C. Cornelii Taciti Opera quae exstant, integris Beati Rhenani, Fulvii Ursini, M. Antonii Mureti, Josiae Merceri, Justi Lipsii, Valentis Acidalii, Curtii Pichenae, Jani Gruteri, Hugonis Grotii, Joannis Freinshemii, Joannis Frederici Gronovii & selecti

발행: 1721년

분량: 742페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

341쪽

manus, deturbati ruinae modo praecipitantur. Et pars equitum aequioribus jugis est. 1cum, cina , nobilissimos Belgarum , in quis ducem Valentinum . cepit. Cerialis postero die coloniam Treverorum ingressus est, avido milite eruendae civitatis: Hane osse Crassici, hanc Tutoris patriam ; barum scelere clausti caesasque legiones. Quid tantum

Cremonam meruisis, quam e gremio Italia raptam, quia revius nodiιs moram vilioribus a tuleris s Stare in confinio Germania integram sedem, Polus exercituum CV ducum caedibus

ovantem. Redgeretur praeda in fiscum: ipsis sufficere ignes, σ rebellis colinia ruinas, quibus tot eastrorum excidia fensarentur. Cerialis metu in biniae, si licentia saevitia que imbuere militem crederetur, pressit iras. & parucre, 3 posito civili bello ad externa modelliores. Convertit inde animos accitarum e Mcdiomatricis legionum miserabilis aspictus. Stabant conscientia sagitii maestae, fixis in terram oculis. Nulla inter coeuntes exercitus consalutatio. neque solantibus hortantibusve responsa dabant, abditi per tentoria, & lucem ipsam VitanteS. nec perinde periculum aut metus, quam pudor ac dcdecus obstupefecerat: attonitis etiam victoribus, qui vocem precesque adhibere non ausi, lacrimis ac silentio veniam poscebant. donec Cerialis mulisceret animos, fato acta dictitans, F qua militum ducumque discordia, vel fraude hostium evenissent. . Prιmum illum stipendiorum s sacramenti diem haberent: priorum facinorum 3 neque imperatorem , neque se meminisse. Tunc recepti in eadem castra, & edictum per manipulos, ne quis in certaminejurgiove seditionem aut cladem commilitoni objectaret. Mox Treveros ac Lingonas ad concionem vocatos ita alloquitur. Neque ego unquam facundiam exercui; ct populi Romani virtutem armis affirmari. Sed quia apud vos verba plurimum valent, bonaque ac mala non 'o nasura, sed vocibus seditio oro aestia montur; huius pauca dgerere, qua profligato bello, utilius sit vobis audisse, quam nobis dixisse. Terram vestram ceterorumque Gallorum ingress sunt duces impervioresque Roma ni , nulla cupidine, sed majoribus vestris invocantibus. quos discordia usque ad exitium

futitabant. Q aecitι auxilio Germani, sociis pariter atque hostibus seruitutem imposuerant. Quot proeliis adversem Cimbros Teutonosque, quantis exercitutim nostrorum laboribus, quoave eventu Germanica bella tractaverimus. saris clarum. Nec ideo Rhenum inferimus, MLatiam tueremur e sed ne quis alius Ariovistus regno Galliarum porιreiur. An vos cariores

nnn male. Sic Ann. Σ. c. p . ut viaura in manus. adest sentiebat . ur apud malum se quondam iactave Pichena. rit: usque a ue certe animum meum probastis Ur vul

i R. de e/ tradam ia si cum J Posset etiam legi, tum. Liberius certe Caligula apud eundem c. 29. Mala retur praua in fiseum. Nam volumen Matthiae Salinorius. regis habet, reaceretur. Rhenanus. Ex litor. redi. 3 Po'. eiciali Mil. J Est in vol. Matilliae Corvini. νιur nata in Acum. Vudo, redigerat prauam. Piri sito estitiam bello. Rhenanus. Hor. Misum. Piche-chena. na. Vide ad cap. 4. Iae. Gromovius.1 Cerialii metu infamia i Vulgati, Cerialis a me. 4 iocem prec63ue adhibere J Indecorum hoe eis. Mihi vox aliqua excidisse videtur, de alternasIel& inconveniens. ut viriores lacrimis litem loque caulias. ut solet. Tacitus: Cerialis emptus an me. veniam xl: is petierint. Nee scripsit aut senti: hoetu infamia sive,orariis c timentia, an metu. Li plius. Tacitus, sed contra de ipsis legionibus dedititiis. νialii a m/ιω infamiaJ Proba haec sunt nec Ta- Itaque unam litterulam addo saltem , quae sensum cito insolentia. lib. I 6. ann. PliriJua Vestini quoqu/lplane mutet in divertum. legoque quia, non qui. consulis atra intentum vovisse Pioonem erodiderant, Muretus qui ipsum deletum ibat: quod ad senium

ne a libertate moveretur. In Agrie. Cum denotandulaeque honum, ad sermonis textum minus. Et sa

tis hominum palloribus sus orat salus ille tultus, ericilius est unam litterulam periisIe quam tres omnise

ruire , a qua se contra pudorem muniebat. Nempe'no temere natas. Acidalius.

quo rubore semper coloratus , nunquam dignolci s Sue mihium ducum uel Ex Florent. sic resti poterat, an eum aliquid puderet. immanem bel- tui . Vulgo. diacumis. Pichena. luam. qui n lutominus verecundiam sibi vendica- 6 Primum illarum styemsorum J Scripsi, primum bat, Sueton. c. I S. Commemiara se verecunia oris illum recorum Rhenanus.

