De ratione studii puerilis, deque uita iuuentutis instituenda, ac moribus studijsque corrigendis, opuscula diuersorum autorum perquam erudita, ..

241쪽

didicerimus non βre ex usu quicquid ludiorum a pectemus. Modestus uir Socrates erat,qui cum opiniane

sapientiae uulgo coleretur dicebat, Hoc inu se scire, quod nihil sciretussi contra, hoc inu neficiunt, quod nihil fici LAn utinam feliciter eos aliquando ; βδεολο Θ uirga ua demulceat:ut expergefot,ut dei perest agnostat. Vt euagarer longias, ipse ore rei indignitas perpulit. Vola cnim fidem studiosis Actam, aliud quoddam literaris genus utilius esse,quam fit quod copulatu iactat: ais haec in Rhetoricis nostris Ionius. Q nin uidea nus, Cr hoc facile ne sit, hae enim se commendatione diuendini: quasi uero ungustis adeo finibus contcnta uirtus esse debeat, ut quod cusq; procliue sit aggredi, continuo idem honesti si Quantum aetatis homini datum est, nedum ad Iuripi Ari- Iescentia, iras munit,ut Euripos omnes,sic enim N Μ Φῆ, .ntenvi Dca , Mistotelicos exhauriunt: id quod nescio, an inqua alicui coligerit. Subinde ei lim quod exhauritur influit, felictim id qui ni, quam quod de Danaidum dolijs strint. Adde quod cum e uerifcien alia meditari glorianturiplurimu operae Alluci' ii ctendis s dolis linguae nagant, sit niuiter ludit so

Deinde ex tot fictiorum distes; op monibus,uix aut alterum, quae sibi constet,re-

242쪽

pertis. Solent enim , ut ex ueteribus theologis qui damprimi nominis drxit, In omni h ano dogma-t ps uera, ueris fit a misceri κ τ αλκθ e ψεύδεσιν HVurii Pasi,ut DionUjuerbis utar. Diue ro quanto agus negotio, quous auditorem perfugi s trabas, dum sententiae doctores inter se com niant, nimirum ut candida nigris: at nil refert, cadat, an recto stet fibula tuis, modo clamatum sit fortiter. Quanto satius erat lac uel ra Dr λο novae Academiae amplecti. Vereor ne molestum sit uobis audire tam inconditus nugas, alioqui exemplis haec comprobarem non paucis. Interm partium m ijs disceditur, aluntur odia, friget humanitu, cum aliteris nihil ubes' debeat longius rancore. Nam com- minia erant Musis cir Grati s quondamsacra. Η in studia, quaec smi , uel sola nutrit inuidia. Sic imbuti,quum ad sublimia Theologium, Iuris scientiam, i rem medicam essetis iam annis pedem mo-

.ent, quid aliud dcstctis inviiij uiribus, quam qhodiis ludo collueuersit, agant f Nugantur ergo, bis pueri

senes: quanquasi cui paulo felicior est genius, lusi '

pudet iano inc ere ludit. Porro uobis adolescetibu vestri gratulor felicitate, quibus benignitate optimi sapietis principis nostri Frictrici, cis Saxoniae, Electoris, coligit longe saluberrimis erudiri, fontes

243쪽

hncerumgristotelem, ille Quintilianum rlatorem, hic Plimium tanti non ditifimam paediae, ac veluti quoddam copiae cornu,ille argutiis,sed arte temperatus,docet. Acceduinti me quibus nemo potest eruditus

censeri,Matbematica,item Poemata, Oratores, pro-

moribus non proletari . Haec ii cognoueritis, quo ordine tractanda sint, certo scio ex facilia, Cr admirandi princtus uictbuntur. Puerilia studia,quae appellant προγυμνούσματα Grammatic Dialectica,Rhetorica eatenvi distenda flunt, quia ad dicendum ac iodicandi instructia milia studiorum non temere aspectes. Ivingendae Graecae literae Latinis,ut Philosophosabeologos,Historicos, Oratores, Poetu lacturus,quaqua te vorta rem ipsam assequare, non ι bram rerum, uelut Ixion cum Iunone congreserim in nubem incidit. Hoc quasi viatico comparato, per

compendia, ut Plato dit, philosophiam accede. Num in eoum planesententis,ut qui uelit iam signealiqui uel in sacris,uelyra conari,purum est' rum,nianirauantea humanis disciplinis sic enim philosophiam voco prudenterim quantam satis est . excreverit. Nolo autem philosophando quenqua nugari: ita enim sit,ut communis etiam sensus tandem obliuificare: sed ex optimis optima elige, eas in ad scientia naturae, tum ad mores βrmandos attinentia. In primis huc eruditione Graeca op s est,quae naturae, scieti'

