장음표시 사용
31쪽
ra subiecto solo ε praedicato Propositiones completitur,aliae appraedicaturn quos in m obtenent,ut ni Socrates inquam iustus es subiectum est Socrates: praedicatum,iust rappraedicatu autem ipsum est uerbum: aliae praeterea &adiunctu habent Modiam:qui quonam insubi cto insit praedicatum indicanui Necessarium Impossibile sic enim Q adymion,quemadmodum rem dymion possibile interpretari toto hoc opere liceat Contingen e Iapiste Iusterut cia Socratem dico musicum esse contingit:uel edisserit sapienter Socrates.plures uero his terminos a inuicem complicentur ad Propositionem unam conflandam,ne complecti quidem animo uales putissiti secundum Propositiones tradit nobis simplicissimaxeritq; de Propositione iue Enu clatione quae ex subiecto& praedicato constituitur.Tertium compositiores his: secta appratalicati adiectio .at*de Propositione uel Enunciatione ex subiecto, priscato,ac tertio appincato erit compacta. letum Propositiones eas docet quae cum Modo proferuntur. Itas cum spe cies omnes hoc pacto persecutus Aristoteles fuerit propositionum,ac fidenter no plu/res iis contradictiones esse promtiaueri finem breui tractatui imponit. Ad cabcem autem libri quaedam praeter hμ exulcerabitur quolio a praeisti ipsi quo F contemplatione haudquaq aliena. Quare his prpnisiis de H/tero tempus est nobis ad Dictionis explanationem descedamus. qine contorta cum sit,& plena argumenti,uberibusqi re rserta sententiis, a ex breui permutatione totum quandoq; sissum euatiet,id quod in multis iaaccidit exemplaribus uniuersis suis lo/ ., cis apponere oper uesse duxi mus: quoqueat dignosciqus nam emedatior esse edi 2 '. tio uideatur. .i .
32쪽
ARISTOTELIS LIBRI DE INTERPRETATIONE
nem tradere Enunciatius nobis orationis,Uerum quoniam
omnis ex Nominibus S Uerbis oritur in liri rari ita e littera B
inquam Socrates ambulat prius uero simpliciora iis uias sunt quae ex ipsis constat cognoscenda,deces ob id maxime operis principium statuit Nominis ac Verbi tanatisFont lationem. Nam uerr bum PONENDura pro definiendum acceptum nunc est. quod cum Malim qu lignita tu prodatur,hic id quod monem Mefinitionem notat. Eniuero uerbum Ponere pluribus modis appellati conspicuu est. Suppositioes enim seu concessiones saepenumero Positiones nominamus:ut quando Postum sit dicimus uel concedamus Theatrum tantii capere ι . . multitudinis:sit sane decem cubitorum magnitudine: liceat uel Regemesciquid tum laciet Posi/rionum tae uocabuIo nucupamus opiniones nobilis cuiuspiam in Philosephia Viti ab aliorum senrentiis alienas:ut moueti omnia,quietest, ea quae sunt,haudquaqua impertiri: ut Heraclitus miramabat. uel Id quod est esse unu:ut placebat Parmenidi. Postiones etiam intelligimus colansus Pro CPositionesue: queadmodum sine& id quod coi lingua apud Craxos Allelogia, hoc est Condictu
Mocatur. unde S Reponere dicimus,cosessione uel pactionem retractare,Sed α Adverbia qus positim Graecis perhibentur, Positiones nonulli appellantiuigameteon, pisteuteon,id est ducenda Uxor est fides habenda. Positiones praeterea&ipsas appellamus Definitiones: quasi antelabiectas Demonstrationibus. Si enim perficiuntur ex iis Demonstrationes quae substantiae nomine rebus insunt, significit autem infinitiones eorum quae sunt uniuscuiuis substanti merito antecedere Desinitiones ac subiici Demonstrationibus debent.Quin eooemunius adhuc Demostrationum principia absolute omnia quae medio carent ais ex aduerso ab Effatis diuidutur,positiones Ari soteles putat uocandas.cuiusmodi sunt Definitiones uti comemorauimus,& Postulata,dicta gum Aeremata & Suppositiones:quae cum iam exigant Demonstrationem,sunt absq, illa desumptr: prout explicatum plane est in primo Demonstrativarum comentationum. t quidem, uel plu ribus etiam modis dicitur ponere:Ied pro definire in praesentia id usurpat Aristoteles:ut uerbis il
his Delim tionem apertissime indicat. iterum quis uerit quispiam, rerum in uniuerse Praedi camerum uolumine de simplicibus egerit Vocibus,hic rursus de Nominibus dicere Verbisq; in 'stituataquorum utrui simplicem Vocem esse oestat.Adquc iudicedum sane est, cem simplice, Nomen Verta Dictionem,Terminum esse adem subiecto inter se eadαselo autem res cludi O muelut Scme ac Fructus:& Ascensus inscctusq;.Nam ubi simplices Voces ut rerum,qbus in diis sunt significativas conreptamur ipsum hoc Blu,simplices eas rices appellammmmum hoc casu distinguetes frictis Nomina.Quado uerb quadam in ipsis duplicitate conspecta,nonnullas emam Arturalis costructas inuenimus,alias minimciuel aliquas quae tepus quodda adsigntiae alias uae a se mutuo illas distinguimus. Ac iunctas Oem Articulis,nec repus adsignificantes q& opiam,Nola uoranda esse arbitramur Uerba aut eas quae conecti non possunt Articulis,ac stam te pus qddam dicuntur. At rursus cum secum huiusmodi utras n5 ipsam per se sumimus,sed qsi Assima nis partem uel Negationis tunc Dictionem ipsam quo pacto docebit nos dilucide suo loco Aristoteles, mpandam existimamus.Cum uero ut in syllogismo resideramus assumcdas. Terminorum in illis nome minimus:ut in Resolutorioru procinius explicabis Sic porro de Pla eo in nono de Legibus simplices Voces Terminos nominauit.Itas eos inat admisceri inuice Ter minos,quorum expers medii est oppositiorut calidum&no calidum.Interlimitia aurem obtinere eos,quom est aliquod mediu: ut calidum ac modum:uel libens inuitu de quibus eo loco disputatur:utis cum uitium inolesces Animo media habeat:qd nec pure uolutatium est,nec plane uoluntati restagatur. Quandoquidem igitur tametsi idem subiecto sit Nomen, rictum, ac Perihel. mo. A iii
