장음표시 사용
141쪽
epnta sententiaim Falcat, tamen perperam indesinsertur; transactioni nudum,achim inest cum oc haec diuersa essὰ ne-43 gari non possit. Non' obstat quoque vulgatum illud, si non
valci quod ago,Vtago,Valeat omni meliori modo, quodc iure valere potest, L Upois rem iudicatam.I. stibio . m. de transact. I. gem Critatis libera tost. Ergo huiusmodi tramactionem, ut nudum pactum valere pollet Nam dicta clausula citectum habet, quando conuentioni siue testamento c. presso est addita Hic autem est omissa, ideoque illud potius locum hic obtinet, quod non minus vulgatum ac prius illud. est, si non vesci quod ago,Vtago,non Valet Ctiam LValarc po-- cst. l. r. g. iusit , oibi Dae deverb. obligat. Vti in specie quod trantactio quae non valet tremi ctio, non valeat etiam ivt pactum nuduni, tenus Imae. O ctibi , hoc notant Barc Bald dracti C. derepu . e ab in hereae Nd si transectioni iuramentum tuerit adicistum , vel transectio iuramento confirmata, inualidam transictionem, i nudum pactum es rQBan o Dd. tradunt. in Esquis mitur. I. Cistransact. I ramentum enim vim ausulis habet, ut valeat omni modo, quo valere potest, .m ater. I. g. Et matrem delegar. a. s. NAn refragatur, pactum naraminio Confirmatum non vesc-re. ZLIurissentium. 2.Dgeneriaue deflaa. Ergo etiam inualidam transactionem iuramento confirmatam nudum pactum in se non haberia Nam paetiam, quo ius publicum tol- .litur,iuramento non firmatur, sicuti nec stipulatione. d. g.Et igenerabum Iccus cstsiqntra, ut primatijutamentum est a' positum,hoc enim valet, ita Iuriscontatus distinguit. Ind. l. i. ridentium.ssiparasar, orae f. Eligeneralite desacri s Dd si vid idipui ad quod condemnatus est, praestare recusci, victosiquod ex transainone ma solutum est, retinere adib et e
142쪽
que compentire in caussam iudicati potest. d. l. Eleganser. g. Ω possis rem ιaleatam vers etinerigh.tit. Caussa autem Itic adiectionemstuositioncm non tignificativi alias pictumquc,scd
ipsum ius iudicati,substantiam εἴ statu iudicati, siue ipsam senatoliam,qua res iudicata est tanta Sicuti dotis caussa dicitur,li est,dos ipsa,lcgati caussa,id est, legatu, caussa possessionis, pos-- sessio,caussavcnditionis,vcnditio etc. Sod dubium hic ori Αεrtu,sia lata sententia appellatum lucrit,vel in reis sit an iu- .dicatum,cuentelia firmast, an transactio valeat, Ocius caussa selutum repeti possit Et Vlpianus ina IElegantem suisdem
go, inquit, metu esse is transactio vires habear. Tunc demum enim tramactio contra sententiam insta non valet, quando sententiaest indubitata , remedia appellationis vel nullitatis vesteuisionis vellestitutionis in integrum vel ullo alio imp gnari non potest, d. g. uidergo. Sed etsi appellatu non si,de cendiu tamen,intra quod appellari debet, nondum est luxum, transactio fieri potest..LLI m. 2r ibi stofri abaes Parin n.in iure novosunt,aliquid actuanter factumesse, vel esse inpotentia faciendi. .i. LEleganter.n.I. h.tit. Ideoque exmite caussis loluti repetiuorion est. - trantacti alimento 47rum testamento relictorum,sine iudicis decreto, absque causta cognitione facta,vires non habet. Diui n. Marci oratione, in Sonatu recitata unde hic Scium vocatur haec transactio
infirmatur. HLEleganter. g. item si obtransactionem. l. Cum M. S.
