장음표시 사용
131쪽
hanc silutionem approbat Iasonis d.Liscui, in .ss. Me m. Via aliud dici non posse, scribit. Nonnulli arbitrantur,in ael qui heredi, g. eum hereditas, heredem criptum voluntati clicreditatem adiisse, ideoquc hoc casu hereta commodum cx hereditate perciperci quod non percipdsi coactus adiit, vim Liscui, Corras. Ceterum' ex sententia Francilla Duarent, mihi ita dicendu videt ,gcncraliter quid hon cilc autercndum hinrcdi, quod S conditionis implendae caussa, ipsi relictum αdatum cst, idque a Paulo ita tradi, Ind. 3.cum heredisas. Sed hoc a Iuliano ad hunc moduni dcclarari,is d. Lis m. nisi ea concitato adimplendisiit a fidcicommittario,cuius periculo hereditas cst adita, sicuti in specica Iuliano proposita factum videmus,ideoque ael. νιμ .f. cum hereditas, tanquam generi, pero. umi, tanquam poclem derogari. Quamuis igitur, quilibct alius, qui secundum voluntatem testatoris, conditioncm implete debct, soluere tencat scripto coea uis ectat ibi hereditatem, coactus adiit fideicommiliarii periculo, exlblutum repetere non possit Tamen secus cst, quando conditio adscripta est fidcitamussiario, cuius pcriculo est adita hereditas. Hic enim conclatorus adimplendae caussa relictum, siauete non te nctur, si per errorem soluerit, illud tanquam indebitu condictione hac nostra repetere poterit, aeci cu/.1h.HI.Duaren.ad 3 m tu. g. . Sequitur taliud exemplum, hiCinterpretandum, cx turbana'ad .ss. .r. quod Duarcn.locotam allegato, diligcnter obseruandum monet, sed paucis idipseminterpretatur. Nos illud planius reddemus. Proponit ibidem Iurisconsultus Papinianus, tres casus, quod recte quoque GL cursus annotauit, qui ordine sunt explicandi. Primus ' casus
hic est, quidam oraed, qua dicitur ille, qui res alienas sine iusta possidendi cauua, propria auctoritate, invadit, cum c ad se
132쪽
non pertimero sciret, sisti ore. aa gspraedo.ά ignor act. Is e gulatione.sI Pomonius.IIJ.e o acto, de acquis velamis. ptis urbana mea praedia, clitiam rustica, alteri locauit, cedita mercede constituta, conductor quoque secundum coniicimtioni, legem, praedoni mercedcmnumcrauit. Quaestio hic oritur, an conductor mercedem tanquam indebites lutam apdone repetere possit Papinianus ait, conductorem hoc non polle. Soluit enim conductor mercedem illi, cui ex contractu locationis debuit&obligatus fuit. Acconductor pecunia: Iutar dominium, in accipientem reanstulit,i ab obligatione est liberatus, idcoquc indebiti condictio non competit. Ea enim locum non habct, quando quis recte soluit, Mab obligati-.one est liberatus, sed tunc demum quando cxpcram aliquid est solutum, &debitor ab obligatione per solutioncm factam
liberatus non est. P do itaque hoc casu condictione indebitia conductore non conuenitur, necconductori lcnetur. Obli- .gatus autem est praedo domino, Vt Papinianus inquit: obligatus cst ut mercedem a conductore acccptam,domino redaat. miis a.iner dem soluta,non pol percre condictionc indebiti,
sed petitione hereditatis,si cotrouersia sit hereditatis cotrouersia a. hereditatis nullacoistete, dominus habet condictione sitne caussa proptorca quod praedo ex iniusta caussa crcedem a conductorc acccpit. Nihil' inquercfragatur pratalone nullum ius in praedio habcre, ideoque conductorem non liberari. FLiberatur enim conductor a contractia, cum praedoneinito,&ab obliῖationc inde orta Contractus namquc interprinione . conductorem celebratus consistit, ideoque ab obligatione, quae ex contTactu illo cinata, conductor mer dem soluendo
liberatur. Nihili etiam impedit, siquis contraillud, quod co is ductorem mercedem p donis sectae diximus, obiiciat Me
