장음표시 사용
111쪽
QUOQUE APPRAEDICA CONSISTENTIBUS 43
res,tum nominabila,quaqua finita sunt,uere pronuciabimus.Nam qd nullo est modo id ne* Ain opinione uertati,nes indicati potest nominemes aliam quapiam priscationem suscipit:qualinis proserti singulariter nes alio quopiam queat numero:ut hospes Eleata disseruit. haud cnim ei quod neutiqua est unitatem aut numerum copulare, linum est lato annectere.At id de quo q/dam praedicare aggredimur,hoc necesse est antea nobis sit animo conceptum: ais uel in sola ima ginatione estentiam obtineat uniuersam:aut ante nostram quos cogitationem ipsum per sese ea se stat.Omnino* ignorare ea nequaq conuenit quae sunt in tertio Metaphysices pulcherrime disputatarn pediuinam re uera esle primi ent s facultatem:quae non solum ad materiam usq; et prorsus informe,sed ad priuationes quos,& negationes ais ipm no ens porrigilasiade de imino em hoc Vme oens affirmamus. En lucro si ex eo staffrmatio infinita eodem quo simplex negatio Teciprocare nequeat modo nec affirmatio simplex quo lista negatio diuersam st illarum uim putet ostendere iustius hoc existimatit ex eo φὼssciens qualitas sit propositionum. nam qui tande Beadem ammationi nullo discrimi fieri possit nWatio: Sed nes id censuerit quispiam: Urpte rea similes esse earum conuersones ratio est,se uerum ipsae in iisdem reserant . iuersalis GP inficiatio,cum absolutam rerum earum quas significat discretionem declaret, ad sese ob id ipsum comeat.estenta disucha qddisiuictu est:ut lapide ab Oi iustu lapisq; ab omni iusto. At uniuersalis abfirmatio cum non hoc praeterea sed contrarium profiteatur,quidamq; praedicati cu subiecto cri Positionem pseserat,vel si infinitum aliquod subiecto coniungat,non ipsa potest ad seipsam couer quadoquidem cogitur ci omni quod infinite ab initio praeditatum est subiectum inesse dicere, quod illius expers quidem si infinitudinis,cum eo tamen pariter extenda non possit.haud eni cosentit ratio quoniam non iustum omni conuenit lapidi,tam lapidem quoq; omni non iusto com Peter nam latius patet u lapis non iustum.Quod si afferat ea quae in tertiae sectionis principio de Propositionum tum simplicium,tum ex transpostione,tum etiam priuatiuarum prodita sunt cosequentia, quibus odindebamus h6 iustus non est simplicem negationem infinita illa affirmatio ne homo non iustus est esse ampliorem,animaduertat non ipsam per se a nobis finiti praeditati no C gatione affirmatioe i finiti Goreeepnuciari: ut hoc iustias no est illo in no iustus, hoc enim test- ralsum, sed itegras propositiones si praeditatas capiamus dictam negationem assirmatione esse comuniorem depraehendi ropterea si uera & in iis qui plane non sunt homines negatio intacu a nunciam de cane ipsum non esse iustum hominem.tilla uero assi auomon quod ipsuminon iuRstiamide illo praedicetistas, ea quae pier hominem sunt homines eskditatim iustos. Itas magis
erat quaerendum quom5 couenire.haec illis poterit q ad finem primi Resolutoriorum discrum uoluminis:nempe subiectium quidqua illi esse quod no aequale estnds ese inaequalemihil ue i Im illi quod non est aequale. Ad quod uidelicet respondebimus,statui haec in iis Aristoteli in Ousu 'rbum est per se praeditatu LA haec illorum indulta sint miserationi qui sicile propter igeniis tarditatem suntur.iis uero qui animum intendere ac res pensitare quoquo modo possunLOra tio non necessario cirra mutationes quasdam adolescentulorum morari uidebitur.Hμ cum enucleaverimus,patet proditas regulas minimefinitis quo* propositionibus xfecturas,nis totas p/positiones praedicatas ceperimus:sed solam privdicatorum illarum ad subiectos cohsrentiam arte damus.Nam quidquid iust um non est, necesse est esse non iustum de quidquid est no iustum id non esse iustum est necesse.ipso nimirum esse cum scitur denoente raccides imi do. dc
est no iustum,necesse est iustunon α.quae sapies quos Eltata plane decernit in Sophista
Illud vero etiam dilucet verum sit in singularibus ruatum infriari,veru pios esse offirma Vu
rtivi m sapiens est Socratesct .Socrates ergo nonsipiens est.At in uniuestibus non verum
eam quae iter dicitum sed ueram negatione esse:ut est ne sapiens omnis homo non.ιmnis igitur Ehomo nonspires est.hoc enim e uisumsed non omnis igitur homosapiens,uerum. t autem op rostra Faeci in contraria.
