장음표시 사용
181쪽
dicitur, id iure quoque gentium debere intelligitur, neque
Obligationaturalis, ab obligatione iuris gentium est separan- da, .cum ampum. M. Mibipustre notat Petrus Faberis Reguia Iur. Ra Osau ac in M. Frater a serare.33 inpre. h. tit no f. In d. Dum ita Is natura, IuriIconsultus Paulus, notanter ait Isis d. Ru laν tura debet,quem iuregentium dare oporter, cuius demsecursu .
Verbi gratia, qui pacto promisit, se aliquid daturum,sine sti-fulatione, eius verbondem habuimus, naturalitcr de-ct, .LInhus L.Imperator, desolui. Et sicuti natura debet, non tantum is,cuius fidem secuti sumus, ita debet, non tar, tum quinaturali Ad etiam qui iure gentium , tabet d. g. Is natura. Acquod natura aequum cst idipnim aequum qu quc est iure gentium. Qu9ties autem naturalitor aliquem obligatum cise dicimus, toties aequitatem naturalem intellitigimus, ita ut si natura aequum sit, obligatio naturalis dic tur, rundainciatum enim huius obligationis est ipsa natur,
lis aequitas , I Stychum aut Pamphilum n. g. Oturalis de Solui. Vnde quoties natura aequum est aliquem deberes, solutum repeti nequit. Sed iam tempus est, ut illud exemplis ex legibus ipsis desumtis iactaremus. Exempla a
tem,quae huc pertinent,occurriant quam phirima, quae sere omnia maximi sitiit momentia singulari explicatione&diligenti discussione indigent. Inter ea autem facile primum locum obtinet, quod a Iurisconsulto fricano pror positum est, in L Frater a fratre, L 1. h. tit nos . Hanc le- πηρο - em re&fama dissicilem dicunt Bartol. Fulgosi csscv-εναώ. iii nam omnium CXssimcilioribuS, quaesit in toto corpore iuri
ait Angelus, multum intricatam & obscuram, Iasen inpr. dictae legis, omnibus aetatibus de eo responso intc d ctissimos
182쪽
etissimosInterpretes varie ceriatuna ait Donet. A. r . --ment. PIL Vnde&inter leges damnatas a quibusdam numeratur, utrefotiuaren.adiit.h.n. p. Ccirca med. Hinc diueris&discrepantes Interpretum nostrorum exstant huius legis interpretationes,maxime vero Neotericorum, ut Culacii, Duarent,Roberti,Hotomanni, Belloni,&aliorum quod eorum disputationes tam Conuitiis,quam rubtilitatibus plenae, testant abutiae, adeo ut in huius legis explicatione etiam fratrem a fratre dissentire, non inconcinne quis assimare posset. Nos operam dabimus,ut lex illa quae reuera est iam tricata, dissicilis, setis Pyncere explicetur,& contraria, quae obiici pollunt, chire dissoluantur. Ponamus itaquencti
ciem hamj Serunt fratres, in eiusdem patris potestate IgTitius nati ,- , Maevius natu minor, quorumVterque permissu patris halniit peculium Maevius autem ex tuo
peculio, centura mutuos dedit Titioon caussam eius pecuuar .De epat Vitam cum morte commutauit, re- uictες filiis duobus here clivus Titio Naevio , cx aequis parcibus Ticius deruncto iam patro,Marcio centum aureos ab eo mutubacceptos ressust, Quaestionis cst, an Tisius a coher destate Mavi' eos condultom1ndebrιι repetereposui Iurisconsul-t asticanus res fita,ntium pro una parte, qua heres patri exstitit,utique,hoc Munedubio,rcpetiturum:pro altera vero parte,qua Marinius patriheremssitit distinctionem adhibendam,&siqvidemex cculio Titii ad Maevium tantum peruenisset,quanta medici pecuniarmutuo datae esset,eum repetitum.Sin autem ad Maevium peculio minκs,quam deberetur,peruenisset, eatenus non repetituriam. Pro una aurem
parte,qua Titius heres patri exstitit,recte condictio competit.
