장음표시 사용
61쪽
mortale ambulat sed haec sunt ascita ad unum quoddam circustri ulu quod ex ipsis costat ideo
unam esse propositionem hanc dicimus.Siqua autem uel aequivocum alterum terminum habeat Propositis,uel Sc actu multa corroget nomina,nec res complitari inuicem possint,ut Socrates Pixto Alcibiades ambulatiuel Socrates ambulat disputat calescit ho plures talumodo: quoniam S si Gnificiis res mulis G taxat sunt neq; complere unam quapiam rei possunt naturam.Sed quonam pacto Aristoteles iis quae multa significant enumerandis Orationibus,solas tum eas quae squium cum terminum quenam obtinent,tum inconiunctas accepitaquarum inter neutras illis dabis licus quae uni cm penes dictionem solam per coniunctiones possident. An has quoq; dioedum est ex earum numero censeti quae plura.nec unum significant: n etiam tame propter aequivocationcm,scd s, in dictione sint plures actu qui res diuetias indicent termini.Qd si qui unum ipsis non per se,sa per collationem ad inconluctas tribuendum putent,sciat is sese a significatu rursum ad dictioncs delabi. niunctione aure uacantes orationes eas uidelicet nominauerit qus ne unio nem quidem habct ex coni uetione apparerem: ut dies est, lux es: dies no est,nox est uel rursus Socrates sedet ambulat Alcibiades . in his nas ossius nes una consequentia,nes ulla disiunctio,ims acquisititia ergo quaepiam unio quod ad dictionem attinet replentatur.
Nomen igitur aut Uerbum Dictio tantumst. andridem eum sessu voce si ius declarat nouita dicere licet ut enunciet,sue pio, interrogate, fue non: sed ipsum espontesva uolentem.
De Enuntiatione & Affirmatione & Ninatione puterea & Gntradictioneisue, ut graecis utar nominibus de Amphansi S Cataphasi & Amphas, praeterea S Antiphas per sequetia dochirus, quoniam in iis omnibusiphas si hoc est dictionis nomen adhibetur, ta id merito priussi de illis scipiat notionem phaseos exponi atm hanc inquit nota esse uel uerba:ut quae partes Enunciatiuae orationis capiuntur. planest, id ita se habere declaraui musa protinus phaseos nominis subiuncta. Quoniam enim aliquid quidem inquit horum utrus,non tame uerum aut falsum notat,eam ob rem phasis quasi aliquid significans ac phaeno. i.ostendens notati merito possinnon tamen Enum ciatiorquasi neutrum eorum d aret quae prorsus ab Enunciatione indicantur,uerum inqua aut falsum. Hoc autem nempeia ipWpostionem phaseos uocabulo adiuncta esse in nomine uel uerabo qum oportere, palam this uerbis. Di CTIO TANTUM sIT. Deinde ambo simul causas reddidit cur phascos ipsis conueniat nomen:apophanseos non conueniat:cum ait, Q V A NDOQ VIDEM EI Q Ut si C VOCE QVlDQUAM DECLARAT : re quae haec sequutur.hoc
est,quandoquidem etsi sgnificativam quamdam rerum uim habeant, horum in ipsum per sestucium nullius Enum nisest essestiuum Dehinc modos apponit Ous enunciare consuevimus: signi atq; per eos nihil nominibus aut uerbis congruere Enunciationis nomen: si cu duo sint modi quorum altero enunciare est necesie, neutro illorum nomen aut uerta proserentes enuciamus: ut posthac explicabimus. Discrimit igitur inter tractatus initia ab Enunciatione nomina de uerba: ab Enuciationis esciatia nimirum sumpto argumento,cum nihil haec ueri uel salsi indicent:quod proprium est Enunciationis. I his uero ab iis modis Ous enuciativas orationes usurpamus ipsa distinguere rursus aggreditur. Quoniam enim uel ab Aiquo iterrogati, ais interrogationi occur I te unciamus, uel nullo etiam rogante aliis ipsi sententia nosti aperire uolumus, qui auten enaui uerbum protulerit, horum modorum neutro munit,utis haec diuersa esle ab Eniciatione perspectum est.Ipsis ita* per se a serendis nominibus aut uerbis nemine interrogante ne
quaqua a nobis enunciari sape priai tu est.sed nis fieri potest ut nos ad interrogationem per h Tespondentes uerum quodpia aut salsum priniamus:quaa id suspicari aliquis possit. Siquis enim quodnam huic nome si rogauerit,aciSocratesidixerimus:uem quintia aut salsum desgnauimus.&quid futat Socrates interrogati, si ambulat responderimus, alio ueri declaramus aut nisi Sed, qd in iis quo* exponendis quae de Verbo prodita sunt disseruimus,interrogationis ad responso/ complicati cum absolutam secerit enunciationem, uerum sitsumue signisi uincum inicumgatio ne* nomine re uera,nes uerbo contineatur: sed horum alterum quide deposcatinon penes haec tame prolata sumi. senim in interrogatione aut nomen aut uectu licet pro e. Hoc aut ita se haberesistere i iis enunciationibus possumus quae in interrogatione proserunturiquariam exemplo nominum qu ac uerborum interrogati 5cs, si omnino sint, cepisse propositu est. Asar/mationem nassi interrogates dicemus quid immortalis Animus est lac nNati urem similiter,an
non est imortalu Animus: Ergo si per se quos proferri in interimatione posset mmcidicere nos
62쪽
oporteret quid uerbi gratia homos quid animal similiter & in uerbo,num turrit at horum Aquodlibet sensu caret. God sinuquid lauabor sensu non uatat, prosecto plane dilucet no solum uerbi,sed totius potestate irmationis,qus est nuquid ego lavabor interrogatio recieade S in iis omnibus ratio est qua de persona dicuntur finita accerta.Cum igitur Phasin Dimcncue aliud quiddam ese ab Enuciat ne siue Apophansi fuerit ostreum,non eius etia a Cataphasi Aristoteles uel Apomasi,uel Antiphasi hoc est ,Assirmatioquel Negati Gquel Contradictione,di Grentia ad
iecit: ut qus admodum sit prospicua.quod enim prorsus non est Enunciatio,quomo Assiimratio aut Negatio una suetitaquarum utras Enunciatio est. ' de quod non est Affirmatio uel Negatio, ires in illas diuiditur,quomodo Quadimo esse possitnquae totum quiddam est: copositioncm ex his partibus obtinet Illud tame de Enunciatione,* aliud sit ab ea quam nunc Durione uocanr, cum rarionem aliquam postulet merito exploravi est a Philosopho,tum prius a notione ellantiali unciationis, tum nuca nostro usu: ut recitauimus.Constat aut uerbus i Tindicti illa Nome Bigitur aut Verbum Dictio latum sit nominis dictionis.i. phaseos positionem in simplicibus,quod dicebamus,propositionum uocibusAristotelis emi indicat.siquidem & ante Aristotelem Tinaaeus apud Platonem dictionis seu phaseos nomine utitur:sed in solis iis quae quouis modo praedican tur. Materiatas igitur formas,cum subsistentiam in generatione interitust; obtineant,fugerea plerassiduam fluxionem dicit: nis uel eam demonstrationem expcctare quae hoc;&.huius.&i huic I
nomine designetur: uel dictionem quae de iis tau de existentibus de s ilibus habeatur.
