장음표시 사용
121쪽
an ero isdicatione,uem emamoismetat frui domino, hoe est, Leriai, an illi antpra struo decem numerauit Licinius Proculus, quem Diui fratresin Limifratres. V. de iure Pareon non leuem iuris auctarem nominarunt, distinguit, an scruus peculiares numos Gluerit, cum id cia domino permistlim non esset, an cro alius, Titius forte, rogatulares, numos suos dederit. Priore casu vindicationem , siue in rem actionem, non condictionem,siue in persenam actionem dari Iurisconsulius scribit. Hic enim numii accipientem non si int translati,sed domini manserunt, ideoque rei vindicatio,hoc casti, domino competit, easiquidem daturilli,qui dominum se este contendit. Sed hoc recto Accursius tunc domum procedere asserit, si numi seluti adhuc exstent. d. l. Dominu re mento, verberacre debet, fh.tit.no . Nam si lucrint consumti, vindicatione peti non possunt,&condictioni tunc locum fieri necesse est furiose ra in n. eum istequenti si
ego. II. gr. 4. r. de re credis Ac numis consumtis indebitum,non secus ac mutuum,dicitur Conciliatum,argum. g. r. Instit. 9b.moaere contras.oblig. Lindebiti. s.f. etsi numi.
Posteriore casu,nora vidicationem,sed condictionem d ri,Proculo placuit. Hic enim numi ad accipientem transierunt,eiusque sunt tacti deoque vindicationi locus esse nolo- etcst, caetenim dominium parteactoris requirit, sedcondictioni locus tmquitur, condictione namque actoae domunium in alium translatum, in se transferri petit. Sed dubit, turiam euieondictio competar, anserui domino, an vero ei, qui decem numer strat quidem domino eam competerα, di-
122쪽
ceno iam dctur,cum serui nomine num snt dati, S domino perscruum actio celascatur acquisita, lominum autem Titio, qui pecuniam numerauit, obligatum csic, ut ipsi jccuniam, quam per institutam actioncmi subsequentem sentcntiam consecutus cst, reddat Ceterum Proculus hoc non probat, itinimi.υ benignius quam etatibuι esse recta ia, ipsum
Titimm . . numos erit, suum repetere Notandum ' cst valde quod Iuriscon stultus, inquit , benignimis utili esse.
Quamuis enim Titius nonino, sed alicii nomino, pecuniam dedit, unde etiam non illi,sed alterricius nomine deccm sunt dati actionem concedcndam inrerri posse videtur 'amen benignitas, utilitas efficit, vi condictio soluentila tur Indebit namque condictio, cx bonoa rillio est intro ducta, . Haec condictio. h. tu. Eaque non patitur, et condictio hic alii, quam qui soluit,concedasur, perquam e iam non idem,quoasolutum est,condicitur, sic tam tantundem Livi ebisum rus h. tit. Quael cum ita te habe, sanr,approbandum non elle tueo, quod Anton Faber lib. I. coniectar.cap. I. tradidit, postremum versiculum di Dominiurasamenro, Triboniano, ex nimia iuris imperitia, este adiectum ' Proculi enim cum esse potius diccndum. Nam T rm,cur bluenti conciactio sit permittenda, a Iurisconsulto adducituT, nimirum benignitas de utilitas, cas vero in indebiti
concitatione phitainum valere actionemquc hanc parere certo est certius. NCφ' impcdit quod Faber altari, Piciumsolum p
ob aret. r. 'terquairaeirim, quod ic donation hicra halap- parcat,&Titius colu ut liborato, decem a seruo homineboin o ad obrecipere posset,ncgata non polost, condicti Oi Cme bono: aequo,ex utilitate ac bcnigna iuris fatione,concedi,
123쪽
eaque emere posse, ut&hoc casia bluenti amo haec escedatur.In eum enim finem Tirim Cato decem dedit, ut feruus ad libertatem pervcniret. Hoc itaque fine non secuto,benigna iuris ratio,utilitas Maequum bonum suadent, ut soluens indubites lutum ab accipiente recipiat,id quo condictione hac indebiti petat. Ac licci alterius nomine illud sit solutum, tamen cum
seruus libortatem non sit consecutus Caius vero indobite pecuniam teneat, ad eam reddendam Titio soluenti cenici obligatus.Et hanc nostram sontentiam tenere video Cuiaciuin Papiniano lib.a.quesionum inexpluatione l. Exhuomm .
