장음표시 사용
471쪽
DA FET. cR INITI DE POETI s. Sed haec satis hoc loco, ne forte uideamur nimia detineti in his repe tendis. Ide Liuius domi ac foris primo docuit, utra lingua ut Suetonius tradit non sine magna commendatiJesui nominis. Nauetustissimi illi erat fere Semigraeci,& Graecas disciplinas atl etiam Hethruscas pari studio discebant,
quod ex ueterum monimentis intelligitur. Laudatur Liuiusta eius carmen, cum ab aliis multis, tum a Ualerio Maximo T.Liuio qui copiose scribunt,quatum Romae pia stiterit aditis carminibus, quae ter nouenae uirgines, data reste permanus, per urbem euntes,decantarunt ad iram deoru placandam .Praetereo de his fabulis referre,quas Liuius dicitur a Satyris transtulisse,puerum in ad canendum instruxisse ante tibicinem. Praecipue uero commendatus stab antiquis grammaticis Liuius in Odyssea,& Romanis annalibus. Etsi quis dam temere haec reserunt ad alterum Liuium, parum diligenter considerantes,quae a Gellio &Prisciano scribuntur. Diomedes quide sic de Livianis annalibus plodit: Epos inquit apud Latinos primus digne scripsi Liuius, is gesta Romani populi duodeuiginti complexus est libris. Hi sunt appellati
annalesLiuiani, quod aeta singulorum annoru continerent. Idem preterea Liuius componiit hymnos deorum, ut ad Orentiano N Liuio notatum cst in Romana historia.Afferuntur hi uersus Liuii ex hymno de Diana:
Et iam purpureosuras include cothurno Baltheus o revocet uclucres in pectore sinus eos iam grauida crcpitet tibi terga pharctra Dirige odorisequos ad certa cubilia canes.
In hisuariat carme,ac si heroico myuro apponit, quocirca sic de Liuio Terentianus:
Liuius ille uetus Graio cognomine Aat Uerit in omni versu puto tale docimen Praemi se heroo ubiungit nanque m liron Immnum
472쪽
Lal TINII LIBER I. Umum quando chorus festo coit ore Triuiae. Haec sunt quae de Liuio Andronico digna reIatu exutimauimus:de obitu eius nihil apud ueteres legimus . Q. ENNI VI caput II. ViniusEnnius poeta epicus Tarenti natus traditur,ut est authorEusebius.Ut plerim uolui, Rhudiis oppido Salentinom, quod a Mella Pompo nio&alijs ueteribus affirmatur. TranslatuSin urbem uicitur a Catone questore,deuicta Sardiniae prouincia, qua tempestate missi suntab Atheniensibus legati adSenata populi Romani:Diogenes stoicus, Carneades academicus ec Critholaus peripateticus. florente in scena Marco Plauto&in ciuitate MarcoCatone oratore clarissimo. Deinceps imsequuti sunt Statius Caecilius, Pacuuius, Accius & Publius Terentius. Dicitur fuisse Ennius ingenio acri, ec eruditione multiplici,ut qui domi, ris* docuerit. Et cum Graecam lingua, O scam ire Latinam calleret, solitus est dicere sibi esse tria corda,de quo multa scribuntur a Gellio in Atticis com/mentarijs.Siquis est qui cognosse uelit,qualis A quatus uir Quintus Ennius fuerit, qua fide,modestia comitate, ingenio,clo rina cultu,probitate uixerit, legat illos uersus ex an/nali septimo,quos Aelius Praeconius, non minus ad ipsum authorem Ennium existimauit referendos, quam ad Seruilium Geminum. New defuerunt qui putarent Quintum Ennium de se ipso Ac ingenio suo talia scripsisse.Nos eo libentius carmen ascribemus,quoniam Gellius pari diligentia ediscendum asserebat,aim praecepta quaedam &optima decreta philosophorum de ratione 5c officijs recte uiuendi:
Hocce loquutus tacdi,qui eum benesepe libenter mensemsermones,suos erums uarum comita impertit,magna cum lapsu dici
473쪽
et ui Gedio notabetur et contemptus
P4rs foret e summis rebus,parviss regendis, Parte uisiet,de paruissummiss gerundis consilio,indu ro Isto anctos senatu, . . a Cui res audacter magnas: parvos iocumsEloqueret,quae tincta malis, π qua bona dicta, Evomereti quid sicrit, tutos locaret. Qi3s cum mutita uolup,ac gaudia,clams, palamsIngeniam inusta malumfententiusvadet. Vt Iaceret acinus,leuis,haud malus,idem Doctus delis suanis homo, facundus, suos 7Iutentus,dis beatus citusfecunda loquens mTempore,commodus,o Merborum uir paucorum
multa tenens antiqua,stpuItu,ssepe uetustas
facit,CT mores, ueteresq novosq; tenentem,
Multorum ueterum leges,diuumque hominum Prudentem,qui multa laqui ve tacereve post. Nune latcr pugnas compestat seruilius sic.