183쪽
Qina hie mussa subest obligatio,ne naturalis quidem, qua con dictionem ininediat. Naturalis enim obligatiopro ea parte ciblata &continiaeIt acquisitione heriaitatis, hoc est, qua patri heresexstitit Nam cum Titius ex scinis heres patrii
cxltiterit, pro ea parte debitor esse desiit ait conivnone non tantum ciuilis,icdrinaturalis obligatio tollitur, ae L M chum. f. HIVo,de Sotat. l. Heres. g. uod gulator, de elusi. Nimirum,u debitor creditori heres exstitcrit, vel creditor debitori. Nam acquintio hereditatis, Virrisolutionis vel com . pensationis hisci, L 'i dotis R. L .ma'. . Et sicuti solutionc eius, quod debetur, omnis tollitur obligatio, etiam naturalis,ita quoque acquisitione hereditatis. Ideoque quod Titius nullo iure debuit, timilomirum luit, recte repetit. In altera autemparte, doquide primo distinctionis metao,quam do ad lineuium dimidia pars pecuniae, eri peculio peruenit, recte quoque condictio competit.Namproca quoque parte Glusione,noc est, acquisitione peculii sublata est obligatio naturalis.Et pro hac parieMarcius&creditor est&. debitor. Creditor obid, quod patri creditoruuecessit: Debitor propici,
a quod in peculium successit... Ideoque verba haec Africa ni Sinonmmme peculios ad fratremferuenis eo ita ex cliinenda iunt, quod dimidia pars pecunia mutuo datari, ex pe-culio Titii ad fratrem Maeviumperuenerit, prohacsiquidem parte naturalis obligatio sublata est , vita ruanus Inquar. .
propterea quod peculi partem fiat .se consecutus , hoc est, quod acquisitione peculii naturalis obligatio sit subi in In altero autem distin or membro , quando ad
Maevium nihil peruenit , condictio cessat, quia pro eam
turalis obligatio non st sublata,sed remansit, ideoque, turalis lue obligatio, condictionem impedit. Quyd si
184쪽
ex peculio Titii minus ad Marulum peruenerit, illud, quod adeum peruenit,compeniatur,&ineo obligatio natur si tollitur, in eo, quod reliquum cst, obligationaturalismanet ideoque eius, quod rcliquum est, repctitio nulla est naturalis enim obligationis effectus est, ut repctitionem impediat. De parte autem Maruli coheredis. siue dedistinctione circa,saeuii partemadducta,m hac nostrap cipueagitur.Ideoque Africanus ' distinctionem illum aliis adhuc rationibus confirmat.
Primum thge, peculium Titio debitori , exprese a testatore esse prastegatum,& nihil ad Marinum craditorem ex eo peruenisse,&Titium Maevio soluisse, Maecius pro sua parte, quod solutum est retinet, Titius Glutum repetere non potest, idque vigore naturalis obligationis. Imo sit Titius nihilsoluerit Maruio, iurematuralis obligationis idipsem deducere permis. sum est, illud quoque, solius naturalis obligationis virtuteri essicacia, vers deo. h. En Vbi quod Africanus ait, deductionem huius debilia fiatre, ex eo fieri, accipiendum est, quod
Mamius creditor deductionem pecuniae mutuo datae x peculis facere possiit Musdsi Maevius a parte, quaripsi debetur,
non deducta, Titio, cui praelegatum est, toto poculio per errorem cesserit, Maevius tantum,quamum deducere poterat,quasi indebitum condidereri repetere potcst. Hiscenim in peculio non tuli si noxali.u. f. denique.depecutio . Et quod patri debetur, illud peculium, ipso iureaminuit, ut idem fricanus inquit, in SeruusPo. inpr. Hact. t. Deinde 'Africanus in Via i nostra, sentcntiam suam, alio fundamento comprobat, Si, in-
luit, Maevius quando extraneo ciuiburobligatusin minus aduer sus extraneum reditorem culiarem defendere se prorat pecubi,
quod ad eumperuenit, indemnem Uau, ludes amisiaerescundae, debet, multo magis Titium farrem , cuislummodo naturalitor
185쪽
ere eumpccubosuccesserit inpartem, debit pec aris partem neque deducatneque retineast. Quod autem contra extraneum eum