Haru aut altera est simplex En5ciati Aut ali id de ali, or vel a quopiam aliquid. Altera ex his constans: ut composita iam praedam oratio. Ais simplex Ensiciatio uox est sus inese aliEuid signiscat, uel non inesse: prout discreta sunt tempora.
Harum quidem inquit de quibus uel a quopiam interrogati, uel ipsi spore nostraenunciando I
dicimus: de quibus proxime est locutus.E uero inquit ipsarum alteram simpliam Enuciatio nem:alteram ex pluribus non ductionibus Ad Craiknibus compostam. Orationem aut quae unu chabet coniunctione seu praed:catiue, seu suppositiue,ex simplicibus Enuciationibus constitutam ait: hoc est ex duabus affirmati onibus: uel duabus negationibus: uel ex affirmatione 5 negatione.
Quando uero de Orationes deinceps plures absq; coniunctione proferentcs,ut unam eam dici mus qua ex omnibus costituitur:continuitate uel dictionis serie coniunctionis uicem gerente: ut ιquonia grauiter columeliam passus est Alcibiades, lium intulit patriae:Achilles iratus est Achilis: Aiax seipsum iugulauimis alia quaecus sine coniuetione enunciare cosuevimus Interda etiaplura interie citra convictionem conectentes nomina no ad unius cuiusdam fgnificationem complicata ut indefinitionibus sed abluctarum rerum significatiua,unu quidpiam de iis prsdicamus: aris orationes quidem omnino pronuciamus multim:ς, subiecta sint plura: enumerationem autequae iugiter fit conluctionis loco accipimus: ut Ahiules Aiax Diomedes Graecorum opimi.conspicuumst; est orationes multas esse illas: quoniam potest alia uera esleylia salsa: uelut squis O ho/ orum aliquo uel etiam pler eos Erium annumeret.Eadem quos in iis ratio estppositioibus quae plura quaedam inconlucte de uno praeclicant subiecto ut Socratcs crus scitat:disputat: delectitur . perinde quasi quae conflatae sunt ex pluribus simpIicioribus Orationes, eaq; de re plures appel/i itur,aliae ex actu integris orationibus aut disiunctis aut deuinctis consistant aliae no ex discretis
orationibus constitutae sint sed uel ex inconitatis pluribus duinat subiectis,aut conluctis:uel ex dicaturuel etiam ex utrisq;:ut si diceremus ambulant disputantq; Socratas ct Plato aut haec ipsisne coniuctione proferremus.Posiumus6 in ipsis orationibusqus uocatur simplices alio modo multiplicem quadam inuerire simplicis compostiq; diffacti. D:no etiam quatenus ex pluribus Econstent aut no constent orationibus: sed pro dictionum multitudine quae ad singularum constitutionem sunt indiis. Nam uere mem simplicissima est ac prima ea quae ex maxime necessariis G sat partibus Nomine inqua de Verbo: haud uero etiam hoc sensu Iprie simplex ne* prima qughanc quouis addito exuperauitJccirco dc Animatione simpliciter in collatione ad Negatione in pta Aristotcles priorem locum ab Assirmatione obtineri disiciquiuis tum se ad unitatem attinet; crationes perinde se habeant: nisi aequivocum terminum nacistantvcitum spad simplicitatem spectatiquasi non ex pluribus Orationibus consistat.Qgin sc in ipsis Ammationibus multiplex iter se discrimm reperias. similiter & in Negationibus. Nam quae ex subiecto oc praedicato coatridain Pcrcia.Ammo. E ii
63쪽
A F positionα,ordine eas,si simplicitate attedas, praecedunt qur tertium sibi aps dicatum uendicat: dchs illas quae cum modo coniuguntur. Rutilust, in ita quae ex subiecto εἰ praedicato concinnantur finito subiecto praediis priores iis fiant quae ex infinito cofiunt.Et qus subiccto ututur nominem quae finitionem Ioco nominis asciscunt. In iis qur ex tertio appudicato constitvnutu qus no men praedicant aut uerbum, iis quae totam finitionem pudicatum iaciti:ut haec Socrates ho est tu illa Socrates animal est mnale mortale .A haec ob perspicuitatem no multa perpesione dagnais sunt. Quonam auae pacto quae perh dicuntur a paulo supra Iditis disterent. a aut Enunis clauua est oratio quae uel unum significat,uel coniunctione est una.Plures quae plura:&no unu en uel quae uacant coniunctione ais iis etiam quae illa antecedunt Est autem una prima oratio Enuis crauua Affirmatio:deinde Negatio ori preciu est consideremus Itas dicendum est,cum uel a di ctionibus,uel a significatis orationum capiatur disserentia, uti prius qu asserebamus, at*ea- quae a dictionibus proficiscitur alteram ex uno subiecto indictione faciata ex uno praeclis campositiue uel negative consistentemseu uerbumi est appridicetur, stu non:& sue adiun/ctus sit modus, siue non sit aliquis, at absolute loquendo assirmationem solam , aut solam negationem pariat:alteram ex duabus compositam affirmationibus,uel Ggationibus uel affirma/tione κ negatione, qua coniunctione unam uocauit Aristoteles: cus in ipsis rursum simplicibus Drationibus.& iis quae coluestione unum habere dicuntur,affirmativi & negativi disserentia spoctetur:Discretio autem illa orationum quga significatis fit, partim unam parum plures eluctat,tres Osonu suturas re oppositiones: quibus simplex compositae,ptior posteriori,una pluribus adueram satur.Quibus igitur dicebat uerbis Est autem una prima oratioι EnunciatiuaAffirmationis a Ne gatione penes prius Sposterius disserentiam tradebat: solasq; has ostendebat orationes quae
proprie simplices sunt a nobis unius appellatione dignas censem: cum addcret, caeterae omnes con iunctione unaequasi minime nobis liceat unam simplar illarum quampiam orationum nominare.
