장음표시 사용
331쪽
gis particularia, quae variorum animalium anatomiam saciendo ipse o, servavi; hula exercitio undecim abhinc annis frequentem dedi operam, di credo paucos esse Medicos, qui rem aeque attente inspexerint, atque Io; sed nihil illic reperi, cujus formationem per causas naturales sigillatim explicare me posse non putem , eadem ratione qua grani salis aut stellulae niveae formationem in meteoris meis declaravi; & si Mundum meum denuo condendum haberem, in quo supposivi corpus animalisse atum, & satis habui iunctipnes ejus expo0ere, auderem etiam formationis & nativitatis ejus causas illic inserere. Verumtamen nondum satis doctus sum, ut vel febrem unam possim sanare. Puto enim quidem me cognoscere animal in genere,quod quidem est ab ea immune, sed nondum hominem in particulari, qui illi obnoxius est. Dominus de Maune ad me scribit se optare breves eas, quas ad te misi, in Galileum animadversiones videre; & quia totam cum illo controversam communicasti. quae de regula pro tangentibus mihi cum D. N. fuit,
mihi gratum seceris si illi ostendas id quod ad D. Hardy hac de re scripsi,
illic enim regulae istius demonstrationem dedi, quam D. N. nunquam protulit, licet illam promisisset, & ab utroque nostrum satis rogatus fuisset. Impetrabis sacile exemplum istius epistolae a Domino Hardy, &volupe erit ut Dominus de Beaune inde judicet uter ad regulae hujus inventionem magis contulerit. Scribam hodie vel cras ad Marium , ut tibi curet libros, quos petis. Vale. EPIs TOLA XCIX.
De scriptis missam typis Unaandis.. F Quidem diu est quod novissimas tuas io Aprilis datas accepi, sed
'sive quia nihil continebant, quod festinationem posceret, sive quia aliis negotiis perpetuo distrietus sol, nescio qui factum est ut ad te scribere hactenus cunctatus fuerim; sane tamen magnam tibi gratiam debeo quod mihi sacias potestatem inserendi objectiones tuas aliis, quas typis
mandare meditor. Quantum vero ad eas, quae spectant circulationem sanguinis, quas velles me omittere, faciam omnino in hoc prout tibi visum fuerit; verum certe illas pluris facio, quam tu, & merito possum inter validissimas, quasacceperim, reponere; quaproptersi velles, mallem . S 1 3 nihil.
332쪽
316 RRNATI DE s CARTEsnihil immutari; nisi si verba quaedam hic illic, prout erit in rem, Inso rantur, quibus profitearis te animi gratia, aut a me rogatum illas proponere , potius quam quod illas veras existimes. Sed satis spatii ha bis ad
consilium tuum mihi hac de re fignificandum, antequam quicqium e cudendum curem, vix enim ante tres menses incipiam. Ex duobus a tem istis objectionum fasciculis, quos ex Gallia acceperam, dum superiores meas ad te scriberem, grandior, quem ex charta & litera praecipuum fore iudicabam, repertus est nihil continere praeter num magna cura congestas, a quodam, qui doctus &ingeniosus haberi voluit, nec erat; ita ut indignum eum judicaverim non modo impressione, sed etiam responsione mea; aliae autem justo volumini conficiendo non sussiciunt. Rogo te etiam ut gratias meis verbis agra Patri Ciermans, quod assentia- . tur impressioni eorum, quae ad me scribere dignatus est; nomen autem ejus edere nequaquam consilium est, neque porro speravi illum id per- missurum, quandoquidem voluerat ut etiam a me ignoraretur. siquando tibi commodum erit, volupe esset intelligere quid ille de r sponsis meis dixerit, & utrum ipsi satisfecerint. Quantum ad D. F. scrupulus adhuc me tenet ne quicquam ex illo cum ejus nomine in lucemcdam absque expresso qus permissu; cum enim ne meum quidem in scriptis meis inscribam, haud mihi videtur apponendum tam liberealienum. sed tuum in hoc consilium omnino sequar; nam supponam illud adu
raamen confisi 1 colligendo in unum librum quis quid eximii in
Egi Mulo librum, quem ad me mittere dignatus es, & ago tibi pro
illo gratias. Auctor ostendit se esse eximio ingenio, eruditione magna , & praeterea probitate multa, & studio in publicum bonum. Quicquid is dicit contra scientias vulgares, & modum docendi vulgatum, pe nimium verum est, & querelae ejus plus satis justae.