342쪽

HISTORIAR. LIB. IV. 339

ciuili Batavisque s Transrhenanis gentibus creditis, quam mjoribus eorum patres a νιque vestri fueram 8 Eadem semper causa Germanis transcendendi in Gallias, libido atque a ritia, ct mutanda fessis amore ut retictis paludibus 9 solitudinibvssuis, fecundi mum Messelum, vosque ipsos pinderent. Ceterum libertas, Ur speciosa nomιna praetexuntur. nec quio quam a besem servitium, in dominationem sibι concupivit, ut non eadem ista vocabula usurparet. Regna bellaque per Gallias semper fuere, donec in nostrumjus concederetis. Nos quam-7

neque quies gemium fine armis; neque arma sine δ' iis; neque stipendia sine tributis haberi queunt. Cetera in communi sita sunt. I flerumque legionibus nostris praesidetis o ipsi has atiasque provincias regitis. Nihil separatum, clausumve. Et 3 laudatorum principum Uus ex aequo, quamvis procul agentibus: saevi proximis ingruunt, ε quomodo feralitviem,

aut nimios imbres, m cetera natura mala, isa luxum, vel avaritiam dominautium tolera. te. Vitia erunt, donec hstmines: sed neque haec continua, ct meliorum interventu pensanis tur. nisi forte Tutore in Classco regnantibus, moderatius imperium speratis: aut minoribus quam nunc tributis 1 parabuntur exercitus, quibus Germans Bruannsque arceamur. Nam

put quod dii prohibeant) Romanis, si quid aliud quam bella omnium inter se gentium

exsistent' octinoentorum annorum fortuna disciplinaque compages hac coaluit: qua convelisti sine exuio convellentium non potest. Sed vobis maximum discrimen, pencs quos aurum ct opes, Praecipua bellorum caussae. Proinde pacem ct urbem, quam victa victaresque eodem jure obtinemus, amare, colite. Moneant vos utriusque fortuna do menta, ne contuma clam cum pernicie, quam obsequium eum securitate maliιis. Tali oratione graviora meo tuentis composuit, erexitque. Tenebantur victore exercitu Treveri, cum Civilis Is

& Classicus misere epistolas ad Cerialem, quarum haec sententia fuit: Vespasianum,

7 quamquam nuntios occultarem, excessisse vita. Urbem atque Italiam, interno bello cono 2 ' sumptam. I Na qui ruam alimum servisitamJ Nos, nec θ is l

euam alien. Lor. Rhenanus.

χ Id solam mobi, ad dimusJ V. C. habet, adjici- lmus . sed placeret . adimimus. Ursnus. Suaviushoe adulaemia, . quam bonus Fulvius putavit. Signiscat enim interdum quae Menander vocat im- 9 να κακώ, ut sit, oneris imposuimus, durius in lvos statuimus. ut Maroni rararis vidita Itino. Vi de ad Senecae Herculem Furentem vers. Ἀ37. Gro-

3 Laudaιω- νωπι-l Aerita gnomer uuam non abest quin callide ahductam Sallustio credam , lin oratione Sullae ad Boectum t Tba mero nulla amaeisia oppoνιώniιν nostia i 1νimiam quod proeυι absimus, in qua ofnsa misimum , gratiamus. Lapsus. 4 Quomodo φνilitatam ' Pulchrum documentum in mala publica & ad ea sortiter sustinenda. Seneca praeiverat, De Constantia sapientis cap. I x. Omnia harua be parisur. ωι hiemis rigorem, crinIemperan iam rati , tis srvores morbo qua, in euera forIeaeeiAntia. At Dio Cassius Ciceronem ita loqui sa-cit, ubi Amnes iam suadet, post caedem Caesaris:

men se existimantes, oblιυioni tradire. Plane gemina sunt, & aut ab inventione et aut imitatione. LAs parabantur exinim J Castig. parabunIur. Riae

dem proavi viderunt: N nos videmus, ridebimus-uue, quamdiu secta in tot dominos Europa non audiet unius Autigae habenas. Plutarchus agitur vere. Imperium Romanum, vetat anchoram esse teriplit fluctuanti mundo. Et nonne tum 'fit noster dumpsit. Ille ne ad Caesarem

Quis a s morbo jam avi Iato huic Imperio secus acci due cui dubium est, quin ter oriam terra m vastDe a. bella. cades orianιών ' Lipsius. I Quanquam nutum occultarenι Castigationibus pareenenm erat. Nuntius enim aliquando pro re. quae nuntiatur. Catullus in Amum : metuebam i lia vi ba . Iubito adsertur numius harrabiis. Plin. lib. s. ep. c. Nuntialum mihi T. Fannium A. irasse. qui nuntius avi ma doloreo fuit. Noster. ra, risum in Tineris testarum mutus are trit Verum quinam sumisti. qui famam occisi Vel pasiani supprimere dicuntur lidem, quos Civilis &Classicus appellant vana π sna viribus nomina dii. mirum Domitianus ac Mucianus , quibus ad astin. itur ut facile ad imponendum: solitum est enimis qui in imperium bon suum sese intrudunt. En

343쪽

3lo C. CORNELII TACI ΤΙ

sumptam. 3 Muciani ac Domitiani Vona ct sine πιribus nomina. Si Cerialis imperiam Galliarum velit, ipsos snibus civitatum suomm contentos: F ρωlium mallet, ne id auidem

isistiere. Ad ea Cerialis Civili dc Classico nihil. cum qui attulerat ipsas epistolas ad Domitianum misit. Hostes divisis copiis advenere undique. Plerique culpabant Cerialem passum jungi, Quos discretos intercipere licuisscti Romanus exercitus cais

stra fossa valloque circumdedit: quis temere antea in ut is consederat. Apud Germa disnos diversis sententiis certabatur. QVilis V riendas Transrhenanorum gentes, quarum errore fracta populi Romani viret obtererentur. Gallos quid aliud quam praedam mctor, H, y ct tamen quod roboris sit, Festat, secum potum, aut voto stare. Tutor euritatione crescere rem Romanam assirmabat, coe-tιbus undigue exercitibus. Transistiam e Britannia letionem e accitas ex Hisfanis: MUentare ex Italiae me subisum militem, sed veterem expertumque belli. Nam Germanst , qui ob i is sperentur, non ruberι, non regi, sed cuncta ex tibidine agere. Pec niamqMe, ac dona, quis sotis corrumpantur, majora apud RomanoM, ct ε nemιnem adeo in sermo prossum , ut non idem pretium qMetis Damperieulι malit. quodsistatim congrediantur, nμιωβ esse Ceriali, nisi Z ex reliquus Germanici exercitus legiones, foederibus Galliar- ου Elas. Idque ipsum , quod inconditam nuper Valentini manum contra spem suam fuderim, alimentum itiis ducique temeritatis Ansuros rursus, venturosque 3n manus, non imperitι ado centula verba in contione quam ferrum s arma, meditantu, sed Gril Cruspicie quos uti aspexerant, rediiseram in animos formιdinem, fugam, famemque, ac totiens captis precariam visam neque Treveros, aut Lingonas benevolento a contineri et resumptinos arma, ubι metus abscesserit

Diremit consiliorum diversitatem, approbata Tutoris sentcntia Classicus, statimque exscquuntur. Media acies Vbiis Lingonibusque data: dextro cornu cohortes Bit vorum; sinistro Bructeri Tencteatique. pars montibus; alii ' viam inter Mosellamque

nanus.