gs cum sis,cum g A. de transeo I. Vnde seluti ex transactione,fine decreto, auctoritate iudicis,facta repetitioin, Malimentanant praestanda,vel imputatur id, quod datum est,in alimenta praeterita Cinac. in aeccum U.I.seidem de transactione. Qu'dii decreto iudieisi caussae cognition interueniente,
transactio ruta,&ei nomine datum .dsit, petitio locum
143쪽
8 no habet.Sed iam alius, &quidem itficilis, Iocus explicandus
venit ex L sinos ac .mpr. I. tu in cuius etiam intrepretatione Neotorici non conueniunt Casiis autem ttic est Titiaus Sempronio debuit cetum aureos ex caussa mutui suras vero nudo pacto,sinc stipulatione cidem proausit. Hic Titius
obligatus est Scmpronao,quoad sortem,lioces Centum aureos,naturaliter desciuiliter mu'ad Vsuras vero naturator tantum Ideoque conueniri potcst Titius,ut centum aureos reddat,non potest autem conueniri,ut praestet usuras Natui alis enim obligatio actionem non parit, Musurae in mutuo non debentur,iam per uapulationem mcrint promista. a. GH et1uris Quod si Titius nimio nusvluras luerit,dubitatur an repotitio fieri possit Et sancindebitas usuras soluit, vi ICtus hic inquit,& per errorem eas dedit, at nihilominus carum repetitio non datur at nonsertem n .hint. Ratio ex praedictis estis nifesta, quia usurae naturaliter ruerunt debitae Naturali&autem obligatio repetationem impedit L NaturaG.Io.deo. A que haec interpretatio,Bactolo,BAlodaiani ostatio, cona
muniter interpretibus nostris placuit,qui principium dis non senem, intelligunt de usuris,nudo pacto promissis c solatis. Sed 49 t huic interpretationi fortiter obstare videtur,quod Ulpianus,. in aec onsererem ivr ait, reperinonpossi, si ridebitassiit. Ponderandastini verba sertia sis tuis. Excomiminia
Itir, usura indebitas solutaS, non ced re in Commodum accupientis, siue creditoris,sedincommodum luentis, siue debitoris,cum usurae solutae inseriem sint imputandae Naturalis autem obligatio hoc operatur, videbito naturali soluto, illud inutilitatem accipientis Vergat,& ab eo repeti nequeat. Idem ergo hoc in loco dicendumvidetur,ut non insertemus ae c. putentur,sedinfauocem accipientis, vi naturalis obhgationis,
144쪽
procedant. Hac dimcultatomotus, Iohann. Robertusti. a. i
unctur .capassi planC nouaminterpretationem introducere conatur, steris amat quod de usuris indebite blutis ab Vlpiano traditur , referendu este ad varas nullo modo , ac ne pacto quidem nudo, pro milias, puta, ad eas, quas debitor de in hac lecie nostra, Titius sortis usus & commoditatis contemplatione,quasi beneficii accepti covicissim aliquid rependes, honte persoluit, &quaerenuntiatioms nomine aliquo modo propter sertis vrum debentur argumentora Hersilege. g. consiluit, deperis hered Harum utpote ex Coniens 1blutarumrepetitionem non esse L creduar si ris argument.GAE M.f. f. Imperatori versita oprio ritulo, desoL Atque huicsertisv-
suspensatiom citra necessariam usurarum actionem leges m rame fauer Roberi putat. argum. Veapactioner . C. de μω. Ceterum 'probandum liocvix puto Si enim quasi bene fictiaccepti lacore remuneratioms nominesvsurae sint selata . in retem non debent imputari. Namsiinsertem imputarentur, non beneficn autremunerationis loco, quod blatum est haberetur, neque incommodum creditoris cederet, sed pomus debitoris, qui usuras seIuit vi cuius debitum ea ratione di
minuitur, imo creditor damno, quodparticularem solutione admitteret,potius afficeretur Franciscus t Duarenus a ritu lumh.n-C. de condus mdeb. cap. . verbaIuristinauisti, siserti debitas, ita accipit, utvsurae non debeamurexisso contractu