244쪽

. DE CORRIG. STUDIIS. at 3

scientiara uniuersam complectitur,ut de moribus apposite ac copiose dicere queu.Plurimum usent Arse lotelis moralia, e latonis, emas V sane,quier optimi Ger in hoc legipo 'unt ut animos erudiunt. Homerud Graecis fons omnium disciplinarum. Uergilias ac Horatius Latinis. Necessaria est omnino Historiae ad hunc rem historia:misi ausim, me hercle non isse tuo uni contulero,quicquid emeretur laudum uniuersus artium orbis. Haec quid si pulchrum , quid tur,pe,quid utile, quid non, plenius ac melius chosippo

er Crantore dicit. Huc nulla uitae pars,ines publica, nes priuata uacare potest.Huic administratio rerum urbanarum domesticari s debet. Acnescio an minore incommodo munduη hic nostersole,anmo uidelicet suo rariturus sit, quam hi toria, ciuilium nego'tiorum ratio. confie istu vitiorum nostrorum celebratum est, Muses ex memoria nutus esse. Eo, ni βror, significatum, ex biflaria omne artium genus mana re. complector ergo phi opbiae nominescientium Philesbphi nutiurata morum rationes, Cr exempla. Quibus qgi 'bbruti

Feste imbutus fuerit, iaculam biadflumina munJt.

causas acturus habebit unde diuitem rerit ac amplum. orationem condat: ciuitatem administratu rivi, unde

sopbiae comoda Demostheni clarifimo oratori, tu assint, qμur tam accurate eum adolescenti cuidam co-ο3 -ndarit,

245쪽

mendarit, ri: reliqua ipsi in Erotico legite. M. . cicero nusquam non dedit philosophiae primas: eraudistis opinor, qutdisse in comparatione Seruij Sui pili ,σQuintisceuola iuri constuli. quendam σο- Romani cognominarunt, admirati ubere in eo: . . p ψophicarum rerum mntium. Verum quod ad sacra attinet,plurimum refert quomodo animum c pares. Nami quod studiorum genus, sacra princto poti Rimium ingenio, ustu, Cy cura opus. habent. Et enim odor linguentorum domini super humanarum disciplinarum aromata: ducespiritu, comite artiam. nostrarium cultu,ad sacra uenire licet cui ad Hercutiantum nectus scribit, εχ ν-- διας e

ld si cui non uidetur, cogitet praeter taetera Cr πλcbalatum a lari in templi Sobnii Iabricum collatuesse. Itaque inam Theologia parim Hebraica, partim . Graeca fi Num Latini mos illoru bibimus i a me exterme distendae urit, ne ueluti kωρα cum Theologis agamus. Ibi fellandor uerboriam si proprietas aperiet, er patescet uelut intra meridiana cubilia uerus isse ac gemimus literae fenfius. Proxime cium literum percepimus, sequemur elenchiam rat

Facessentium tot frigidae glossulae, concordantis,ct- scordantia, erct quae sumi aliae inviiij remorae. At vcu animos adsontes cotulerimus,si H R. I s T U Hii

246쪽

pere incipiemus, mandatum eius lucidum nobis fiet,' e nectare illo beato diuinae sapientiae perfundem . A cu in umis Engaddi opem legerimus, occurret Imbussalienouper montes,et tripliens siver colles, ductos in palatia Edem, succo liqui id est, αφdo, fragrante, impios animos di luente intinget, de μ' morte osculi dignabitur. Illius membris instret uia

mus spirabimus, vegetabimur, Sion contemplantes, o silentio simi , iis salem adorantes. Hic coeli . '

stis sapientiae rudus est. Eam igitur quam pur me non interpollatiam nostris argutijs columus. Id quod eum aliquoties inculcat Paulus , iis in epistola ad Titum hedris achristiani hominis doctrina exigit,

αλια ρθο αμ igntegritatem,hoc est,ue lubrica sit Mes. Deinde σεμω: se munditiem, hoc est, ne alienis lite ris improbe sacra contaminemque. Opinor quod futurum sciebat, si sacris propiana miscerentur, fore, ut fumi propiani affectus, odia, studia factionum,

schismata,iurgia confertim succederent. Proinde qui diuinis initiari uolet,Adum ita ueterem exuut oporeret,μt incorruptibilem Adam induat, hoce tuburmur. nosafectus,ipsi scast disjerpetis iugu*pera uir tute frungat,excutia ut iugloria Domini tras 'metur,in a su uis, ε. Hoc sane in causa erat cur dice' remu u literaru destituta Ecclesiam, uera ac germa nam pietate truticionibus humanis alicubi miasci ' o Postquam

