장음표시 사용
261쪽
da uada philosophiae aemula,Theologissimaioresnostri mutarui, λαλκ se dijs placet, χνο εω i. Ipse ma-guo Guni dolare , nihil aliud uideo Academius esse, a repla Topbet, Cr funesta filioru Ennon valle: nempe exulantibus christianis literis. inbuerat Athenae ex. Miopago, habuit sparta paedonomos, qui adolescentia optimis quibusq; modis βrmabat. Et hi quam 'iam Ethnici iuuentute erudiere,u nostroru temporsi
Academias Quin vos si,studiose iuuenes,re capesset uebit ita conatibus uestris,ut aetati,coelestis stirytus: σCARI set vM nus quaeuidelius expressum, qPaulinis literis, Uiduo cot lumini. Nullus Deo gra tior cultus,mllu magis pium exemptu, quam in plusiteras ueste trafrmuri. Et resina semel tetatu, uissos illecebris,sta cupis ut deserereno libeut: Na cimi perbest bonam rcra cognitio iucudasit, christiandro etia salutaris est, ut nihil dubite multis nominibus lincudii ἔβα p A v L i studiu, abistinet deliberuueriatis.Fama est, Aegratiosgcntesine exeplo superstitio- sam, nouo quotannis uere legu ac literaru suaru aut ri Mercurio quondabolennesacrufciis, multitudineundis coguente publica mutitione, milescus operatam. Sacri uetustate ritus arguit:Num er uureo illo,
qgod uoca seculo, publicastre couiuis, sacrificia u re, σ opimae Deorum hostiae mel ac ficus, quorum V deindecim mansi trudui. later epM
262쪽
lauri latauoces iactari solitae, er quasi Paean qui
dum Marcurio cantari, neutiquam incondita carmen Qua voce haud obscure declarauit Aegyptus, qgam grato pectore Mercurij leges cx in lituta coplexa fuerit. Eode Paeane magna mibiles em Pauli doctri liuos, ubi degustaveritis, celebraturos. cui enim iustia quam qui christiana, eadcinq; opi me er gratiose 'me docet Accaturi queat hic Dinnus
SU COMPERIM Us,eam esse optimarum rerum conditipnem,ut uulgo fere fastidiantur. Nam cum literis ni-int neq; melius, neq; pulchrius habeant huma Na:tamen uix paucos,diuino haud dubie benescio nuper restitutae, admiratione sui coepere. Etenim quod Pindarus optimam reru aquam. pulcherrimam possessionem aurum esse cecinit, nae ille, nisi multitudinis auribus inseruis.set, rebus omnibus literas antetulisset. Neque ςnim quicquam est cuius uel usus latius patear.
I si dignitar baiu amplitudinem superet. At ea
263쪽
est uulgi ametia, ut no aliud perinde contcnatiat p elegantiore literaturam: eamq; cum uiderem hoc potissimu tepore nostris sordere: br Di declamatione laudaui. Institueram equidem Pro eo ac res merebatur, Uri inopia copiosiorem. Sed cu immorari non liceret, malui qualicula Noratione reuocare in uia studiosos, quam causam literarsi, iit Graece dicam, Aiακώ p, planem accidit, ut cum amphora,iuxta Poetam institui coepi sser, currcte rota urceus exierit. Verii quicquid hoc est operis tibi, mi Simo, Ppter incredibilem amore t uu erga meliores disciplinas. dedicare uisum est, ut uel tuo excplo nonullos ad literaru studium inuite. Vale. V uitembergs.