33쪽
eem simplicem dicere tamen eo qum prodidimus respectu hre mutuo disserunt: praedicaancto
rum autem liber de simplicibus nos Vocibus durarat docuit,nihilq; inter Nomina ac Verba sau tanda disserentia laborauinculus usus frequens est ad Enuciatius oratiota meditationem:siadem huius opera Subiectos in Enuciationibus terminos a Praedicatis dirimimus,ob id nuc speculata de Nominibus Uerbis tractandam proponit,ceu promti comentationi conuictinis. Sed quaobrem dixerit aliquis cum multae sint quae a Gramaticis partes orationis uotantur,tas nunc solas edoc ur,Nome εe Verbum Quoniam sols hs respondebimus scmotis aliis omnibus sace ire Enunatiuam possunt orationem:uticum dicimus fio ualet Ergo de solis histe Aristoteles com l sderat hoc loco:quae in Enuciativa omni oratione ex necessitate P muntur: ais ad simplice constituendam Enuciationem sufficiunt. Illud autem animaduersione dignum est, octo partibus il liis uulgo notia orationis alias naturarum esse quamdam,simpliciteruὰ personam fgnificatiuas: luel astionum: uel passionum: aut cuiusdam harum coplexionis:ut Nome,Pronomen, mia,Par ticipium:quae sola etia ad efficiendam satis esse Enuciatiuam orationem possunt: ceu cu dicimus ISocrates limbulat:uel Ego ambulo: uel Currens ambulanuel Socrates currens est quorum alteruut Subiectum capitur,alterum ut Praedicavi. Alias uero non haec sed quada Praedicati ad Subiectum colis retiam indicare:qd genus plurima sunt Adurebia. Na uel quo uisi mo designat Praeci tum Subicctor uel quando: uel ubi: uel quoties siue certo, siue incerto numero: uel quo ad aliud Iordine: ut hic post hunc currinaut ab hoc seorsum habitanuel cui similla: uel quo magis,minusula luel etiam inesse cum inaesione: uel quo nos ipsum pacto inessetaut non inesse,sive ut coniicicn οῦ sue ut assi antes opinemuria uici quonamVassecti ad re simus de quaenunciamus,uel ut d Ictes: uel ut admirates: uel ut Enuciatione quos pstatioris testimonio firmites: uel nra itereste oritates micam eligere, ut in positivis uocatis Adverbiis: uel clamore celebrites Animi habilia supremo iγb Bono i signitu: queadmodu in diuini sutoris Adverbiis,q bene se his Numine afflatos indicat: uel et dacta ab aliis Enutiatione p cosensum amplectentes:ucl p negatione siue in alione Teiicientes Significare autem quomodo insit indicativa inquam medietatis seu qualitatis Aducr hiat u t bene disserit Socrates: Melanthius Uysiem calcibus,quod Graeci lax, adverbialiter dicunt, Percussit:Apes racematim uolant. de quae simul omnibus de quibus firmo est,ues no simul incta Praedicitum declaranut una grassati sunt hostes uel hinc inde.nam εἰ ham qualitates quaeda sunt: quandoquide sub Quale concretio ac discretio referuntur. De caeteris eorum qus cnumerauimus rubii praeterea opus est addere:cum iis in propatulo snt qui uel paru intelligere quid singula in dicent possunt. Haec itas id quod dicebamus cum cohsretiam quandam praeditati ad subicctum declaren conserre aliquid ad saciendas huiusmodi Enunciationes uidens. Reliqua signissitant quii dem Adverbia, non tamen utilia sunt ad Enunciatione: sed ad species quasdam alias Oratione: utuprandi signiurativa ad Optatiuam oratione, dehortandi uel adhortadi ad Impatiuam: ad Inter gatiua uero, interrogadi. aut partes proer has orationis dirutur,ipssper se ueloi signi statione uatant: ut ArticuIus apud Graecos, Praepositio, Connimo I; Ergo quae naturam,ac sonarum uel actionum uel passionu signi stativae sunt, Aristoteles eas omnes in Nomina ac Verba partitur: Verbas illa appellat quae secundum tempus dicunt praeditanturu in Propostionibus Npmina,quae sine temporis proseruntur signi fitarii, uelusiam complent Subiectoru Q pautem in neutra ex his loci conseruntur,quauis alimn adiaceat propositionibus, inesse uel non inesse, aut aliquando aut quos modo uel quoties insit in subiecto pudicatum, aliaue quempiam eorum in Wr se resperuam significates ne proprie Oe eas autumat partes orationis nominadas. Quem enim .d modum asseres Nauis partes proprie sunt.claui aute stupa, & pix eas conectendi ac totius uni - di musa adhibentur eodem pacto de Orationi Conluctiones. Articuli P postiones ipsast, Ad Merbia usum quorudam explent clauorum: partes autem haud san iure dicerentur: quae comm sta ipsa per se plura conficere nequeut orationem. Non sunt ita p haec orationis partes: sed pari
sunt Locutionis: cuius pars est ipsa quis Oratio: ut in Libro de metira proditu est. utilesq, sunt ad quadam partium inter se orationis compositionem constructionemq,.ut uinculum quo* ad astititiam deligatorum unionem.de colla eoru quae illius opera cohorrescunt Sed nem colligatoriauci glutina m partes illae, ne Coniunctiones uel Articuli uel Praepositiones, uel Aduerbia parris sunt Orationis Enimuerba Locutione eo differt oratio,* absoluta cogeries oratio sit ucra prysertim earum quae res significanitilla absolute omni v qur in diserendi facultatem asumunt,
Habes Se a Platone Orationis eum Locutione disserentiam in Tertio de Republici tradix : ubi lacteo sinat de Orationem Locutione uero posthac consideradum. acq nobis loquiadsi I
34쪽