Consilium quod ille proponit colligendi in unum librum quicquid eximii in aliis omnibus lipamun est, optimum etiam seret, si quidem possibile; sed vereor ut sit. Nam praeterquam quod saepe dissicilli
333쪽
Eprs TOLARUM PARs II. Epist. C. 31 rnum est de alienis scriptis judicare, & utilia ex illis destiniere, relictis inutilibus, veritates in libris hic atque illic sparsae tam inconnexae sunt, &ab invicem independentes, ut plus ingenii & industriae requiri putarem
ad illas in corpus unum concinna proportione & ordine juxta consilium auctoris componendas, quam ad tale corpus propria arte fabricandum.' Non quod propterea sint spernenda aliena, si quidem utilia reperiantur; sed nequaquam puto tempus praecipue adhibendum esse illis colligendis; denique si quispiam scientiarum sundamento investigando par esset, is esset culpancrus, si vitam tererre in illarum particulis per bibliothecarum angulos latentibus disquirendis; qui vero ad hunc tantum laborem idonei fuerint,neque scient sagaciter eligere neque electa sapienter disponere.Verum quidem est auctorem assererere jam incepisse ejusinodi librum, & velim credere ipsum praestare posse hoc melius quam quemvis alium, sed certe specimina ab illo edita non sufficiunt ad spem magnam faciendam;
nam quantum adaphorismos pag. 3I.&c. nihil continent nisi conceptus tam generales, ut longum iter ipsi emetiendu' superesse videatur, antequam ad particulares veritates, quae solae ad usum requiruntur, perve-Veniat. Et praeterea duo sunt in ejus proposito, quibus omnino adstipulari nequeo; unum est , quod religionem & veritates revelatas cum scientiis lumine naturali comparandis, nimis arcte coniungere videatur; alterum est quod imaginetur scientiam quandam universalem, quam possint adolescentes ante vicesimum quartum aetatis annum intelligere&addiscere. Qua in re mihi videtur non animadvertere magnum esse discrimen inter veritates acquisitas & revelatas; quatenus harum cognitio non
. pendet, nisi a gratia, quam Deus nemini negat, etsi non sit in singulis incis adeo ut fieri possit ut illiteratissimus quisque & taraissimus, haud minus quam acutissimus quispiam possit illas feliciter suscipere; e contra vero in scientiis humanis vix sperandum est quicquam eximii ab aliquo,
qui vulgus hominum ingenio non longe antecedat. Denique quamvis teneamur cavere ne nostra nobis ratricinia quicquam persuadeant, quod adversetur iis, quae Deus jussit nos credcre; si quis tamen ex Scriptura velit elicere rerum 's scientias tantum humanas pertinentium, & salutem nostram non Octantium cognitionem, puto illum adhibere Scripturam ad finem a Dei fine diversu m, atque illa proinde abuti. Sed sorte huic auctori propositum non est Biblia in hunc usum convertere, & Ω-cra prosanis miscere; in reliquis autem consilia ejus videntur tam bopa, ut etiamsi aliquid peccaret, tamen magni faciendus esset. Habeo tibi gratiam quo in monitum velis de calumniis N. sunt vero usque adeo futi-
334쪽
318 RENATI DE s CARTE fles & male confictae, ut nemini magis noceant, quam ipsi, quatenus ire nil eius morbum produnt. Vale. EP Is TOLA CI.