Hoc illi conseques prsceptum est quod proxime tradidit: fid st, ex eo accipit. Prius enim nos quali uerae assirmationi uera simul sutura negatio sit quς smiliter illi sese in quanto habrat docebat. c uero exponit qlimentiente assimatione simplici ammatione ex transpositu in illac terminis,quantoq; eodem prolatam uerum fateri sit necesses quali uero non Istrat. At in singularibus quidem inquit simplis ammatio si c5uincitur mendacii,transposititiam amrmatione ueram ne
112쪽
SECTIO TERTIA DE PROPOSITIONIBUS
F assinnatione. nde utile praeceptuni ad di utatium quos reddens colloquia, nosq; attentiores faciens ne ab eo st in propositionibus accidat nonullis, in omnibus etiam similiter prolatis eodem pacto re sese ha re facile cocedamus sermonem deducit quasi propositioncs in interrogarione
intur. Atet si ad eum inquit qui de singulari affirmatione quapiam simplici rogetur,uti mi ipiens est Socrates lucrum tuent,si ita statuerimus, negare, hoc est negativam partem rcspondere, a 'non dicere:de ipso quoi negare uerum plane erit, hoc est transposititiam affirmatione nega/riua particula pudicato anteposita costituere:ac Socrates ergo non sapiens est: vel non insultus uesnon penatus, ut dc re ipsa uera oratio sit,pronunciare. Ad eum uero qui uniuersalit de affirmataoe aliqua limplici intorogat,ut est ne sapiens omnis homo 'iuerum quide est inficiari,a non respon/dere;rursus tamen interrogatione responsionem P coponere,ars in affirmationis unius transposi/G titiae speciem estingere,q est omnia igitur homo non sapiens et fuerum praeterea no erit. Huiusce autem rei causa est se affirmatio transposititia in singularibus simplici infidiationi tantiadem ualet: ut ex traditia nuper regulis didicimus. simplici autem mentiente animatione, tum uera ex necessi tare illius negatio est,tum trasposititia affirmatio,qus uiribus illa exaequat. in uniuersalibus uero affirmatio transposititia no negationi quae simplici aismiationi contradicit,sed illius cotraris pares uires obtinet. hi enim;omnis homo non sapiens est ait idem loquitur dicenti i nullus homo est sapiens .ac uerbumisapiensa singularibus omnibus seiungit hominibus.non autem ab eo dutaxat
tollit quod eli pudicari de omnibus. id ς, facit is qui mo omnis homo est sapiens inquit.Quando quidem igitur necesse est simul falsas inter se esse contrarias, affirmatione ea traspositione,iecundii traditas regulas de a mnu consequentia, idem sonare negationi illi diximus quae simplici cotraria est assirmationi: atin hanc ob id simul cu illa mentiri est necesse: qd in singularibus a mnibus fieri H nequaa potuit.siadem in illis aismationi una sola opposita est negatio,q illi cotradicit:nulla uero
ut contraria.at depugnantibus cc uniuersali aismatione duabus negationibus,contraria illi uidelicet simul cum ea mendax erit, transpositimq; affirmatio tantudem illi obtinens uirium:qus autecontradictorie illam oppugnat,uerum profitebitur. quocirca uerum hoc esse attino omnis igitur
sapies hol.Sed ad de caeteris dicemus ammatioibus tum impfinita tum particulari liam habere has sese peride inqua ac singularis i ropterea quoniam nec simul cum iis Disa quspiam est:sed uel simul uera uel cum ipsarum utras uerum falsumst, diuidit.Qmproprermentacte hac interroga tione est ne homo pennatus ines haec ergo non pennatus homo ei inest illa quidam igitur non pennatus est homo transposititia falsa est assi auo.
Per infinita ause nonuna verba, Oppositae r in non homoloinon iustuslsine nomine'verbo videri tan* negationes pilbunt: uerum non sunt. Nam necesse est veram; emi esse aut mens ira negationem. qui autem dixitinon homo nihil eo mugis qui homo protulit, i no etiam minus verti in
estas est, vi Ialsum: nisi additum p. idpiam fuerat.
Cum propositiones nobis ex infinito subiecto constitiatas ad secundi tapitis conclusionem tra/deret, indicauit ut ibi quos annotauimus,infinita nomina uenire in suspicionem posse ut nega/ἡ tiones esse existimenturinec ita tamen se habere,ubi dixit:nulla auae sine uerbo affirmatio est. Hae
uero cum εἰ prius duplicem nobis tradiderit propositionum disserctiam, sitq, deinceps illaturus, alteram a finitudine infinitudineq; subicitora, alteram a finitudine praedicatoru ais infinitudine ueritus iure est ne non negativa Articula nominibus addita in subiems infinitis,& uerbis in infinitis praeditatis,fieret ut impetitiores nonulli uel ab ipsis si per se dicerentur, infinitis nominibus uerbisq, infinitis fieri posse negationes putarent.protinus ; errorem sanauit qui oriri inde potitisset: Κ cum quatum a negationibus distent ostenderit.Itas PER iNFINITA AUTEM , inquit, No MINA vERBAQUE OPPOSITAE, ids breuitatis causa per desectum pronuciauit. nes enim qurnam oppositae sint explicatum est:nec quibus oppositae.integra autem haec fuerit lectio Voces aute per infinita nomina uerbast, oppositae per finita oppositis, ipsarum illarum finitarum uideri
negationes possunt:infinitorum quidem nominum uoces negationes esse sine uerbo:infinitorum autem uerborum,sine nomine negati&s:quasi ex ambobus nomine & uerbo copleri debeat uera negatio.non tamen etiam re uera negationes sunt inquit. ids in secunda figura evidenter colligit: cum ait,necesse omnino esse negationes , cum in enuciatiuarum orationum genere sin ut veru: aut sellam profiteri ab infinitis autem nominibus ut non homine, uerbust, infinitis ut non iusto,nes uerum ullum poste,nes Alsum indicati ais hF pri terra negationes non esse. Porro quod
113쪽
ueri significent aut Bilsi, finitis ea nominibus confesta & uerbisArgumentoq; utens a maiore . Aec minore euidenter probauit.Nam si finita naturam quadam finita declarant,ais hac ipse resunt infinitis magis idonea ad veru aliquod falsumve indicanduisi spectari haec in simplicibus uocibus natura uolui siet,nec tame eiusmo1 quida significant, ut tam ante Gmemorauimus,ergo infinita cum naturas quae a finitis indicantur de medio tollant,nullamq; inuehat aliam, sed omnibus quae sint quael non sunt conuenire similiter possint,longe magis aberunt ut veru aliquod aut festum fgnificent.id φ ip te indicauit m ea dixit minus illis veru aut fallam proferre, NISI ADDITUM VID PIAM PVERIT. Nam si uel infinito nomini uerbum quodpiam addiderimus,non id solum quod a praedicando uerbum appellatur,ut iustus, sed huic insuper Bc illud quod adsgnificat
tempus quoddam: uel uerbo infinito quod quoniam prmicatur ita dicitur, ut no iustus tum no menitum qd a tempore uerbum uocatur, uel huic ς, est no ambulat ais aliis quae propter lepus infinita utina nuncupantur nomen dutaxat, tunc absolutam numeris omnibus orationem conis Bcimus ueritatis aut fessitatis receptricem.