quo pacto loquendum,mtoino perpensium. ex quibtu plane se ostendit orati mis nomine eriten Atiam:Locutionis uerb, pronuciationein appestutastu per maxime: necessarias partes fiat,Nomen Verbum:secundum quam oratio illa quae prolatione continetur,ac proprie dicitu pectaturiscuparies quis accipiat alias dictae comunius Orationis:quod perinde est ac si interputationis dacas quae iam ad uenustatem acceria compositionem respiciat.Placet igitur Aphrodisico Interpreta Ad uerbia quos in Nominibus res ti: quo modo & Pronomina.& quam Gramatici Appellationem uocant.Sed nulla uidetur hoc prsdiui esse ratione:quoniam alia ex Adverbiis Nomitiatae nequaquam putarenturiquod genus Adverbia sunt affirmadi:uel negandi:uel prohibendu uel q iustoridis p nucullialiaqi plurima.aliqua uero ex eo qd a Nominibus deducta sint quibusdiuimet cum Nominibus eadem obtinere uisa suerinnut bene & perspicue, a bono persp- auelut Sciuste a Iustitia.Quod si hoc ita se habeat, legedum,nauigadum,quae apud Graecos adverbia sunt,
uerba,non nomina appellabimus: quasi titia ex eo quod est lagerquel nauigare oportere. Sed non B est rationi consentaneum uel uerba hae uel priora illa nomina dicere:quoniam nec subiici in Propositionibus,nec praedicari horu aliquod potest:quom alterum Nomini Uerboq; usu uenire est necesse. Nam nome quidem Perspicuus in oratione quae locus hic de Interpretatione perspicuus est inquit,praedicatum inuenies 3erspicue non item. At uero nec copositum aliquod fieri Praedi/catum ex ipso dc eo de quo adverbiu perspicue dicitur affirmabimus:quale esti perspicue enarra rurnqucadmodum in hoci mortalis homo: sc adulterinus Denariust.Sic enim tali u Affirmationulieri Negationes eodem modo oportebat quo illarum quae simplex aliquod Praeditatu habent:ut in copositis re uera Praedicatis contingit. Nam ut huius Mortuus, homo es lammationis negatio est Mortuus Homo non est: huiusq; Mortuus deiunctus uita est. haecMortuus uitae unctus non estisic illius etiam Mortuus uita defunctus ho est, haec Mortuus, uita desun s Homo non lest erit Negatio. At in Propositioibus cum Modo,diuersius fieri Negationes, nec ut in iis q Modo Crarent necesse est.Huius mi affirmationis Socrates ambulat Negatio est Socrates non ambulati. At huius Socratem ambulare possibile est non hF Socratem non ambulare est possibilat: sed haeci Socratem ambulare n5 possibile esti: prout planissime nos Aristotelas postremo huiusce operis docebit segmento.Quapropter Enuciatiuam ubi* inquit orationem ex Nomine coponi & Verbo: in ea* dissislui: rinde quasi solas has proprie partes putet orationis uocandas: ipso Eslei uelino Esse alias de quibusdam absq; medio prmicandi iacum partes tunc fiant Propositionum:ut in his Socrates est Socrates non esii:nes a Subiectis diuaticet.alias in Propositionibus quae uel tertium Appraedicatum uel Modum adiunctu habes assumendis: qus ut in Resolutorioru prooemiis edocebimur,Propositionis addi partibus dicatur:uel ab iisdem diuidi: aut huiusmodi qdquam susu/nere.Quocirca pars Enunciationis aut Nome sit prorsus oporter, aut Verbum.Non tamen VerbuPars omnino est Propositionis: nimitu cum de subiccto non ex sese praedicaturiquas actione de/ Dheat uel passionem, uel simpliciter esciatiam, priuationemve subiecti indicarestis praedicata gratia capitur cum subiecto cocinandi. Quod aut recte hsc nobis prodantur,uel ex ipsa partita orationis aliarum appellatione constat quae prster Nomen & Verbum dicuntur. Pronomc enim ceu Nomenon naturarum aliquarum,sed personarum simplicitetita nucupant.& Participium quasi partem amborum capiat, Nominis inqua de Verbuquaquam magis,cum signi Matiuum quoIudam tem porum sit,ad Verboru proprietatem declinet. Articulum autem uelut appesum Nomimbus,rela rion q, habens ad illa. De Praepositione,uel Adverbio uel Coiunctione quid etia opus est dica mus ex quibus Privositionem sic nominant,quasi Nominibus Verbisq; praeponatur. Ad uerbia ceu tali modo coplicetur Verbis Coiunctione quasi seiunctas orationes colligante. Nerum co cedere Aristotele uideri quibusda locis coperies partes quop Orationis comunius omnes appellari.eam de re partes Otonis quasda esse similitatiuas post affirmabinperinde quasi n5nulls quos Esi incatu careanrinis aliqua nobis uer rum illorum accomodatior ex γsitio uideret, nihil la
ne habens quod iis quae mo ydidimus repugnet. DEIN DE QUID NEGATIO, ET AFFIR . NATIO, ET E NUNCIATIO, ATQUE ORATIO. Tres quidem esse qui xprie dicatur Diuisionum modi eneris in soci Totius in o rex Uocis mutuo in significita diuersa, inuidisti muciationem in Affirmatione Negationeq; conspicuum e anus enim parte alteram mucia inmis affirmativam esse,alteram negati m. tu uerbes ab Aristotelis Explanatoribu quo , nam pacto in Affirmatione Negationest, Enuciatio dirimas.Ars alii uelut aphrodisiensis Alerander,ut aequivoca uox in diuersa signisitata ipsam disiungi,alii ceu genus in species, ut PorphΠi
Philosophus,dicere maluerunt alemo enim distrahi tau totum in partes a m est:
35쪽
P ne ut totum diduci in similes parin uides: silci Assinnationu ad Negatione haud me dis rimen est.nem in disimilares:quado n um pars utras totius nomine uocaretur Quo igitur n Q
in uerum trabea praestetq, Porphyrii Philosophi sentcua, procesu comentationis nolirae suo loco demsistrabimus: nimirum ubi proditas ab Aristotele finitiones illam exponemus. Nuc prima illud monendu est,uerbum poN NnvM hoc est definiendu Gmuniter in iis capi oportere, De ide ponedia qd sit Negatio &Affirmatio,& Enuciatio at OD.Ad h ,dici qmor enumerata post Nomen & Ucibum doenire opus esciquonia propositum est,ut docuimus, Praedicatiuam specie tradere tautiatius orationis. Haec autem aut Affirmativa est omnino,aut Negativa. Ergo de Asesimatione & Negatione doctum oportuit: quare de comuni qum earum genere, Enuciati5rix erum quoniam & Enunciatio inter species orationis quaedam una est atq; in finitione Enuncia tionis Oratio capienda,xpterea quod εἰ genera omnia finitiones complent sitarum specierum,no G tiora aut re conenit quae ad doccdum de qua uis re assumuntur,eo qd