De sua Geometria. De Uuis sortibω. N Ullas unquam a te accipio, quin locum habeam incipiendi responsum meuni a gratiarum actionibus; sed vereor ne te hoc stylo satigem; & quia Gallicae Musae participes arunt gratiae; quam in me contulisti, quum pro illis intercederes apud L denses circa Arabicos libros quorum copiam sibi fieri exoptat Dominus Hardy, velim illis curam relinquere verborum, quibus tibi gratiae agantur, mihique sitis erit agnoscere me esse tibi hoc nomine revera devinctum. Mirarer certe Domi num Balgacium non dedisse ad te literas postjacturam, quam anno superiore fecisti, si quidem intellexisset quam graviter illam acceperis; sed cum libertatem tantopere amet, ut stiam periscelides & taeniae ipsum gravent, sine dubio animum inducere non potuerit ulla esse in orbe vincula tam dulcia, 'quin illis sine desiderio levari possimus. Praeterea ausim spondere ipsum esse in amicitia constantissimum, licet in literis communicandis sit nonnihil indiligens. Quid hac aestate secerim dicere nequeo; nam nihil pene feci, quod sit ullius momenti. Nonnulli homines, qui Geometriae peritissimi haberi volunt, cum meam intelligere non pocsent, &, ut puto, metuerent ne qui illam intelligent, ipsis praeripiant laudem, quam analyss Vietana supra vulgus Geometrarum ipsis conciliat, manibus pedibusque obnixe omnia secerunt, ut meam pertis &nefas elevarent. Ita ut mihi plus injuriae illatum fuerit, qua Parte minus inserri posse existimassem; sed quia nihil erat in particulari, quod carperent , quin verbo uno ostenderem illos non intelligere rem, alia via me adigressi sunt, quaestiones proponendo iis de rebus in quibus me minus exese citatum suspicati simi, & quamvis mihi multum negotii non secessiverint,
interpellarunt tamen, non secus quam muscae circa vultum hominis in nemoris umbra ad quietem capessendam decumbentis, ipsum intertu in
re possunt. Sed spero illos quaestionibus suis propediem facturos finem, secus enim ipse faciam; nam puto me toties illos devicisse, ut possim non immerito proelium cum ipsis detrectare.
335쪽
EpisTOLARUN PAR s II. Epist. CII. 3r Quantum ad Philosephiam Domini vander Scottenullam quidem valde raram judico, sed non tamen impossibilem. Uulgares aquae sortes ditatuunt metalla, tametsi cera illis resistit; imo& serrum & chalybem facilius distatuunt, quam plumbum; & argentum
vivum dissolvit aurum, stannum, & plumbum, quamvis vix aliis metallis,& multo minus aliis corporibus non metallicis adhaerere queat. Cujus rei rationes facile intelliguntur ab iis, qui sciunt corpora omnia constare ex particulis quibusdam varie junctis, & diversarum magnitudinum &figurarum. Nam quemadmodum acervus scyphorum aut fictilium, si baculo feriatur, in mille frusta frangi potest, e em vero baculo scenum aut lanam seriendo, nulla fit mutatio; & forcipibus aut cultris, qui nec scyphos nec fictilia secare possunt, facile scindi potest lana; ita non est dissicile imaginari corpus siquod cujus partes tales sint, atque ita motae, ut possint in auri potius quam in aliorum corporum partes agere. Sed sane miror quod eadem materia auro & adamantibus ditatuendis inse viat ; & quandoquidem ille recipit se facturum hoc experimentum coram te, puto multum sere, si crassioris vitri neque enim necesse est adamantem genuinum instimere frustum possit ditat vere; dico crassioris vitri, nam in vitro crystallino occurrit interdum tanta copia particularum , quas Gallice dicunt salicos, ut sola aeris humiditas illud liquare possit. Ulut sit, si verum est, ut nullus dubito, quandoquidem id asseris, illum quadrante horae chalybeam virgam satis crassam secasse, ars ejus est exquisita, & satis digna cujus communicationem expetas.
De circulis circa summam candela apparentibus. ERam extra oppidum cum allatae sunt literae tuae, una cum observationibus, quas ad me misisti, neque reversius sum nisi post septem aut octo dies, ita ut nequiverim citius tibi gratias scribere; voluissem enim eadem opera tibi significare quem fructum ex iis percepissem. Sed mutatis ab eo tempore aedibus, nondum habui satis otii ad maris aquam explorandam , ut luminis ejus causam investigarem.