H Comune autem Affirmationi cum Negatione id est,in ambς simplices sunt Enuciationes:qtanusis ab iis etiam discernuntur quae unum coniuctione obtinent. Itas ea illis addens ius dicebat, Unas est autem enunciatiua oratio qua uel unum fgnificanuel coniunitione est una.Plures qus plura:&non unum,diuisione nobis in significatis tradebat unius orationis,ac plurium.In his uero nuc propositis diuisionem earum in simplices docet ars compositas:ipsum hoc explicans apertissime,smplicitate Assirmationem dc Negationem a coniunctione habentibus unu orationibus differre. quippe comuniore uocata Enunciatione in simplicem primum arii composita diuisa, simplicem rursus in Assirmationem ac Negat em dirimici quarum mutini ordinem prius exposuit. Quod
si doestrine diuisionum ordine immutato,simplicis Enunciationis differentiam a composita prius nobis tradidisse , ab hac uero q supra de ordine que inter se habent Ammatio sic Negario xdita sunt postremum uero a significatis dimime addasiti unius oponis ad multas,uelut si ita ab initio
I dixisset,partim simplex est enunciatiua oratist , partim ex ptu ius orationibus composita.smplex aut prima est,aut secunda.& harum utra* uel una est,quae unum denotari uel plures quae multasgnificant nemini uisus suisset eadem p ita de iisdem inculiasse. Minime uero putandu est,finistione simplicis Enunciationis,sue,ut non ulli uomuerit,dem iptione ex Assirmatione reddi ac Negatione: propterea m Aristoteli ditatur, Simplex enunciatio est aliquid de aliquo: l a quopia MDquid.& rursus, x est quae inesse aliquid significat, uel non inesse. quorum alia sunt Murmati sies uidelicetialia negationes.quod quidam suspicati, unciationem genus non esse existimaruncista uocem quae in diuina significata Ili subiecta aequivoce ditarpetur. conueniunt enim aequivocis uocibus eae docendi rationes quae a substetis signi Matis ducuntur:propterea st nullam hae commnem naturam declaranuqua finitiore indicant. Nam finitione iam per superius exposta habemusis Enunciationis: nempe orationem esse cui uerum competitaut salsum pronunciam. At in his cum K simplicem Enunciationem a composita distinguere,& quae simplices sint Enunciationes, ex qbus ortum obtinent compostae,easq, esse Assirmatione ac Negatione dicere,a ipsarum assignare do finitiones proposuerit, diuisionem eius in species tradit merito, uel notionis ratione a diuisone in si mes desumptam.Quvii aut genus esse Philosophus Enunciationem uelit, plane id aperuit cum in defini ibus illa Assirmati oti adhibuerit ac Negatissimist; ut geneti di xcias Dosuerint alsramati haciali cuius de aliquoi: in negati illa alicuius ab aliquoi . temqm uerba illa iNεss SALI UD V L NPN IN Es fg, tagananciata in sella miltpes utauciationes aut pinde reppulerimo Psutum dici possin appa cis a novT DisCRETA SUNT TEMPORA.
64쪽
DE AFFIRMATIONE NEGAΤIONE ET CONTRADICTIONE. A
FFIRMATIO autem est enuntiatio alicurus de alimo. Nepatio vero emi cratio alicuius ab alis.ο. XVUΡuidit omnis Assinnatio ues Negatio uenam & sellum,ut in usis in terminis pmdicato & su hiecto. non dividit autem aequivoce, ad aliud a aliud: secundum aliud & aliud: in alio & alioraliter ais aliter.