In Auentino colle dicitur domu habuisse, prope sdem T tulinae deae,adeoc, tenui uictu N parcis semptibus uixisse,
uti contentus fuerit unius ancillae ministerio. Inter amicos habuit Marcum Catonem, C. Cethegum, &M. nobiliole, quem sequutus traditur, cum consit in Aetholia proficisceretur.Scipioni ASicano ita coniunctus,at* carissimus fuittit inter praecipua fidei ac beniuoletiae exempla relatum hocst a ueteribus, Composuit permulta opera,vario, ec multi plici carmine: nam praeter celeberrimos libros annaliu, satyras etiam,comadiasi di tragoedias scripsit. Annales eius τέαμις iii a Uargunteius,inter antiquos grammaticos nobilis, magna celebritate certis diebus exposuit. Octauius quoq; L padio eosdem libros diligentissime emendabit, ut in uetera comentariis adnotatum est. Duodecimii annalem addidit cum septisquiet sexagesimu annum agere ut est author M. e . Varro
474쪽
L A TINIs LIBER I. 3ντ . Varro.Satyrarum libros scripsit quadratis uersibus, qui in magno precio habiti sunt.Citatur praeterea Ennius in his fahulis,hoc est,in Telepho,in Ambracia, Eumenidibus, Alcmenone, Andromacha, Thieste,Medea, quam ex Euripi. de in Latinum couertita tem in Phoenice. in Telamone, Hecuba,Hectoris lustris, Achille Aristarchi, di Pachratiastis, in Epicharmo,in Cresphonte. dem in Latinum sermonem transtulit poetam Euhemerum,quilae dijs Graeca oratione libros composuit,ut Cicero θ alij ueteres testantur. T.Licretius eundem Ennium refert, primum fuisse apud Lati/nos, qui coronam sibi ex Helicone assumpsit:quo loco PDthagorae sententiam repetit de animae metamorphosi:
Ennius,ut noster cecinit,qui primus amoeno Detulit ex Helicone perenni fonde coronam Per genicis Italus honunum,quae. Iura clueret.
Silius ItaIicus centurionem fuisse Ennium tradit in bello Enhlia renuis contra Pino nos ac praestati animo rem gessisse, ut in his uer ris sibus declaratur:
Nota paris magni longo tradantur in eis Facta uiri, ex meritum vati ac remus honorem.
. Ennius antiqua Massapi ab origine regis, . Miscebat primM acies, Latias verbum Vitis adornabat dextram decus hi ida tellus. Niserunt Calabri. Rhudie genuere vetusta. . Nunc Rhudiae solo memorabile nomen alammis prima in pugna uates At Thracius olim . a Diu istum bella quateret cum c nibis Argo: Spicula deposito,Rhodopeia pcctore torsit. dpcctandum sise,non paruastrage virorum. Fecerat,π dextrae gliscebat taedibus ardor.