6 Nemin/m adis in arma promptum J Vox haec polirema commodius sequitur, iniuro corpore promitus inreν s.la , quum in re praesenti versatur & t lena se gerit . quam hoe loco . ubi de proclivitate impulsu mentis insito agitur. & ubi in Ms. Medicco reperi pronum . quod ex scedis meis etiam placuit Itychio plane ut admitteret; quod ipse nequaquam dei rei'avi. Iae. Granotius.7 Ex reliriuis G. mani Martium ' Reposui, Gemmanici exercitus. Rhenanus. Id quigem ex MS. Mediceo non signavi, in idcircti & Rhenanus non ex codice sudenti. sed suo impetu proserati sed illiescribebatur a riliquiis. Jae. Gronovius. 8 Imperitia mili iam sed adissentuli J Duas voces mitisumsd, exemimus . ut legatur, non imperilia

9 viam inire Mosellumque sumo J Tacitus debuisset, exemplo historicorum, quos habemus probates,

gatam lect onem sperno. Sed nec Liptio nec Sa. inelio allentiori ille ex Farnes legit nunitio hienuAlios . interpretatur pro ipsa re quae mmriatur 3e verbum . ocetitiarens, ad Domitianum & Mucianum reserti ligo censeo litterarum . quas Civilis Classiciisque ad Cenalem scripserunt, sensum D sie: Certiores se de Vespasiani obitu factos, quamquam Cerialis 3e alii Romam duces, oecultaretirnuntios . seu labellarios, qui id lignificatum Roma

venerunt. Athena.

I Mullaxi er D miliani vina o sne &cJ Nimis rivolum est in Flor. legi . Matiani ae Damiιiani tamen propter copulam sequentem, elegantius vi

344쪽

que flumen 3 tam improvis asiluere, ut in cubiculo ac lectulo Cerialis neque enim noctem in castris egerat) pugnari s mul vincique suos audierit, increpans pavorem nuntiantium, donec univeria clades in oculis suit. Perrupta legionum castra, fusi equites: medius Mosellae pons, qui ulteriora coloniae annectit, ab hostibus insessus. Cerialis turbidis rebus intrepidus, & fugientes manu retrahens, inlccto corpore promptus inter tela, felici temeritate, & sortissimi cujusque accursu, reciperatum

pontem lecta manu firmavit. Mox in castra reversus, palantes captarum apud N vesum Bonnamque legionum manipulos, & rarum apud signa militem, ac prope ciriscumventas aquilas videt. Incensus ira, Non Flaccum, inquit, non ' Iam deseritiis. uis hie prod tiο. neque ista 3 excusandum habeo , quam quod mos Gai ici stariis

4 oblitos p. adixeram, memoriam Romam facramenti temere creatui. An numeralor missis Q Herenniis, ut omnes legati vestra, arit mihium manibus, aut hostium ceciuerint.

acie duram. venienι Iegiones, quae neque me inutium, neque vos impunιtos patiantur. Ue. 78

ra erant. & a tribunis pi sectisque eadem ingerebantur. Consistunt per cohortes, dc manipulos; neque enim poterat patescere acies cssu se hoste, & impcdientibus tentoriis sarcinisque, cum intra vallum pugnaretur. si Tutor, & Classicus, & Civilis, suis

halissimos . hie se exactiorem praestitisse chorogra.

phum, atque illius praelii locum accuratius deicit. psisse . quae fluvii pars Romanis castris teneretur,& quae ratio litus quoad urbem. Nunc ut ea defunctus descriptione est si rem rite excussam eoncipio) non modo nobis intelleeiu difficilem reddit, sed & iis quibus ista seripsit. nisi putemus. Romae tum viventibus viam fuisse notistimam , de qua agit, aliaque minutiora . quae Treverorum spectant sitim . ut ad plenam cognitionem nihil deesset. Adde , quod . urelinque mutetur loci situs in promptu sit ex textu se constituto controversias movere non ita sacile enodandas. Saυ hias. I Tum improtis aflueret Sullinent ita vulgo ede. e. tanquam magis placiturum . quam quod ex hi- it Beroaldus improvis . & quidem ex MS. Me. dieeo , ex quo id notavi, tanquam Tacitus piae. Odenii voci pari etiam aliquid indulgendum censuisset: eerte ut ita in neutro plurali comprehenderet totam partitione--Forfiran & aliquid am plius hie latet, quum in M s. illo, quo dixi, legatur T stiriqua pars montibus arti alii viam die. Iae.

Excusandum habu J Alias, accusandum. Fer

retius.

ruptam. aut superfuere vides. Rodolphus pro ea te isse videtur , obluos . proximam memoriam. In Florentino est, temere,. pro, Ianere. Quo leni ducta. haec concinno: Autos, rediise in memoriam Rus ramara eradadi. Et collineavi, atque attigi. Li sius. Quod vi, Galilai federis oli ιιι 'adixerimi Malim pracita, propier kripturam cod. Bud. Rhenanas. Video neque confructionem in hac lectione eon. stare . neque ullum sensum , sed eum N antea lo eus haud minus eorruptus esset . placuit saltem reis littuere juxta Florent. remera eria di, pro eo quod in vulgatis legebatur, tincta eradidit Cujus adverbii indicio emendationem excogitavi, fortasse auctoris sententiae non alienam : quod M, GaIIaifueriris

utitos, er retinere memoriam Romanι saeramenti, te

mera ereiadi. Pichena. Latet ulcus aliquod . nam Rom. edit. non agnoscit ullam literam vocis, tam . νa. quam tamen naud facile eiecerim; sed secutua cod. Florent. auctoritatem tentaverimi quod υ. G. fata. oll. produxisse mam. Dcr. t/m re eνedia . G tute rus. Veniebat sub acumen stili: quod io, Gaulai farideris Ar/tos reperiis m/merium Romani Iacramenii te mi/e crediai. Jussinus lib. 3 s. trioris Iaeramensi religionem noui re is superbia praserotis, Suetonius Clam

cit, intelligit reverentiam. Gronavitis. Quod si ex copia placet eligere, vide an non & locum suum hoc tueatur: qcium quod vos Gallisi ed/ris obliso pra- is tot memoriam Romani saeramenti renara eradia . Inister duas laudationes egregias . si verae fuissent . inici potnit hoc noti stimum adverbium , non secusae pro sertur inter fragmenta Titinnii, paula mea. amabo. pol sti ad uuam adduo prosint. Jae. Gr

nova us.