quod inest, ei p/od non inest ceu non inst emunciare, 'naliter er circa ea tempora quae extranens habentur,utis omne contingat I quod firmauit quiss negare:υ μ negauit firmare . MIpnegastene omni esse Ormairoi, rmationem 3, negationi omni costat oppostam. Si is hoc Coira udictio, Mirmatio ais Negatio quae sunt Oppostae.Eam porro oppostam essem, quae eiusdem de eodem est. non aequinoce autem:υ ρFascus id genus praesnitrones alias aduersus molestas Sopbistarum argutationes adhibemus. Uult his uestis finitionem tradere citradimonistac pugnam esse dicere Assirmationis & Ne Prionis:q uem lemP adeo falsums, diuidui, ut altera ipsem meticae, uera altera strata; eco trario. Ad hoc aut assercdu,pugna sal* ce Negatimis aduersus uera Assirmatione:falseh; Affirmatio is ad Mersus uera Negati assumpsiste ex necessitate oportuit. Atin ut hoc ita st hie ostedat, duas op positi s capituunes rebus ipsis: altera a nia de rebus diiudicanoe.Qnquidemi se o deAffirma Negationes est,quam utras in coplexu praedicati cuiusdam cum subiecto spectatur sumica rebus quidem oppositio illa quae praedicatu dicit subiccto inesse uel non inesse. ab eo autem quod nos de ipsjs stiatimus,uel etiam pronunciamus ea quae ineste medicatum subiecto uel non inesse a cnobis dici affirmat. Itaq; cum quatuor haec sint duarum oppositionum semcta,quod inest quod non inest, dici inesse,dici non inesse quatuor erunt complexus.Aut enim qduere inest nos quominesiexnunciamus:aut quod uere inest nos dicimus non ine aut qd inest nos aserimus in/e laut quodno inest non inesse.Ergo si quod inest inesse perhibemus, ut iustum esse Socratem alimnationem utram facimus:cum qd re uera inest in Socrate hoc est iustu dicimus inese.Sin qd inest nomelle,salsam negationem:ut si Socratam iustum non esse Idamus:Ipterea quoniam qd melli ultum vi Socrate nos non inesse confitemur. Rursus si quod no inest asseveremus inese ut esse intuitum Socratem falsam assimaru rumcofingimus:cumqd non inest in Socrate iniustum inesse conredimus. poliremo si non ineste enuciamus,quod no inest,ut non este Socratcm iniustuueram asserimus negationem. quod enim re uera no inest iniustum in Smrat hoc nos quora nctinesse arbitramur.quippe quod a nobis inesse dicitur uel non ine ammatione aut negationem DBcit.nam qui inesse quidqua prolatur,constat cum hoc quod inesse ait de illo affirmare cui ineseipsum inquitin re qui dicit non inesie:ueram autem aut talam eo promere quod GIbnam aut non consonam rebus enunciet. Manifestum enim est rursum, si concinentes rebus Enunciationes pleramus,sere ut ueritatem sequamuriuetuis quod inest messe prodiderimus: uel quod nostru non inelie. tui autem si a rerum natura discordem nil si non inesse quod inest uel im quod non inest pronunclauerimus. Hinc igitur quatuor nobis propositiones emicuere:duae aestinationes tum quae inesse quod inest,tum quae inesse quini non inest affirmat.duae negatio
quae reliquatur.& altera uera firmationum quae quod inest dicit inessetaltera lalla quaei
quod non inest.rursusq; nonibus haec uera est quae quod non inest fatetur non me illa alla quae non inesse qum inest narrat.Inuenimus igitur propositionem prursus aliquam uereas Efirmationi gnare.aduersatur enim tala Negatio uerae Assirmationi: dctata Ammationi uora Neglo.ui re non sine ratione ac uia nobis sermo ex duabus excitus diuisionibus in constractum sese mlit.c tuor quidem sunt communissimae species propositionum quae cum uerire falli qualitate spectantur.oppositionum autem in propositionibus ducium uere Ammatio nis ad fallam Nega'nem:altera ad ueram Negationem Osr Amrmanonaequas conquirere pro γ,situm erat hiritast, inuenire ad Contradustionem de mendendam:de qua nobis in praesens agi/-.Hanc enim Assirmationis pugnam cum Negatione uocandam Aristolas
65쪽
F cmset, inde quasi nomen ipse hoc illi imposuerit artibus eius in uero & falὶ contraria inter
se ascrcntibus: ut declarat cum ait, SIT VE HOC CONTRA Di CT 1 o. tametsi nes in assin matione net in negatione uel enuciatione huiusmodi quicquam locutus Siquidem uel apud ain Prime diuinum Platonem horum quodlibet positum nomen reperias. sicut plurima quoς ex iis Praeci pta quae hoc libro de Enunciatiuae orationis principiis traduntur, cum locis apud ipsum pluribus diu rsa inucnias,tum uel maxime in Sophista:qus post scimcnes de ccmmillo Sm i. o, te plures aist admirabilis prcduntur.quibus osscssit S in ratiocinationibus & in opinionibus.
Sin ea oratione quae ab his prodit,seras i, emuit oempar ipsis non En s,hcc cst saltum spictan is in illis,quenaadmodum primum Philosophum dccet,de sciis Logicae quos lacultatis prin/cipiis contemplati satis iste existimans,quae de Enunciatiuae Orationis principiis convcnubat ucrata ad cos Ocit qui illam in primis coluerunt: uariasq, ea placare propositionum ginerum,S' Cppositionum,dc consequentiata differentias omisit. scd haec inde petere studiosis licet. Illud ucro oporv ret attendamussum enumerandis propositionibus Aristotclcia dct moribus oratione progredi ad meliora uel hirq, a priuationibus uilit,quoniam falsas propositioncs primas tradidit ab iis auteucras ars inter salias Negationem fallani falsae Affirmationi antiposuit propterea iplaret se Negario inscrior est Affirmatione,ut quae illi collata priuationis rationcm habet,uClucrit auic ueris recensendis prioris eius meminisse quae falsarum di scriptarum priori opposita est,ut prior falλsarum enum rara cum iterarum di pugnet priore.secundae aut eius quae falsarum obstat secu/dae,quo rursus filurum secuda secunta repugnet uelatum eum hac de causa ueram Assii naitio nem uerat Nigationi necessano praeposuisse. Hinc igitur sese oste cntis habens contradictic nes