Quintilianus poctam Enniu summopere comendat, pario En i uenera
475쪽
3ys PET. CRINITI DE POETIs ueneratione colendum ait adorandum statuit, qua sacros uetustate lucos,in quibus grandia di antiqua robora notantam habet speciem, quantam religionem.Vixit ad extrema senectutem. Cumq; morbo articulari teneretur,eo ingrau
scente septuagenario maior in fata concessit. Sepultusqr traditur una in monumeto Gn.Scipionis,uia Appia intra prismum ab urbe milliarium.Nem desunt qui dicant ipsius Enni, ossa ex Ianiculo fuisse in patriam translata. Fuit alter Ennius paulo posterior,in officio artis grammaticae nobilis, qui . de metris scripsit,deq; augurandi disciplina libros reliquit. Uorte estis Sed hoc dicemus commodius. Nunc illud carmen vulga/ad cnsim tum adiiciemus de poeta Ennio, quod equidem subdubi/tassem ab eo fuisse compositum, nisi Marcus Cicero pluri/hus locis ab ipso Ennio aeditum affirmaret:
H icite o ciuessenis Enni' imaginis urnam V Hic uestrum pinxit maxima ficta patrum. I,
. Nemo me lucramis decoret,nec unera fletu , iFaxit,cur volito vivus per ora virum.
N: P LAUT V S caput III. Rr. Plautus patria Sarsinas fuit ex Umbria, quod ipsis de se insinuat, in fabula Mostellaria. alii ueteres tradunt. Constat eum his tepotibus Romae uixisse, atq; in scena prastitisse, quibus in ciuitate Pub. Scipio Fulvius nobilior, ec M. Cato excellentes habiti sunt.Ingenio perurbano fuit ec maxime festiuo, quod cum alia multa indicant, tum co/moediae ipsius plenae iocunditatis, ac leporum. Relata sunt ab A. Gellio complura in Atticis noctibus de eruditione di fabulis Plautinis, ecauilioritate N.Varronis, qui PlatDtum ait,cum erogasset omnem pecuniam in scenicis orna/rnentis,ad summam paupertatem fuisse redactum. Eaq; ra/tione
476쪽
L ATINI s LIBER I. insione in urbem rediisse,& operam pistori locasse ad uiditam
comparandum,his molis circumagedis,quas trusatileis uo/cant, Hieronymus manualeis appellauit. Et cum aliquan/diu in pistrino uersaretur,ibidem fabulas aliquot dicitur co/posuisse ut Saturionem ec addictum. M. Varro in libro de Plautinis comoedηs uerba haec posuit, quae ascribenda eraistimavi, ut a Gellio est obseruatu:Feruntur sub Plauti no/mine comoediae circiter C. & xxx. Sed homo eruditissimus Laelius xxv duntaxat illius esse censuit. Necp dubium est, quin ista etiam, quae a Plauto scripta non sunt, ueterum poetarum fueruit ut M. Accii, C. Plautit,a quo dictae int Plau Plautianae μtianae fabulae,non Plautinae.Caeterum cum xxv a ueteribus bula.
conumerentur M. Plauti comoediae, sciendum est praeteriblas xx quae a nostris gramaticis consensu omnisi pro Pla tinis habentur) tris a Gellio nominari, hoc est, Boethiam. Neruularia, Fretum. Varro re Sex. Pompeius alias plureis nuncupant,ut Artemonem, Friuolariam, Phagonem, Ce/strionem atq; Astrabam,eas 3 inter Plautinas reserunt. De Astraba tamen Gellius di Nonius dubitarunt.In fabulis Bis sequutus est Graecos authores, maxime Demophilum, Philemonem dc Epicharmum Siculum,ut Horatius Flac/cus testatur.Tantum ti scribendi elegantia re salibus uisus
est praestitisse ut Epius stolo affirmare non dubitauerit: Musas ipsas Plautino sermone fuisse locuturas,s Latine loqui uoluissent, quod a Fabio Quintiliano refertur. Quo circa
Gellius censor optimus omnium scriptorum,appellat eun dem Plautum parentem ac principem in Omni Latina elo οὐ timus omni
gantia.Volcatius Sedigitus cum de Ordine comicQru stri/-λὰ ior uinbit post Ceciliu collocauit PIatitu, caeteriscb omnibus prae, ttulit. Nomen Plauti deductum est a planitie pedum ut est author Sextus Pompeius) prius enim Marcus Plotus dice. hatur. Hinc semiplotia calciamenta dicta sunt, quibus in ueEE s nationibus
477쪽
' -oo PET. CRINITI DE POETIs nationibus uterentur. Sed hac de re suo Ioco diximus. Ohi. isse traditur paucis annis post Quintum Ennium, Olympi. ade centesima XIV. Quantu iacturae factum sit in eius obitu, testatus est idem poeta his uersibus de se compositis:
Postquam est morte captus Plautus . comoedia Iugelseras deserta.. Deinde risius,lusis omis π numeri In rei fi domnes coiacontarunt. G N. N AE v IV s Caput IIII.