s Ite, nux Ilaie V oasiano J Similis invidiae re tum suis militibus jam fugientibus Sulla inlicit. Si

qtiis vos, mitiles, rogat ινιι, ubi Sullam Imperatorem lsrum rariquerisis, respondara . Apud Orchomenum pugnansem. Atque ille hae increpatione rem laben

345쪽

3 et C. CORNELII TACITI

suis quisque locis pugnam ciebant: Gallos pro libertate, Batavos pro gloria, Germa

nos ad praedam instigantes. Et cuncta pro hostibus erant. donec legio unaetvice sima, patentiore quam ceterae spatio conglobata, sustinuit ruentes; mox impulit. Nec sine ope divina, mutatis repente animis, terga victores vertere. Ipsi territos se

cohortium aspectu serebant, quae primo impetu dis ectae, summis rursus jugis com gregabantur, ac speciem novi auxilii secerant. Sed obstitit vincentibus pravum inter ipsos certamen. hoste omisso spolia conlectandi. Cerialis ut incuria prope rem amixit. ita constantia restituit. secutusque fortunam, castra hollium eodem die capit --exscinditque. Nec in longum quies militi data. Orabant auxilium Agrippinenses; offerebantque uxorem ac sororem Civilis, dc filiam Classici, relicta sibi pignora societatis. Atque interim dispersos in domibus Germanos trucidaverant. Unde meistus & justae preces invocantium, antequam hostes reparatis viribus ad spem, vel ad ultionem accingerentur. Namque & Civilis illuc intenderat, non invalidus, 3 flagrantissima cohortium suarum integrar quae eX Chaucis Frisiisque composita, o Tolbiaei, in finibus Agrippinensium agebat. Sed tristis nuntius avertit, deletam cohortem dolo Agrininensium: qui largis epulis vinoque sopitos Germanos, clausis soribus, igne injecto, cremavere. Simul Cerialis propero agmine subvenit. Circumsteterat Civilem & alius metus, ne quanadecima legio adjuncta Britannica classe, amictaret

Batavos, qua oceano ambiuntur. Sed legionem terrestri itinere Fabius Prisicus legatus in Nervios Tungrosque duxit. eaeque civitatos in deditionem acceptae. classem ultro Caninefates aggressi sunt: majorque pars navium depressa, aut capta. Et Nero viorum multitudinem sponte commotam , ut pro Romanis bellum capesserct, iidem Caniar titio unaetvicesimaJ Male vulgo, urio vicesima ponunt. Eadem de Chaueis dicenda sunt: qui inprima, nam ut Mercerus ad lib. r. inll. monuit,lter auxilia Civilis. Ibid. Civili Chaucorum aiaxilia nunquam apud Tacitum, vixque apud alios vete ave ura, qui per se gens magna & valida. de mori- res aicitur letis docima tortia. iacima quarιa, iacimalbus Germ. I 6. Doctiss. autem vir legit. Flagranis quinta, &e. sed urtia decima, quarta decima. quiu- rasma cob. s. i. manente, a Chaucis. Nonne invali ea decima. semper minoti numero praeposito. Hic dum Civilem facimus cum una tantum cohorte vim. in MS. legitur, legio xx r. Erravit librarius qui scri-lque C lis iuue munderal non invali 1. &e. At psit . vicesima prima, cum tinaetiuesima . scriberet ictus fuit, non inficior. verum non profligatus. debuisset. Idem error alibi irrepsit Piciana. Sed obflisu vincentibus pravum inter Im terramen hosia a Res agrixiri Nos, rem Ulixit. Rhenanus. omisso spolia conseelandi. Sit ergo manu imura. plus 3 Interra, σὲ Chaucul Romanus codex. 8e edi- una cohorte. Virg. I. AEn. mlerum paenas expeni.

tiones aliaet intaera manu . re . Chaucis. Legam, mus omnes Vel Pria-o miseranda manωι. Salinerius.

integra marinate, . avicis. Florentinus porro. M DILectici Taciti lenissime Ee percommode se proce- iuraη--: si plene, facias cum Pichena, integra,ldit: non iuvati a granissima cosi ritum seuarum inqua. l. ipsius. tur ex Chaucis Fribi qua ramosita. Tolbiaci Flagrantisma tabortium suarum int/era manu, eri infimbus Agrippinensium arebat. Nam quidquid scim

δ Chauci J Ablativum manu delevi. Expone, Non pserit Pichena. iple vidi in MS. Mediceo legi ini

inυalitas fuerantissima cohortiam suarum, id cli. quae grach tar ex Cauchis, prout etiam publicavit Ry inter cohortes ardentissima erat, integra. subaudit klus. Iae. Grandit ius.

exutora. Rhenanus. Duxit me ad hanc lectionem. 4 2Gisiaci J Farnec Colbiaci. in itineratio Ani flagranti sima cohortium suarum interra, qua ex Ctau-anini, Tobiata. Lipsius. eis Frisiisque eomposita . Tolbiaci. Florentinus , qui Galbiaci in DidiusJ Nos, Tolliati. Quidam Tol. habet . integraque. Vulgo enim dc corrupte, &Jb cum appellant, ut Antoninus in itinerario, &consula: Harrantissima cin. f. mustra, e e . .Jalii. Paulo post, Turingo 3M. Nos. Tungro uri composiva. Πιῶ ei. Pichena. Quid non mete dic-lRhenanus. Dicitur in Antonini Itinerario, Torbia. tum Chaucorum & Frisiorum multi evasere eum cum virus Superiram e ubi in Longotii libro telleCivili, quos ante propriis euneis compositos. nunc docti si Surita. Superaurum, quos tamen ego Sisis

numero minuto in unum miscuit , disponebanti mos, qui suerint, ignoro. Et fortasse legendumeni in harbari quasque gentes separatim lib. 3. histor. fuerit ibi Tolbiacum vicus Guvmorum. Tacit. histor. I6. Cam,am, F istos, Batavos propriiι cumiι com lib. s. Baiari, Guumque. Non procul Noveso