duas: unam false Negationis ad ucram Affirmationem:alteram salsae Affirmationis ad ueram Nesationem .nel praeti r has animo complccti aliam potes. Ob id ita cum omni Assirmationi ali H quam repugnare Negationem collegerit,uerae quidem falsam salsis aut ucram,codcm pacto de Negationi omni Affirmarionem Contradictionem definiuit puguam Assirmationis S Ni gallois quae ueri salsiq, nomine obiacent. rum quoniam finitio Contradictionis exactam nondum carcunscriptionem habet, neqi erum falsa quaeuis Nesatio contradictionem ad ueram quali t Affixmatio ni facit: φ ad fallam qualibet Affirmationem uera quaevis Ncgatio. Quis enim diceru Homo bipes non est contradicere illi arbitretur qui Hominem esse animal prodiderit: pr pterea sciliciet q, altera uera Affirmatio sinaltera falsa Negatio uel qui Homo lapis no estiinquit illi qui Homin quadrupedem csic affirmauerit:quoniam sese ex aduerib propositiones habeant me Tito iccirco addit quas oppositas Affirmationes ac Nesationes haberi oporteatrat si eas nimirum eri quae eodem subiecto utuntur,cundcq; de ipso praedicatum declarant:id qu uerbis illis
lam fecit, Q V AE Ei USDEM DE EODEM Es T. Hoc autem est, Contradicere propositioncm n, quam propositioni eam quae praedicati eiusdem praedicationem facit de eodem subiccto in alti raPropositione accepto,ad quam fit ni radictio. Pugnat enim propositio illa quxi Cmo animali non estniti,Homo animal est pinnunciami:non aurina haec Homo bipes non est .squidcm anto
bus terminis communicant illos: hae praedicato disi riunt, Homo quini est lapis. dicenta, quata Homo lapis non est inquit opiremitu cincn quae equus lapis non est .siquidem hae diueres utuntur subiectis. Ne autem satis esse ediistimemus eundem sola uoce subicctum ais eundem ese prae dicatum re inum cum distinctiones illas quae haec exacte definiunt in promptu habere nos u
Κ MVS. Non enim contradicitis Aiax Hectori singulari certamine congressus rsti pronuncianti, smon cogressus est singulari certamine Aiax Hcctori dicit.ambo enim perinde deuerum & lalsum Proserre possunt: qua uis propositiones iisdem terminis constare uideantur. sed ipsis in sola dictio/ta ne seu nuda uoce,nsi in significato idctitas est cum simul ueras eas aut simul falsas ceperimus. Q dsi ubi de utro tandem Aiace sermo sit explicuerimus uerbum congredi, aut Duis aliud de illo de affirmative S n Milue praedicemus simulq; conditiones alias obseruauerimus,quas deinceps asestremus,Micram ea propositionibus uetam ese.alteram fallam necesse est. Idem & in praedicatosppius acciditaqu)ndoquidcm est S in uerbis aequivocatio Nam uerbum Mandoitum iubeo significat,tum Grammanduco.ac propterea ego mando et ego non mando contradictio non est si malim at* alio significato sumatur.Tum hoc igitur cauendum est ne terminorum alterutrum squi
cum asciscam squin etiam ad aliud aliudque capiamus: id uere assimi ac nium pQ
66쪽
DE AFFIRMATIONE NEGATIONE ET CONTRA . Lo
snuclut si de Flu & decem non plura esle pronuntiemus.constat enim in numcio illa Numcioribus ueram essetiscinationemrelegationem uero in aequalibus & amplioribusJtem ne sessida aliud ὀ aliud eidem quid insit ac non insita ut sit Ethiops nigredi non niger est dicamus.nam ni/ger est cute extimamon niger dentibus Nes in alio de alio tempore mese idem possit,& non ince: Dd definitum S rempus sit quo inesse quippiam uel non inesse prsdicamus.quippei ualuit Socrates 5 π.6 ualuit ese etia uerum potest:n alterum anno uerbi tausa proxime exacto. rerum pridae rapiatur. Ad haec uero&eod pacto opus cst quod affirmatur negaturq; praedicatum capesce N. Eodem pacto inquam,uel in utram actu propositione, facultate in utras siquidcm assimatioqus cernere inquit dormientem,simul cum negatae uera est snonccinere ipsum conre diccum altera scilicet in naturs sumatur aptitudina,qur,nisi quid prohibuerit,per uidendi facultatem agat tum ad eius discretioncm qui uim nodum reccpit,tum eius qui illam amisit.altera in eo qui tunc per illam non agit.De his ergo dissiluit plenissime Aristoteles in eo libro qui sophisticorum inscribitur Elenchoriam .eamnith m cs cmnes tredecim numero,quibus Sophists ad versarios minus curiose disputantes sellare conatumsex qui ad locutioncms tam qui ad sentemtiam pertinent:siue ab ipsis extra dictionem absolute sumuntur.docitq, eorum confutatio nes. At hic cum modi unius id est ab aequivocatione meminerit, qui unus est inter disctionis modos,simili ratione de caeteras cautioncs omnes nobis obseruandas m Piciquas ad oppositionem exactam contradicentium inuicem propositio/num nec stirias omisinperinde quasi exquisitam de iis perpensione nobis tradere tempe aeuum non esiet. MOLEsTAS autem l .u ARGvTA Tio NEs bene admoda dixit sopHisTA LIῖ Ruri importuna ipsorum interpellatides cotentio F i in q;:qtiae nihil suae operosum habent sed iis .inta s. ritr: . quibus mens constat perturbatione Blus viam*dimactionem mira prenata rata isti Hot nil am iam insephisticis consul,
e,i Sed quoniam adfinem ea perduximus ad unciatiuae orationis principia pertim ab his: deinceps alio, sumpto inlatio derpositionibus lini sis conspicemur. : i a
67쪽
i e DE PROPOSITIONIBUS EX SUBIECTO TANTUM in ET PRAEDICATO COMPOSITIS. iu
V A N D o TU IDEM vero res aliaesunt uniuersalis,pσιν
mures aliae, Uniuersali culcinia voco suodpriduari de pluribus e natura idoneum: Singulare quod ineptum est. vi Homo exempli causa uniuersale est:Cassius singulare. laeusseris aliquid uel non inesse cui, interdum uniuersalium, stidos uero singularium enunciare est necese, si uniuersaliter Finium in uniuersali inesse enuntiet vel non inesse,Gtraris Enunciationes erunt. porro in uniuersali enuntiare uniuers liter intelligo, ut omnis rimo albus:nullus homo albus . QuEdo culmin Universalibus quidem,non uatem uniuersaliterin sinu contrariae:tameis suae indic sur,s5 traria piadoq; esse possunt. Dico aut non uniueis aliter in uniuersalibus enuttur ut est albus hoet non est albus homo.Cum enim ι homo uniuersat non sans uniuersali ter utitur enuciatione Pyr