Eniuero baeclest ob iustus non homuidem nulli significat illarumnes huic opposita: nempe ta
Quae dissimantur hoc loco continua I superioribus iuneti esse oportebat quae de consequctibus mutuo se propositioiubus prodita sunt: in quibus dicebat, Porro 6c hae consequentes sunt. Ibi enim cum propositionum notas earum quae ex finito oestant subiecto consequentiam tradide 'rit,hic docet qua ratione subiecto quoq; infinito praeditae sese inuice sequantur. Sed praeceptionis
continuitatem proxime quidem ir nitorum discretio nominum uerborumq; a negationibus di remi ante illud uero, cum Ous simplicibus mentientibus assumationibus explicabat quae infini/ eum praedicatum obtinentes uerum neces udo faterentur. id quod modo quodam iis repugnat quae de consequentia dicta sunt: cum tamen sit illis propinquum: propositioncsq. alias ex finitis utrisq, capiat terminis, alias ex finito subiecto consist tes, pratis cato infinito. Ergo post illa conse/quentiam nobis,ut dictum est traditurus earum propositionum quae ex infinito subiecto com
Pletu necessario tu ad praemisia, tum ad ea quae post addeda erat, de infinitis ipsis uocibus,quam uim habeant,disputauit. Iccirco post haec quos cum illis conseques tradat,iure adiicit qua ratione subiecto infinito praediis propositiones sese inuice sequatur. Ac primum monet speciem esse aliam id genus propositionum ab iis quae ex finito subiecto sermatur. Nam uerba illai NULLI x v N i de iis intelligit quae finito sunt praeditatorquarum prius docuit consequetiam. quomodo enim significare idem infiniti subiecti propositiones finiti propositionibus ualeant Deinde in unq& in his exposita propositione quae ambo infinita siabiectum praedicatumst, obtinet nimiru hac lomnis non homo no iustus est consequerem eam esse illi nullus non homo iustus Apronuncii Dum ad alterius praecepti coside re em perrexit.Quod squis & alii qualicus ex infinito subicicto conmis uelit propositioni cons iactem inuenire, ficile is ab illis regulisquas supra edidimus inuentionem te it. nstit aurem fore, ut ea quae post constantium ex & finito subiecto propositionum consequentiae coaeptationem de eo prodita sinit m mentiente simpliciin ipsis afficiuatim ne, transposititia quados uera, interdum sella deprehendatur,tia iis etiam qi -h re infinitum non secus ais in illis conuenianzid A, uidetur Aristotelas ceu omisisse.
mobrem daae eruntvmus. Ilas transpoliendo nommo verbo eandem assi relasionem ac ne,/tionem feri compertum est. Constituens hoc quos praeceptum iis est qus supra nobis tradita lant Cum enim demese uetibus,quod perinde est ac si de veru simul prolarentibus dixeris hiulcem propositionibus di mille per lim nos propositionestae docet nonullas quae diueris Nemesie,smaeq; uerum mir
114쪽
Porro illud minime obscurum est,siqui Merbum in hociHomerus Poeta est exemplo positum Pro suit dicat acceptum quemadmodum; suit/prolem Gm spenumero capiut uetem, ut in illo ιquid suit pro quid est ec in desinitioncipium quid fuit esse pro ipsum quid est rei esse hunc ipm quos per se est de Homero praeter Aristotelis sententiam prnicari cocessurum.Quod autem ad uerba attinet, Aud, OPPOSITUM INEST QUOD PIAN QUOD CONTRADICTIO COMIT A T v n non ea ratione dictum est,ut opposita quaedam sequatur,quaedam non sequatur cotradictio:sed pro eo quod est,ex quibus omnibus contradictoria inter se oppositio sequiturivi qus est comunissima.Nam oppositorum neutrum id a, alterum est. sth uero ceu refellens eos sinibunicii si cum opinabili pudicetur de non ent nobismon ens opinabile estidicentibus,tam Pst quos de hoc prmitatum iri posse arbitrantur, recteque a nobismon ens est dictu in*erinde a in aliis in quibus qus composita est discreta etiam fieri potest pudicat subiungit, A T QN O DNON EsT , QVONIAM EST OPINABιLE , v ERUM NON EST ESSE QUID Pi AH Di CERE. causamq,ῖpter qua veru non sit adiicitata ait, NAM DE ILLO NON QUOD Si SED QUOD NON SIT OPi Nio Es T. Quoniam enim ipsum hoc quod non si,denonente instamur, patet nos opinabile ipsum dicturos metito:non ob id tamen ipsum esse consessuros. . . Ais inuehi quidem videtur in ea quς tum in Sophista,tum ad finem quinti de Repu.Plato disserit,ac ipsum inquit non ens esse opina bile.Sciendum tame cum plures gradus nobis ille tradat n5 tis,tum cius quod supra entis,idem est autem ac si supra omnem speciem dixeris haud enim aliter & sorinas omnes a marem separabiles inseparabile , dc ipsam in postremis inis e prorsumateriam produxisset tum eius quod in diuersitate spectatur estq; in rebus omnibus, ais ob id non minus u ipsum ens esse perhibeturitum illius quod obnoxium significat generationi per di minutionem ab illo plane ente ac supra m utationem omnem locato: tum illius etiam quod de materia prmicatura ropter delapsum so arum omnium secudum dissimilem eius ad primum Iebratam similitudinem: si de unum quoddam esse ex significatis dicat non entis in alioni extremis repositum id nimirum quod nulla ex partenuit modo ente ρppellatur,hoc Be embile esse & opinabile asseu cratiquoniam numerabile esto effari aut opinari licetita si supra quos p/didimus.essabilest; esie aut opinabile dictione uel opini5eiudicaturiestq; ad aliquid: per respectum ad dictionem opinionemve esse cita didicat .Quandoquide igitur si alteram sit relati uorum, esse & alterum necesse est,ea uero est dictio ais opinio sesudum quam dictile uel opina/hise esse dicitur, hae ergo ratione &quod nullo est mcta in ipsa de se dictione ais opinione erit. Itaq; S iure Plato pronuncia quae coniurati non possunt:&recte ueritus Aristoteles ne quodam,ut par est Platonis starentiae profunditatem minime assecuti,dici ab illo existimarim,qd nuli Ioest modo,sietabile aut opinabile uocetur ex eorum qiuessint fieri numero, non eo pacto quo recensuimus es quasi obtineat ex se subsistentia iccirco uerum inquit non esse, id quod non est eum opinabile redicatur scens fieri affirmaretur uel sine respoctu illo ad n relato subsistentiam habeat:cuiusmodi non ens esse id cem i is quod in diuerstate positumerim; in omnibus iis quae sunt i, quit dissipatum es mest minus existere. Hui elanus prouexit Aristoteles ypositionum eam
tionem quae ex tertio aps dicato Gponuntur: pubchraq; nobis coplara de Usis inepta tradid aemulus sine uisus est ordine iis nullum indidisse. quo fictu est,ut librum n5nulli in, ter entarios magis reponeta pus rarint Nobis uero p singula capi
115쪽
ΑE C Cum exstiuerimus,conmerandum est ερ Miam pacto
3 maticius ac negationes intersese idgenus habeant, postibile se ae nol postibi rem contingens ac non contingens: praeterea de impoliis ac necessario unt enim praedam in is dubitationes.