r illa declaratur,ob id necessaria esse & Oponis conreptatio uisa est:quasi antare Enuciationi dc t.Si o uero in quaestio nem adduceret cur no genus quos Orationis Vox eadem de causa comemorari meruerit: pcrin de quasi debeat uel ipsa finitione expliciti.Dioedum naturalis disputationis esse de Voce disterere: quoniam Vox solius est opus Naturanquo modo uidere:&audire.uocales rei natura fiamus. At oratio Enuciatio,a species huius Affirmatio Negatioque uoces qdam certe sunt: scd st speci cnaciscatur,& tali uel tali rone proserantur,a nostra notioe accepere.quapropter qdam ipsis quinypriuatim tributa est a Naturalibus diuersa tractatiorqua Logicen hoc est Ronalem nuncuparunt. Ergo nec simpliciter genus sex est,ut quidam putat,oponis.Non enim fieri potest,ut cum natura sit Genus no sit 8c species natura.scd si modo sit,insu Vocis orationi simpliciter Uocem genus H esse diadum est. Ad ipsam Orationem uero materiae loco Uoce capi dicemus:id quoel uel ipse in quinto de Aialium generatione Aristoteles,ubi penes uocem differentias Animalium cotemplacpronuciat.sed genus eius non est: ut planius ex sequentibus costabit.Quod si quis quodna igitur sit genus Orationis requirat huic Qisti diuisio in P dicamentis tradita ad memoriam reuocanda est. rerum att&endum in enumeratis quatuor illis Aristotele sumpto a deterioribus principio ad persectiora a a magis particularibus ad uniuersaliora euadere. Persectior enim res Assir matio est Negatione,utpote essentiam significis: Negatione essentis priuationem indicate. Affirmatione tautiatio:ut quae eius genus est,uti diximus. Oratio aute Enuciationemni una est Enucia riua inter spra quinque Otonis. Estst, ordo ad nos praedicis enumerationis Ous trasire a deterio ribus ad praestati ora magisq; particulatibus ad magis uniuerialia est natura insitum. propterea P i nostra ab imperfecto ad perstimamrmoueatur cognitio. i tame de iis docebit, pro reni naturali ordine,uelut contrario ibit itinere:Genera Spebus anteponens, persectioraq; imperfectioribus. Qimobrem sirpradicto ea quo* modo enumerauitanimirum cum enumerationis finem princi puto statuere uellet praeceptioni
II Sunt ergo quae voce continentur, instorum Animo assectuum notae. π quae scribuntur, eo
rum p/e in voce consistunt. Ac φιο modo nec eaedem omni bus literae, lia nec voces eadem sunt.
Quorum tamen haec signa sunt primum 'dem omnibus Animi suo assectus. ac p/arumsmu lacra sunt baee, res iam sunt eaedem. Dihum isas de Lis est in libris de Anima. ram haec attrarius sunt tractationis.
Consequms sanὸ erat, ut est pollicitus Nominis ac Verbi finitiones posthac promere.Uerii quoniam non est ola diustio Nomen uel Verbum, nam q significatione uacat, ut Blityri, Scindamusq; , Κ horum neutrum est,eos disitiunt a Vocibus significam carentibus Nomina & Verba, quod signis uua quan idam sunt rerum docet per hsc prius nos Aristotesta qupta in primis ac proxime ab
ipsis uocibus indicentu mentisq; eos esse conceptus monet.horum uero inteructu res designari.
Ness mcdium aliud puterea quidquam inter conceptu ac rem indagare oportere: quod Stoici supponent Dictile, gr- Lecton appelladum putabat.Cum h ita* per ea quae nunc dicuntur tradauctu uel maximὶ quibus in rebus quocu* suetit modo ueritatem ac Alsitarem taurari conue
ruatim quibus in prauriatia nobis perpensio est utra in rebus,m metis coceptionibus,m uocibus, an in quibusdam harum duabus an etiam ossius.quod si in uocibus,qualibus iis uersetur, utrum
in Nominibus Verbi q;,an copositis ex hisce Orationibus. Ac sane praefinietur Nomina oc Verba Voces simplices esse,quae nec um nec susum lanificant ut in prooemiis quos dictum est: Praedi
36쪽
EsT AUT NON EST VERUM ET FALSUM 1
camentorum circa Enunciatiuam aurem orationem quae ex illorum c5plexu es tur,verum de Asalsum s clari.Ante uoces quot ipsas haec circa conceptus considerari: ut qui cauta vocum sunt. siquidem & horum alii simpliccs habentur, qui a simplicibus designatur uocibus:nec ueritat mullam uel salsitatem admittunt.alii composituqui de compositis su t rebus: ais a uocibus declarantur coniunctis alsitatis capaces ac ueritatis.qus non in ipsis sane per se rebus etiam inco in copositis animaduerterit quispiam. Constatq, merito de iis ante diserere hoc loco Aristotellam, quam Nois de Verbi desinitisici reddat. Etenim vi de salsitate ac ueritate primu conreptari hoc opere suerit,principio tum qus harum utra* admittere,ium quς neutri recipiends natura escnt idonea nobis Cportuit traderet.atς ubi in compositis uocibus altem spectari, alterum in simplicibus comonuerit, postea simplices uocta ac iamum aut falsi capaces aut uerti,in Nomen & Verbum:co Positu autem ex hisce,atq; omnino uerum filiumve pronuciares,quod pcrinde est ac si ad Enun catiuam orationem pertinentcs dixeris,in proprias rursum species Affirmationem Negationemel; B dirimeret. Haec cu ita sint,nos ex phtandis iis quae a philosopho traduntur,quatuor fisc ab illo his verbis assumi quasi utilia ad proposita conicplationem dicimus, Res & conceptus Animi,Vocoq; itenr,ac Lit cras. in quibus primum sibi locum res uendicant: conceptus secudum et tertium uoces: simiarum liters. Nam ccceptus quidcm Animi finem obtinent rerum comprshensione. ac tunc sane re ipsa conceptus sunt, cum ipsis uelut accomcdati rebus fuerint.sunt enim imagines rerum Animo insitae. Enucialiuae aut sunt uoces conccptuu:eas de re nobis a Natura datae,ad Animi conceptionis seu notiones harum opera internos declaradas. ut 6c mutuo frui comercio,& ciuilia inuicem praestare ossicia possimus. Homo nans sociabile animal est. Quaobrem nec qui uocibus non iisdem utuntur, eiusdem consortes ciuitatis sunt: ut qui conceptus inter se mentis haud quas