re nomentomnisinon uniuersale et um IgnsculaIed uniuersaliter inesse. . 'E C V N D V M libri caput hinc exordium sumit : quod de propositionibus uelenunciationiblas iis esse diximus quarta subiecto praedicatoq; consistunt. Nos aut priuri ad auctoris uerborum expositio ni descedamus ea quae ad totius tapitis cognitionem necessaria sunt operaepiniusti est contemplari.sunt autem h . mu quonam pacto negatadra ex hisdiemeiamus assi monibus. Dein quomodoPpositiones uniuerses quae ex subiecto constant & p dicato sumpsisse poterimus: quo nihil uereamur non poste in hoca positionum genere praerer has alam esse dicere.Et prs terea qusnam ex ip/sis contradictorie oppositae inter se santiquae non contradicant re vera, cu contradicere uideantur. ac qua ratione mutuae illarum oppositiones appelland Ex affirmatione igitur negatim assumpta particula negatione ficii liquet.quo autem Amrmati mis loco ponenda ea sit,ut Negationem con sciamus, di quaobrem,explicandum emtam non subiecto illam Mosed praedicato constru G. Primum quidcm propterea quod potius prsdicatu est,uti diximus,ac prius subiecto:unde & tota 4 oratio praedicativa nominatur Nobis igitur Assirmationem tollare at* efficere Negatione uolentibus,non negativa particula,quaestin nu auctor est parti despicabiliori si d prete uom inserenda.Siquidem de animantium,imo uero ae amatorum omnium non quaevis sublata particula totura saetauit sed ex praecipuis aliqua.Deinde quoniamannitationem quatenus inesse quida dicit, obsignari exculpiq; prodidimus.Hoc uero etiam assi it propositio illa quae negativam particulam subiecto coniuria it.Nam qui non Socratas ambulat dari non qd est ambulare a Socrate sustulinqd sane facere tu oportebat qui proferre instituit Negationem: sed alium a Socrate qu pia inquit ambulare.quomo ergo huius Socrates ambulat negatio sum cum neq; de eo&m loquatur subiecto: altist, inesse ambulationem asservs Q obtem necesse est negativa particula praedicato Glaxat iuncta Negationcm fieri:quo modo se habet spositio ea quae Socrates non ambulad dicit. N Haec ergoi non Socrates ambulat quoniam negatio non esseostrea est,propositio autem omnis aut A negatio est, aut affirmatio, erit assirmatio priaita subiecto infinito.Nomen quippe negativa ac cepta particula instarum nomen vocamus eiusq, negationem hac eadcm ratione esse inueniemusmon Socrates non ambulati:particula negativa ad praedicatum in Affirmatide utiq; posita Quare due Orca idem subiectum contradictiones fiunt: una q ut finito eo utiturialtera qus tanu infinito. Haec cum ita se habeant, diuisiones dehinc inspiciamus: ex quibus propositionu earum numerus quae ex subiecto costant de praedicato elicere est integrum. ac contradictiones primum illas quae in iis fiunt numeremus patet enim plures duplo propositiones contradictionibus suturaS.Quadomdem igitur duos hae terminos tantu proposititioncs subiectum praedicatumq;,& complexum puterea iubiecti ad praeditatum,nec quidq praeter haec aliud obtinent,diuisiones quos prorsu ipse rum nectae est aut a subiecto lato ut a solo praedicato aut a pudicati cum subiecto coh eua proscisi haerentiam aut eam millis,qua uel sempersubiecto p dicatus incurribiu lurcum Solem
68쪽
E X SUBIECTO TANTUM ET PRAEDI. AC COMPα at
Solam dicimus moueti: aut homine esse animal. inest quaeut cum stare Solem affirmamus: A aut hominem ese penatum.uel cum inest quandis,alias autem non inest scuti cum ambulare Phibemus Socratem aut legere. Eniuero has cohaerentias ii nucupant propositionum materim a hus curae fuit de harum arte diserere.umq, ex iis esse aiunt Necessariam:M-m Impossibile:ter tiam Contingentam. quorum sane nominum musa in propatulo est.In summa coe miras has,materias ideo uocandas censuerunt,st cum rebus quae subiem propositionibus sunt simul appareat: nes a nostra opinione uel pudicationem ab ipsa rerum natura desumatur.Quod enim ita se habet ut s per insit , nccessariam materiam efficere arbitramur.quod semper non inest 'mposii bilem quini uero alternat ut alias ins alias secus,contingente. Quoniam igitur subiacent res pro Positionibus, ubis uero subiectum uel materiam esse, uel materiae ratione ad id obtinere cui sub/ iacet affirmamus,cas iccirco materias uocari dignum existimam t.Diuisio itaq; hac ratione a subie
cto sit,Subiectus in .ppositione uel singulatis est uel uniuersalis.nec medium obtinet diuisio.siquidem unam uti asserciamus qus a subiccto significatur, qvcadmodum a prsdicato etiam esse ortet naturam,si una re ueraeia propositio dchrat. Hanc porro unam naturam aut de pluribus qui busdam praeditari,aut de sola uno ibiecto necesse est. Ac si quod uelut subiectum aDumptum cst ex eorum suerit numero quae de uno Blo praedicatur, ut Socrates ues Plato singulare patet Propositionem fore. Sin ex iis quae de pluribus appellantur, ut homo uel animal, uniuersalem.ncss plerh costat propositio.Porro si uniuersalis subiectus sit hunc uel sine astititia Rufinitione,uc l cum ea pronunciari est necesse Dicuntur aut astititiae Praefinitiones,seu graece Prolatorismi,uelut adie ctitiae qusdam dictiones quae subiectis concinantur,declarath, quonam pacto praedicatum sese ad indiuidumim quς subiecto comphendutur multitudinem habeacisiue quasi insit,sive quasi noinsit sumatur.Ideo qtuor quos numero sunt, omnisi nullus : aliquis 'inon olis: duae uniuer/ Clatra omnis 6c nullus :particulares totide aliquis &inon omnis .A ex uniuersalibus affirmativa altera est omni sicut omnis homo alimali Ruae subiectis homini indiuiduis omnibus animal inesse indicarialtera negatiuamullus :ut nullus homo penatus enimirum significans hominum nulli singulorum inesse praedicatum. Et particularium rutius altera Murmativa aliqui sicut aliquis hcmo albusi: qus uni cuia inesse ex iis indiuiduis praedicatum declarat quae subiecti circuitu claudutur regativa altera non omnis rut G omnis homo iustusi:quae ipsius omnis sublatrix est:sgnificatq; verum non esse indiuiduis omnibusqus subiecto continentur praedicatum copetae. Haud uero