I, inmque t mira turan hac tamen ipsa materia distingui,
utrum 1blutio facta sit nomine proprio,analicno si proprio nomine facta lucrit,condictionem Gluenti dari sinaue , illi cuius nomine pecunia data est. l. Nee nouum.sI eum quoarae poenae. U. g. Id h.tit i a parte.s. Geod est latius di um eonfirmaui-m Ur capi Sed in dIDominus res mu1.Lrit solutionem alieno nomine factam esse. Ergo 1bluenti convictiomem oncompetere.Respondeo bcnignitatemhaequitatem facere, ut hic soluonti condictio competat,ut Proculus ipse ostendit. At, inquies, itaque m reliquis e diu, quibus Iuno riderariae nomine facia deprehendi soluerui randri is non daris Dico alias circumstantias ibi adessc ,, eum,cuius nomine solutio est facta, elanc liberatum csse,&ius alteri acquisitum ruisse, quod ci auferendum non est: Apud Proculum vero in d. l. dominus usa-mmetto, lutionem esse factam servi nomine, ut ad liberinoem pervcniret,& domino per eam nihiliuris acquisitum csse,imosi acccpisset, soluenti ad restitutionem obligatus cisci Ratio itaque iam apparet,cur in casua Proculo proposito alicno no- minc sebaciaci convictio permittatur. Aliud reg gar a Papiniano traditae exemplum exstat in D. 3.1 MISpecu s eius haec
124쪽
risti ciuidamosamentum condidit, heredemquem eo instruit, seletas reseruit Heres existimans aliarum esse te meruum, lega.
mum repetitionem ste&recte. Caulla enim, ob quam legata sint soluta inualida fuit, nullumque offectum habuit. Sed hoc procedit, quando horcs, suo crrore ductus, legata soluit. Error enim condictioncm parit, error ex proprio facto nascitur, ideoque indebiti condictio datur. Quod si crsuasione Adolo legatarii, legata soluta fucrint, condictio indebiti non competit, sed actio de dolo. Hic enim fallacia, persuasione legatarii heres legatasbluit, haec fallacia siue persuasio legaxari actionem de dolo producit si legat mcas ibi fac.de dolo malo. Falsum' autem ictamcntum, Ioade quo Vlpianus loquitur Cis paucis istud attingam dicitur,
quod tostamentum non est. I. Pauli respondit III. vers. cur. . de verborum gnificat Inofficiosum cstamentum est, in quo pate uica, sine cauisa,hbcros ex heredarunt,aut omiserunt rex. mpr. tit.Inuit. de in c.t m. ct notat Paulin lib. tent cap. s, Irritum Lit testamcntum capitis diminutione testatoris, hoc est, si testator post tactum testamentum pagus fucrit vel maximam, Ves mediam,vcl etiam minimam capitis diminutioncm, ut si se arrogassitum dederit. g. lio autem modo,=
mine . emnia rab. Ruptum testamentum dicitur, cum in codem statu manentc testatore, ipsius testamenti ius vitiatur, quod duobusti modis, agnatione sui heredis , posteriore testamento, quod iure perrectum cst g. r. sit.esseb. moae testam.in m. Estque emendanda ossa in hae nostra La. .r.