norunt. Literae autem, perenne vocum memoriam lucri finem obtinet. Porro ex his quatuor,duo naturaesic Aristoteles,res csiceptusci, arbitratur: duo item positione,uoces ac litcras. Quae autem CNatura sunt ab iis quae Positione costant discernit:utiturq; huiusmodi regula. Qus apud omnes de inquit sunt haec Natura consistut:quae no eadem apud omnes lia tur,ea Natura non sunt, sed Positione . idq,ncn iniuria. Nam cum natura una st Universi similia uidi licci ubiq; ea facit qcensrei eadem specie dicuturio squa sint apud alios arii alios diuersa non erunt utiq; hse Naturae opificia. Cum itas Res Metisq; conccptiones emem apud omnes sint. est enim ubiuis eadem species Hominis,Equi Leonis id leodem modo apud ora de Homine, pide rebusq; aliis singulis conceptus. Voces autem &Litcrs non omnibus eraem.quippe aliis Graeci utuntur uocibus. Phoenices ali s: diuersis item Aegyptii. Nas alii Lingua est alia Poetae inquit carmen rursusq; aliis isa aliis quilibet literis suas uocta describunt iccirco asscuerat Res Conceptusq; natura,V es autem ac Literas postione non natura esse constitutas. Ac copertum sane est circa literas magis a uoces postionis conditioncm spectari.Proinde ut mentio de cis haberetur omnino meruerui: quasi affinitate quadam uocibus deuincis: non solum quod ad illarum conferant memoria: sed etiam P DPostione sint id ut manifestiam obtineannpossintq; tuo ipsarum exemplo, positione uoces este, certiores nos apertius reddere: qd notu no perinde est ac literas positu costare.De Vocibus igitur quaerendum censuerunt ueteres,utru es natura dicendς an positione est in Santq; huc pertinebat uter ipsis existendi modus coueniet explicarereost, ad drenitiones uti Nominis & Verbipis ex iiscoposits Orationis: Nulla aut fuit apud illos de Literis controuersia. Poria literas nobis alioquin esse ad proposita contemplandanullo usui suturas, palam ipse facia dcinc. somisiis illis, res solas conceptiones uocesq, interdum ut simplices meditando, quandoq; uero ut copositas. Ex his ergo
coceptiones simulacra rerum nucupat. Voces autem non conceptionu simulacra,similiter nec lite
ras uocum appelladas,sed notas signaq; arbitratur. Enimuero differt a Nota Simulacru,quatenus uult hoc ipsura rei naturam quoad licet repraesentaremec ipsum transformare nobis est integrum. nam quod pictum est in tabula simul actu Socratis nisi & caluicie,& smitatem,sc oculorum pro Eminentiam Socratis habeat,non eius adhuc simulacrum esse perhibebitur. Nota autem, uel signa, utro p enim uocabulo idem nominat Philosophun totum habet in nostra facultate positu:quasi
ex nostra quis sola cogitatione existat.Potest uerbi causa quando inter se confligoen sit bellato xibus signum esse & tubae sonus,& facis iactus:quomodo inquit Euripides, Emissa pota sex cruenti praelii
Signum,tubae sonus uelut tyrrhenicae. U
37쪽
sECTIO PRIMA DE IIS IN TU IBUS
F uocant scribendi figurarum inuenta declarant aliisqi iidem conceptus atm aliis uocibus enm Ti,ut Linguarum multitudine, deq; in lingua nominum trasmutatio indicatur. crum Arist diem Platonis nomine appellare: Veteribus placuit & Theophrasti Tyriamum . Fieti uctono poteli ut res una eadcq; aliis conceptibus aliisq, agnoscaturista conceptum quelibet imaginem re rei cuiuscu8 conceptus fuerit necesse est,in Animo uelut tabula depictum:si aliud nihil est intelli /m formam sustTisse qua intelligimus,aut expromptam reddidisse: propterea rerum sim
1acra Conceptus ipsi omina autem & Verba conceptuum,& Litem nominum ac uerborum no nt quatuor hisce,rebus inqua,conceptibus, uocibus literish; uMIm iussistiteris,quasi necessarium nullum ad proximam rerum explanationc praestct usum uult
premum Philosophus ais Conceptibus quibus illas cognoscimus conreptari Dis . , distipliR , ut Praeceptio confici nequas potest.Propterea itare omis, C . Er Aristotclta res & conceptiones ais item uoces assumit:easq; fingulas modo cosiderari incompositas SimpIta res est uerbi gratia Socrates:res composta Socrates cur x .substantia enim hic Socratis actionem currendi accepit.similiter & coposita conceptio ea que currente Socrate est. uox quos composita qua dicimus Socrates curriunt mim cum composis P ex cocursu absoIuantur. Ergo ueritas inquit & falsi
zi solumceptionibus uocibus4, existut copositi: nem enim
ς' iam In respectu quodam coc tuum uomst, ad res uerum huiusmodi ac nisum perficituri uelut congruerint rebus, uel cosons uoces rerum subsistentiae fuerint . uerum
Q ti V Iusti ubi sicςu se habuerint,salsum consistere arbitramurrut si Socrate ambui uel animo concipiamus,uel dicamus ambulare,ueratum conceptio, tum enunciatio est. sin non ambulare opinemur dicamusue ambulantem,salsum prunuciare est ncces
nes poterunt uerae, stalis appellati,quod ad ueritatem ill attinet quem cognitionibus spe tur. uere enim solamus Socrate hos esse dicere:falso autem Socratiscnihil sane aIiud per haec indicantes quam uere de Socratis notitia pudicari hominis ration nom . t praedicati subiiciq; ad praedicationem nullo pacto rebus Gueniriconcepti . nullost, me a se horum nomine uocibus.quare&de horum tum uentate, tum alsitate eadem ratio quadrabit. Veruenimuero alio modo uel in ipsis per se rebus, Ac quide in umm-assi abimus. s enim perinde entia Formae sunt omnes a matem leparabiles. ut postea de iis explicabitur cum actus sine lacultate sinu& eeque materiam ad vpriam existenti requirunt:& haec informis prorsus, faex iure appellata rerum Materia :α quaei H λη'. 'im gines reps tanturisita partim ceu re uera,partim non uera, partim etiam sallo sunt entia. Non enim uera smiliter est quae & intellectuales & libidinosas actiones.& salias ut