in indiuiduis tantum praefinitiones ascititiae cretas distinctiones si iunt:sed si genus serte subiectust propos Nonis,conuenia in speciebus in ponssimum quae ad genus illud referunturicum quod de ipso praedicatur, substantiale quidpia fuerit: secunda ratione dc indiuiduis quae aspeciebus illis ambiuntur si quidem nec aliter indiuiduis potest genus impertiri nisi per suarum s cicrum interuentum. Ergo cum omne animal substantia, quoddam ammat uolucre dicimus, quoniam suapte essentia priscata subicctis cohaerent subflantiam de sperubus absolute animalis omnibus praedi caci in primis dixeris: uolucre de iis quae ipso naturae habilitate impuunturiittarum qi beneficio dein indiuiduis quae sub specibus colliguntur. Interdum quo de selis speciebus enunciatione factimus: ceu cum dicimus omnis Quanti species consistetis ex partium stum obtinentibus oesticis est continuiuaut se a naturalis omnis suam in mundo subsistentia habet. C erum constat acciectia cum & aductitiam obtineat naturam,& idem ineste ac non inesse natura sint apta dictiliri a nobis de indiuiduis pusertim praedicari miais omnibus: qus indiuidua tum penes accidetis, tum substantiam mutati natura uoluit. non proprie uero de speciebus: quae ob incor ream imutabilemq; sutipsarum naturam ne participes quidem esse eorum possunt.Si itaq; ascit a nulla prς finitio subiecto adh eat,ipufinita Propositio gure aprolatoristos notatur: ut uale Quod sp Efinitione aliqua non uacet praefinita Propositio graece prolatorismenedicis. Verum si uniuersilis ea suerit renitis,uniuersalis uocaturisn particulatis,particularis.Quatuor igitur nobis oppostionum species in propositionibus ex subiecti diuisione in cospectum prodeuntisingularium:quibus non addit puis io:uniuersalium .sue uniuersalium uniuetialiter:& uniuetialium non uniuer oliter sic mi quos eas uocat p id ab aliis discernentes q perinde atqi hae subiecto uniuersali utunc, r in his p finitiones uniuersales sint uniuersalibussubiectis Giuni γ& praeter has particulario, ue uniuersalium ut particularium .Habet enim hς particulares pWfiniti 5es subiectis ulibus acla hibitas.quo fit ut ita quis appellentur. Porro differiant eo singulares a particularibus, si in uno quodam finito εἰ certo singulares enunciationem conficiannut Socrate.particulares,em ad unum
'liquod respicietas pro cient, nihil tamen certu fgnificentiscit in quovis aliquo uersesse possin Perihel. mo. E
69쪽
F eeu cu dicimus alio homo tu stus est . nihilo enim nimis Socratis gratia uerum assert rpositio, si Platoisis,uel Aristidis. Propterea singularem recte finita Theophrastus nominat:parricularem infinitam. Ac diuiditur quidem singularis ex aduerso a simpliciter uniuersali: ab uniuersali aut unis uersaliter,particularis.talis igitur a subiecto diuisio est propositionu. Caetem a praedicato dicera est quatuor spretes has omnes triplicati. Quoniam enim praedicatum uerbum sit necesse est,repus autem adsignificati a uerbo docuimus, capiturq, tripliciter Verbu,in prsterito, instante,conseque te, tet ex quatuor a pudicito speciebus qualitat uariari tribus modis licere:uerbi causa si in sui/gularibus dicamus Socrates ualuit:Socrates ualet:Socrates ualabit. Itas ob id in propositionibus duodecim species fiunt oppositionum. N Aristotelem audiemus docentem quanda quos fieria temporibus aliquando Propositionum differentiam.Quandoadem uero oppositionu ham duo G decim trifariam singuis secundum tres materias capi possun harum oppositi 5es omnes sex Striginta fieri accidit: finito nimiru subiecto. quibus pares eas numero ficti necesse est quae ex infinito subiccto compo tur.Quippe in singulis finito subiecto utentibus si negatiuam subiecto particulam addideris eas qus ex intatio costant efficies. Fiunt ergo dus 6c septuaginta oppositi oes omnes coiitradictionesq, earum propositionum quas pcsitandas proposuimus. Verum posteas ipsarum tradidimus numeru conseques est deinceps consideremus qus in enumeratis oppositionibus contraductorie propositiones aduerspinter se sint:qus secus.& quinam inter se respectus non cotradi ctorie sint obiacentium.qui uero ad coprehensarum in ipsis utras propositionum habeas cotradictorie repugnantium.Supra enim sumpsimus Negatione omni esse Assirmationa,& Assirmationem Negationi es contradictorie oppositam. Singulares igitur cotradictorie depugnare apud ces1 in consesso est..us monem uero quadam exhibent ills quae in suturo capiuntur temporciqua in sta expcnet, soluetq; Aristotelas. At de impraefinitis inter eos no conuenit qui de hoc theoremate quidq pronuciarunt. quomodo autem sese uerum habeat neut intelligi, nisi quo pacto imprinni rae se habeant inspexerimus: de quibus nulla aut fuit, aut esse potest controuersia. quocirca de his prius agendum est. goniam igitur Contradictionem finiuimus pugna esse Ammationis S N γFnonis quae uerum semper latiumq; diuidit, Iiquet quas uel comentientes quadom .ppositiones inuenerimus,uel simul uerum asitientes,utis non inter se eas contradictorie oppolitas a nobis dictium iri. Ergo quae uniuersales ut uniue inles nominan quasi simul filis in materia sint contim gente contradictionem facere haud quaa dicetur. Verutamen nec particulares cotradicere assirmahimus: ut quae smul uerar in eadem sunt materia.tametsi ambae in Qterarum utra* materiarum uerum ac falsum secemant. Vers igitur amu in materia necessaria sunt Assirinationes:quae id esse aiunt quod ex necessitate competit. Negationes tas qus id tollere conaedunt. Contra autem iurei se habent in ea materia qua impossibilem uocant. uerae enim sunt Negationes:quae impossibilesbidq, nuqua competens asierunt non inesse. fil* AT auones qus competere id dicunt.In contin