mis Ruptum.iu vulgatis enim codicibus legitur, vescundu
125쪽
tabatis, legendum autem est, vipersecundum usamentum cundo enim vel posteriore linamento prius rumpitur, ut modo in expositum. Iniustum testamentum, illud addam, proprie dicitur u quo tuu eis praeteritw. Drco lim, non dicopo humus. Praetctatio enim posthumi, testamentuimustum non facit, sed rumpit posthumum cstamentum,si fuerit natus.Praeteritio autem filii ab initio testamentum iniustum reddit Rciuissum autona dicitur testamentum, querela nosticiosi, de quo t. t. In ist. est C dei in c. te men. Quod autem detestamento falli,, in ossicioso, irrito vel rupto , Vlpianus tradit, nimirum lcgatorum exco solutorum repetitioncm cs- sh, idipsum quoque obtinet,si post multum temporis emcrserit aes alicia rn, vel codicilli diu celati, prolati, qui adcintionem conti lautat lcgatorum solutorum, ves deminutionem per hoc, quia aliis quoquc legata relicta sunt. ι .a. f.I. vers et Hin multumst h. it. it Vlpianus,etel*oti multum tempora emerseratas ahenum. Hoc enim certum est,tegata nisi deducto prius aere alieno, non deberi l. I. g. denique adSC. bHZi priores potiores lucisse Creditores legatariis. I. I. C. debon auci maeposita. Ideoque si ultra id, quam ad solutionem aeris alieni quod pertinet, legatorum nomine aliquid lutum fuerit, tanquam indebitum repeti poterit. Addit Vlpianus ' vel codicissi diu celati, prolati,qui ademtionem con-rment legatorum statorem, vel deminutionem. Nam ω hoc dubio caret, codicillos testamentum praecedere vel sequi posse, C. Ne tabuias, de iure eoditast. . Non tantum. In
tui de codicia. Et sicut Codicillis legata resinquuntur ita rursus adimunturti diminuuntur. d. l. a. f. si quid 1, tis. Ideoque si codicissis prolatis, legata soluta reperiantur ademta vel
126쪽
ra vel deminina, lutortim indebiti condictioncrepetitio est. d. l. a. g. r. h. tu. cc Cauten legata possunt rcpcti, quando 1Cntinti a Contraicitamcntum cst prolata Iuris enim expediti est, rem riniicatam Contra testamentum, tiam legatariis nocere, L 3 des ignor L Papinianini g. vltim de Ino c. testamen. Datur autem hic condictio lacredi legitimo, hocist qui ab intestato successit, SI albi, crede scripto hereditatem abstulit, idque vult Vlpianus, postremis verbis d. Da m sn. dum inquit: Ni DIuu Hatarianus circa in Pisum est falsum resamcntum reser se ictionem dandam ei,scundum quem de herediate Iudicatum eis, hoc est, actionem dandam hered oeulmo, qui te sfinientum imprimuit, est pro quo sentent a lata, acciι, heredit.εs adiudicata in D atur itaque actio alli, qui non sibi uit. Hic enim heres scriptus, lcgna soluit, non legitimus, at scripto heredi actio Jaon datur, sed legitimo, ideo clue alteri,quam qui bluit. Vnde de actione utili hoc accipiendum notat Accurs mael. I. erbo uticarum eis, d approbat Culac in Papiniano lib. zy.qu. Bonum inpr. Aliud exemplum regulae supcrius traditae lubncitur in Lirim ei p. f. h. tu. Cuius explicavo e praecCden-I ribus dependet. Nam quod Vlpianus in praxcdcnt l. docuit, ex Instranent asse, mo Iose,arrito vel rupto, silutum, Q riposse Iim P.apua ianus cile ait, sisturi noua es In M.tra c.rusis, hereditatem abfulsi, idque duobus casibus declarat. Didi mess. . h. De Per nouam si inopinatam causiam papinianus intelligit improuisum casum, ut ipsemet loquitur, in L -γ- istis.s . . Ees in remis, delapsamen. mihi Prior autem casus tu Iurisconualdus adducit,cst, ii pol thumus sit natus, qli Chercs scriptus in utero fuisse ignorauit, nato citam posthurian O,tanquam suo hereia,testamentum rumpitur, via Lym
127쪽
cedentem indic inimus, ideoque legata amplius non debentur, sed recte solutaecondicuntur. Posterior casus est, 1 filiusfamilias captus sit ab holtibus, pater autem apud hostes cum decessisse falso praesumat,&icitamen tuni raciat, inquo omisso filio alium heredcm instituat. Hic testamentum filio reuosi, statim ab initio .cst iniustum, filius namquerctro creditur in
ciuitate tuisse, .squis Zio Cri sed pater in n.de inius rupi.