346쪽

Caninefates sudere. Classicus quoque adversus equites Novesium a Cerletle praemissos, secundum proelium fecit. suae modica, sed crebra damna, famam victoriae nuper partae lacerabant. Iisdem diebus Mucianus Vitellii filium intersci jubet: man. 8ο1uram discordiam obtendens, ni lemina belli restinxisset. Neque Antonium Primum adsciri inter comites 1 Domitiano passus est; favore militum anxius, dc superbia viori, aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis. Prosectus ad Ucspasianum Anatonius . ut non pro spe sua eXcipitur, ita neque averso imperatoris animo. Trali hatur in diversa. hinc meritis Antonii, cujus ductu confectum haud dubie bellum

erat; inde Muciani epistolis: simul ceteri, ut infestum tumidumque inlcctabantur,adjunctis prioris vitae criminibus. neque ipse deerat arrogantia vocare ostensas, nimius

commemorandis quae meruisset. Abos ut imbelles, Caecinam ut captivum ac dedisicium

increpat. Unde paulatim levior viliorque haberi, manente tamen in speciem amicitia. Per eos menses, quibus Vespasianus Alexandriae 3 stat s aestivis flatibus dies, si di certa maris opperiebatur, multa miracula evenere, ε quis coelestis favor dc quae dam in Vespasianum inclinatio numinum ostenderetur. Ex plebe Alexandrina qui

dam ν oculorum tabe notinue genua ejus advolvitur, remedium Gotatu exposcens ge

mitu , si monitu Serapidis dei, quem dedita superstitionibus gens ante alios colit. pre

cabaturque principem , ut genas σ oculo rum orbes dignaretur respergere oris excremento. Alius 7 manum aeger, eodem deo auctore, ut pede ac vestigio Caesaris calcaretur, ora.

bat.& Gelduba ab suisse, proximos autem Agrippinen- ctiss. Liplio, F ιε'rum Ititibus 8e tempestati anni bus constat. Iuliacenses esse hodie Dinaeus Ni he-IR regionum rationi prorsus contrarium . quum nanus opinantur. Tolbiacum vero nomen hodie- Etesim navisantibus ex Italia in AEgyptum propitiique refert. Glpich. Ciareus. sint, ex AEgypto in Italiam contrarii. Taeitust Fatiora milium anxius est Verbum es erasi- supra, Caesar, alii. Quod bene monuit eruditissimus. Rhenanus. & exactis. Savilitis. Me cera. s. Ego fidenter prox Arrogantia vocare ostensas I Scribemulae proυ iamvis, saltem Etesiis, minore mutatione pene nuleare. an pro hoc illud capiemus. Acida s. la audeo mutare. Etem fatus, ut Lucret. lib. 6. 3 Statos assiva salibus dies cir certa maris oneriosi Anni tempor. eo. quo Etesia fabra seruntur. Dubium

Cινιa maris erant a quinto decimo aut septimo Nimihi tamen de ignotum . cur Vespasianus De Muigesimo M i sutrumque enim habet Vegetius i. Alexandriae nunc oppetiatur. Festinabat ipse iu4, 39.ὶ usque ad quartum decimum Septembris.lltaliam traiismittere quam primum: at hae Italiam Α quarto decimo Septembris usque ad undeci-iadnavigaturis non propitiae, sed adversae. Acidamum Novembris naυigatio, sed incerta ab undeci-tirus. mo Novembris usque ad decimum Martii maria i 4 ε ruis e caesis favori Vol. regium non habet . iam clausa di de ab illo decimo Martii maria clausa: & ab l lis est. dieripli. ceti Misa --. Rnen. illo tempore usque ad quintum decimum Mali Na-l x oratorum tabe notus J Spartianus in Hadr. Uinatio periistitis. Ut latis appareat Uespasianuin i scribit ipsum Hadrianum caecae mulieri visum re- non solvisse, tu si Majo extremo. Ioseph. 4. αλων. stituisse. Et quidem Pannonius natus caeeus fe-41. μέν τει t-ὶ su- Pωμανα :μηνεlbricitantem Hadrianum contigit, quo laeto &σῶ U.μιν iaiάγιτ i. Vespasianus Roma Hadrianum labris reliquit. & caecus visum reci-pres,dius es extrama hiema. Quod ante vir doetuslpit. Pymus Epirotarum rex simul atque splen pro flatos assiis Latim dies, legit. stator Eisa malicos pede presserat, morbus decedebat. erat in latibus dira . allucinatur. Etesiarum enim natus iplius pede pollex divina iacultate praepotens. qui isti navigatio adversos habet χ. hist: dc Caesar. 3. c. poil ipsus obitum neque igni absumi potuit, ne-ao. de hela. civ. Ipse notassario Fusii tenebatur. quisque aetate contabuit. Franci Reges saliva tantum Atiae d=ia nazi amibus Iunι ad Uissimi venti. Silpollice in decussem alitia struinis medentur. exlpeetasset, donec destλrent, quod fit extremo panus. Augusto, incidisset in tempus incerta navi attonii ut 6 Monitu Serapidis De J Vulgo, Sarapidii. Emen. incertissima domum procul dubio venisset. Sacilius. davi Flor. de Ven. auctoribus, immo Tacito ipso. Reelei nam stati dies aestivus statibus iidem; qui-lqui in serius ait: μιrat istic saecllum Servia. o Misbus certa navigatio a Ma o ad Septembrem : deipue Udι antiquitus sacratum. Tichena.

qua Vesetius Apuleius, alii. At quod visum d Manu agirJ Ab hoc stetit Dio, sed in divella. ' parte