UM ad absolutam numms omnibus eorum contempla tionem quς hoc nobis opere proposita sunt,adhuc fu it propositionum illarum consideratio quae cum modo pro seruntur,tradit eam hoc capite Libri Aristotelis:duoq; lipe sola nobis de ipsis exponit praecepta, gationum modum affirmatio rubus opponendariam:praeditarust, item iuuersis modis propositionum sequelam.Nobis uero si exacta traditarum nunc propositionum habenda notitia sit,ea sacilius assequenda quae de ipsis disieruntur Philosopho ante uerborum explanatio β quid modus sit percipiendu est:& utrufinitus sit illorum numerus,nobisq, cognitustac quot qualem, eligat modos Aristotcles ad pro positionum harum praeceptionem:& qmobrem hos de non aliosaec qua ratioediiserant a uoca/tis materiis qui assumuntur modi cum illarum appellentur nominibus: item an omissus modus ex iis nullus sit qui in proposita propositionum contemplatione ascisci debuerit: inrea negatio lata ex affirmationibus quo pacto seciamus in hoc genere propositionum:id st de ipsis considera/M reprimum Aristoteli dicebamus his accedatomnibus,quonam pacto harum quos numerumpo positionum omnium ex diuisione comphenderimus. Modus it uox est qus quo pacto insit in subiccto praeditatum significaciut cito cum Lum,dicimus cito restituituri: bbe uti Socrates bene disputat iret admodum rvit Dionem admodum diligit Platonus semper ut in illo, Sol sempmouetur . Numerus non est illorum natura infinitusines nobis tamen comphensibilis: quemadmodum neq uniuersalium subie horum aut praedicatom: quae nec ipsa colligi numero possunt. Soli sautem quatuor assumit stoteles ad propositionum quae miam obtinent contemplationem necessarium, possibilem,contingentem &ad hos impossibilam ut qui uniuetiales maxime sunt:&ips rerum naturae familiarissim. Quanam igitur possibile habere uult ad conrinys differentiam Anqd solo te id qd proprie est possibila disserta contingente ossibile uero simplici/ter,pprie cotingente latius dicitur:id quod posthac ipso nos docente Aristotele itelligemus. Vera nunc quasi iidem sint inspiciamus quo pacto differant a materiis tauquando em has quo*diuidebamus in necessati ,impossibilamyccopungentem. Itaq; dicendum est, censeri a nobis materias in ipse rerum earum quae sim in propositionibus suin tarnatiua spectiti. Quippe n
cesse pIane is, I semper inesse subiecto praedicatum, uri nunquam: aut inesse interdum, alias secus.qua etiam ratione materias uotati eas duimus: quasi sine his ne subsistere quidem propositiones ualeant.Modos uero in eo ipsoria nobis monuntientur labsistatam habere: quodqi complentibus propositione terminis rami secus addantur.Quo Mut,quod ad materiam attinet, ueram esse propostionem sepius accidat badditum modum inciariu. Nam quae sol moueturi propositio inqui ueta est qur aduectioicontingenter appone , Qtingenter hunc dicit moueri, propter modum Blum mendax deprehenditur. sic d Socrates ualet aut albus in propositionem ueram quandis modus adiunctiis necessitatis sellam reddiditicum Socratem dicimus necessario ualere:aut album esse cestatio. Ne uero existimaueris latos affines materiis modos acaminiati oportere propositi inibus.Nam quemadmodum de subiecto quolibet quod cuia libeat praedicare est integrui fiunt autem ume aliae propositiones,quaedam ementiis sic & propositioni qus raret modo que P .d mare quis modum uelit liceta diicere. Haec cum sint manifesta consderemus deinceps utrum & alius praeter hos medus cognatus iis alibiq; in propositionum contemplatione ineptiis stotcli nia uero cui num incubius tractatione omissus, an nequausta unc enim
116쪽
lataistentem, hoc est quilinesseidicitur Interpretes plurimi Aristotria esse arbitrantun&anteno Acesurium cotingetemq; in Resolutoriis enumeratum. Mihi uero hi plane a ueritate abeaareseta Aristotelis sentem uidentur. haud enim modus omnino est ipsum inesseγ.sed cum diuisae propolitiones in modo carentes sint ac prmitas modo, Ppositiones modi expertes ab ipso inine informariaicini mirum ad ea respiciens quae superius de oppositione inficiationum modo carentium ad affirmationes pra rapta sunt:ubi diccbat.Quoniam autem & quod inest licet, tanqua non insit,ec quae nab his sequuntur: penesq; ipsum inesse ac non inesse oppositiones fieri propositionum illarum de cernebat:quod idem penes ipsumitae dixeris acinon esse .secudu qd uel hic contraductoria propo sitionum omnium quibus modus non adhibes oppositio ficti plane censetur siue ipsum est actui siue etiam potestate obtineam: cum quae modum asciscunt id genus non sustineant oppositionis: sed ipsis modis inter se opponantur. mobrem Aristoteles quos cum propositiones cum modo coniunctas tradere hoc capite proposuerit, primum hoc de iis quaerendum censuit,quisnam cotra Mincioris stillarum oppositionis modus:quasi nec prius quida merit de modis locutus:nec ipsum tinesset aci noinesse comune quid cum modis habeanti Itast, tum his de causis ipsum inesset modus esse aliquis haud quail mihi uidetur:tum quoniam ipsum hocmodum esse arbitramur eum qui quo pacto in subiecto insit praedicatum indicati qui ergo rationi sit consentaneum ipm inescimo dum appellare qui existendi qualitatem declaret: tum etiam quia propositam de propositionibus Gmctationem,& de syllogismis in Resblutoriis descripta impersebam