vel irrit. Dct. resam. Si itaque heres scriptus, antea legata ' soluerit, solutorum repetitio crit. Datur autemhilce casibus, posthum nato,& filio reuerso, codictio indebiti utillas ut ipse . mct Papinianus hae subiicit,ideoque quod in raecedenti de actione simplicitor dictum fuit, recto Accutitiis de utili actione
interpretatus cst, Naulo ante monuimus Directa vero actio
datur posthunici, filio ii ipsis ab herede actio fuerit cclsa.Lr diuo, Mossi or. I. g n. de petit hered. Illud enim in iure no
stro rarum non est, ut absque cessimae utilis actio compe-tat,quando ex comione datur directa o. g. Nune tractemus. . cumg. A. de tute oration.di .ctvrib curar.eau mon. l. Mara.ILC.de Vbi Impp. Dioclet. Maxim notas, tertiunt,ex lcgato nominis, actionibus ab his, qui succen riint, nonmandati directas quidem actiones legatarius habere non potest, utilibus autem suo nomine experietur. P
u testi autem heres scriptus,qui cchereditate legata soluit,petitionc heroditatis conueniri, ut cedati itimo heredi condictionem indebiti, qui praestando actionem liberatur, etiamsi hi,qui legata acceperunt,amplius non sint soluendo Cesso enim actionis,uim satistactionis siue solutionis habct, Titus. - 3 de condit errimon . I. P .de adminiser. o peris. r. Sed
hoc procedit, quando heres scriptus, bona fide hereditatem possedit, bona fide legata ex testamento distribuit.
128쪽
iit de Condis indebiti cap.3 Ior
Hic enim in quantum locupletior factus est, solummodo tenetur re periculum ad cum, qui sine culpa soluit, pertinet, scd dendo actionem liberatur. scin j. . Qu9d si sciens,
ria qua caulla testamentum cisa, mota scilicet iam controue
ita scriptus lic res legata crogauerit,cedendo; suc praestando
actionum non liberatur, sed ad restitutioncm omnino icnetur, proptcrea quod dolo possidere desiit,&dolus adhereditatis petitionem pertineat, . quo possessor. petit.hereae Huc 'pertinet, quod Iurisconsultus Paulus,in Lirim Diuus. . 7 h. ut subiiciti idem Diuum Hadrianum refripsi se, etsi alta testa mentum proferatur Loquitur surisconsultus de testamento rupto mutatione , siue posteriori testamento. Hoc enim si proferatur, prius ruptum censctur. Et sicuti ex testamento imoificiose falsb rupto per agnationem uti heredis, veluti post- humi, &iniusto,puta filio ab hostibus capto reueris,lcgata in-dcbite soluta condicuntur, ut ad leges 1 praxedentes dictu est ita quoque exicstamento rupto posteriori testamento imve perfecto, bluta, indebiti condictione repeciamur, ae l. idem Diuus. . h.t. Sed hic notare opem pretium est quamuis olim reurisso per querelam inolliciosi testamento, nihil ex eo debebatur, fessumus. . g. r.in D.l. Papinianius. I. vlum.demos*.te sam.Tamen hodie peremta institutione heressis, legata fideicommilia, libertates S reliqua omnia in testamento ordinata, firma permanerc, sue igitur omnes P ouel. II1. ut cun de appellit cognos uth. ex caussa, C deliber praeter Idcirco ex ius
modi testamcnto tolutum hodierson repetitur. Idemque obtinet intcstamento; in quo liberi Ruit praeteriti. Nam ex eo legata debentur, nec seluta reperuntur, ae Muth exraessa rassi l. a. f. uiaenuma V. h. titui. n. Atque ho quidem, modo
Ligenter ea, quae tradimus, quis consideret, haud difficilia
129쪽