347쪽

3 4. C. CORNELII TACIT 1

bat. Uespasianus primo irridere, aspernari : atque illis inflantibus, modo famam vanitatis metuere, modo obsecratione ipsorum, & vocibus adulantium in spem indu ei. postremo aelli mari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas, ope humana su perabiles forent. Medici varie disserere ; Huic non exesam νιm luminis, ct redit jam si pelleremur obstantiae illi elamos in fravum ortus, si salubris vis adb, beatur, ρομθ integrari. Id fortasse cordi deii , ct divino ministerιo Frincipem electum. denique 3 patratι remedii gloriamfene1 Caes rem , irriti turibrium penes miseros fore. Igitur Uespa

sanus cuncta fortunae suae patere ratus, nec quidquam ultra incredibile, laeto ipse vultu, ε erecta quae astabat multitudine, iusia cxsequitur. Statim conversa ad usum manus, ac caeco reluxit dies. Utrumque qui interfuere nunc quoque memorant. 8, postquam 3 nullum mendacio pretium. Altior inde Vespasiano si cupido adeundi secram sedem, ut super rebus imperii Consuleret. Arceri templo cunctos iubet. at que ingressus, intentusque numini , respeXit pone tergum c primoribus AEgyptiorum nomine Basiliden; quem procul AleXandria plurium dierum itinere, & aegro corpore detineri haud ignorabat. Percunctatur sacerdotes, num illo die . Minides temptam inisset' percunctatur obvios, num in urbe visus ι' denique millis equitibus explorat, illo temporis momento octoginta millibus passuum abfuisse. Tunc divi-S; nam speciem, & vim responsi ' ex nomine Basitidis, intcrpretatus est. to Origo 'dei nondum nos his auctoribus celebrata. AEgyptiorum antii lites sic memorant: Pιa

parte est Tranquillus Uesp. 7. Hetranius. Alius mania aereJ Ab hoc stetit Dio, sed in diversa parte est Tranquillus Vespas T. Hem. Hoeipsum gestiverunr etiam notare Savilius & Ryc. kius: sed hie insuper ex scedis meu testatur in Flor. eod. legi manum, quod non erat eripiendum ulterius editionibus Taciti, qui Graecismum illum jam supra amavit, ut potuit Is .ann. 64. Iac. Gro-

I Elapso in pravum artuJ Castigavi , elapsio, intravum artus. Nox pos imograre , subaudi salu-

Drem vim. Rhenanus.

2 Issonas cordi dAJ Id est, ut ii sanentur. Pι

3 Pisaesi remedii floriamJ Liber Manustr. habet.

parari remedii. Fortassis legendum. patrati. Sic lib. seq. Nee omnia patranssi fiducia. Rhenanus. 4 Frena qua allabatJ Malim a reua. Apuleius x. Miles. s. a prasimum ad miraculum tantiam cer. ιMim arrexit. Pricaeutis Nullum Ondatio pretiumJ Quis autem gratuito mendax sit - eum sint ρηι mia fas Nulla, ratam vibet νιμι haiare fi .m, ait Ovidius. zissius. 6 Cupido ad undi sacram se imJ Ipsius nempe Serapidis templum. Pithena. Respexit pons tertum e primoribusJ In lib. manuscr. non est praepositio. Rhenanus.

E primoribus PMyptiorum Basilido Firmat hoe valde viri eximii conjeoturam Laevini Torrentia, in Suetonii Vespasiano: Basili δει liberius obruisse ei visui est. Quo moto libertus, si sacerdos li, quod hie dicitur, Ost primoribus aeuitiorum' Bene igitur Iema ille magnus amicus noster Basili δει obtulisse, deleta

voce liberaui, perperam Insareta. Lipsius.

8 Basilido, J Putant quidem sacerdotem esse in

monte Carmelo. cujus mentio. 1. hist. sed obstant quae pene conciliationem fugiunt. Savilius. 0 Ex nomine Fastidis J Deducto a βασιλεk. Sa- vilius. Hoc est . futurum se regem . quia Basilidem viderat. nam βασιλ- Graecis rex Al. Fora tua. Is enim mos erat veterum, ut quoties aliquid ex sententia proveniret. se omen accipere dic rent, ut hic Vespasianus ex nomine Basilidis futurum se regem conjectavit. Roma a Gallis capta. cum Romani Veios migrare vellent, centurio ex elamavit. signiser. statue signum: hic optime morbis mus , qua voce audita. Senatus se accipere omen dixit. L. Paulus, cui hellum a Senain adversus Persen decretum domum rediens eum filiam parvulam titillem videret . eam interrogavit. cur tristis estet. Tum illa respondit, Periam mortinain:

erat enim catella, quam puella habebat in deliciis. Atque pater se omen accipere dixit. Alexander T, rum oppugnans, cum nihil proficcret . quieti sedodit. in somitiis visus satyrum persequi, quem

tandem comprehendit. excitatus. Iem ad conj

ctores retulit, qui victoriam sunt ex ipsius Satyri nomine polliciti. σοῦ τον, id est . tua est Tyrus. Sexcenta alia possunt afferri, quibus supersedeo.

io Orita ritJ De Serapidis origine & cultu variis

produntur vacia: quae omnia ex varrone, Diodoro . Plutarcho , Macrobio , Eusebio . Augullino . Suida . Eustathio & aliis observata retulit diligentiis. seripior Lilius. Histor. deorum, syntagmate 6. . raramus. Haec de Plutarcho memorata lib. de

Iside

348쪽

timaa regi, qui Macedon- yrimus MDI'3 Fra firmavit, cum Alexandriae recens con dita maenιa, templaque s religiones adderet 3 oblatum per quietem decore eximio, ct --jore quam humana specie juvenem, quι moneret, ut fidissimis amicorum in Pontum misia sis, emgiem suam acciret: laetum id regno, magnamque di inclitam sedem fore quae excepisset. fimat vfum eumdem ju nem νn caelum igne plurimo attoIli. Ptolemaeus

omine & miraculo excitus, sacerdotibus AEgyptiorum, quibus mos talia intelligere, nocturnos visus aperit. Atque illis Ponti & externorum parum gnaris, Timotheum Atheniensem e gente Eumolpidarum, quem ut antistitem caerimoniarum Eleusi exciverat , quaenam illa superflιινο, q'od numen interrogat. Timotheus quaesitis qui in Pontum meassent, cognoscit urbem illic Sinopen, nec procul templum vetere inater accolas fama Jovis Ditis. Namaue di 3 muliebrem emgiem a sinere, quam ple rique Proserpinam vocent. Sed Ptolemaeus, ut sunt ingenia regum, pronus ad seris nil dinem; ubi siccuritas rediit, voluptatum citiam religionum appetens, negligere paulatim aliasque ad curas animum vertere: donec eagem species terribilior jam di inmmior, exitium ipsi reanoque denuntiaret, ni jussa latrarentur. Tum legatos dc do.

