장음표시 사용
291쪽
euadit, dum in totum perditus deploratior domum redeat,quam abluerit.Ati, ut iam dixi,il la parentum indulgetia, unus est fons, ex quo hoc seculo corruptela S miraelabilitas iuuentutis nostrae manant. Deinde, non parum iu iuenes hoc tempore a quibusdam praeceptori bus adeo pervicaces, adeo contumaces, adeo
elisenes redduntur . Sunt enim in Academiis Plerique, qui dum praeceptorem aliquem pro suo officio, in discipulos nonnihil duros esse odorentur, illi discipulos adeuntes, Ecquid,
clamitant, te tuo praeceptori adeo obiurgandum, adeo uerberandum propinas Ad me demigra, apud me omnia cum dicendi, tum faciendi licentia erit, modo mihi pecuniam numeres: dabitur tibi a me mutuo argentum, ut huc uel illuc comessatum eas. Tum non raro ad aures iuuenum occinunt illud Terentii: Liberalitate& pudore liberos retinere satius est, quam metu. Cur igitur dicunt isti, in tanto me tu uiuere uis Discipuli ut omnes mala obuiis, quod aiunt, manibuyarripimus, oblata sibi ad nequitiam lata & tam ostentata occasione quo iure qua iniuria relicto suo uetere praeceptore, ad illum nouit morum corruptore se conserunt Istae sane pestes rerii publicarum efficiunt,
quod hodie bona pars illorii iuuenu,qui in Academias ad coparandum ingenii Smorii cultu mitturur,adeo prae ipites in quodvis flagitio
292쪽
rum genus ruant. Illos sane impostores dicam, an corruptores iuuenu publicis Academiarum legibus mul latu oportuit. Leges imperatoriae poenam statuerit ut iis, qui seruii alicuius corru-Punt. Merito igitur et poena adficiedi ii, qui adolescetes avocates ad se pertractos misere deprauant na quod homines impudentissimi clamitant, Liberalitate& pudore satius esse pueros retinere a metu: veru quidc fateor, veru nebulones illi,no considerat, non eode ingenio adolescetes quoslibet pditos existere, proinde nec eade ratione omnes tolli posse.Sunt qui suapte sponte, quae optima sunt, faciat, in quos si quis
uerberibus animaduertere uellet, n5 min' stul- re ageret atq' auriga, qui equos citra calcaria ultro pcurretes, calcaribus ad cursum incitare uelit. Sut qui suapte sidespote cessatores sunt egregii: csteru si a priceptorib' uerbis admoneatur. Pudore suffusi, quoq uolum' statim se inclinar, ec hos uerbis magis corrigendos, si uerberibus ad honestatis studia impelledos existimo. Sunt uero iuuenes aded stolis piri', ut nec pudore nativo,nec a prsceptoribus obiurgati, id quod suaru partiti est, prs stet. Siit adeo duri, ut nullis uerbis molliri qu eat, quos si quis liberalitate et pudore in officio continere uelit, nihilo plus agat, si si agaeto a sinu ad clitellas serendas, exti
mulare conel.In hoc ergo adolescentum genus
uirgis animaduertendu est,ec faciendu pericu
293쪽
ium,an metu tande coacti, officiu suu facere uelint:quod si actu esse uidebitur, rus,ut inquit Fabius ablegadi sunt. Ia satis opinor liquer, si toto, quod aiut, cocto isti iuuenu corruptores errent, qui adolescetes quoslibet ex senis illius Terentiani sentctia instituedos esse cotendunt. Iasatis opinor costar, de istam impostoru turbam non paru in causa esse, quod iuuet' hoc nostro seculo, adeo intollerabilis, adeo effrenata exi
stat. Postremo,illud uel multo maxime iuuetu te nostra tam intra istabile, tam im morigera reddit, quod praeceptores ea, uel nuna, uel admodum raro ex literis sacris, quae unae moreS cum omniu hominum, tu maxime iuuenu fingunt,qus aut Deo cordi, aut odio sint, quς De' a nobis postuler. qus in proximu collocada charitatis sint officia,admonet. Proinde iuuet' nostracsca,omnia sibi licere putas,in omne uiuoru genus trasuorsum agitur. At uero, cu hoc ultimu. uel multo maximu sit ob quod iuuenes hoc nostro secuto,ia esseri sint,ego cu discipulos no parii multos instituedos, et habuerim et habea, eficii mei esse duxi, meis in primis, dein uero dc aliis bonae mentis iuuenibus, ut paruas,ita uti les 8c uiuedi et mores corrigcdi, parsneses per scribere: an uel aliquos tande in officio cotine re possim:et an quosda, qui ab ossicio suo discesserint, in uia reducere quea. Tradidi uero, ut et
id iudice, pcepta et pietatis,et ciuilitatis. Pietatis r s quidem
294쪽