is sunt. Stat explicanaum iam cst aliud exemplum, quod dissiculiat non carci, ob Contrarium potissimum , quod illi obiicitur Exstat autem hoc Exemplum, in Licui, 3 . h. tuui. Vbi facti species haec proponitur, uidamulamcntu tu, γ' in eo Caium herede cripsit,sed de inius commisit, ut here Irarem resisverum tuo insevoraram id Pamphio fundum legauit, hac condirisne adiecta, si Cato heredi inuituto decem daret Carus herediorem ad re recuses opterea,quod ea Dpectam habebat,eos-ctus tamen preiudicem adiit, se Pamphsloysaeicommissario creduatem resiluit. Qua tionis iam cst, an Cato heredi in tuis, δε-cem debeantur, annon , a Pamphilosia commisseario si fuerim soluti possint repeii 3 Iurisconsultus Iulianus respondet, Cato
docem non deberi, ideo, quod eo notiunc, quasi impleuche conditionis gratia datum sit, condictionc repeti. Non de- tur, vel ciuiliter, vel naturalitor, ideoque indebite solitumrcete repetitur. Ait Iulianus deicommissarium caussam dandapemma non habere, quia berras prus, nonflua sponte Meoactus, o periculo deicommissarii hereditatem adiit. Idcirco nulla caui hic subest, ob quam decem possint dcb i. Vnde si Pampnitus fidcicommistarius dcc soluerit, cxiniusta desinefficaci caussa censentur sesuti MCohscquciator tanquam indebiti repetuntur, per regulam supra traditam ex ex his omnibus f I. huius titia cres cnim scriptus, ut idom Iulianus, alio in loco ait, qui suspectam sibi heroditatem dicit,
nullum commodum ex hereditate consequitur, sed omnia cxli cruditate prouenientia, ad fideicommissarium pertincnt i quispoterat, quarta l. ita tamen, vigesim eptima a perinypectam, ad Senat consul=m Trebestianum. Fructiactamcn per-ccptos non restituit. Nam fructus post aditioncm percepti, non sunt hereditarii, ideoque hercssitatem restituere roga
130쪽
rus, fructus non restituit, sed pro cultura, cura, quos suo impendio, suaque Opera collegit, retinet, de quo pulcre uini ac in I. iusta commissanam. II ad Mem Falciti iam. Sed i cum eo, quod modo traditum cst , lic di scripto dcccn on de-bcri, solutos possercperi,perdic .Liscuti f. h. tisul ediamC- tropugnarCVidetur, quod Iurisconsultus Paulus scriptum reliquit, in L qui heredi. . . cu- heredituae, de condition est demomsration. Ibi enim heredi, qui suspectamincreditatem adiit, C .imque restituit, conditionis implendae caussa relictum cst
datum, postea vero dubium subortu ui, an illud, quod datum sitit, heredi sit aufercndum. Et ait Iurisconsultus, bemi uri esse, est in hoc case, nihil ei auserri. Ecce quod Iulianus antea assi mauit, relictum quasi conditionis implendae cauina , non ii beri& lutum pomercpeti, acheredi auferri, Paulus hici gat, denignius inquit, ei non ausim. Quod si auferri ei non potest, ut Paulus expresse scribit, necestatio praesupponcndum cst , illud ipsum ei deberi Hoc enim , quod debetur, auferri non potest, cum nulla hic subsit caussa. Ad harum legum conciliationem , variae a glossographis S intcx precibus nostris adducuntur 1blutiones. Nonnulli' enim existimant, dictam legem, is cui de condict. Indebit procedere de rigore iuris , in contrarium autem adductam legem , qui hereae, . cum hereditas, conditionib. se demon auonIb. procederes, de aequitate, eoque referunt, quod Iurisconsultus Paulus inquit, benignius esse ei non auferri , dc ex benignitate , conditionis implendae caussa relicta . tura , deberi, ideoque non aescrri Se haru Glutio a Gmrubus est reiecta. Alii l vcro putant legem nostram, Is cui, accipiendam esse, de fideicommi1lario uniuersali At dict. I.