133쪽
cedes locos hilum. e. t malae fidei possesserem fructus ha
nonia xc Ergo iace praedoncm mercedem suam accrepolia. Respondendum cnim cst quod hic praedo tructus suos honiaciat, cum ipsemcteospercipit, scd c conductorem suum Et pcralium potest quis fructu tuos accre, etiamsi crseipsum non possit, L spignore , a g sipraedo, depignor. acI. Nam in re nostro rcceptum est, Ope aliquem pCr extranCum habcrepollo, quod ex suapcrsona habere ncquit. I. sis-stoto in n. quaere pign. vel0poth. dat oblig. nonposs/ cum hereditate. 1s circa meae de acquir. omist hered Por conductorem ergo praedo facit mercedem suam, quod c scipsum non posset Nunc subiicit Papinianus idem iuris clic, quando praedo
alienam nauem, iniusto occupatam locauit, aut cxercuit &vincturas accepit. Notandum hic cst , aliud cile naucm locarri aliud naucia cxcrccrc. Nam plus cst nauem cXcrccre, quamn auci locare. Excrcere nauem dicitur, qui non locat, sed a teri, veluti magistro,mandat. Diciturque cxercitor, ad quem quotidianus nauis quaestus pertinci, ut Imperator noster Iustinianus ait. g. r. Instit quodcum eo, qui in alunpotes .HNci,ut Iurisconsultus Vlpianus inquit, ad quem obuentioncsvi reditus nauis omne,perueniunt l. I. g. Exercitorem.de exercit. H.Si itaque magistor, vecturas nauis praedoni, siue exercitor soluerit, indebiti condictione cas non repetet, quia e contractu praedoni obligatus est, ab hac autem obligatione per solutionem vecturarum liberatur, ideoquc illius, quod rccle soluit, repctitionem nullam habet. Exercitor autem siue praedo , domino nauis recto obligatus dicitur,4 conuentu condictione line caussa illi vecturas reddere icncrur. Idem Papinianus esto vult, quando praedo opcras scrui alicia locauit, Hercedem conductore accepit. Nam conductor mercedein solutam non
134쪽
ri t. de fondiffindebiti sap. 3. Ior
condicit per rationes antea traditas, quod contractus interlocatorem, conductorem vires habcat,ic ab eo conductor so
lutione mercedis liberatus sit. Obligatus ergo, hoc casu est praedo, ipsi domino, dominus crccdcin solutam apra done, reputet. Atque haec de casu huius legis nostrae primo. Secundus casus est de scruo, qui ipsemet se, hoc est, operas a rsuas locauit, S praedoni, qui mala fide scrutina possedit, tanquam domino, mercedcm,quam acceperat, retulit, hoc casis accipientis, id est, praedonis pecunia non fit, non transit. minium pecuniae in accipientem,&ideo, qui mercodem scr-uo dedit, non liberatur. d. svrbana.prae ii, vers. nam erum. hoc tis Illud autem probandum non est,quod ibidemAccuritas, verb. Pecunia, infert, dari hoc casu serui domino pecuniae exstantis vindicationcm vel consumtaec adictioncm sine cauCia, vel ex iniusta caussa. Nam d. svrbanapraedia , intelligenda est de condictione indebiti Datur autem haec condictio illi,
qtumcrccdcinioluit feruo, qui operas suas locauit, quam de inde scrutis praedoni retulit,&datur non aduersus seruum, scd aduersus praedonc,qui ratum habuit,quod scrutis secit, & a sic uo mercedem recepit. Propterea aut mercedem soluenti siue conductori codictio datur,qtua conductor non debuit mercedem ieruo, sed seruidsio, ideoq; pcr errore soluendo mercede non liberatur Ad obligatus manet cro diuo scrui cccontraetii Iocationis Chi serito inito, S recte coductor solutu coducit. Veristinaui est Φ dici solet. Quadosoluenti liberatio non cotingit,tunc condictionc indebitici dari. Sciit hisce obstare vidc igtur fortiter, , traditur in LI. .sre eruo.Depositi. Ibi res penes alique est deposita, depositarius a cana pererrorc Titio, quem