N. Naevius poeta comicus illustris est habbius. Campanus fuit, ut a Gellio traditur in Atticis noctibus. Uolcatius Sedigitus post COcitum& PIautum costituit illi tonium locum. e. Licinio tantum, uetuetiam Attilio, Te retario, atq; Turpilio praeposuit. Eo maximi: tepol e in sce
Sp. rb . bilius cognometo Ruga primus Romae de amicorum semienti a diuomu cum uxore fecit quod esset sterilis, iurauitae apud censores, uxorem se liberum qu endoru causa habe re. 1 raditum est ab antiquis scriptoribus pocta Naevium stipendia fecisse hellis Punicis,id ipsum testari Naeuium eo carmine, quod a se scriptum est de bello Punico. ua in re nec iuuia est omittendum,quod cum esset unicum uolume
Dωpadius risi Ruiu mpadio gramaticus excellens, diuisit ile diratico . i0 iςptςm libros, ut alibi diligenter exposuimus. Prisci
enim grammatici consueuertit pro iudicio suo aloe eruditi/one Omniu scriptoruopera percensere,authores ipsos aut numero eximere,aut in ordinem redigere. Scripsit Nevius praeter Punicum bellum comoedias ac tragoedias stilo in primis erudito & graui, ut ueteres testantur. Comoedias ali Huot exemplo Ui aecoru composuit,probris,atq; maledicen
478쪽
LATINIS , LIBER I. . rtia plenas. In quibus Romanae ciuitatrs princeps acriter est insectatus ut qui Metellum consularem uirum,di P .Scipi/onem Affricanum maledictis suis onerauerit. Sic enim de Scipione:
Etiam,qui res mgnas manu sepe gesiit gloriose cuius Acta uiua nunc uigent,qui Ipud gentis solus Praestat, eium suus pater eum patho uηa ab amica abduxit. Hinc faetid est, ut poeta Nsuius in uincula conliceret a trio uiris Ppter immoderata uerboru petulantiam,ac mordacitatem. Et cum aliquadiu haberet in custodiis,fabulas aliquot coposuit, Paulomox a tribunis plebis e carcere meptus est, ea conditione, ut delicta illa, ac probra dilueret, quae contra
Romanos ciuess suis fabulis inseruerat. De quo scribuntur coplura in Atticis comentariis Qui de Nsuit fabulis agiit, citant illa in Alceste,in Aureoloircurgo Tripliolo,Leonte,in Colace, Aegysto, Tereo, di Zenone. Teretius Varro in libris de Latina lingua ad M. Tulliu plureis alias pro Ns uianis comemorat,ut Esionam, Clastiditi, Dolum, Ueme trium, Persas, Lampadione, Agedonem, Romulu, Stigma/tiam. Ab hoc Nsuio multa mutuatus est, P.Verg. sicuti ab Ennio,Lucretio, Pacuuio scaliis,ut a Macrobio diligenti studio est obseruatu.Obijsse traditur Uticae, cu factione no/hilium, praecipuel Metelli foret ex urbe eiectus. Nunc epigramma illud uulgatu referemus ab ipso Nsuio de se copo stu,in quo Campana labia merito ab antiquis culpata est: Immortales nortales i fret Assere:
Herent divae cumoenae Naevium poetam.
Itas postqvim est orci traditus thesauro obliti siunt Romae Latina loquier lingua.