iones comitatur uoluptas.Sed haec ad propositum nihil attinet huiusce c5mentationis. quando
quaciem semio de sola ea ueritate in his.est quae in Mitistionibus loquedi consciratur.tot ergo hahmmus quae de uniuerso Auctoris uerborum sensu scriberemus.Rursus uero Philosophi dicta ab initio persequentes,ssicum tesst, iis quae perpesione digna sunt, primum nem a rebus ipsum incimus, net a litem institutionem de his,sed a uocibus inchoa quasi pdditati s uoces Ena clamorationis inspicere hoc sibi tractatu proposuere Deinde,Sunt ergo uoces instota animo allectuum noceu conceptuu nou, quaa dixisse,sed QUAE UOCE CONTINENTUR: ut o Grinuam totam de Nominibus Verbisq, praeceptionem facit.Cum enim, Nomci& ad Uectu sit endum is initio protulisset quadoquide tum hs tum ex iis constas Oratio tribus modiis uult r,uel in Animo per conceptus simplices,orationemst, intrinsecus, ut uocant,concepta, uel. - 'pronucientur, uel P scribantur, nam 5 eorum quae sunt literis mandata, nomen esse niua allatimus: hoc uerbum:oratione illa)chonia igitur id quod monebamus Nomina&Uerba, qT ponere dixit oportere tribus modis cotemplamur, I in eo ν Animo recodantur,uel Gra/primatur uoce, I s, in literas promatur,sepropterea quae uoce continentur esse dixit Animi conceptuu notas: quos ipsius assectus esse inquit, ob ea causam qua inter initia Ididimus.&rursum quae scribstur notas esse eorum quae in uoce constat. Aut ergo quar in uoce sunt inquiens,ita nutulas rei gratia sermonem deduximul magis ut aliud uocem esse dicere aliud nome uel uerbu. mascar notaq; eci,a in totu positione, numi absoIutesta nomini uerboh; conuenitetquipta eme nobis est natura insitu: ut uiderera audire. at nomina uerbata ex nostra cogita
38쪽
perhibetur. ita uero appellantur,quasi cnu hu,quae res naturales sunt, strant accurrum: cum ipsi Aid quod sunt ex inditis characteribus ac figuris obtineant. πpe Iigna ubi tali coposita uel tali modo fuerint, tunc fabricatam ianuam aut tala dicimus: alioqui minime.&aurum ubi tales impreo suras accri erat,numus tunc fit. ecde quoq; hic modo no simpliciter uoces Nomina Veibaq; lunt: sed cum a locutoria imaginatione tali ratione sormatae cosici sq, suerint,signaq; habits eorum quἴ in Animo uolutatur.Cernere autem quisu in mutis ab ortu quod dicimus natura esse Voces No mina autem & Verba ex composito, euidenter potest. nam hi uoces quidcm articulatas quasdam emittere, non tamen uti Noibus aut Verbis etiam uidctur. Haec itaq; exprimens sida merito dixit, Quae uoce cdtinentur,quod huic idem est Nomina S Uerba qus uoces sunt, non simpliciter,scd tali se modo habetes,tal q, formam adeptae,quatenus sunt & significatiuae conceptuu,positione sunt: l de re insatorum animo assic tuu nors uocari possunt.Sed O radem sibi uult qd deinceps sequitur,dictum non esse elementa,negi literas: ucru qus scribuntur notas cte eorum qua in uoce B consistunt Itas respondemus,Cum tribus modis id quod proditum est,Nomina Verbaq; appclla lentur, pe quae Animo conccipiuntur,quae pronuciantur, quae scribuntur, ea quae uoce cduntur notas esse poni illorum quae mens complectiturict quae scribuntur,eorum qus uoce proscrimus.& quidem ita,siquis id ceu de nominibus & uerbis dictum accipiat. Sin absolute in om m dictionem extendi contemplationcm uelit diadum est,taterarum atq; Elcmentoru nomine tum descriptam censeri cuiuis elementi formulam, tum uero etiam pronunciationem qua unuquCds aperellamus. Ac nomen sane utru* de ambobus dioecptem liters nomen characterem in primis notare qui per auctionem ductumq; absoluitu Celementi autem,quod Graeci Stoecheon nominant,P lationcm:ea de causa ut inquit Dionysius,q, stoechon qucdam ait ordinem habeat. Verum pro nunciationem quidem haudquaq notam esse sed partem dictum iri nominis.at figuram quoniam aliter sub eadem pronuciatide aliterq; Animo reprJentatur,notam esse dici metito pose. Eam ob Crem igitur neq; elementa,nes literas dixit: quoniam nominum utru* horum de pronunciatione sertur: culiarius elementi: literae uero comunius: scd ea qus scributuriquo planius constaret his uerbis elemctorum figuras indicari. Tum causam deinceps aikrt cu r notas tum uoco conceptuu,rum vocum literas nominauerit: ambasq; positione esse affirmauerit uoces ac literas. hoc aute per inde est atteas apud neutras esse.Na A c Q vo Nono inquit NEC EADEM ONNIBVS LITERAE, ITA NEC v OCEs EAEDEM sv NT. simulq; ex hoc pala isit,propter usum vocum literas quo* c5memorandas censitisse: ut quae id quod positio est euidentius habeanuac nobis declaron ut hs uocum sic voces quo pro intercedente smilitudine notas dici posse conceptuu. Finic uero decoceptibus addit ac Rebus: pe hora utruel, proptereast iide apud ora sint,naturatae. ait enim Q VCRUM TAMEN HAEC sIGNA SUNT PRlMVM, hscinquiem, quae uoce continentur,hoc est nomina & uerba.Quorum ergo lisc signa primu sunt,dicit aurem conccptuv. nam res quo* abiis,non tamξ proxime,sed in aeriacentibus significatur conceptibus. At coceptus non aliis etiam sese interserentibus , scd primum ac proxime conerantur. Ita* quorum fgna pri/mum sunt ea quae in uoce consistunt hoc est fgnistrativa acuclut notae hi sunt conceptus: qui asesectus Animi sunt,itac l, oibus: at ob id natura.Verbi uic ring Μ qd graece adf in dictite illa iiDEM OMNi Bus ANIMI SUNT APpsi Tus, ultima tono acuto Crscis legenda est. AC QUARUM inquit simu LACRA SUNT HAEC. haec autem, assectus Animi nuncupat.