diam csse putabat,curio esset, restituit Ex sentetia ICti Celsi Vl-Dianus refert, depositariu liberari,&depositi actione no teneri,
135쪽
dominum autem aduersiis eum,ctu restituta est res deposita,acrione ad exhibendum experiri in rem exhibitam vindicare posse. Idem & hoc casu videtur dicendum conductorem libe- , rari,&icrui domino vindicationem cste dandam. Respondemus 'autem, differcntiam eis intcr caussam depositi, caussam conductionis , in contractam depositi dolus tantii venit, non etiam culpa g. praeterea Institur quibin modis re contrahen.obligat Ideoque si depositari irrore ductus absque dolo malo alteri, quam cuidcbcbat rem dcpositam restituit, liberatur,ri domino agere permittitur In Contractum Vero lincationis conductionὰ non tantum dolus venit, sed ciculpa, conductor tam culpam , quam dolum praestat. f. qui pro usu. Instit de locat est conduct. Ideoque conductoris est inquitere, quis rei conductae verus sit dominus, Milli, quod debui solucre , si cnim alteri, quam vero domino soluerit, in culpa esle sciur, k luendo non liberatur, quod tamen in deposito fi- crilegibus est proditum. Tertius huius legis casus est de do-30 mino, 'qui naues suas Minsulas alteri Iocauit. Praedo autem earum postcssionem iniuste nactus, vecturas nauium &-buentiones insularum,aconductore accepit. Hoc casia conductor non liberatur, neq; pecuniam accipientis fecit,ideol pdo ob indebitum hac coaectione nostra tenetur. d. Is urbanaradi ve quodvecturas nauta. h.LIdemq; ICtus Africanus trodiditis Leumquιυδ.f.quihomine defiat via condictionem indebiti illi dari docet,qui per errorcta luit, & sol uendo libcratus non cst,ppca , pecunia accipientis non est faeta.Non tib ratur ita conductor a CGtracti domini, qui naues ath, insulas ipsi locauit, sed datur coductori indobiti codictio, qua a pdone 33 indebite QIutu repetit.Sed 'obstare videtur, quod in te, qui
ivrouincia. I. dereb creae Linuras S. I. t uandati, dicitur,
136쪽
ignorantiam ad liberationem prodesse, eumque,qui per ignorantiam seluit liberari. Respondendum autem est, non quamlibet ignorantiam ad liberationem proiicere, hi rationcmquc parcre, sed tantummodo iustam, probabilem. Iniusta&improbabilis ignorancia liberationem non producit, alioquin omnes praetextu licimus ignorantiae,contra partis aduersa voluntarem,ab obligationibus liberarentur. Iusta vero S probabilis ignorantia liberationem parit Verbi gratia Mandasti debitori tuo ut Titio solucret centum, decestisti, debitor te mortuo cum id ignorare. luit,liberari cum oportet,1Olutio enim mandato interueniente, E sic ex iustari probabili caussa cst facta.d. inter. I. I. res quis Atinaed. l. eius quiinprouincia.de reb.cred. Sed si nullo intercedente mandato, debitor fallo existimet, voluntate tua,pecuniam sic numerare,camquesblucrit,non liberabitur. Vnde procuratori,qui se ultro alienis negotiis offert, soluendo non liberatur, Iuliano teste in I. Qui hominems .f.snusio.desolui. Sic in nostro hoc casu conductorquiscraerrorem sue ignorantiam praedoni soluit, a locatione non liberatur, iustam enim ignorantiam non habet, idcoquC
datur ipsi aduersus praedonem condictio indebiti Sane ' si 1 prarcio idipsum, quod conductore accepit, domino siue locatori restituerit,conductor a locatione liberatur, ita idum Iulianus scribitinael. Qui hominem.kAnedo.desolut Sipraedo, ait,rriquod debitoribus hereditariis exegera petenti hereditatem re Iurei debitores liberabuntur Liberatur a conduetor ab obligatione, sine exceptionis ope,ipse iure,ut Vlpian exsententia δε--dem taliam refert,n des 1 3.certe, depetit. heres. Nam eis inqui id,quod a debitorib. exegit,posscstorpetitori hcrcssitatis soluit iberari debitores,Iulianus tim scribit, siue bonae fidei posses r siue praedo tuit, qui debitum ab his cxegerat, δύ