inantum ad Parhelia, tum tua, tum Micha observatio me plane
336쪽
33o RENATI DE s CARYEsconfirmant in opinione, quam de illis habebam , ita ut nihil ulterius de
siderem. Librum tamen nondum ad te remitto; nam cum putarem te posse illo carere aliquo tempore, distuli in aliam opportunitatem. Verum aliam tibi observationem vicissim impertiar, quam decem abhinc diebus seci, cum per mare meridionale ex Frisia Amstelodamum navigarem ; circa vesperam per spatium aliquod temporis habueram caput innixum manu dextra, qua oculum dextrum claudebam, sinistro interim aperto; cum nocte ingruente allata est in cameram, ubi eram, candela, de apetetis repente oculis animadverti duas circa candelam coronas, persectius coloratas, quam fieri posse existimassem, & quales hic depictas vides. A est circulus exterior majoris . qui colore rubro optime colorato erat. B est interior quHem coronae circulas, eratque caeruleus; caeteriiridis colares inter duos hosce circulos aliquantulum conspicui erant, sed angustissimum spatium occupabant. C est intervallum, quod binas coronas intercedebat, quodque apparebat aeque aut magis atrum, atque aer ambiens. D est corona interior, quae ex unico circulo admodum rubro constabat, quemadmodum prior, nisi quod colore magis saturo erat extrorsum,. quam introrsum. D est intervallum, quod circulum hunc rubrum & flammam candelae intercedebat, cratque totum album& veluti lucidum. Suppetebat autem satis temporis ad haec omnia observanda, nam hoc phaenomenon duravit per biliorium aut trihorium, usque dum me imnus opprimeret; porro ex hoc intellexi harum coronarum colores dispositos esse ordine plane contrario, ac eos, qui circa astra apparent, nempe rubrum extra conspici; & praeterea illas non inacte, sed ex meorum duntaxat oculorum dispositione formari; nam clauso oculo dextro nihil omnino videbam, citab vero sinistro haud minus
337쪽
apparebant, de interposito tantum digito oculum inter & flammam candelae, evanescebant. Arridet mihi usque adeo hoc experimentum, ut illud in Meteoris meis nolim praetermittere, puto enim me posse ejus rationem satis reddere. Ago tibi gratias maximas, quod mini aedes tuas osseras, sed levitatis esset novum meum hospitium tam cito deserere, non quod tibi non sim devinctissimus pro ea, quam in omnibus mihi significas, benevolentia, vellemque vicissim me posse omnibus tuis optatis satisfacere; sum enim, &c. EPIs TOLA CIII.
De Dioptrica situr. Varia. De motu chordarum. De conincensi Athesia De Meduationibus Auis. De refractionibus sonorum. De Musica.
De ri globuli e iambarda explosi. HAbeo tibi gratiam pro literis, quas ad me misisti, & sane volupe est
intelligere D. Batractum esse adhuc mei memorem: animus Pereerat ad illum hac vice scribere, sed malo adhuc aliquandiu cunctari; interim tamen si sorte in illum incidas, quaese salutes illum meis verbis. Quae etiam Domino SarraZin nomine meo salutem dicas, measque acincipiat gratiaes pro libro, quem ad me mittere olim destinaverat, & sciat me non defututum fuisse gratiis per literas agendis, si is, cui tradiderat librum , illum ad me misisset. Quantum ad perspicilla, ex quo damnatus suit Galileus, recognovi &absolvi tractatum, quem de illis aggressus fueram; illumque a Mundo meo penitus avulsum animus est typis propediem mandare: nihilominus quia elabetur sortasse plus quam annus, ante quam editus haberi possit, si D. N. vellet ante id tempus navare illis operam, id gratiae ducerem, &recipio curaturum me ut exscribatur quicquid de praxi exposui, atque ad illum, quando libuerit, transmittatur. Primo non miror quod sambuci medulla sit quadringenties, aut quingenties levior auro; sane tamen tibi gratias ago pro experimenti tui communicatione , eritque mihi semper gratum illa, quae seceris, rescire. Secundo ; nescio utrum sambucus aut sapire efficiant sonum aere acutiorem; sed generatim credo corpora tanto acutiorem sonum reddere,