UEMADMODUM Heliodo dolet, nescire mortaleae δῆmss. qu tu Cr Malitii Cr Alibucum ad re comodi rebushmanis queunt, tomes uiles berbae: Ita nos quos non nunc primum
264쪽
scentes, quantum momenti babeunt ad solidam eruditionem parandam dicendi artes, quae in speciem nihil profitentur elusimodi cui vulgus adplauda caetera utilitate acile res humanas omnes uicerimi. Nes enim usquam quicqua est in tota rei u uniuersitate,unde ad mortales ampliora comoda, quam ex hoc artiti genere redeunt. sed in earum pretia iuventus ignoret,st,ut plerisq; sordeat mimes digne iudicetur,quibus discendis opera nauent.Praeclarus Philosophis dici: magnificu,tur coctustum audire: Theologico nomine, nihil hoc tepore ad uulgus plauSilius est:dicendiam uim tanqui Megarensium,nulla ratio habetur. Propterea usis est, hoc loco ostendere, que res maxime uobis eum studiam comendare debeant. Atq; hic mihi uel Pericleiuim optarim, dum stultam iuuentutem rimm reuocare estendo, quae elegantiorE literaturam partim errore cotemnit, quod ad reliquas disciplimas comparandu inutilem esse censet: partim inertia ἡ- est. Est enim et literam,perinde ais aliarsi bonarum rerim ea natura, ut sine animo labore nemini cotingant. Notii enim illud est: Discilla esse, quae pulchra
sunt. Quinqua qui ratione=ubduxerit, quantulo negocio, quantu lucrifacis qui comodora magnitudimeob oculos posuerit, huc meae res quantuuis durae, ab harum crini studio deterruerint: quas, nisi cognoris,
ve dici eque passi, quas i liciter resipis discipli
265쪽
s tractat sirus sis. Proinde aequis unimis avdite,quae rationes adduxerint, cur elegantiore literaturam rebuι humanis plane necessaria esse iudice. Primum, nemo tum uaecors est, qui no vidcat nobis certa quadalaquendi ratione opus esse, qua dilucide explicemira animorum nostrorusensia,quac ni de re vel psilice. hespriuatim agendu est Fortasse ridiculum uerit bladis utare,qu m necessarius hominiferi sit. Na quiliteras cotemnunt,neutiquam uideri volat homini ferimonem adimere, sita orationis cultu alernatur. Pro-Lnde quantum refer u certam loqgendi ratione teneri, pocis indicabimus. Nam qui recte rem aestimare uolatus intelliget non ita natatu interesse, nutus f purne,an artem ad dicendu non adhibens. Nes enim O 'ripotest, ut quae sentis, sic exponas ut latea ligi queat, iis arte loquendi acultate er pares,G tofirmes.Ῥι enim copererunt prudentes uiri, nihil esse discilius, quam dilucide ac perlicue de re quapiam dicere. Primum enim nisi uim pondusq, uerboru dicendo tueare, pratione tua qμι adbequetur auditori cu usiu, uelut numi, uocabula probentur, receptis utendum estgrue quia eloquetes homi nes,quasi per maniis posteris tradidere,obscuritate vacant.Superiore fecula,cusiuasibi quilis uerba cuderet, et peregrina latinis misceretur, tu nodi costata est oratio, quae ne ab istius quide acta
266쪽
. tu ad eqssutur. Quis enim Scotu,aut eiusArbiae alia scriptorem hoc tempore intelligat Deinde uix exercitat imi praestiterint, necubistracturum orationis, ac phra in uiolent:qu es uitiata uerit, necesse s oristionem obscuriorem reddi. At hic quam multu eferat mproprie etia eruditis an oties auurdis ac ineptis moi taphoris Armone obsturais Cnis enim Apuleium, Thuius simias strat sed recte Apuleius,qui cu asinu roproentare rudere potius quam loqui maluit. Postre-rno, ut uerba phrasilis satis noris, discillimu tamen est.*o quaeque loco distribuere,alia deprimere,alia at
tollere:quaedam breuiter astringere,alias evagari liberius:quaeda dili mulare ac tegere, alia promere,ut tu qua inter umbris lumina extet ac emineat. Est enim eloquetia omnino amplius quidda,quam tumultuaria verboru cogeries.Vera uideo errore tibi iuuentutem, que cu nesciat eloquetis cum um,tim natura,no arbitratur prectu aliquod opere fore, cur ea mi maiore studio contentioneq- pare Cr laudari a nobis prore forculis putat vulgari more,qxemadmodusiua unguenta solent Pharmacopotam optimora prudent imo ranas homini; autoritate comouetur, qui ad illius studium lina uoce adolescentes, Cr comunici ico lausezxcassus, trafMisieram hominii conditionciret, qIando,ut quaepres optima est,ita longismea c cctu nostro recesu
267쪽
is cerni posset eloquentiae dignitas, mirabiles, ut illari amores fui excitaret. Sed cu castu iuventu non ratione uiuat , temerario quota impctu ad ea delabitur, quae uulgo maxime celebratur. Quare si quis est nouimprudens reru aestimator, is apud se expendat, primum, nihil esse cuius Urs latius pateat, quumstrino-m comoda. Omnis hominiisocietas, ratio uitae instituendae publice ac priuatim, conquirendorus omnisi quibus uitam tuemur, denis comercia omnia fermone continentur. Deinde poe=ιrdeat sibi neminem adposite ac dilucide de ulla re dicturu esse, nisi qui arte quadam, imitatione j optimoru Cr magna cura orationem ea lingua qua publice utimur, formarit. Quod ubi animaduerteri hauddubie nihil prius,nihil anti quius habebit distendis loquedi artibus. Sive enim co-