na Scydrothemidi regi cis tunc Sinopensibus imperitabat in expediri jubet , praece

pitque navigaturis, ut Pythium Apollinem adeant. Illis mare secundum : Sors ora culi haud ambigua : Irent, smulacrumque patris fui reveherent, sororis relinquerent. Ut Sinopen venere, munera, preces, mandata regis sui Scydrothemidi allegant. Qui 8 diversus animi, modo numen pavescere , modo minis adversantis populi terreri, stem donis promissisque legatorum flectebatur. Atque interim triennio exacto, Pt lemaeus non iludium, non preces omittere. Dignitatem legatorum, numcrum n vitam, auri pondus augebat. Tum minax facies Scydrothemidi offertur, ne destina ta deo ultra moraretur. Cunctantem varia pernicies, morbique & mani sella caelestium ira, graviorque in dies fatigabat. Advocata concione, I ssa numinu, suos Ptolema que visus, Ingruentia mala CX ponit. Uulgus adversari regem, invidere AEgypto . sibi metuere, templumque circumsidere. 7 Major hinc Lama tradidit, deum ipsum appulsas mora navis Donte conscendisse. Mirum inde dictu . tertio die tantum maris emensi, Alexandriam appelluntur. Templum pro magnitudine urbis exstructum

loco, cui nonacia Rhacotis. suerat illic sacellum, ' Serapidi atque Isidi antiquitus

sacratun . Iside δ: Osri.'e . paucis mutatis. N IEustathio in legi Florentiae. Certe nihil cogit haec duo verba

commem. ad Dionysum hisce apud Tacitum prO- poni in praetenti. Iac. Gronavim. piora narranti. Metilius. s Vulgus adier ara revmi Mutetus mallet. avo

et Antistit in eoimeniarum Εἰ si excistrat J Ta-ssari. At nihil magis proprium. ad mari, pro reis citum scripti ite puto Euinis. Vide quae ad Sene iniri. vel obsistere. Pichena. cas. Gron υἰαι. Certe in unico MS. legitur manife- 6 Sibi mu-rat Metuebant scit. ne si patrius Deus ste ΓυUim , quod cistuc d:rigit, ut cogitavit quo-lilline aveheretur, sibi adversa omnia succederent.

x fuasutis qui in pomum me seni J Castigavi, T Maior bine fama rearia./J Id est majus mira

quasi iis . vi Sce. Mox nos, Sinopen. Rhenanus. culum fama narratur. Id m.

Rhenanus. Quod miror admissum fuisse ab Piche- 9 Serapiri atqu. Isidii Potius Osiridi es Isidi, aueni, quum ex MS. Medic. plane notaverim prace talioquin Sarapis se ipsum antevertet, eritque cum=u,- . ut docent schedae meae; scut etiam mi-inondum venisset, quae absurditas fuerit non exe fot Ryckium solummodo ex suo NS. ita proserie, sanda. Savilius. At quomodo antiquitus sacratum,missa Medicet libri cura: an aberravit manus ejus sAlexandriae sacellum Serapidis . tum cum a Sino anto notabilius, quod aPn praeteIiii P thisum, ut pe deus ille aveetus suit Censeo , vere Serapidis a x sacellum

349쪽

C. CORNELII TACI ΤΙ

sacratum. Haec de origine & advectu dci, celeberrima. Nec sum ignarus, esse

quosdain qui Seleucia urbe Sstria accitum, regnante Ptolemaeo, quem tertia Has tulit: alii auctorem eumdem ρι olemaum; sedem ex qua transierat, . semphim perhibent, 3 in

clytam olim, & veteris AE.gupti columen. Deum ipsum multi Uculapium, quod

medeatur agris corporιbus; quidam x Osirim, antiquismum illis gentibus numen , plerioque Iovem, ut rerum omnium potentem; plurimi si Ditem yatrem, insignabus quae in s a

8s manifesta, aut per ambages conil ecbint. At Domitianus Mucianusque, antequam λlpibus propinquarent, prosperos rerum in Treveris gestarum nuntios accepere. Praecipua victoriae fides, dux hollium Ualentinus, nequaquam abiccto animo, quos spiritus gessisset, vultu serebat. Auditus ideo tantum, ut noscerctur ingenium ejus, damnatusque inter ipsum supplicium , eXprobranti cuidam patriam ejus cVtam, accipera, se solaιπ- mortis respondit. Sed Mucianus quod diu occultaverat, ut recens expromptit. Ouoniam 7 benignitate deum fracta vires hostium forema partim decore Dο-

mitianum, conset o prope belio, alienae gloria interventurum. Sι satus amperii, aus salus Galliarum . indiscrimen verteretur, c buisse Caesarem in acie stare: Caninefates Latavo que minoribus dacibus delegandos. I e Lugduna vimfortunamque princi Mus e proximo oste 86taret, nec parvis feraculis smmιχιus, in majoribus non defuturus. Intelligebantur vintes: sed pars obsequii in eo, ne deprehendcrentur. ita Lugdunum ventum. Unde creditur Domitianus, occultis ad Cerialem nuntiis, fidem ejus tentavisse, an praesenii cliba exercitum imperiumque traditurus foret. γ qua cogitatione bellum adversus patrem agitaverit;