esse cofitebimuticum nes omnes hic uniuersales necessariosq; tractatui modos assumptos dicamus:nes illic consectiones syllogismorum ex propositioibus traditas omnibus: sed ex solis modu habentibus:tametsi ex propo sitionibus absolute omnibus Aristoteles diuisionem illic fuiaticum ait,Quando de uero proposi istio est omnis uel eius se est ineste,uel ex necessitate inesse uel inesse contingere. Hoc igitur-ex iis is quae prodidimus euidenter demonstratum arbitror : dc pluribus colligi adhuc potest rationibus. C LAt uero nes ipsum solum cum solum animal sensus esse capax dicimus, aut solum gressile,mmdus esse quis ualeri ut quida autumant ne* enim copularetur subiecto), d astititia magis est pufinitio: non simplex tamen,affirmativa quaeda ina aut negatiua: nec quae subiecto cuia siue finito, siue infinito,ut quatuor qualibet illarum praefinitionum quae ad propositionum sunt conlepia
tionem suscepis accomodari possit: sed quae actu de uno quod in propositione dicitur, potestate uero de aliis quos Be quae sun qus non sunt enunciationem facit. Quare & ex affirmativarum altera praefinitionum, totast, negatiuarum est uniuersali comita. Nam qui solum animal sentiens, uel solum animal gressile dixerit is aliud nihil sigruficat et inesse animali g, de eo pescatur,uel omni ut sentiens:uel alicui, uelut grestile: alii uero praeter animal nulli competere. Gapropter ne una quidem proprie id genus est propositio:ut quae pluribus aperte subiectis animali de non animali utaturiidemq; affirmet de horum alterouniuersaliter, uel ex parte: de altero uniuersaliter neget. Dinc necesse propterea n5 est quod de praedicato uniuersaliter appellatur,ut animatum, cumiomne, dicimus,sensu praeditum, gradiens omne animam est de subiecto eorursus praedicari quod in prima propositione suit acceptum. Nam ipsum quidem de animali per primum tertiumue priss modum figurae praeditati est necesse:haud uero etiam de solo. ne enim de iis prsterea qua pleramimal sunt quasi negativa minor fiat propositio, cese est negari. Itast, si ipsum proprie capiatur . ιsolum choc est autem ut nomen quocul dicatur itium generum, modus non est: sed astititia p/ 'sinitioniti prodidimus: subiectost, annectitur: ius discretionem a caeteris omnibus praeter ipsum declarat. Etenim si praedicato quos iunctum quandom uideatur, ut in hoci Socrates uestem so iam est attritam indutus simile de hoc smplicibus habedit praefinitionibus:ut in illo omnis homo omnis est capax scientist. Quod si adu taliter dicatur,idemq; adverbioι dutaxat ualeat, tunc Emodus est,qui non subiecto,scit praedicato coniungitur: significatq; illo subiectum syncere, no cu . - sto implici. oinde Deum imortalem Elummodo, rationalem uero Animam, corpusq; il lud in in orbem circvagitur 6e imortalia de non smortalia esse dicimus:quibus alterum rati5e subsanti alteram Ppter actionem tribuimusvrelam etiam propter substitia,sio mortalis alioq; significitu. Nam Timaeus quos rationalem nostri substantiam imortalibus aequivocam appellaucoelestia uero corpora non omnino imortalia.Verum ne tum uox quidem hac solum sue quod eius uice capitur adverbium duraxat pluribus illis ais innumerabilibus mod:s,ut bene,N pime. us quidqua obtinebit,ut ad propositam nunc propositionum contemplationem asciscatur. Quonam autem pacto negationes ex propositis conficiamus affirmationibus ea persequedo qus
in illis prodiit Aristoteli alius inspectabimus. Nunc eliciendinumeri acuta propositionum it
117쪽
SECTIO QUARTA DE PROPOSITIONI BUs
F larum quae modum sibi uendicant, breuibus summonetidoon iis quom parti propositonum pissumimimae negativam particulam 1cimus iunctim eci oportere,utsublata ammatione fiat ne/Ptio.Porro pars praestantistima propositarum nobis in promtia propositionum modus Ust in
a quo etiam uelut ab informante nomen sortiuntur. Quapropter huiusce Socratem possibile est ambulare non haec erit negatio Socratem possibila est non ambulare cita nam simul contradictio uerum profitebituriquoniam euenire simulαnon euenire potest Glingens sed illas non possibila est ambulare Socrate .& illius possibile est esse Socratem musicum non illa Socratam no musicum essetnese illaiSocratem musicum non esie possibile est uerum haec non postibile est musicu Socra rem esse .idq; merito.quadoquidem nas modus est ipsum possibile,significat aut e modus existentiae qualitatem quan sportet existentia eade manente,q in subiect praedicatis appudicato G terminis uisitatur, qualitate sit ne an non sit iudicati.fimq; ab ea si ponendo proseratur, assima tionem: sin inficiando,negationem. Eadem & in ceteris modis ratio est, necessario ais impossibili. quippe unam conuenit eandemq; omnium eiusdem speciei propositionum esse oppositionis regulam. Haec cum ita snt,necesse dicimus esse minium quelibet propositionibus adiici uel ex subiecto S praeditato,uel ex tertio appraedicato constituus. Sta ex subiecto S praedicato consistentiu qua euor necesse est fieri differentias. nam aut terminos ambos finitos habebunt:ut possibile est ambiriare Socratem. iuri infinitos ambos:ut non Socrate possibile est n5 ambulare .uci finitum subiectu, praedi tum infinitum:ut non ambulare Socratem possibile est .aut cotramon Socratem possibile est ambularet.Octo uero earum qus ex lenio