filio alij iuuandi sunt, me docendi, siue tuendum cst
dogma aliquod, siue de iure,aequo,ac bono disserenduest: nihilo plus essetis, quam ut cenis mutae per fomesolent, nisi urte elaboratam orationem attuleris, queres obscurus tanquam in lagmine collocet. Non ignoro esse, qui elegantium a rine loqueri ratione sieparant, nec referre putant modo rem indicent,qualicires orationeutantur. Qui si rem propius in texissent,neuti quam adbcstitu Cr superuacanem ab eloquentiae prostsoribus sucum requiri iudicarent. Ipsi orationis
268쪽
non modo non uenuste aut impietate, sed improprie, obscure,ac inepte dixeris .Et quemadmodu in segetidis corporibus ea denisi elegantia est,ubi iusta proprietione membra omnia interbe confientianis quid siccus factis,monstrosim erit: Ita,cum germanum orationis speciem noua copostione deformaueris, monstros aniplane ac ineptam facies. Picus in epistola qua barbaris philosophiae scriptoribus patrocinatur ludens credo iis ἀλh. argamento, er elegantium a recte dicendi rationes arat, ex explicarires qualicunq, oratione posse censet. Huic equidem nihil Accensio, qui nil riem no mugis ex animi sientelia tuetur, quam fibrini rixorinus laudabat.Ηoc miro esse quivi tumfriuola arguti e serio persuaserint, nihil restrae, quomodo loquamur. An uero recte corpus imitabitur pictori mad ratione penicistu regat f temere stratur manus, nec ducuntur arte sincies Ad eam modum nec animi tui sententiam alijs ob oculos postueris, ni proprijs tr illustribus uerbis apta uocu compossione iusto sientcntiaram ordine litare. Num perinde uis corpora coloribus, nimi sientelia oratione repraesentamus. Quare
nccese est dicendo certa aliquam magine arte cocipi quae discernat inter se tanquam uultus sententiari . Flagitiu est quis uiae ignaro, deuia simitam mostret: At qui recte dicendi cura uaca quoties lictorem a uia
269쪽
semel imposivere in philosophia, in sacris literis solidi
cinii nostris interpretibus. aliis enim omiu, P Ainci sententia in cortabibassecutus est, ubi Grilli ielegantiae cotemptores, uerteru Ex multis scierum personis, Crc. Qnie Augustinu tempestas austri, quominu3 propositu teneat in enarado eo quod est apud
innumera passim,ubi mediocriter etiam eruditos burebar minilerunt. Adeo non quovis orationis genere lictori alis Ieceris,sed cura studios paranda Aculitas est,qud animi tusentetium peliscue alioru oculis subjcere posiis: omnus commode quae res poscit eloqui,id est elegater dicere. in igitur be ebora propinamus ijs, quiuentistate orationis Didiunt, adeo ἀ commi hominustou Hienis, ut ne quidem,quid loquis intelligant s Peperit elegantia nece situ, quod Cr barbara omnia incerta fiunt: Cr quae orator ijs oro numentis illustratu flunt, clarius perciplutur. Nam in hunc usum adbiberi schema Fabius scripsit, nisi 'quam ueram Jecie ab utilitate recte diuidi sentit.In sacris libris, ut interim propianos omitta, quid qu*o desideras rhetoricoruschemati s At his opinor non usturi erunt Propheta, si nihil ad resecere iudicassent
videtis qua ratione uobis eloquetiae studia comende, quod,nec exponere quae volareus ipsi,nec quae a maio
270쪽
Diu dicendi normam perdidi certam. Equide non uideo quomodo alijs hominum uice futuri sint, qui, nec quaesientiant,explicare,nec quod recte dicitur,a equi queunt.Quare ut nullast eloquentiae dignitas,nulla gratia:tamen eduis est,ut non igni lon aere,ut aiunt, non aqua pluribus in locis utamur. Quomodo enim
consistant res humanae, si Iegum sacraru Cr prophanarum patrocinia eloquentia deferat: si nec publicis, nec priuatis consillijs oratis,quae intelligi posit,adbibeatur : f res gestae nudis literis ud posteros ira omitti querat. Ecquod uestigiis humanitatis in tali republica reliquum aeriis Porro ab hac quantulum distabat aetas puperior quum sacroru librorum sermonem prope nemo semilatet ligeret, quotidies stultoru S philaram arbitrio figerentur ac refigeretur sacirae leges. Resgestae illor in temporu aeternis obrutae tenebris iacentruem enim erat, qui eis literaru lumen ab
hibere posset. Disciplinae omnes, diceri gentre siccbscuratae si Lut ne doctores quidem ipsi quid pro iterentur satis compertu haberent. Digladiabantur inter se de figuris sermonis Philosephi, tanquam in t nebris Andabutae,nec quisquam a domesticis uis pla
M 4 i, suamq; singuli dialecto mira libertate commisce, turruci est tali prati iis , non citer dis Heni' -- dis