defendi oporteat, probat Acanus, ex sententia Iuliam qui voluit, in specie hac nostra, Marulum , si extraneo quid debuisset,& ab eo, post mortempatris,debitum petiatum,&exactu esset, hoc est, Maevius aluisset, id, quod siauit, iu-io familiaeercucundae, a coheredibus, earcnuSr cuperaturum, quatenus ipse creditor, hoc est, Maevius, acti ne de peculio ab iis consequi potuinet, Ner Idque maxime.& consequentersi res sicintcgra, hoc est, si nihil Maevius sorauerit, in iudicio tantillae inciseundae ita peculium diuidi m quum esse , ut ad quantitatem eius indemnis a coherede praestetur. hoc est, a Maevio cautionem exigendam esse, ut indemnem prestet Titium, eumque defendat aduersus creditorem peculiarem, pro rata peculii, quod ad Manlium peruenit, id est, ut planius dicam, ut Marinus cautionem praestet Titio, eum re indemnem, si cogeretur ab exu neo, debitum soluere de suo, versigitur Osire integra. . e ME. Ergo si Maevius, qui peculium statris participat, resetur fiatrem Titium indemnem praestare aduersus extran um, multo magis eundem indemnem praestare uber a uersus seipsem, vesporro h I. n. Atque haec breuis aesti, genuina prima partis.huius nostrae legis, sententia, quae la- tius nunc est explicanda. Diximus fauic utrumque in trem peculium habuisse, tratrem Maritium exicculio tuo fiatri Titio in caluam eius peculiarem centum aureos mutuos dedisse. Quimuis enim Africanus, statim in principio huius responsi, n quo casum proponit, peculii nullam mentionem
186쪽
faciat, sed fatrem a fiatre pecuniam mutuatam , simpliciter amrme , tamen praesiupponendum , pecuniam illam ex pe eulio else desumtam , ex subsequcntibus apparet. Iuri consultus enim statim, ubi casum proposit,in eius decisio- me, peculi mentionem facitidum inquit, omin---ινει seo. Ibi poculium debitoris Titii, a peculio Fratris Maecii eiusdem creditoris, quasi distinguit, quod in principio omisium est, illud sub intelligendum esse fatis indicat Deinde Maecium non aliunde, quam ex peculio, fiatri Titio mutuam pecuniam dedisse, ex eo quoque vid tur colligi posse. Sic enim res habet quod filius tradens
extraneo illud, cuius liberam ad iustrarionemnon habet, dominium in accipientem non transferat, I. Sed patres milias, .s .aiso de Senati Consilio Guraedon l. S. mandauero as 4 α --auerim. t undae., Consequenter . missa oritur obligario Ad eundo modum si hic Mannus Crustam fiatri, non ex peculio,sed ex aliare, cuius administrationem liberam non habui mutuum dedisset, obligati nem naturalem non conciliasset Peculiaria enim cred, lavi debit utpote qua iuris ciuilis runt,ex iure quoque ciuili,
capiunt, L Nonsolam. . . . versvrd μι-.depecu Sed ii illud, quod de peculio hic dicitur, de is
peculi pagano, inuitam iure nouo de profecti tantum accipiendum est. Hur quidem veteri uiter profe- sitium, aduenticium peculium, non distinguebatur Iure autem nouo inter hax distinguendum est. Et quod Asticanus, hoc in loco, travit, de profectitio tantum est accipiendum, iure enim nouo multum interest. Nam aduentituita peculium, morte patris exstinctum . praeci,
187쪽
puum est filii,& conselidato cum dominio vistruml,quem paterhabuit, pleno iure, tam quoad sumfructum, quam quoad dominium, ad si mramumpemnet, neque actio depeculio aduentitio,prodita est.Peculium autem profectinum,ad omnes filiosdesieredes quis partibus,tpectat, depeculio plectitio datur actio extraneo creditori, tam in patre,ciusque limredes, qua in filiv.In patre eiusq; heredes,daturactio praetoriade cubo,qua id petitur,quod ad eos,expeculio peruenit, in Glium datur actio ciuilis in selidum, siue pater mortu siue adhuc in vivis sit. l. i. g. Sed etsi morae, tauando depecu MZann.in L Siquisseruum. υ.cum sequerinde' LPoreo cicndum estinirer duos fratres,qui in eiusdem patris potinatesunt, non contrahi obligationem ciuilem, sedeantum naruralem, fratremfra tri non ciuiliter obligari,scd naturaliter Civiliternonobligatur, nutafilii,& omnes, qui in eiusdempotestate sunt, iuris αuilis fictione,cum patre&domino, pro una eademque pers
na habentur, Vinculum patria potestatis. ho efiicit, ut mmnesvniuspersona Vice fungamur. Quemadmodumergo
una persona, sibi obligari non potest, ita etiam,qui in eiusdem
patris potestate sunt,&Vni personaevi ci uili sibi obligari nequeunt. Pro unaetiam persona eos omnes haberi,vel ex eo constat,quod Iunisconsultus Iulianus, man
mimione duas persisnas constitui inquit, in Pamphilo ro. deo .legat. Quo pertinet,quod Theophilus cripsit, manunone personas separari atque discerni,1 g. senstruo, In .