costant appraedicato. Aut n.terminum ut γ& Ppraediratum finite rapiemus,aut infinite omnia: uel finite duo,reliquu infinite: uel econtrario,unusinite,duo infinite. Verum siue finita duo sint,unum infinitum, tribus modis compliori pro si riones accidet. Nam aut finita rapiemus duo prima subiectum p dicatust; ita uel extrema, subie Hictum Se appraeditatum,uel posteriora, subiecta applaeditatumsti. Ac si unum solum finite lunaasieres rursus propositiones ficii contingit,finito uel subiecto,uel praeditat uel appra ditato existere. ais octo illarum propositionum patent exempla. Per singulos igitur duodecim, ut explicuimus, modos singulares contradictiones fieri accidit. totidem uero&impraefinitas uidelicet: preteterea Scuniuersales,particularesq;.simul omnes autem octo & quadraginta. Itast, inplicitis his propter inditatorum differentia a temporibus,triplitatisq, iis rursus quae fiunt xpter materias.inueni uxin quovis modo duas & mginta sit pra quadringentas cotrachelioncs fu, Ergo cum tres sint ma xime principes modi propterea quoniam possibile uel soli concurrit contingenti uel uis etiam ad
necessam extenditur,non tamen extra sumptos tres cadit modos usu uenit ut contraclictiones Omnes cum mo copulatas numero mille ducentae ac nonagintasex fiant.Prius autem eas quae ex subie
eto Sc praeditato componunt, duas εἰ septuaginta esse monstrauimus. quae ex tertio appΠedim sermantur, quatuor 6c quadraginta supra centum esse. obrem simul omnes quae in libro de
Interpretatione contradictiones traduntur, mille erunt singentae ac duodecim.Propositiones auru
duplo his uidelicet plures. pe tria milliata quatuorac uiginti.Cum igitur oraqus proposuam Persecuti summus piam deinceps inspiciam Aristotelis dictio m.
stiluuntur ac non es: ut huiuslesse hominem hoc negatio stlbominem non essetnon autemlesse non hominem O bi sibOmnem esse albumμοclhominem Gu non esse sed non esse non Mum homi nemiSi enim de omni limatio est uel negis verum erit lignum non Mum homine dicere. Quod
κ si ita est,quibus etiam ipsumtessel no additur,idem efficiet id p inusise loco duitur:uerbigratia
huiuslhomo ambulatinon bollam lat non homolnegatio erit :sed hoci homo non ambulati.nihil enim refert ambulare homine dixeris,an hominem esse ambulante. Quare si ubi), hoc pacto,buius
quoslpossibile essetnon illudinonpossibile esse erum hoc'sibile no esse terit negatio. Sed posse
idem videtvr ο esse ετ non esse. quod enimsecari aut ambulare est positae, id omne V nonsecaripsis e est,eν ηρη ambulare.Ratio est,quoniam quidsp Me ita est,nonperpetuo siti:ρος re negatio quosissi competet. potest enim ετ non ambulare id quia ambulandi facultate praeditum est: π non cerni uisi iis . At ut referi ne t ut ons s ures de eodem fant cymationu ni ii ii
Hi itu ergolpossibile est nillan satio estissibile vim sciscine ex bis accidit siluerimur
118쪽
Icontingens sudicimus ratio est: psvidem illius negotio est hocinon contingens nigris i moo in abyseus impostibili ac necessario.Nam quemadmodum ipsumtesselacinon esseladdition uni
haec autem Oirmationem ac negationescuntio,ioleste atque non selconiungenda. Erosimare has oportet oppositas se dictiones,psibile: non postibile. contingens,non contingemeti sibile, cnon impostibile: necesiarium, non necessarium: erum,non Verum. Uult per hae quemadmodum diximus,scrutari quonam pacto ex asscinati5ibtutum modo compositis negationes fieri oporteat.Quod autem probabile de ipsis quisquam esse existimasset, cum tit no sit,in his inquam propositionibus perinde ais in modo carentissius fieri negat ides,hoeantiopatum prius refellit si quo modo sest uena habeat exponat fiebant autem negationes a Tir triationum quae sine modo ac p finitione proferuntur,negati particula uel iistin proposistionibus uel actu uel omnino potestate accepto praeponenda. Hoc igitur progredi in propositio nibus modum assumentibus non posse ostendit tentatq; pluribus uerisimile plane esse ante asse Wrianea posteriorum hisce auditis rationibus,recte sese habere eas rati fieri S in his propositioni hus illo modo cotradictiones putent, Ita5; NAM SI Ex Ias imi UAE INVICEM COH D
PLICANTVR uocibus propositionibusq;. EAE INTER SE SUNT OPPOSITAE CONTRADICTIO NES QUAE PER I PsVM EssE CONSTITVvNTUR AC NON Esssi, id quod Per desectum magis obsermonis breuitatem protulincum dicere uelit. Nam si ex contextis inter
seu ibus ars in propositiones madentibuIeae sibi mutuo sunt oppostpad contradictiones sa/ciencis quae oppositionem per ipsum esse habent ac non esciuel magis hoc pacto ne plura sub/audire extrinsecus cogamur,Si ex iis quae complicantur,hoc est ad contradi Aones constituendas combinantur propositiones,eae mutuo sunt oppositae quae per ipsum esse at* non eci discemu/eur Ae priusqconsequens inserat,nempe hoc ita scse&iniis habere propositioibus epus soreqs modus metitur ubiectis illi statim propositionum earum exemplis qus modo uacant, priusq; earum quae ipsum estiae Ab his uero quae facultate habent, ais inter eas quae uerbum est acta di possident praeposita illa quae ex subiecto&praedicato conficitur hoc est illi quae externo appra, dicato constat praemissa,ostendit in omnibus non alio pacto fieri negationem nisi coniuncta su ritiestiuerbo negativa particula.In iis uero quae ex tertio appraedicato confiunt illos etiam redaraguit qui negativa particula non ante uerbum est sta ante praedicatum ponenda negationem fieri putant: ut huius homo albus estista homo est non albusmegatio dicatur.Nam si postillatum da himus inquit contradictionis ac de omni quodcu* quis acceperit cofitebimur ueram affirmationem aut negationem esse oportere,opus sane eritia hisce proposissimi bustalbus est homo &i ho/mo est non albus in ligno sumendis altera uerum explic ceu quae contradictorie opposits esse perhibeanc: nec simul mentiri unquam possint.Quapropter quoniam falsa dubioprocul affrinatio est quae lignum dicit hominem ecthum necesse est uerum paedicet negatio quae lumi Periher. mo. N iii