De Novio,qui attellanarum scriptor suit,sito loco dico mus, ne tam aperto decipiantur nostri grammatici,cu Nae , uium hun; pro Novio imperite accipiant.
479쪽
N. PacuvIvS caput V. Ar. Pacuvius in scribendis tragoediis nobilis,liisdem ferme temporibus natus est, quibus Cato questorius,&Metell.clatiores in urhe hahehant. Quida tradunt illusuiste ex Brundusio Calabriae Di be mepos fuit . Ennii quod Eusebius,ac Plinius refellit. Romae uixit in summa claritate nominis. Comendatur ma/xime illius ingenium,& natiua queda facilitas in capiendis liberalibus disciplinis . Necp defuit illi studium pingendi, quod Scta Plinius indicat, qui Pacuuij poetae operam ma gno honore a ueteribus habita affirmat,eal in primis, quae in aede Herculis foro boario perfecit. Quocirca clariorem fecit eam artem in urbe propter gloriam scenae. Idem Pacuuisus amplum ae sonoru dicendi genus sequutus est ut M. Varro testatur.Quod si durior alicubi ac prope horridus habitus est,idipsium tamen non uitio illius, sed tc mporum asci ibitur Nam Fabius Quintilianus aperte asserit, clarissimum fuisse Pacuuium grauitate mitentiarum, Rerhorum pondere, ecauthoritate personarum.In qua sententia & M. Cicero suit, qui hunc ipsium caeteris omnibus in tragoedia facile pi asei si
carmenq; illius magnopere comendat. Grammatici ueteres Permultum Pacuuio concesserat,eiusq; fabulas complureis enumerant in quibus non mediocrem Iaudem acceperit,ut Peribeam,Hermoniam, Athalantam, Ilionam, Antiopam,
Teucrum &Medeam.Citatur etiam in Chryse,in Nyptris, in Paulo,in Horeste in Armoru iudicio. Ex qua fabula domnia tum carmen tiraditurcum ludi celebrarentur in funere Iulii Caesaris,quo magis commiseratio 8c inuidia excitaret contra ipsius interfectores. Horatius Flaccus in epistola ad Octauiu Aug.cum de antiquis poetis iudiciu facit in Pac.do crinae fama locauit. PauIobienior fuitL. Accio, tintillae aedihus
480쪽
cueriit, paucis quide annis interpositis. Vixit ad extremam senectute,&ut seruatu est inLatinis annalibus,cum taediosenectutis,ac morbo detineretur.Tarentum se contulit,ibis prope Nonagenarius obht, neq; sine maxima iactura studiorii. Quantum modestia uitae,atcy uerecudia praestiterit testis est hoccarmen, quod idem dese Pacuuius composuit:
Adoliscens tametsi properas octefaxum rogat,
Hoc te uolebam nescius ne eges:viae. αὶ
Tatius CaeciIius in Gallia natus est ut creditur)et ob id Mediolanensem quidam dixerui, quod ex
annalibus Hieronymi acceperunt. Illud pro cer to haberi debet, in urbe Roma cum uixis , re in cribenuis comoedus principem locu tenuisse, ut a Volcatio Sedigito scriptum est qui hunc ipsum Caecilium,nonTerentio tantum, oc Plauto,sed reliquis omnibus comicis sine cotrouersia prirposivit. M. Cicero in eadem sentctia est,tantum Statio Caecilio concedit,ut illius quidem carmen, ut constat summis laudibus prosequatur. Fabius Quintilianus qui in omni antiquitate publicus cesior est habitus tris maxime in deseri Bendis nominat comoedius hoc est, M. PIautu, P. Te/rentium di Statium Caecilium.Uixit in summa familiaritate cum poeta Ennio ut ab Eusebio refertur. Idem magnopere dilectus est a Terentio, qui tantis illius iudicio tribuit ut ad poetam Caecilium, ceu ad optimii censol e suas fabulas referret. Enumerantur supra trigluta Statii comoediae a grammaticis ueteribus. Nessi togatas minore studio composuit, quam Palliatas,unde singularem gratiam reportauit iudicio erudi