Thaddaei S.R.I. comitis de Trautmansdorf ... De tolerantia ecclesiastica et civili. Ad Iosephum 2. Augustum

51쪽

continuatio eiusdem argumenti . Sto iam aliis argumentis pergamUS OSten dere , quantum repugnet Ecclesiae Christi spiritui , ac constitutioni promiscua , de

qua loquimur , sectarum Communio . AC primo quidem ea est indoles, atque natura, is scopus praecipuus religionis christianae .ut charitatis vinculo omnium animos simul devinciat , & uniat , ut eodem veluti per membra permeante spiritu unum corpusessiciat, moveat, viviscet, ut una omnibus Sit menS , unum cor , anima una , ac ita unum omnes sint in Christo , sicut Christus , & Pater unum Sunt. Hanc animorum coniumstionem attulit Christus in terris ;cumque huic unioni obstent maXime pe versae hominum cupiditates , quibus h mana societas in diversa distrahitur , ac

secum ipsa pugnat, venit ipse ignem mit

tere Dissis ipso by Coos ι

52쪽

tere in terris, Voluitque, ut accenderetur, eoque omnes malae cupiditates consum rentur , ac ita una charitas regnaret in hominum animis, & per eam regnum suum

Christus sirmaret. Huic nobilissimo sinitota religio resertur. Hinc illud Augustini dictum: tota scriptura eo tendit , ut charitatem adstruat . ia culpet cupiditatem , eoque modo informet mores hominum . II. QUID autem huic sanctissimae animo rum coniumctioni, quae persectionem suam obtinebit in patria, magis adversatur, quam in rebus fidei sententiarum diversitas λ Id qui negat, ignoret necesse est, quam arctum Sit mentis Sc cordis commercium ac muta affectionum utriusque quasi actio & reactio. Quid notius in humani generis historia, quam Varietate opinionum discordias foveri, pacem vero unitate doctrinae ξ Quod maxime locum habere in religionis negotio, quod magis ac latius homines asscit, cum vetera, tum re centia monumenta testantur. Hinc nihil magis sacrae litterae inculcant quam unitatam si

Dissis ipso by Coos .

53쪽

silet: solliciti, ait Apostolus ad Ephes. 4., servate unitatem spiritus in vinculo pacis; unus Deus, una fides, unum baptisma. R gat idem fideles, vitent cane peius M angue varias ac discordes doctrinas. Rogo, ait ad Rom. cap. 26. , Vos fratres, ut observetis, eos qui dissensiones, Sc ossendicula praeter doctrinam, quam coluistis, faciunt, Se declinate ab illis. Ad Cor. I. r obsecro vos, se tres , ut id ipsum dicatis omnes, & non sint in vobis schismata . Atque ut alia praeteream , ad Hebraeos IJ., doctrinis , ait , variis Sc peregrinis nolite abduci. Intellexerat nimirum, cum doctrinae diversitate unitatem animorum componi non posse, atque ideo evacuari prorsus christianae religionis praecipuum finem , si in rebus fidei data sit cuique saeuitas sentiendi quod libitum fuerit. Aliam sane ab ea, quae est, naturam hominum fingat, oportet , qui haec simul conciliari posse opinatura III. HAC de caussa ea semper fuit chato. licae

54쪽

Iicae Ecclesiae consuetudo , ut eos in numerum suorum reponeret , qui universam Christi doctrinam colerent , eOS autem a

ceret , qui pertinaciter aliquod religionis dogma reiicerent . Hinc vetus Ecclesia e sacris expulit non modo Cerinthianos , Arianos , Sabellianos , aliosque , qui praecipua religionis capita in dubium vocarunt, sed etiam Novatianos , Catharos , alioSque omnes haereticos , qui qualemcumque ut ut minus praecipuum fidei articulum inficiari ausi sunt . Sciverat enim omnia in religione dissidia illud scindere vinculum unitatis , quo tota spectat Christi religio ;nec unquam admisit vanum illud novatorum perfugium , quo dicitur liberum esse cuique sentire pro ut vult in articulis minime necessariis . Nam praeterquam quod noverat ipsa servandum esse integrum fidei depositum sibi commissum , nec permittendum , ut ulla vel minima pars ei d trahatur , sibi quoque perspectum habebat hanc non esse sanciendi mutui inter chri C stianos

55쪽

stianos foederis rationem, sed potius ex eo principio longe maiores timendas esS inimicitias , ac contentiones . Nam vel in ipsis necessariis articulis desiniendis nullus erit litium finis . Nam quae huic videntux fundamenta Salutis , eiusmodi alteri non

sunt ; Sc inter praecipua fidei capita alius

plura , alius pauciora mysteria recenSet . Id in novatoribus perspicuum est . Siquidem Calvinianorum plerique ea putant eSs: sundamenta salutis , quae explicatis verbiῶa canonicis scriptoribus efferuntur , in caeteris vero , quae eX Perspicuis eorum Sen

tentiis veluti consectaria inseruntur , aut quidpiam habent obscuritatis , dicunt licere cuilibet sentire quod libet . Alii vero opinantur contineri symbolo quod vulgo dicitur Apostolorum , dogmata , quae Sine salutis discrimine negari non posSunt . Franciscus Buddeus loco sundamenti Chri-εIum ponit , atque ea Omnia ad salutem pertinere existimat , sine quibus comparari finis non potest , cuius caussa Christus

