eadem locis multis comperiunt,

ruae apud Paulum fere, Dionysium, Hieronymum, Augu inum,di alios nosti s religionis principes leguntur.Hactenus Picus quae mox in suum opus rettulit,uir uns aetate nostra,qui propter multiplicem rerum, doctrinaru scientia cum omni antiquitate comparari possiticaa

448쪽

ac Marci Ciceronis verba exposita in libris de legi,us.

Uaesitum est superiori aetate a uiris doctioribus, quid nam in iure nostro ciuili praeseriptio quinin pedum signaret, qualis in foret in ea intellectus, quam rem Laurentius Valla, dc alij complures, cum non satis perciperent, hac una se ratione defendebant, quod Ioannes Baia lardus inter eos qui ius ciuile piositent)Uir consultissimus ingenue affirmarit, se illud ignorare. Nos aut minime ab re futurii existimamus, si totum hoc nostra diligentia exponatur. Sciendum igitur sumptum id ex duoγdecim tabulis fuisse,in quibus qumq; pcdes habiti sunt, ii ter usucapiones,etsi in digestis ipsis Iustiani imperatoris pisscriptio quin* pedum sublata est, sicuti alia permulta, qt ae Propter nimia uetustatem abolita suerunt, ut a Sexto Caecilio iurisconsulto traditur. Sed actione hanc quinq; pedum erilegibus Solonis in duodecim tabulis transtulerus,in qua cotrouersia haberetur de finibus, siquando spacium quinq; pedum intercessisset. Ita enim cautum fuit a Solone, ut est a thor Plutarchus de iure ui capionum:

Siquis in agro aliquid plantant,quinq; pedes a vicino abino: Si licum vel oleam,pedes novem abello.

Quoniam istiusmodi arborum radices Iongius proserpunt, damnum Φ ob id ac perniciem finitimis affersit. C. quom iurisconsultus Iegem Solonis citat in finibus regundis ad huc

Prope modum: di quisepem: ucI maceriem,4d alienum regionem e seoderint, limitcm ne

excedunto:

Si murum pedem unums domum pedes duos relinquunto: AsirpulchrumAμtfouea quantum sit altum,tantundem relinquunto:

449쪽

isDIscIPLINA LIB. π π v. l e 3 ιri puteum passumsolivam duificum mim pedes relinqvvnto: In caeteris arboribus quinq; pedes scru4nto. Hinc Cicero pereleganter 8c erudite iocatus est in Iegibus, cum dixerit : se non permissurum depasci possessionem a cademiae a stoicis,quonia usucapione inquit)duodecim tabulae inter quinq; pedes esse uoluerui, quod in finibus tantu dissentiret, in cateris omnibus optime couenirentes ut Nypsus de hac re meminit in libro ad Celsum que de mesuris agrorucomposuit: Quin pedum inquit)praescriptione immota sinalis iurgi l uel locorum libera peragatur intentio. In quo Theodosia,&Ualentiniani imperatoru epistolis citat ex quihus tolleretur istiusinodi actio in regundis finibus.c A P. V T V. Qi3t forct in libris pontificum dea Tutulina, o de sacerdotibus Tua

tulatis in Saturnio carmine diligenter notatum.

N ueterum libris qui pontificales appellati sunt mentio inuenitur de Tutulina dea,cuius nomen ut interpretatur M. Varro a tutando deducitu est. Itam de poeta Ennio legitur illumTutulinae loca habitasse, ut a Portio scriptum est. ln magno cultu re religione fuit,adeo,ut Placulum haberetur, si quis eam sorte inauspicato appellasset. Proinde sic adnotatum est in antiquis sa

cris.

obseruanto ferias fi quis Salutem, Semoniam, Setiam,segetium, Tutianam in spicato nominasit. Resert Augustinus eius numen tutandis frumentis praesuis se,ut Nodinum, Patelenam,& Hostilinam,de quibus commode diximus. Sed di sacerdotes Tutulati ob eam rationem uocati sunt,quod in factis capitibus ceu metam habere consueuissent, que tutulus diceretur,quod etiamnum Christi, ni sacerdotes fere custodiunt.Matres quoq; familias conuo

450쪽

PET. cR INITI,DE HONES.Iutos aduerticem capitis crineis tutulos diXerunt, ut Varro asseri qui Saturnium carmen exponens,de argeis atqi tutulatis copiose disseruit. Qua in re Sex. Pompeius uidetur dissentire, qui tutulum pro ornamento capitis flaminicarii acicepit, quod innexa crinibus purpura in uertice extaret. Hinc Tain:M. Tutulli milites,& Tutanus deus nobilis, que omnes mor

tales ut inquit Varro labore affecti inuocarent, qudd ijs praesidium at opem afferret. TuteIares item dij qui lares, patrii,&magni dicti sunt. Tut lariumq; sacra uecerum an natibus celebrata,in quibus patrocinium 8c salus urbis, ue/aut a certis numinibus rogabatur. Fulgentius Tutulum pro pallio exposuit, quo Rom.sacerdotes caput Obnueret, cum in sacris uersarentur,in quo Varronis ac Numae testimoniucitat. Unde ec illud inquit Uergilianum:

Lapidare, π lapidationes vario significatu inteῖ hs quid item ut i stere π Iupire sit. Ultiplex ac diuersa significatio est in his uerbis, quae lapidare, sc lapidationes dicimus. Nam de caelo lapidatu inter prodigia legimus, pro eo ql

- . Ll est Iapides pluisse, ut apud authores frequenter

comperies. Hinc illud apud C. Suetoniu de Germanici caec-bitu:Quo defunctus est die lapidata sunt templa, subuer/sae deorum arae,iares a quihusdam familiares in publicu ab tecti. Lapidationem uero factam in aliquem intelligere de/hemus, cum in eum lapides coniecti ini,quod ipsis princi/pibus Romanis alicubi accidit, ut conspiratione facta impe/sum aliu lapidationes contra eos popuIus faceret. M. Tulli us hoc uerbo utitur locis multis,& in gestis Clodis arcet

SEARCH

MENU NAVIGATION