mutui solutae, solutaeautem repeti non possint, sed in sortem imputentur. Idque&alias quoquesicri rademonstratum est Sic enim pecuniaextransactione, post rem iudicatam facta indebite lata, ini limputatur, quod cxcaussarei iudicatae debetura-Neganteriam .s postre . LDiu Ideoquepero
sim debitriintellipreas, quaenon excedunt thyinnum
145쪽
sem modum Idemque sentire videtur Iasen, qui usuras serti
debitas, interpretatur sorti conuculentes Sorti autem Conue -
'nientes dicuntur, quae non excedunt summam principalanx Iassiora in G sinonsertem.inpr.n. r.h. it. Atque 'haec interpreta tio non videtur inconcinna. Nam Iurisconsulitis Vlpianus p- missa particula, Sed, si itim subiicii de usuris,supra legitimumodum solutis, easque insortem triputandas,scribit aetsinon te. ivrinc. Supramodum uin legitimum riurae solutaediculur, quando artem siue summam principalem excedunt.Sic vitra modum legitimum, turae dicuntur,quando dupostio I eos a L de fim, non est obseruata Et si usurae eiusmodi illicitae fuerunt Diutae in sortem sunt imputandae, nec acipienti cedunt. Lex enim huic obvationia esistit. Ogula autem iuris est, exactu, lege reuistente, lebrato,nec naturalem, ne ciuilem hbligationem nasci, comtiq.L des V .non dubium, sta C. deia. Agis Notandum' autem hic est, quod ab interprctibus nostrisadaea, non tem prim traditur, omnes Huras hodie ultra legitimum modum esse, cum omnis varae censeatur,rohibita, ideoque viurarum solutatum repetitionem cuilibet dari, Iasen indi onsertem, inprisc.n.s .h.ris. Ceterum d Ccosue. tudine illud non seruatur Hii enimvlara lagitimum modusolutae, vel repetuntur, cliniartem imputantur, usurae autem legitimae non aeque. Hae enim tam de iure naturali, quam ciui- licensentur permissae vitate hoe eonfirma Borchol de seris. c. r. μμ seqq. n. .eumssqqq. Et quamuis dubium sit an in foro pol auctoritas legis ciuilis usuras permittentis,excusetaamen non secus ac inveteri testametuo polygamia diuortia.
contra primam coniugii institutionem , fuerunt PC Cpta, auctoritate Imperatorum &piorum magistratuum, etiam usuras
legitimas tolerarimccipi posse existimat Borchia dict. --
146쪽
r. m. ast Sed hahe disputatio non est huius loci. Illud saltem adhuc tibiiciendum est,&circa principium dim. non'-um. monendum, in plerisque excmplaribus legi, si sortis debitae seluit. Qine lectio etiam defendi posse videtur, ita ut usu indebitae censeantur solutae .sortis debitae,hoc est, ut usurae sint
solutae, quae naturaliter tantum debentur , sortis,quae debetur, naturaliter ωciuiliter. Et cum usurae naturaliter debeantur,earum repetitionem non esse, easque no in sortem imputandas.
sed creditoripermittendas, cute naturali saltem obligatione debitae tucrunt, ita ut disputatione illa, arrvidelicet in sociem
hae solutaei urat imputandis sint, vel non, plano noniit opus, creditori efiim rigore obligationis naturalis cedunt. Explicandum tautem hic est aliud exemplum, quod idem Vlpiami 16 proponit in dicta nonsenem. fisdecem δέ titia Instituitur i-hidem disputatio elegansis quotidiana de eo, quod alternatiue ruit debitam densitore silutum. Pone, Titius stipvi tus est a Pamphilo aureos secem , vel hominemaut nyctum. Pamphilus autem Titiosiluit quinque. Quaestio ex eo otiti an Pamphitin quinque statos indebiti coniactione. reperer o USedantequamst ad huius quaestionis decisionem accedamus, ,
paucis monendi lumus verbum stipulatus,quo Vlpianus inpr.