137쪽
ipso iure eos liberari.Idem Vlpianus hoc ipsum ex Iuliano adducit in is quidpossessoror. g. n. deperit.hereae his verbis: misaute ossessoristarum eis,an resiture debea videamus. Et siue bonae fidei possessor fuit, siue non, debere restituere placet, quidem si restituerit, ut Cassinscribit ese Iulianus tib si liberari ipse iure debitores. Pro eo autem, quod mael as. s.certe, era. 91.3 n. De quarto sexto libro Iuliani dicitur, legendum utroque in loco videtur quinquagesimo quarto obro. Haec enim Iuliani sentcntia exstat in ael tam hominem. si ado.des-Li. Quae desumta est cx Iuliani libro quinquagesimo quarto Digcstorum,sicuti inscriptio eius legis indicat. Atque hi tres casus sunt, qui inae surbanapraedia 2fha proponuntur. 33 Histe ' Iurisconsultus Papinianus nunc subiicit: uod ergo diei sutoraedoniseMImpossecondici,tune Deum habet, cum Domini fructu uerum. d. l. 3 urbana adis versius ergo. Proponitruc Iurisconsulius regulam Mncrescin , dae diligenter est, notanda. Qu9d ait, posse condici,de condictione indebiti accipiendum est, de ea cnim totaliaca agitur.Quod adiici de fructibus,qui domini ruerunt, intelligendum cst de fructibuti qui domino fuerunt debiti Probandum autem non est, quod Accursius ibidem verb. fui ct eis. Tam locum habet, putar, Regulam illam vulgarem, Papiniano traditam, accipiendam tantum esse de cam secundo. Nam ad casum quoque tertium ea est reserenda, & tertio quoque casti fructus domino fuerunt debiti. Ipse enim dominus cum conductore contraxit, Δί obuentiones nauium, insularum domino coductor dcbu-34 it. Deinde nec illud recipicndum est, quod idem Accursius de verbsolet, tradit, condictione si irtiua vel condictione inccr-ti fructiis a praedone repetendos csse. Hi cnim condictione indebiti repctuntur. Condictio autum furtiua hoc casu locum
138쪽
non habet, siquidem non omnis malae fidei posscssor fur est,
licet prisoappcllctur. Condictio vero incerti similiter intentari neqvit,aseia fructus hic sunt certi, praesentes At incerti condictio datur ad fructus futuros&incertos. I. ubi autem Aran amares.D.inpr.erg. I de V. O. Denique' admittcndum quoque non est, quod Accursus rcgulam illam generalem accipit,de condictione fructuum a praedone percoptorum: consumtorum, quam domino competere putat. Nam quod indi urbana aedia datur, de condictione indebiti accipiendum cst,ut antea moram. Domino vero adsuctus consumtos
consequendos, non datur indebiti condictio, sed datur ipsi condictio sine causa, eaque tructus apmdone dominus co sequitur. O. econdict. ex . Quapropter regula illa vulgaris de condictione indebiti accipicnda cst, quae domino non competit,sed et,quipraedom Gluit.Hic en, tactus pra, doni lutos indebiti condictione repetit, modo domino tu runtdcbiti,ut duobus postremis casibus. Nam si praedoni debeantur ut casu adducto primo iidebiti condictio cellat Usiet banapradia)h.tit. Alius ' locus, qui ad regulam Papini 3 Cani supra in pr. huius capitis traditam,pertinet, & quaestioncm clegantem comprehcssit, exstat aeud Vlpianum D LEleganter. υ)h.tit. Eo enim response Iurisconsultu docet, lutum pecerῬrem ex caussa,quae falia vel nulla dcprehcnditur,tanquam indebitum repeti posse. Pone Titius creor quodam ductus, cum existimaret, controuersiam inter Caium, Sempronium ortam, transactione esse sepitam, quasi ex ea trans ctione debitum soluit:Sempronio, heres exstitit,ideoque illud sibi incumbere existimauit,postea vero apparuit, inter Caium& Sempronium transactione nunquam este initam Quaestionis est,an Titius, quod soluit, repetere possit ICtus Vlpian