Quarum ergo simulacra sunt affectus Animi: sed quarum simulacra an uideliret rem: res hssunt inquit quς apud omnes ridem sunt. obrem uel hoc Ioco uerbi si AEnaM hoc est νασα in oratione illa res iam sunt eaedem acuto accentu apud Graecos pronucianda est ultima: non penultima circvflexo,ut Herminus:quo absoluta Aristotelis praeceptio esse uideatur: qus Literas ac ces,exeb q, non apud omnes emem sint postione esse:Res quos de Greptus natura st ita sint omnibus approbat. Caeterum quando haec quodam pactoarticulate explicia inius apponcndum iis de/ Einceps est qui sese in rerum contemplationem subducere, at abstractas horum de quibus agitur causas conreptari uolunt,cum tres supra naturales substatias primordiales descriptiones gradus'; sint,Diuinus Intellectualis & puter hos quom Animarius, res a Deo in ipm esse nos deduci ardi reari:conceptus ab intellectibus progigni: pertici uero ab Animariis uoces nimirum iis qui rationalitate insigitiuntur separabit cli ab omni corpore substantiam obtinent.Nobis enim in praesentia non de qualibet uoce sed ea quae res conceptuu interuentu desmat ex pacto aliquo atq; GUentu
sermo est: quςs signiscari literis potest:quod perinde est ac si articulata,& humanam, de dialectit seu linguam nomines.Quam beia per instrumenta a simpliciter dicta uoce distinguentes M dici, Paciei. mo. B ii
39쪽
F alia quidem uocalia instrumω este aiunt,ceu Puisonem speram Arteriam:quorum illa uocis
materia suppeditaniare eius uelut effigianoni in grauitate ais acumine,ac similibus conducinalia uero ad Dialectum idest articulatam uocis explicati m usum afferre, quemadmodum Linguam, Palatum Labia Ientes:quae cum rationalis Anims motioni praecipue deserviant,ut ab Animali ouenientem simpliciter acutam aut grauem uocem uesut materiam quandam ad literas,& syllabas, ars omnino dialectum informant excudendas: ad quam Pposita quos hoc nobis tractatu En clativa species oratiois refertur.Inarticulatarum autem vocum quales brutorum esse Animalium dicimus,siquis causis scrutetur,nihil is propositis quidem rebus quaerit necesianum: constat aut causis nos illarum ad insitas ipsis rationis exples Anima quarus, eficio ipsum esse sortita sunt, Proxime relaturos. Nam hs cum occursantia rerum sensus conceptasq, illarum uisiones sequatur, tum secultate hac pudita prosita cuiuis natura ad uota edendam parat: tum ad hoc, ut motibus G omnibus ad quos natura coparata sunt,pro affectibus Q in ipsis perpetuo insunt, antur. Enim uer o putare has quo significari literis id quod iam accidit nullis qui Gramatici habentur,idicula est. Imitans enim ranas Comoedi his uocibusibrecececra coax coaxi: & porcos hac coi cob: aliasti animalia ex uolucrum genere aliis ais aliis literatis uocibus:no has tamen ipsos illoru uoces esse putandum est.alioquin dc matis fremitum 6c rotarum stridorem aliorumst, compluriae inanis maiorum sonos articulatos esse propterea confitebim * Comoediam cernamus hora quaelibet imitari audere. Quod si causa quos in elementis aliqua coni Ianda est qus has proportione co uenia ut effectricem quidem praeter Animam partiendi ui praedita quae sua indagavone iis ortu Praebeat,nullam asseremus.Nihil autem prohibet horum exemplum, naturalem iinm effectione dicere, quae rebus quas perscit singulis magnitudines ac disserentias tribuit:quo modo dc uoces H liters ampliore numero superauere. Caeterum Oditum de his esse inquit in libris de Animarium D ubi ri At conceptus Mentis primi quid interetit quominus sint phantasmata Annes alii phais rasinata lanciuerum non sine phantasmatis . tum in quibus Imrei nationem passivi Intelisus no/mine appellandam censuit.
Est autem quo pacto in Animo conceptus interdum quidem Iine vero vel falso asserendo, qua/dos autem cui iam horum inesse alterum necesse si, ita quos in voce.nam circa compositioncm ac
diuisionem falsum, verub versatur . Itas Nomina ipsa O Uerba Hiilia sunt illi Conceptui Yta
sne compostiones ac diuisione: ut Homo, vel album:nimirum ubi nihil addatur.nam nes Iahum nes Verum adbuc constat Huius vero' indicium est: etenim significat quidem Hircocemus aliquid: nondum tamen verum quodpiam aut Ialbum t nisi esse aut non esse adiectum vel simpliciter , vel pro tempore fuerit. I Per haec supradictorum nobis utilitatem Philosophus ad propositum tradit institutae comen
taurinistiam Verum Falsumst; tum in Mentis conceptibus, tum in Voce, non simplicibus tameniis es compositis inquit spectari.Simulq; nos uocum ad conceptus proportionem edocetarum Nomina Verbaq; simplicibus similia esse conceptibus afficinet: ac circa horum neutra nec ueri ratem considerari, nectasitatem: Unsem autem conceptibus compositionem diuisionemve asmittentibus conflatam ex nominibus uerbis', siue ut compositis, siue ut diuisis orationem: quo/rum utrissi inesse horum alterum necesse est, uel uerum, uel falsum.Et quidem conceptum sim Plicem nullum nec uentatis capacem esse, nec salsitatis, ex inductione conspicuum est. Nam quisbusi conceptum proposuit Socratis, is nec uerum ullum, nec sellam cogitauit: si illi uetiambulare uel legeretuet este fuerit additum.tunc enim si ita res sese sertasse ut existimat cogitatio te habuerit,uerus erit conceptus.Sin realiter habente oppositum opinetur Animus,nmst, non ambulante uerbi gratia Socrate ipsum cogitemus ambirire lalsum pronunci us necesse est.Simi
his modo habent sese εἰ ea uidelicet quae ad uocem pertinent. Nam qui sexcenties pronunciat So cratis nomen,quis uerbum per se dicit ambularem uerum quodpiam is, nes salsum Odidit.