247쪽

Postquam hominum commenta placere coeperirat Crantore operon nostrorum uicti, pro Munna, sed-phegorgustauimus, homines, non χρlia esse coepi, ΗHuelim ita dicere uidear,utflentio: sientisau- te omnino aliud nibit , quam quod Evangelicae ueri in Ecclesiae decretis probatur,eritque mihi quod Ηγ

is ci . intelligitis, quantum sit is renocentibus studijs m menti, quantum ad excolendus bonus mentes condus cunis Quem non miserescat superioris aetatis, quae tam clara lucemiorum deserta in orci tenebras,er

nescio quas feces literartim incidit ' Quem no iungat ingens nostri seculi calamittis quod er uetustis autoribus nostratium incuria orbatum est,deinde quod biquos lucrificissent ex boni vi perillsentisti, desiderat. Superest igitur iuuenes, ut audeatis: quanquam itast res habes,er disjicilia sint quae pulchrabunt mm ita uincet industria difficultat in Ionge minore impendio bona quam mala uos sterem assequuturres . Destini uobis praeceptores uestrique exustussiare motisieceram dis bi Latina quidem. Si-- cu Latinis Graeca disci, Cr debentita βcile pose sunt Modo uccimus aliquot horas Graecis date, em βx udis ac lusore meopie opera uos uestror tre. rur. Statim enim ab initio Alficultatem rei grammancae optimori litora intone temperabo , ut qMod

248쪽

DE CORRIG. ST u Dirs. A 'tillic regula, bis exempla doceant. Accedit obiter iuratoribus interim quod ad mores,ues rerum secretiri scientiam pertinet:omuiasi cotuleritis, pucher rime absoluent orbem studiorum. Erit mira cune mihi, ut pro re,quae uidentar diligenter admoneam. Hoemerum babem; in nimbus habenis Cr Pauli epistolam ad Titum: hiclectare uobis licebit, quant , sermotiis proprietas ad inteiligenda sacrorum muteria conferat: quid item intersit inter interpretes Graece doctos er indoctos. In alijs nota mala pro bonisi cantur, in hoc negotio diutius citra iacturam in ptire noulicet. capessite ergo una studia , er quia a poeta dictum est, animo uoluite, Dimidium Mai lii

coepit, babet. supere uuiete, ueteres Larignos coliter Graeca amplexamini, sine quibus Latina tractari re cie nequeunt.za pro omni literarum usu, ingenium alent mitius, 'ac elegantim sin quas reddet. Paucis

annis prodiere in lucem qui uobis er exemplo,et sty mulo fui. Videor enim uidere nisi tacitus aliquot locis reflorescere Gremauia, planes moribus er cominu es hominu sensu mitestere,er quasi cicurari, quae barbaris olim disiciplinis elyra, nescio quid immane solitasserare. Proinde locabitis operum,non modo commodo uestro, eo ad posteros propagando, sed omnino gloriae non intermoriturae principis a

249쪽

bonis literis habet potius. Equide quod ad me attinet nihil no connitar,nedefuisse ues plantismi principis

uolutati,uel ludi s uestris,optimi auditores, videar. Ais hoc me nomise uobis clarisimi uiri Acadimis Saxonicie principes addico ac deuoueo: uestris erit udolescentiam mea bonis literis consecratum,misime malis urtilus imbuta, nis in fidem uestrum sedulos comendatam,benigne officiosies tueri ac infle re.

ANDREAE CANITIAN O

SVO, PHILIPPUS MELANCHTHON. S.

RAEFATION EM,qua diui P A vL i dostrinam piis ac studiosis iuu nibus commendaui naus, ad te sita uissime Andrea mitto. Non ut nostris te nugis sacras literas ad hortemura Ardes enim ipse reflagras optima rurer u studio sed ut pignus ad aliquod amoris sit te mei, S amici pectoris te stimoniu habeas. Iain olim enim opto animutibi meu honesto aliquo exemplo iustari. Verum id hac lege mitto, ut officiu exanimo meo 'Gimor aestimes, nam ita non dubito amplissimum fore munus. Sin ipso operis habitu meis tiare,iam desperavi gratia. ne* enim a me quicia. ' qitim

250쪽

qua tale scribi potest, quod ingenio iudicios

tuo satisfaciat. Vehementerm uereor Graecum illud lisi ;*ρολί .qui tam pinguia delicatiis homini dedico. Quanquam ita optarim re praefationi meae succensere, ut eam grauiore Oratione uinceres,adeol nobilitares .id ut facias hortor, etiam non tam mea, quam piarumlltera-ru causa, quas decet noS, quanta maxima pota sumus opera ab impiis Sophistaru scliolis adserere. Melane casus magis, quam consiliu ad hoc argumentum tulit: Quod in causa fuit cur breuius quam pro rei dignitate scripserim. Vale. Viattembergae.

AD cHRISTIANAE DO ctrinae, per Paulum proditae, studium,

VIDEM agno coaeduli phylo Ophiae studium uobis commendatum, rem me conari non pruri se maiorem uir15 vae est enim