quanto aridiora sunt, & rigidiora, hoc est, quanto melius disposita sunt
338쪽
33α RE NATI DEI CARTA s. ad tremorem citissimum in se recipiendum. 3. Sonus autem iste non oritur ex divisione partium aeris , sed solum ex eius agitatione corpus reis senans comitante. q. Aliae sunt vibrationes chordae duobus suis intreismis alligatae, ac vibrationes chordae, quae uno tantum suo extremo allia sata habet ex altero pondus aliquod suspensiim; haec enim sursum m vetur impetu sive agitatione, quae in se est, neque Morsum rin editur, donec haec agitatio superata fuerit a gravitate illam deprimente; unde fit ut admodum tarde seratur, cum ad finem ascensus pervenit ; & nihilominus haud credo illam ullo momento quiescere, ante quam iterum descendat. s. Haud etiam credo motum chordae duobus extremis alligatae, describere semper circulos persectos, aut ellipses persectas, sed induci varietatem in ejus motus figura,tum ab inaequalitatibus harum chordarum, tum ex variis, quibus pleisti possunt modis. 6. Quantum ad calorem, minime credo idem esse cum lumine, neque etiam cum rarefactione aeris; illumque concipio ut aliquid plane diversum, quod nimirum potest ex lumin non raro procedere, & ex quo rarefactio oriri potest. Μianime etiam existimo corpora gravia descendere vi ullius quὼitatis realis, quam gravitatem vocant, & qualem Philosbphi inlaginantur, neque etiam vi alicujus attractrinis terrae; sed meam hisce de rebus sententiam declarare nequeo, nisi Mundum meum cum motu prohibito exhibendo, quod quidem in praesens intempestivum judico; & sane demiror consilium tuum de refellendo libro qui est contra motum terrae; sed hoc
Tantum abest ut testatus fuerim Domino N. te mihi quicquam na rasse de illo, ut contra conatus suerim hanc ab illo suspicionem amoliri, neque enim ad illum scribo mihi quicquam de illo narratum suisse, nisi quod in prima mea epistola haec habeo. Ad uam a te meam superim anno repetii, ηm quod viditerem , sed quia miti rictum erat, te de ilia loqui, tanquam ex te didicissem ; nolui tamen horipsem tim ad te scribere, ne νιderer ex Fotiastμrius relatione de amici Me nimu dabitasse. Nunc cum per alia multa mihi confr-matum sit te inanem iactationem amicitis O initati proe πνι, paucis monebo, siccas te aliquid alium docuis, quamν, verum diceres, tamen ese odissium , cumia pero falsum est, malio esse odiosim, si denique hoc ipsium ab ido didiceris, esse odi s imum, Oc. quod quidem adscribere tibi ille nequit, dico enim superiori anno, quo nimirum tempore nondum huc veneras; & mihi dictum fuit, non vero per literas nunciatum; quantum vero ad id quod addo, hoc mihi fuisse per alia multa confirmatum, &c. ne hoc tibi imputare possit dico in sequenti epistola, Fura ribes mi ηρη ex illo , ncc ex ullo
339쪽
iais, sed ex rubo ad me literis, qua in te reprehendo cognoris; revera enim in binis illis literis, quas ad me dedit , credo esse satis milita fastus ejus argumenta, ut ab aequis judicibus talis pronuncietur, qualem praedico. Nihil ab illo tempore de illo audivi, neque puto me amplius ad illum unquam scripturum. Μisereor infortunii D. N. quamvis sit illo dignus. Quantum ad literas, in quibus de illo loquebar, non me poenitet quod illas ostenderis Dom. M. quandoquidem tibi ita visum eu; sed vellem ut eas penes illum non reliquisloe, tum quia literae meae nimia, ut plurimum, incuria scriptae sunt, quam ut legantur ab aliis, nis iis ad quos illas scribo, tum etiam quia vereor ne inde judicaverit velle me Dioptricam meam in lucem edere; de hoc enim puto me nonnihil scripsisse alibi, quam in epistolae clausula, quam te subtraxissetis; nollem auim quenquam scire id esse mihi pro tum; progredior enim tam lente, ut nequeat ante longum tempus ad finem perduci. Discursum de natura colorum & luminis, qui me sex abhinc menses detinuit, neque est adhuc ad medium adductus, interserere constitui; verum sane prolixior erit, quam cogitaveram, & Physicam sere in ram continebit; adeo ut existimem illam me liberaturam promisso,quo me tibi obstrinxeram,Μundum meum intra triennium iri absblutum; erit enim sere illius compendium; neque dehinc puto sore ut adducar ad quicquam typis committendum, saltem quoad ero in vivis; mihi enim nimis arridet mea de Μundo meo