Hi quiambo composuerit,dira , crates ambulat aut uerum promus est,aut sellam. Et uero qui uerbum ambulare a Socrate dimouet, qua ipse sublatione diuisionis nomine nuncupauit, qsi Praedicatum a Subiecto per negativam particulam quae diuisui cuiusdam instrumenti usum in oratione exhibe seiungentem dicitqu Socrates non ambulatiorationem protulit rursus ueritatis aut iustatis receptricem. aobrem sic pro clauit Aristoteles, rum S selsum circa composi
elonem ac diuisionem uersu oriunat mimatione compositionis uocabulo: diuisonis uero, Negationem
40쪽
EsT AVT NON EST UERUM ET FALSUM
Negationem:siue in Minussentent siue in prolacutoriis orationibus uis intur. Est ita uentas Aprorsus 6c Falsitas circa compositionein uel diuision mon omnis tamen compositio uel diuisio, timuis harum capax est. Nam qui precatur,uel quavis alia praeter Enuciatiuam oratione utitur nomina&uerba ponat,nihilum asseres hil falsi.Sed compositionem uel diuisionem substantium esse conueni hoc est aliud inesse alii uel non ineste significare: id quod in Qta Enunciatiua oratione cGnspicitur. Verulame nec cum Verbis copulatio qua libet Notum in Enunciativa abs lutam orationem reddet hoc est ueram aut falsam.Id colligas ex eo se casus nominis si ipsi esticon iungatur,nullum ne uerum ne* falsum declarant. sed uel ipsust A cum nCminibus quae in re cto pro tur complexus: ues in chliquis ea quae praedicato adlucta ad persectam Oratione mo/liendam sufficiunt: ueluti cum Socratis est liber dicimus Constat igitur uerum & falsum circa orationem solam considerari Enunciatiua,speciesq, eius Assirmationem Negationemq;: de Abus ipsim lare propositum in psentia est. Quapropter rem maxime attingit Aphrodisiet enarratic:qus P Btinere huc dicit traditam de rebus,conccpti bus,vocibusq; conreptationem. Decitam ad hunc modum.Illud uero attendendum, non pronuciare Philosophum, ritatem incompositione aut diuisione haberi omnem. Nam qualis in Intelligibilibus apud Platonem compositio erit,aut diuisio Quin εἰ ipsi Aristoteli uetitas ea nucupatur quae in simplicissimorum re uera entium considera tur substantia: uel quae in intellectuali eorum substat comphensionerab omnist, oppositione salsi exempta est:de qua ipse quo in Theologica Gmentatione arm in tertio de Anima disseruit uolumincised eam quae in pronuciatiuis iubest motibus,circaq, Enuciatiuam solam ostensa est ea locutoriis omnibus orationem posse subsistere.Tum hoc igitur Mimandum est:tum id etiam si cum
Nomina ipsa idest per se Uerbaq; simplicibus similia esse Conceptibus duerit, esseneq; horu ex
minems ut nomen, Album autem uerbi loco accepinquanqua nihilominus homine nomere ut C deaturiquasi se non penes eam definitionem quae de Verbis afferri consueui ibum Verbis annumerasse putaueris:sed penes uocem omnem quae Praedicatum terminum facit in Propositioe Verhum appellandum statuercide quibus uerbi tractatu exponendo planius disseremus.Siquis uerbin quaestionem advocet quom pacto Aristoteles ne* ex Nominibus,nes ex Verbis ullum ueritatis aut salsitatis capax esse prodiderintametsi Verba omnia quae primae personae apud Gramaticos uocantur,ues ueritatem,uel falsitatem declarent,ut cum ina ambulo & quae fecimdae sunt,utiam hulastae tertiae quaecus decerta quadam dicuntur,utipluit,tonat,coruscati Respondendum non
ipsa per se Verba esse quae ueritatem aut falsitatem indicent:sed Vetarum eiusmodi cum personaxum nominibus de quibus praedicantur complexum.Nam etsi actu non proferantur illa, subaudiuntur tame primae quidem persens uerbis emi: tu secundae:iis uero tertiae,qus de finita quadam dicuntur, ipsa illa finita & certa de qua praedicantur: ut m pluit & tonat, Iupiter nempe. DQmobrem hic quos integra est ex ue , labauditosti ei nomine conflata oratio: quae uerita tem seu fusitat admittit,ego ambaeo: tu ambulas:pluit Iupiter. Proinde quodcuns tertiae uer ha persons de nulla finita pra cantur,nem uerum,nem falsum indicant ullum: ut ambulat. Nam Nectum ambulat nisi de quo dicatur contret,utiq; nullum nis uerum nes fissum signisi uerit. Sed haec sunt conspicua.Illud uero Ni Ninu M vni Ni Hi L AD DATUR , signifitat, ut uera uel silla fiat oratio, i Verbum Nomini uel Nomen Ucibo addi oportere. Quod enim adiectio quaevis ficta nomincius aut uerbis Enunciatiuam obeat orationem,Hircocerui apposito nomine palam fecit:in quo quidem Hircus nomen, quaa non totum era additur nomini: φ ullum tamen ex eo uerum aut salsum contingit.Simulq; ostendere hoc potest argumento a maiore, No mine n lo simplici uerum quidq aut falsum significari Nam si,quae magis inter nomina horum quodpia admittere par est, Gadmittant sunt aut id genus coposita, ut Hircocemus:quae eo ipso ED sint composita capacibus horum dubioprocul orationibus consimilia sunt quomodo vem in sumue aliquod signissitabunt simplicia nominarcum ab Enuciatiuis orationibus a composita lon Dus distent Nomini igitur Hircocemus conceptum quedam in sela positum cogita ne indica ri, sinon esse datur, ueram Aciet orationem:simese, sellam constituri: cum horum neutrum an readditione indicaret. Quid uero tandem uult illud sibi, si ΜPLaci TER, VEL PRO τε Po R Ec Ita* per uerbum simpliciteri indesinite inquam senificari.Simpliciter ita dixeris uir intcocem ruri Hircoceria estiuelerit Hircocem .Pro repore uerb idest cum additione reporis, quo uel fuit, ervivi heri fuit annoue supiore Hircocerum:ueletit cras,successuroue deiceps inma socer i simpliciter et pro tempore dictiones declarantForct illud quos animaduerten