quidem dii quid iuuetus Deo debeat, quae Deo arrideant, quae Deo displiceant ostendo. Pietatis inquam praecepta trado, du quae iuuenis ui ita fugere, S. pietati aduersa sint scelera, quae in Proximii impendenda sint charitatis studia, &pietati cu primis amica sint officia, comonstro. Ciuilitatis uero Paraeneses obiter aspersi, in quibus quae cura sit corporis suscipienda, quid in ter prandendit,quid inter coenandu iuuene de ceat, doceo, du quid in aliis reru functionibus dextre obeundis iuueni conueniat praescribo. Enimuero, cu tu mi Matthia, is iuuenis sis,quidi uitae integritate, & moru candore facile aliis ad recte uiuendii,& morcs formandos, uiuum exemptu esse possis,& cu adeo luculeter, quae in hoc libello prccipiutur amplexeriS, quae uetantur fugias, non male congruituru ratus sum,si
hoc quicquid est libelli de moribus iuuentutis corrigendis coscripti, sub tui nominis auspicio in publicii emitterem. Quod si forsita libellus ille humilior uidebitur, si qui tibi iuueni adeo et stemmatis dc uirtutibus claro dedicetur. Cogitabis, amantes non ta munera, quam animia illius qui largitur, spectare solere. At cu tu no minus amore mei flagres, atq; ego tui flagro, hoc munusculum re ipsa quidem paruit, at si animuconsideres, maximum boni aequi haud dubie feceris. Vale,lapsiae. Anno M. D. XXIX.
295쪽
uentutis Para ne sies. U U E N I s in Academia praeceptori alicui creditus, omnes nemos intenda, ut
duo illa assequatur. Unu, ut in Eloquentiae studio
promoueat. At cu eloquentiam dico, non lannem ibium uerborum strepitum, non ambitiosium orationis fistii intestigo, sed tota Encido ediam, id est,orbet urtia optimurum comprehendo. Ita sane, ut iuuenis ita, quae in quavis artem me, Cr praecipua flunt, imbibui. Qua de re in praesentia 4 me nihil dicetur. Tu quod Fabius Quint. ERAS Mus ille ROTERO D. baec iustis uou inib. tractur si a quibus aliquid de coparundis studiu iuue- tutis scribere, est Iliada post Homeru contexere.Τiam quod nostri instituti est Gedere, quibustia moribus iuuentu3 perpolita esse debeat, et mores iuuenu admoduhoc praesertim seculo prauos er corruptos in melius
instituae.Et istud altera est quod discipulim apud prae
296쪽
ceptorem discus mirum ut moribxs probarior quam aduolauit, domu adfluos reuolet. Quae duo Achillema octiice optimi praeceptoris optimo exemplo, non parum stliciter edoctum uisie, Homerus libro Iliados nono reflatur, dis Phoenicem ita ad Achillem uerba tacere introducit:
Quos uersus egosecuremus verto: Huic me praemisi te cuncta ut illa docerem cum bene dicendi uitae quos noscere normam. Et illa sane morum cura uel praecipua esse debet. Quid enim obsecro restri, ene,quamuis omni dificiplinarum genere excultum existere para christisenus, purum ciuilibus moribuasit praeditias cum enim menis uel hoc uno nomine praeceptori ad bonus literas informandus detur, ut aut aliquando Remp. opti mis moribus constituere,cosilijs regere,prudelia conseruare pol it: duin hoc non contingat,ut no est cuiuis homini datum adire comastum, alia padam ratione proximi conrodis confidere queat. Merae pestes Rese pubi. erunt iuuenes, qui, utut is omni doctrinamge
nere excellant, vita omnibus fugitib inquinatisima existivit: qua non dici potest, quam illis, quibus πα- sunt,officiant: ila Plato inquit,talesstrefunisubdi
297쪽
DE IVVEN. INSTIT. PRAECE P. 26s
uero hic necesse est referre Antonios, istas, Marios, catis ι, qui literis quide omnibus sese exornarant, sed quid moribus non perinde probatis erat praediti,
Rem. Rom. no par uulnerarunt, ciuim moribus
non parum ob uerunt. Quod si non ciuiles magistrotus gerere contingati non potest tamen non nocere is, qui literas non cli moru integritate coiinxerit. id enim magni Ludi Magister, quamuis literis ornatis
mus, apud suos effeceriti fustasiis rei apraed2- tuos Quid praeceptor in publicis Academi s dignum laude in suae fidei creditis discipulis egerit, nihi uitaei ossundimonia suos docuerit s Pater utut literatus it Leonis ut m prouerbio est tussi educauerit nisi moribus quoque fluis ab omni parte integris, filio ad optimum uiues iter presuxeriti corrupet pupissim tutor, si praeter Heras nihil christiano homine dirusi