119쪽
ε minem non album esse pronunciat.Hoc ergo si plane est absurduipatet huiusce homo albus es hanc homo albus non est quae negativam parti cula ipsi est uerbo copulat,negationem suturam. I. cum de in iis quae t testificultate obtinent rem ita sese habere comostrauerit,ut in hacilio
ambulati uerbo ambulare in participiu S uerta est,resoluendo,nobisq; permitundo,ut s in resis tuta propositione ac uerbum est actu obtincte, satiuam ipsi in particula coiugentes negati Efacim us,opus fore ratiocinemur & in ea q fuultate ipsum habet, continenti id propositionis parii negativam particulam annectere. Hsc igitur cum ita sese habere in omnibus propositionibus ostu
NON ESSE 1 ERIT NEGAT io. planeq; propositionum aliam similitudine ratiocinandum ccnG t in modum quos sibi uendicantibus factum iri nobis inficiatione negativa particula uerbolem sed non modo anteponenda. confutationem autem inseri sic opinantium ex aperienda modo praedirarum carentiumq; propositionum disserentia:ea est,in iis quae sine modo sunt propositiora ad aemum etdc non eii mutuo depugnantes secudum traditas antea distinctiones simul aut ueras inuicem aut salsas esse non posse. in modum uero assumentibus quae hoc pacto in possibili de con tingente oppostie sunt,eas non sibi inuicem contradicere,sed simul ueras essed hendi. qus autenegari S particulas modis praemittunt,contradictionis cmtum seruarcaeum nec simul uers,nec simul mendaces unqua fiant. Poreo cur in possibili S contingente diuersae penes ipsum esse εἰ noesse simul uerae sint propositiones causam a rebus ipsis deprominquam appellat rationem: ut Plan quOS in Gorgia, ego uero attem,inquit eam re haud quaa nomino quaecun* ratione uacata illam autem dico, QUONIAN invio invio Possi BILE ITA Es T. hoc est,quod non ira necessario,ut post explicabitur,sed in solo dicitur contingete, NON PERPETvo AG lT: ness est semperiquoniam non praeterea contingens esset: veni simul ut & si εἰ non sit,& fiat ac non tar, scut praefinitum ante est, potestirem obtinet quare & cnunciationum qus de ipss dicuntur uera utras erit,de quae esse ipsum posse,& qposse non est:& quae posse fieri dicit,& quae posse non fieri Itaq; repudiandam hunc oenset qui contradictionem non facit,oppostionis modum. Atm iccirco in omnibus modii arcessentibus propositionibus negativa particula modis prsfigenda ncti negationes inqui Cut artificknse una eadest, u tentes in omnibus regula,negationes contradictionci assequamur.Quandoquidenr non uidetur prodita illa in postibili consutatio, non inquam Penus ipsum ineac non esse contradictioires fieri,in necessatio modo etiam aut impossibili esse conlisita nea. Haud enim huic praetereameces' esse uera simul illa est necesse no ectauel huic in ossibile esse illa impossibile no esse Sed licet uet' in utro* modo ratiocinati nes has mutuo sibi contradice I msiquidem in contingentibus ambae Ditis ecte demenduntur.Neφ enim esse necesse est,ness etiam necesse non esse id quod potest esse ac iann esse: ne* esse impossibile,n impossibile non esse. Quapropter Murmationes negationesq; perura modos N in his fieri conuenit. Uerum illud oporaret intelligas si in modum sumente preposition. klumiesiei infinitiuum suerit positum uerbum gationem penes modum soIum proiadubio h m: scd persectam non esse id genus propositio. nem: propterea quoniam ad orationem persectam ei unciatiuam Opus est uerbo P per indicati modum,ut Gramatici uocant prosciatur.Quocirca i et ipsum uerbum est hic quc dactu prori
cietur postulabimus:si enunciationem uesut in tertiaq uadam faciamus persona uel quodpiaaliud quod ipsum estiin seipso sacultate compuhendat. Sed ir uniuersum hoc de absolutis per se mun/ciationibus dictum est omnibus. In iis uem quae cu mod o dicuntur ipse solo est uerbo eg us ouel ineratura hi uel extrins s propositioni stibaudiatui . Aut enim uerbolestiactu exprimendo possibile est ambulare Socratem dicimus: possibilest, est esse Socrate musicum .aut licet sne est K positiones esseramus, dicimusq; Socratem possibile ambula N:5: possibile muscu Socratem me, tamen ipsum est in utra* subaudiendum putamus. Cum urtur in susin uente modii proposcioenon fia testiuerbum actu proditum, negationem colanis omnium BCet negativa particula flati modo,sta non ipsi esse infinitivo uerbo multoq; minus etiam scabiecto tarnino uel medicato a hancta.quando uero & ipsum estan propositionibus ama pronunciamus, negatione faciemus Do Sis modo, quem est copulanda particula.Huius nas cras p ram comitu naualem possibila est affirmationis, non magis negationem esse hanc dixeris non posimile est Gmitti cras naualeio primamia illa possibile non est cras naualem pugnam comitti . se enim haec, tametsi uerbo estir enari: iungat particulani,simul unqua proelitae mi estimationi. Utrum ergo dicendum est in omnibus Propositioiubus tum dis prati tu tum carentibus,utia ratione ac uia niualiua particula