56쪽

gessit quaecumque operatus est . Arminiani denique numero paucissima complectuntur fidei dogmata necessario credenda , ea Scis licet , quae nitide in sacris litteris exprimuntur , adiecta Sanctione beatae immortalitatis adsuturae credentibus , vel misera post obitum vitae non credentibus . Ex quo intelligitur pro dignoscendis necessariis fidei capitibus aliam aliis regulam eSSe, ac diu certatum esse inter eos , quin hactenus omnium suffragio norma credendi sancita inveniatur. Quo perspicuum sit tantum esse , ut per illud effugium ratio habeatur conciliandae inter christianas sectas unionis , ut potius per illud aperta Sit ianua infinitis hominum litibus , ac contentionibus inextricabilibus . Ioitur novatorum

systema multum abest ab indole religionis christianae , eiusque Scopo , qui totuS , quemadmodum diximus , in eo est , ut una proposita omnibus credendi norma, ac prorsus adempta luxuriantibus ingeniis in rebus fidei euraeni opinandi licentia C a una

57쪽

una mens omnibus Sit , atque hinc unus in Deo omnium animus fiat ; quo tota spectat , iterum dico , christiana religio . IV. NEC quidpiam eorum cauSSamiuVat reponere, dissidium esse de religionis dogmatibus , quae intellectum , seu fidem respiciunt , non voluntatem , Seu moreS ac ideo nihil timendum esse pro Societate , cum in hanc nihil influant dogmata , ut aiunt, mere Speculativa . Nam primo no-Vatorum Systema de promiscua sectarum t communione latissime patet , neque ad solos fidei articulos coercetur ; neque ulla ratio , ob quam coerceatur, proferri Pintest . Communio sane exhibetur dissidentibus etiam in morum articulis maximae necessitatis . Quis ignorat Lutheranos de 'necessitate honorum operum male sensisse pΙd quod fluxit ex male sano de sola fide iustificante principio . Quis nescit Calvunistarum de perennitate , atque immutabilitate iustitiae sententiam totam veluti esundamentis ethicam christianam Subruere,

ut Dissilipso by Coos

58쪽

ut peculiari libro adversus ipsos oste dit Clar. Antonius Amaldus 3 Quis demum ignorat partim inepta ac ridicula , partim impia & blasphema Socinianorum commenta de Iesu Christo mediatore , de vi Sacramentorum , de peccato originali , de indole iustitiae christianae , de suturo impiorum statu , aliisque id genuS multis , quae

nemo negaverit eSSe praecipua morum primcipia , ac veluti bases totius ethicae christianae Atqui tamen his omnibus indiseriminatim communio exhibetur . Ergo eorum iudicio nihil obstat Ecclesiarum coinmunioni , nec dissidium quidem de praecipuis morum principiis . V. DEINDE novit Deus , quae pro hominum utilitate revelanda erant . Hinc

sine ipsius iniuria ea distinctio seri non potest , quasi nihil vel parum ad salutem conserant fidei dogmata . Quid enim , si

haec propius intellectum attingant , quam voluntatem y Exploratum sane est Volumtatem , eiusque assectiones formari iuxta

59쪽

normam , quam intellectus praestituit . Notum est Omnibus notiones intellectuales esse veluti facem, qua praelucente VoluntRS dirigitur, ac 'movetur, ex iisque constitui iudicium, ut aiunt, practicum, ac ita mores hominum informari. Hinc pro Varia PO-pulorum religione variam extitisse morum disciplinam historiis proditum est ; nec minus per eas exploratum , quantum influxum habuerint in societatis bonum pri cipia quaedam theoretica , quae Pure Spe- .

culativa videbantur . Adeo certum eSt morum disciplinam fidei respondere , ex eaquae deduci, veluti consectaria ex principiis, m rum praecepta . VI. HANC sane connexionem divinae providentiae oeconomia satis Ostendit. Nam vel ipsa fidei mysteria ad informandos mores Deus ordinavit . Sic religionis a Cana , quae intellectus creati aciem sugiunt , revelare Deus voluit , ut homo disceret superbiam mentis , quae superbia oculorum in sacris litteris dicitur , chritiana

60쪽

atiana humilitate compescere . Sic attributa Dei commendantur , ut inde patefiat obligatio , qua tenentur homines Deo exii, here cultum reverentiam . famulatum is Per verbi divini mysteria in terris patefacta hominum animi ad amorem erga Deum excitantur . Per altiora praedestinationis arcana , 8c divinae gratiae oecon miam salutaris timor incutitur , 8c homo salutem suam Operatur . Aperitur grande illud peccatum Protoparentis , Se ex eo transmissa ad posteros vulnera , ut cognita morbi caussa remedia suppeditentur, quibus

Sauciatus animus reparetur . Christus ipse religionis mysteriis usus est , cum morum regulas traderet. Nam quum mutuam an, morum coniunctionem inculcat , eam intimam unionem sub Oculos ponit , qua ipse,& Pater unum sunt ; quum ad sanctitatem fideles suos adhortatur , persectionem P tris sui , quam aemulentur , in exemplum adducit . Ut vanam rerum istarum sollia citudinem ex animis nostris avellat , divi-