genteam falsς uniueriales rambs particulares verr.quoniam qus in ea picedicantur materia,ali quando natura fert inesse subiectis,quandom non inesse: au aliis inese illorum aliis minime:ut
ιomnis homo albusmullus homo albus ambs hs salsis: Assirmatio propter Aethiopas: Ninano p/pter Scythas, si ita sorte contingat.ι aliquis homo albus: non omnis homo albus lip uidesicet smul
vers fiant.Quas ergo uniuersales ut uniuersales minime cotradicentes ostendimus,csitrarias nucupantiquoniam contraria cum in medio carentia eo&q; ta dividantur, sinulas hs contrariis me/dio carentibus propostiones sunt in necessaria impossibilist, materia. Nam &adest ex necessitate horum alterum subiecto:& hs propositione alteram ueram obtinent:qus rei quos essentiam hac K de causa imitaturiquEadmodum e tig priuaninis imago est iustas.in contingente uero mediupossidentibus:quorum potest utrum subiecto non adesse.Ues,quoniam ulla contraria non satia costit uacare medio,ς, ceu consessum ii censent sumendum,qui eo quo prodidimus modo proposi eisnum,quae contrariae nominantur,appellationis musam reddunt agis dicendum est,non posse
in eodem subiecto simul actu esse contraria diose autem simul inde a se. Propositiones itue haecum simul nuquam uers sint,quandos uero de simul sals contrariaq; hac ratione imitentur,con eraris appellari merito possunt. Dicere etiam licet couarias ob id nucuparis, spacio inter se distent Plurimo absunt enim contraria maximo interuallo a se mutuo inter ea qus sub eode genere colli suntur. Sic uero ec harum utram sese habet ad alteram: siquidem altera subiccto commensis in viduis omnibu , tria nulli inquit inesse pudicatum. Particulares autem subcontrarias nominat: quasi sub Tm ipsi constitutas assectatriccsst illatu.Nam cu uera altera est uniuerialiu,uelax
tunc dc subdita illi particularis est ppositio:ut Osceu pari eius aenis ipsius ambitu Gumni
70쪽
Ex svBIECTO TANTUM ET PRAEDI. AC COMPO. ΣΣ
1ccirco Assirmationα quos particularem, uniuersalern q,,similiter&Negatium uocant Subster Anas. Particulares igitur ne opposis quidem inter se esse proprie dicentur. nam quae spectra iis Cp positorum conueniet Quod si cotradum res his oppositas quom, particulares uniuersalibus cum qualitatis oppositione contradiantes inuenire: hoc est uniuersali Assirmationi particularem Negationem:& uniuersali Negationi particularim Affirmationcm .Quocirca quae in descripta insemus tabella situm diametricum inter secbtinent angulorum praefiniis propositioncs,es sibimuste contradicunt. siquidem hs uerum 6c falsum perpetuo diuidunt: s id ab re. Nam Gntrariae de Sub contrariae qualidisserentes idem retinent quantum. Subalteor quanto dissentientes eod qua ii praediis sunt. Hae uero ambobus pugnanita absolutam persectamst, inter se habent disserentiam. quo fit ut es simul filsae,aut uerae esse nequaqua possint. Nam in materia necessaria uerum asso Brentibus Affirmationibus salsas Negationci esse, contra uero in impossibili, ex supra dictis perspi/cuum est.in contingente autem mentiente uniuersali Affirmatione particularis negatis,ut quae illi contradicit,uera cst. uniuersaliq; fallente negatione particularis assi aut uelut contradicta ORuerum si ieiunideo mul illis mentientibus, e simul uerum pronunciant.
singulares. Socrates ambulat. Socrates non ambulat.Impraefinitae. homo ambulaethonio non ambula *rae 3c uniuersites non uniuertaliter dictitur. Omnis via teni homo ambulat, nullus homo ambulaticum ascuitis praefinitione omnis & nullus, uniuersales ut univosales.
Quoniam uero imperitioin perturbare in impossibili materia consueuit particularis Negatio, quae simul mendax esse cum uniuersali uidetur Assirmationetam cum dicimus no omnis homo itus : eo quiased quidam est, quidam non est praefinitio n5 omnis reum inscite uideatur,us quod in impossibilibus sellam plane est conuenit de his quo disi Tere. Itas ex iis quae supra demon omnis praefinitione prodidimus licet qus stionis solutionem prompte explicare. cim us enimon omnis ipsum per sedulaxat sumendum esse ut uim propriam obtinens qua tonariis praefini rionem tolli re aliud secum quicqua adducit. Ergo in quibus rebus mentiri omnis uidetur, in iis uerum asserit non omnis. Q brem 6 in propositis,quoniam salsus est qui omnis homo, quit, alusiis qui non omnis penatus dicit uerus erit.nam aut omnis,aut non omnis. sed omnis nisum est.ergo uerum G omnis.Ut aut plenius illorum difficultati inurramus,dicendu est,par ticularem Negationem simili cum particulari Assirmatione,* quidem ad particulare ipsiam atti Dei, secultatecsse praeditam. Quapropter quo vi particeps ueritatis particularis Assirmatio su rit,seu taqua particulari perpetuo Negationi, seu minus concureat, siem uidelicet pactooc parti
eularis erit Negatio.Gandoquidem igitur habitibus quibusda Alfirmatiora, Negationes priua uanibus proportione et spondent,notiores autem habitus sunt ptiuationibus, Mimiati, ut λ. L Petiliet. Amnio. E ii