139쪽
ex sententia Pomponit,respondci Titium hoc posse. Ex falsa
enim caussa soluit, nimirum ex caussa transactionis, quae nunquam fuit inita,ideoque indebito Glutum recto repctit. d. l. Eugantercinpr. Idemque putat diccndum, etsi transactio siccuta non fuerit,propter quam datum cst. Si autem Titius crrore lapsus existimat, sic cum Pamphilo transegisse, cum nunquam cum co transegisset, Titius indobito Pampinio quod dedit,cO- Simone indobiti repetit d.LEleganter pr ver deputo. Qusdsi1 partis utriusque consensi a transactione rccellum fuit, perinde habetur, ac si transactium non esset ideoque, illud transactionis eius caussasblutum repeti potcHLael. Eleganter.inpr. vers. Sedesrestata .h.tis. Sed i huic quod paulo ante dictum est, 3 ob transactionem,quam Titius putabat factam. lutum rcpeti posse,vidctur obstare, quod ob causam praeteritam illud sit datum. Ateius quod ob causam praetcritam solutum est, etsi caussa falsa sit, repetitionem non dari, t.Damus sa1.h. it. Ergo&priori illo casu condictionem indcbit siue repetitionem dati non competere. Respondemus autem quod Ious Pomponius ind.Limnimscribit,ob caussam praetcritam datum, etiamsi caussa falsa sit repeti non possc, ita esse accipiendum, ut obtineat,quando alias aluens id daturus fuisset,lunc nimie- petitio cessat,d.IDamus. h.tit.QDd si constet sesuentem,idipuun alias daturum non fuisse,repetitio Iocum habet, it in aeLEleganter 'Τeod. Ibi enim,qui ex falsa transactionis caussa luit, nunquam illud fecisset, si sciuisset transactionem non fuisscinitam, ideoq; Vlpianus hoc casu repetitionem permittit. Subiicit 'nunc Vlpian. I. Pnte . . postrem iudicara, repetionem etiam locum habcre,quando aliquid datum est, ex caussa transactionis, quae inita quidem est, sed legibus improbatur,& pro non facta habetur Verbigratia, lis quae inter
140쪽
tea me orta filii pertudicis sontentiam est decisa, eaque sentoriam rem iudicatam transiuit. Postea vero contra illam
sentcntiam,internos transactum, quodpromissum, etiam
solutum fuit: Hic quod solutum est,repeti potest. Nam i post
bet de re dubia,N lite inccria, nequc finita, Lr erransact. At hic res dubia non est, nec lis inccria sed finita, ideoque quod ex huiusmodi legibus, improbata transactione, solutum est, recte condictione indebiti repeti potest. Adeo ut hic trans, ctio etiam nudi pacti vim non habeat. d. l. s. C. derepsae vela sis sereae Neque refragatur, transactionem in se nudum opactum habcre, ut tradu sim Rubr.de transeia Pachiam aurcin valere posticntentiam, L Iurugentium p. ginpaciscar ια pata. Ergo post sententiam etiam transactionem in vim pacisvalere. Nam qui transigere volunt, actum firmum Mobligatorium perficere volunt, uterque enim ex transecti ne obligatur. In obligatoriis autem illud rcceptum est, ut si non vescar, quod ago, ut ago,non valeat etiam lusere pO Utest M. Hrod. in I. r. friuisita de eis oblu. Neque 4 4mpedit, inutilem acceptilationem tacitam comprehendere pactionem aeis unus.a .gsi acceptuario, depacI. Illud enim accipiendum cst de actibus liberatoriis,in quibus benignior fieri debet interpretatio.Nos autem hoc in loco de actibus o ligatoriis agimus,ex quibus nemo citra cius voluntatem obli igari solet.Nihil etiam facit,pactum contra sententiam valere. I. Iurissentium. .gήpaciscar.demia. Ergo ut nudum pactum transactionem valero possc. Neganda cnim est consequenua, quia aliud cst pactum,aliud transactio. Et quamuis pactum