sabula, quam ut illam non abstavam, si quidem Deus mihi satis longam vitam largiatur; sta nolim de futuro quicquam spondere. Puto me transinissurum ad te hunc de lumine discursum, statim atque pers
ctus erit, & ante quam Dioptrices meae reliquum ad te mittam; nam cum velim colores meo illic modo describere, proindeque tenear explicare qui albedo panis in Sacrosancto Sacramento mancat, volupe erit illum ab amicis examinari, antequam in publicum prodeat. Caeterum quamvis Dioptricam meam ab avere non festinem, nullus tamen timeo ne quis mittat falcem in messem alienam i quicquid enim alii scribant, certus sum neminem fore, qui idem scribat, quod ego, nisi illud ex literis, quas dedi ad D. F. desumat. Iis qui putant me velle aliquid scribere, quaese, hanc opinionem, quoad fieri poterit, adime, illisque suadeas me esse ab hoc consilio plane alienum; revera post Dioptricam meam ad finem perductam, decrevi mihi & amicis scrio livdere, hoc est, aliquid utile in Medicina quaerere , nec tempus perdue-sathmdo, qui me riderent, si male, invide-τι 5 rent,
340쪽
334 RE NATI DE s CARYEsrciat, si bene, gratiam nunquam haberent, etiamsi optime mihi succederet. Non vidi librum Cabci de blagnetica Philosephia, nec illi j am v
Quantum ad quaestiones tuas, vix possum ad illas respondere, animum enim aliis plane cogitationibus occupatum habeo. Nihilominus dicam me non credere chordam testudinis diutius motum iri in vacuo, quam in
aere nam eadem vis est,q- illam movet,& quae finem movendi facit. Ex. gr. cum chorda C D trahitur usque ad B, non alia de causa movetur versus E , quam quia dis sitionem
habet ad seipsam contranendam dc reducendam , quoties est sepra
modum extensia, ita ut moveri deberet tantum usque ad lineam rectam C E D; neque porro illam
quicquam ultra impellit ab L usque ad H, nisi vis nova, quam ex motus sui impetu acquirit veniendo a B usque ad L, adeo ut H nequeat
tantum distare ab E quantum B. Nequit enim haec nova vis tanta esse, quanta prior; quamvis autem unoquoque hujus chordae regressu vis nova illam moveat, cenum est tamen illam inter duas vibrationes, ne uno
quidem momento quiescere, & clarissima quidem est & certissima ratio, quam affers, cur chorda nequeat ab aere impelli, quia nimirum aer ipse a chorda impellitur. Scripseram superiora omnia duabus abhinc hebdomadis, verum quia scheda nondum erat plena, illam ad te non miscram, prout in epistolio quodam tuo mihi significaveras; misissem tamen praeterita hebdomada, nisi tuae mihi nimis sero redditae suissent; quod nescio annon exinde Ω-ctum sit, quod in cuiuspiam alterius fisciculum illas conjecisses, nam non eram domi, cum allatae sint 'i dehinc autem cum ad me dabis liter tutius erit illas via selita mittere. Habeo tibi summam gratiam, quod manustripti istius exemplum ad me transmiseris; compendiosissima, quam noverim, via res, nciendi rationibus, quas adversus Divinitatem affert, 8c reliquis simul omnium Atheorum objectionibus haec est, si nimirum inveniatur evidens aliqua demonstratio, quae apud omnes fidem faciat Deum esse. Quod ad me attinet, ausim dicere me invenisse unam . quae mihi penitus satisfaciat, &ex qua certius scio Deum esse, quam Geometricae ullius propositionis veritatem; sed nescio an possem effcere, ut illam eodem modo quilibet intolligat, ac ego; existimo autem satius esse hanc materiam plane non