neellum antea suisse Alexandriae . sed nullam in- 8 In disserimo υινιι ι ανJ Reposivi. in diacriminetus Dei formam. Quem autem Sinopenses Iovemiseri. Rhenanus. Ita ex libris veteribus. Rhenanus Ditem appellabant, unum eundemque deum sui Ditamen reposuerat in dile imine. Pichena. Non in- se. licet cognomine diverso. Ideo Alexandrinos. telligo hoc propinquius. Nam in MS. Medic. m postquam advectus fuit, non Jovem Ditem , sedini felle legitur in crimina. Debuit id vidisse de cogantiquo apud eos nomine Serapidem vocare con- novisse I ichena . ut sic aberraverit talamus. N tinuaville. Piciana. que id aliter accipio, quam Quomodo II. hist. 28. I m eνietina . ad υ tu dei l Scripsi, de ordine tar Si victoria sanitas. summaculum , columan in Dalia adviesu dii. quo vocabulo etiam supra ulus eli. M, averteretur. Jac. Gronovius. uanus. 9 aeua cortraiione ιιιluml spernimus ut spureum a molamaal Cognomine 'Eιε:γίτης. Fataliur. Cogitara tostatione. Rom. cod. qua tensarione. ex 3 IncHtam elum tar veteris AEgypsi columen J Relli- l quo vere emendo, contatione. Contari, velut contui e Flor. copulam , quae a vulgatis aberat. Pisito explorare t 5c proprie noster hie usus. Lipsius. ιhena. l Lua rasitationet Ad uva diit infiione; qua euiιa- sitiani M J Sed quicunque vere suerit Deus,ltione, Lisum adversm latrem ieeuaveris, an vi IEruptiis Sarai': s ell, ω γαρ ἐκ Σοωτει άνως ἰ,. -- re a adversus fratrem , in incirio Du. Nihil cla-Lμ, in i. n im is nominis sinapa attulit. I lu- Nus. Mercarus. Vulso adterius parrem cogιPaverit. tarch. lib. de Iside & Oliride . αΜ' ia 'Aλ ,,οῦ ita. Et quoniam cog tare eotitatione , Lipsio meptum

.am. το 2 aia... i. sed postquam Alexandriam δε - eunmtione. Mercerus dii tinctione iuvare conatus. eiu, est. nomen ei Gracis lim tum, ad ptiaca lingua quod satis non facit. Flor. omnem controveri iam Piato. Savibus. dirimit . qui haber, agitamrit. Pichena. Vide quidue Dii imi MS. Med:e. Osiris. Iac. Gronovius. l gustus diversitas faciat. Doestiis. viro haec spurca iis 6 D lim patrom inmnibus, Non explicit Tacitus dentur . mihi candida, de intemeiata simi. Plaut. hujus dei formam . quam in sacra initor. RufinusiPers. faciam uι mea memineris dum vita vi ι. Idem ex Eusebio persequitur. Ubi addit Canopi tuas si-lStich. Cum Me d navisti dono tuum sex m. idem mulachrum . unde merito quis credere possiat. di- Menaech. Da ero i Ilum eura matna curabo tibi. Sali- versam ab ea statuam , quam Tacit. refert. Alcia-inerius. Cum extaret in edit. primaria , consarisne fias. ausus sum riu dem insistens vestigiis, adlinere con- Penignitata Deum J Joseph. ἀλων. T. c. it. Do Jjeeturalem meam emendationem Suspicimum limitiano non vere . de per adulationem , tribui tibet is, qua roritatione: quam elimnum velim exa η oriam ex isto bello ad finem perducto. Savi-iminet iceior. nam quamvis habeant membranadi

350쪽

agitaverit; an opes viresque adversus fratrem, in incerto fuit. nam Ccrialis salubri temperamento elusit, ut vana pueriliter cupientem. Domitianus 3 sperat a seniori. bus juventam suam cernens, modica quoque & usurpata antea munia imperii omitte-hat. 3 simplicitatis ac modestiae imagine, in altitudinem conditus: studiumque litterarum & 3 amorem carminum simulans, quo velaret animum, & 4 fratris :umulationi subduceretur, s cujus disparem mitiorcinque naturam contra interpretabatur.

Florent. astaverit, nescio an unius eiusdem aucto. ritati adquiescere debeam. Utinam aliquis exoriretur tam superstitiosae curios ratis, ut Vaticani &Fam. ani COdi eum scripturas variantes singulas &uni vel sis bonas, malas. medias. nobis imputate vellet i ei certe apud me paratum praemium non medioere. laudis ae gloriae: si modo id beneficii mei. verum quod a me non potero . id corrogabitur a benevolentibus: prece . pretio. Grata.

a St/rei a senioribus J Cum nondum impleviset

tune septimum decimum aetatis annum. Savidius. Baalim sani ritus legere . eum de sap:ente ludibrio Cerialis tentari modo locutus fuerit. sed & illud aliiιώδη/m aeque sonat corruptionem. Forte scri .psit Tacitus : m abistiδnem eandi vis sviderum assa.

1 simul muris iis ae modesta J Adverbium. ι mui. non est In exemplari reg:o. Omittique potest.

in qua donatus imperio Iuwnis surcuserat s scribo, si ecfraιὶ Ablimias. doctiva. omnisus An: lve numarIs proantitis' Ite Homere & Virgili, erepta vobis a Paride hoe palma. Plinius etiam praelatione ad

ne quis hodie apud Prinei pes si e peeeei rip s.

4 Fratris amulasiona i ubtae.νὸιών l Nescio unde contingat huic loco tantum silentium . quum tam multi legetini in MS. Medi c. Iuba cerer . active . ut duae posteriores literae nuper demum sint natae. lntellexit Tacitus in isto verbo animum . quem eonatus suit Domitianus liberare ab aemulatione. etiam motu animi. quo per fratrem illi posset aliquid molestum contingere. Iae. monotius.s Compa interpνetabatur I Scripti libri subtexunt .mque vas impianilos patianIών. Perperam. quia ver ba sunt ex oratione Cerialis supra repetita. Fameis si nus adscribit. Drest hie aliquantis vim. cui fidem habeo. Lipsius. Cujus di parem misioremqua naturam eontra interis: .rab ρων l Multa simulabat Domitianus avertendae suspicioni regni a se assectari. Idque faciebat metu fratris, cujus mitissimam naturam ad tempus assumptam putabat, mortuoque patre in sui perniciem erupturam. Sed quam famas animi st . aris guunt ejus facinora vel ruci rerum habenas mois derante. Fν ιν/m insediari sibi non domnum , sd; .ne in nostro sta chantem exertitus, m Edita κ rem fia eas , nec etcιdera , nee seponere ac ne in minore qυirim honora habινι susinias. Sueton. in Tit. Satin

SEARCH

MENU NAVIGATION