120쪽
-l est applicada negationem nobu stetitae quiniadmota in iis eueniebat affirmationibus quae Asnemo vi atatilia praefinitione inunciantur His ipsis uerbo actu posito,iari duobus modis ne/gatione alias proinitione,alias φῖ est siue actu siue potestare ditariir,negativa particula assumente:si uero abs si omnino inerentur propositiones n sola praesinitione confici negationem: ut in his omnis homo animas non omnis homo animal sic in propositionibus quos modum capcillan tibus,uerbumst, est actu habentibus fieri duobus modis negationem es Dabimus, nonum mo do,quando test uerbo negatiuam sibi particulam uendicante.sin non habeant, nes modum se lum,ut Armoteles quo nos docui An neq; in praefinitis modo uacantibus a positionibusqus penes uerbum..fiunt negationes cotradicere aismationibus dicebamus: uerum contraria heri in uniuersalibus: in particulatibus subcontrariam. si hoc ita sese in modo carentibus habebar,
iam de in modo praeditis negationes necesse fuit uti pudiximus bifaria effici. Omnino nas ne dii. Bierentiam quidem in ut ullam haec obtinet Affirmatio Socrate possibile ambulare ab haci possibile est ambulare Socratet: uel haec Socratem musicu esse possibile ab hac possibile est Socratem mu/sicum esse .eodem modo neo hic negatio non possibile Socratem ambulare ab haciambulare non est possibile Socratemmis haec non possibile esse Socratem musicum ab illa possibile non est mu scum Socratem esse .quandoquidem nec si possibile per seipium dicimus,uelut quid aliud pr er qua hoc quod dico pasibile est nos xkrre arbitramutinis ipsa plane ut duo diuerlast, pronunciamus:sed quasi totum quodpia unum hoc imi possibile est dicimus:ipsumq; hoc enunciamus, labesse in rebus iis talis existendi modus qus propositione explicantur.iccirco nem hoc non posisbleab hoc possibile non est aliud quidnam erit.quaobrem nihil est stillis quae de his Aristoteles tradidit quida addamus.Eadem de in iis ratio habetur propositionibus quae uerbum est potestate
comprehendunttias huiusassumationis bene ambulat Socratesiuerta ambulat indicatiuu obunctis in quo non cNised est continetur non hanc magis non bene ambulat Socrates esse negatione hputes qhan Socrates bene non ambulat. Quod si non ambulate omnino Socrate,is metiatur qui ne ambulare illum dixit, utrum etiam tuncn tione faciemus negativa particula modo an ma gis praedicato adiecta An ipsam dicendu est semper modo,non scinper tamen eodem tarsu applicadam.Nam quo pacto affirmationem duobus modis mentiri accidi tum non ambulante omnino Socrate,tum ambulante quadem, uerum non recte ambulante ita uidelicet res sese &in negatione
habebit Socrates nequaq bene ambulat dicente. Siquis uero de praefinitis cum modo qugiat assitimationibus,qua ratione facie sin iis negationes sin utrumnegatim renicioni an modo necten da particulaesiquidem in impraefinitis omnem de ipsis comenta item tractauit Acistcules, leest respondere,nes in his ipsam alii cuiqua puter q modo construendam .propositiones enim nriterminos priuatium esse oporteram minus,accidet rursus ueram simul esla connadictioncm in Sprie possibili&ωtinget ulu contrarias quo ina liter Gligcte recunere usu uenit.na quod omni contingit,hoc prorsus do Mn omni in significatione omni contingentis:quandoquidem noetiamContingenter omni inessiti. quandos uero 6 nulli.Constatq; nequaqua sere ut haec ab illis discrepent quae inter initia pri didimus praefin itionem omnis α qiacum liquisi praefinitione aenon omnis in materia contingente,uti si in litam capiantur tempore .perpetuo depugnare. naillic taxpositioncsuebat existetes inspiceremus,haec de ipssdemetiebamus Et uero illud quos ιomnis cmullus in materiacontingentesmul mentiri: propter quoniam simul salsis esse ambo sic uiuuertaeshacin materia necesseest utquae ipsum contingens,, inesse innullis,quiti uiua uero non inesse natu nest aptum omni uel nulli prunuciant dubioprocul competiturummon stitisau in praedictionssius fit de in quae euhriunt necessitio,vel non eueniunt: in i quibus erit aut noetiti dicere consuevimus: 4nes in aeripliore res in angustiore contingente lorum obtineri di centibus nobis omnis homocanescetin scire tute:nullus erit sedigitus .Particulares autem uera nera esse ambas: a de recontradicere eas uniuersalibus merito accidit. Nunc uero de iis agitura μpositionibus quae hum continget moelo proletiantu niuertarer ametimus hi indiuiduis somnibus aut nullo praedicatum serriquandoquidem nec partumlatim cuiqua inerit. Sed uer quo I assctimus non eo st natura est uniuersili capiendo enim hoc potest omne quopia ex iis quae contingento de ipso praedicanturaut in ri aut priuati sesqucis distinctionibus acie ctu quibusdam indesinum est ut per seipsum uniuersum capax fiat accidentisπω- ω dicimus nontingit tuom suturi hac tini pestite Athenienses in seneriae cinescant sed B non omneMet xontingit sedimii sim neminem sta potest εἰ aliquis fieri Nicontingit hoc anno atra in hae