d. f.sdecem, utitur, in patiendi significatione accipi, quod licet. Franciscus Conanus in libris noliris fieri perneget, tamen V rissimum est. Nam 'tirisiciano auctore, lib.s.Vectu ipula gri, commune est Acin legibus nostris, nolo tantum,qui inte rogat, sed etiam qui rospondet, promittit, stipulari dicitur, c s. st dict. g.siderem in I. in bona ei. . in . verbs tamen certo loco triaiturum sequisipuia ν', hocinoromi r I hac actione rendum erit, dem, quodoreto loco. Et L in is in . i-
147쪽
s vendisorfructum ob pendentis vendidis, ct quia υι decem
pondo, hoc est, promiseritin ianti, ac in muliis aliis locis. Vnde etiam Isidoro lib. Io. Elmosio stipulatorcstpromiiser. Erisb. cap. .. stipulatio st promisso siue sponsio. Nunc in facti specie in aeg. siderem, ab Vlpiano propositalaicndum cst, indob, ii condictioncm ad quinque repetcndos non dari, chentur enim quinque luti, quamuis dimidia pars obligationis non perimatur, sed in penaenti maneat obligatio, Mox futuro uentu pendeat liberatio. tque hoc benigne admussium est.
ne, si diceremus pro ca parte liberationem nasci, contingeret, videbitor seluendo partem ex alia alternatiua, sic ex duab. rebus diuersis, liberaretur, quod legibus, partium voluntati noncst conlbnum. I. ine curione. s. g.'oparte de ver, o
ligat. Dico quod inpendenti maneat obligatio, siue liber cio ex futuro cuentu pcdcat. Nam si Pampli is reliquos quinque soluerit, prior solutio adliberationem proderit,& ab obligatione plane liberabitur. d. Isdecem, versideoque Quodsi quinque solucis, hominem Stychum soluerit, itidem liberatio contingit, sed non contigit libcratio ob quinque solutos, sed ob seruum Stychum datvmadeoque solutam pecuniae partem tanquam indebitam hoccst, quinque indebiti condictione repeto ipsi permiruina est, aegsdecem, ver auum Stychum. Idque procedit, etiamsi Titius quinque clincrevi Stychum reddere maluerit. In debitoris enim arbitrio est, Mi Pamphili voluntate hic positum, utrum quinque adhuc soluerc, any Stychum dare velit. Nam ' certum est, in alternatiuis electi
nem ad debitorem pertinere Lubi auumnon apparet, s.f. illud aurisiud, de reb obL I. Porunque o. g. bim e ture dot Stychoautcm Gluto, quinque repetitioncm habcbit, ae .sdecem,
O ver des o HAM. Non obstat in stipulatione alternatiua
148쪽
utramque speciem esic in obligatione. l. a. f.r. de vers obligat Ergo soluciatcm nihil rcpetere. Nam in stipulatione alternatiua utraqucres non debetur, scd alterutratamum. Vtraq; quidem res ad obligationem ponitur, sed non ad solutionem , G
utrum tantum debeatur,non Vtrumque. Hinc ' nihil resta Qgatur, quod adrertur, obligationis alternatiuae naturam esse, ut utraque rcs dcbeatur M. duo. At rei debita nullam ciscic- pctitionem, scd indebiti, ut ex hactcnus traditis liquido constat. Ergo debitorum,qui soliut,non repetorc. Nam ex stipui tione alternatiua, utrumque non debetur, quia nec utrumque in obligatione est, eo modo,ut utrumque debeatur, sed ut alte
utrum tantum. Hinc ' quoque non obstat, in obligatione cς 61se,nihil esse aliud, quam deberi, ut ex definitione obligationis 6c actionis, inpr. Tu Inu de obfig. aes traditarum colligitur. Ergo utramquc rem deberi. Nam in obligatione esse nihil aliud cst, quamdcbcri, coscilicet modo, quo est in obligatione. Sed in stipulatione alicrnatiua, utrumque est in obligatione,