histonenderit. Est enim ut corporu, ita uitiora ani- vitiorum contagio: nam ut couictor scabiem couictori Acili q*η 'ν adfricat, ita quos mora lues non difficulter is animualiorum serpit. Et id omnisi maxime accidit, fis qui imi uiti s labora nobis σ amicis praeceducet plus quam nos sipere ex intelligere uideatur. cuiusmodi parites nobisi sunt, e quibushuius lucis Hura accepimu3. rufimoti praeceptores animi parrctes existini, quibus ad humanitate informandi credatur iuuenes,
298쪽
tes euaserunt. Hinc cr illa paraemia uulgo iacta
tur, Mali corvi nralis ou . Nec huc male quadrum uidetur illud Horatianum: Fortes creantur fortibus,m bonis Est in iuuencis,in in equis patrum Virtus: nec imbellem feroces Progenerunt aquilae columbam,
Doctrina sed uim promouet insita
Rectis cultus pectora roborant. Sub haec moris cognitio adeo necessurus lausenibus,ut sine illis,eloquetia,Plinio iuniore teste,aegre Eloquentia discaturi cum Eloquentia Sapientiae foror esse σ ue' ωαρ' 'U Et,ET debeat: prauos hominu unimos, cum velist remis,refugit.Proinde,ustu ipso copermus,quam raro aliquid pretium operae in eloquentiae, germanae τηeb. studio faciat ij,qui moru ueluti Megarensem . ut in prouerbio est, nullum ratione habent. Et ut alse quando u*xeniat, ut mulis moribus imbutus aliquo
tenus in ira copiosie loquete sapientia progrediatur,asune tam eum ornat, quam δε quis opimu linguet pixidi coenosae in undat, aut preciosi 'mos uniones Masculo limosio instrui. Na quod Deus Opt.Max.iuni olim Ethnicos quosdam celerat imos etiam apicntiae artibuου perpolivit,id ex singulari quadam Dci bo nitate ictu est: qui,ut de omnibus, ita Er de Ethnicis, qssamuis impuris,benemereri voluit. uero morti optimo-
299쪽
o mora cognitio,σ honestae dicum,an mitis cisse' stianae uitae ratio, iuuentuti adeo vulis,adeo necessaria quos fit, putaui ostici mei esse uitae christianae iuxta morum corrigendoru praecepta meis, qui mihi ad humanitatem informandi creditisunt,praescribere. Faciam uero id quam possum paucifimis, ueluti digito
comonstratura ad quae nam iuuentus vitam et mores componere debeat. Enmuero, ut metus rectem ho
neste uiuat, clutum est quid pensi Deos quid peti si proximo suo persoluere debeat, si quomodo corpus
curandum, animus excoleduint, perstecta habuerit. Porsi,quider Deo er proximo iugentus debra non aliunde rectius,quam ex decem Dei int. Max. pra ceptis cognosce quaesub ciemusvit in illis ceu in te , cula,quae optima uiuendi ratio A perliciat.
1 crede Deo, Hoc est,ut Salomon in Gnomis suis interpretaturr
Deo toto corde,et prudentiae tuae ne in altare.Neside tua sapientia. Time De ,er recede a malo. Hae praecipitur iuuentuti, ut Deo fiat, Deum timeat, nec Iut σ3is, quosiuis Ethnicos turpiter uiuendo sup ret. Docetur hic,ut a Deo proster studiorum cumson petat: docetur iuuentus, ulsie Deo totum, quanta
quanta est, in manis, quod aiunt, det. Ita sane nihil Maers inpam ei oboriri poterit. Si enim Deus pro nobis,
300쪽
nobis,quis contra nos impii PAVLv s. Exigit ergo Deus hoc praecepto a iuuene ducta,metriamor M
tui temere. Hoc est,tiudibus uebe cr nomen er gloriam Dei. Implora nomen Dei, co*ge ad illud, velut ad sacram, uidis Lancoram.Etlit Psalmographus nata. 49. praeceptum hoc exponit: Immola Deo sacrificiam laudis,et redde ditifimo uola tua.Et invoca me in distribulationis,Cr erga te,er honorificabis me. Huc facie illud Iobelis tredecmo: Reddemus vitulos lubioru nomminisDei horis. Porro quid bis commemorem, quam iuven- ο ' tus nomen Dei temere usiurpet Et ut alius nominis δοιου ραταχου e omittam. Quid uero referam de hoc,
quod pleris nur uectu fere faciunt,quin Dei nomen admisceant Sunt qui adeo per nomen Dei iurare assueuerunt, ut illius desiuescere sit Alficillimum. V rum, quam utris uanus iste ex temerarius nominis Domini usiusf nudi futurus sit, Mostsi enomotheta Exodiro. iudicalidi inquit:Non usurpabis nomen Dei tui stustra: nec enim insontem habebit Dominus evim, qui ais Verit nomen Domimi Dei flui Irustra. Tu audis, quod exemplum in ill futurust, qui nορmine Dei stultra utatur. Audis Dominuπι non ira