Verum non comodo, ut utrumque debeatur, scd ita, Vt alterutruim tantum debetauricuti modo est dictam, &pronuHorcic-ctionem habct utrum dare velit, L ubi autem non anxnt. β ILL aut EDd. deverb. oblig. d. plerunque. g. vltim.de iure dot DC-nique ' non obstat quoque l. qui nimirum I . de acceptitit. Vbi a Titius, qui stipulatus crat decem aut hominem,quinque accepto fecit, dc ICtus inquit partem si uiationis siperemta, Z idcoaut quinque peti pollic aut partem hominis. ICtus, ibi loquitur de acceptilatione. Inter acccptilationcm a. Oblutioncm
magna est diiterentia: Qui imisitStychum aut Pamphilii, non recte soluitparies,nein diuersis hominibus solutio fiat. Atia
149쪽
stipulator accepto tulit partem Stychi, non est verendum, ut inunicisis hominibus lolutio contingat, Malicta p.:r postit illi praest ita Sanes' utroque simul soluto,&decem Stycho,
indulatoris voluntate non est, conducere repetere trum velit, scd increditoris arbitrio situm cit, vel decem retinere, Vc Stychum, Muci decem restituercvclicruum. Stychum H
ditori arbitrium rotulendi attribuit, cum debitori potius com- pctorc vindeatur arbitrium repetendi. Cuius dccisionis, rati, OnCS duae satis praegnanto adduci possunt. Primo, quia obligationis alternatiuae natura est, ut utraque rus debeatur, si , ras. de reb obtig Atici dcbita nulla repetitio est, ut supra capit. primo dctam P. Eri:,dcbitor, qui rem debitam soluit, cam ircpetcre non potest, scd croditori utramlibet rem quasi debi tam retinere permisitim est. Deinde in alternatiuis electio ad debitore spectat dict. I. Lautem non apparet.I. ii uti aut ista de reb obtig. d. t erunque g. vltim deiurerit. At cum in hac causta de restituendo agitur, creditor qui accepit, ex icitur debitor, Conuenitur cnim utrem, quam indobite acccpit, resticitat. Ergo sicuti alias debitoris est elcctio, ita& hoc casu acci. pienti&dubitori caest conccdenda. Et huius sententia sitae Vlpianus testes cisum, Marcellu adducit dias isnonsor i tem. .sdecem. . h. PH. n. cd ' hisce e diamctro aduersari- videtur,quod sacratissimus Imperator Iustinianus scriptum re liquit in sequisseruum. o. penultim Cod. h. titui. n. Vbi debitori, qui utrumque soluit cicctionem repetendi concedit. Species illius legis haec est. Titius dcbct Scmpronio Stychum aut decem,vel Stychum aut Pamphilum sub distinctione, hic Titius habet clectaonem soluendi, qRem velit Nam ut pius laxa dictum cst, in alternatiuis clectio est res siue pro uo
150쪽
sis Titius a. per crrore facti, utrumq; soluit,putans se utrumque dere comunctim.Q inestionis est an electione habeat repete ii, sicut electione tabuit soluedi,si nocrrassici Iust. ait cur peton di electione licre. Quod planc culo pugnat, q, ab Vlpiano tr
ditu citin d. l. onsorte. .sdece de conae indebrie 'clpondudum cst ad hunc modu. Dissentietes inter I Ctos hac in re fuisso
atit Stycliud bet, si imul utrunq; ibi uerit, nihil repeterc posse,
si Vterq;,vcl.1'tCrin rerum natur Icilla desiit. Na qui superest in lutorem, et . Emo ex contrario, si utcrq m vitiis mansit debitor, ii soluit, codicere poterit, luem volucrit. Atq; hanc posteriorem sciatentiam Impcrator Iustinianus approbauit confirmauit , debitorique siue promi libri lectionem dedit codicere viruictit,aellen Ch.t.Sic n. Impcrator ait, Vt ipse trabeat electione recipiendi. lui S dandi habuit. Qua b verbis ratione primit,quare debitori clectio repetendi concedi deat. Nam, inquit, electionem habuit dandi. Ergo et lectio repc-tcndii ii concedenda tuit. Et qui habet electionem dandi, repetendi quoquc clectionem habcre dc bct. Recte autem clectio repcrendi deDitori concessi est Hic enim plus re
causta soli it Res quia soluit decem, Stychum , vel Stychum& Pamphilum, cum unum bluendo liberari potuisset auisa, quia cicctione, quam lcgcs ipsi concedunt, non est usus. Itaque indebiti condictio ipsi datur, cumque per