legat. Ceterum iure naturali, quo capita in eadem reperiuntur,tot censentur esse person Remota enim iuris
uius fietione hic ipsa natura inspicitur,quae suadcr, ut tot res, simporisnae, consequens est, quod una
188쪽
2 iit. de Condi Eindebiti Cast. . si
pomae obligari,&quod naturalis obligatio, inter eas persenascenseatur contracta. Et siquis nobis contra laaec obiiciat,ex L . di ub.ctabisse biit. Quod Imperator Iustinianus inquit Etiam natura patrem&filium candem personam intelligi: Ille ex eadem lege responsum capiat, Iustinianum scilicet non simpliciter dicere,patrem & filium natura eandoni pers, nam intelligi sed pene intelligi, natura igitur, proprio non uint,sed impropric Et natura tot intcthguntur porsenae, quot sunt capita Sed jam disputatio incunda est,an naturalis illa os bligatio,quae inter fratres cst contracta, acquiratur patri, an vero in perlbna filii sebsistat. Hac de re,diucria Ndiscrepantes
finit Interpretum nostrorum sententiae, non tantum intcr,cteres,sed etiam interNeotericos.Nonnulli enim exucteribus, 'a quorum lententia non videtur alienus noster Accuriius,cxistimarunt,c contractu,rratris cum fratresinito,duas obligationes naturales nasci, earumque unam acquiri per filium patri, propterea,quod pater dominus sit rerum peculiarium,altcram vero penes filium remancrevi filio compotero, idque propter ecculi administrationem, a patre filio concersam S cd haec sententia communiter ab Intcrpretibus est explosa, & merito cum unica salici obligatio cx filii contractu oriatur. Alii vero putarunt,ex contracturuit unicam tantum obligationem naturalem oriri,camque primum filio,deindepcr filium patri acquiri, ita ut pcnes filium non nisi nudum nomenin velut umbra remaneat,non quod apud eum sit quaedam obligatio, atq; haec opinio communi Intcrpretum nostrorum calculo est recepta. Ex recentioribus vero quidam volunt, obligationem illam naturalem,patri acquiriri quidem confestim, ac in Mo-mo, Vt nec momento quidem in petibna filii subsistat , atque haec sententia tradita est a Curac.trares. ad ricanum, μα
189쪽
si aliouhuius legisnostrae. Alii vero existimant,obligationem inaturalem patri per filium non acquiri, sed tantum eius cmo- Iumentum,hoc est,omnecommodum naturalis obligationis ratione ex eo prouentem,quae opinio est Ioh.Roberti lib. I. mmaduers.c. Ccum asqq. obb.3. t.c.σ.cum a seqq.in Mini ctia inclinare vidctur Henricus a Suverin,in lib.repetit. ion. Iuris
cIo Denique nonnulli tradunt patri per filium obligationem naturalem vere non acquiri,ac ne ciuilem quidem proprie,ted iuris ciuilis fictione acquisita intelligi,o id,quod iuris ciuilis fictione & subtilitate,patri per filium acquisitum dicatur,cum omnes eiusdem familiae, pro una persena habeantur, ut antea quoque dictum eis Atho in loco,de naturali obligatione agi, amque naturaliter considerari, neque iuris ciuilis fictioni locudari,idcirco iuris ciuilis fictione, eam obligationem patri acquiri iure auic naturali non acquiri, haec est Hotomanni in . Commentatio ad hanc leger nostram,& in renouata in eande a disputatione.Inter thalac diuersas.&discrepantes Doctorum sentcntias, eam omnino amolectendam ωsequendam arbitror,quam Iacobus Culacius iummus diuinitatemidos oracu Ii vates atque antistes suti eum vocat omnium,qui iam vivunt
praestanti uimus Mius Petrus tabcr. OL aseme tam M. uIr. indicto tractatus.ad se canum, quam postea in notatis ad libros animaduersionum Roberti csendit, confirmat,
a qua etiam non videtur alienus DGrenis unctis n. cae LMqua approbant Lescuri vi Mercetius in hac n. Primum' au-ν wm cntentia haec confirmatur,tem satis notabili, in Placet v.de acquir. velamitaeredvbiICtias Vlpianus sic scriptu reliqt: re quo salvisiturpe aia emsereditari Aquidaliud j, --im,quisivorestate e confisim acquiriti ura sinprotesate, nes
190쪽
quiri ei, euiacquiratur. Notandum est, quod Iurisconsultus generalucr loquitur,non tantum heredualcm, sed, aliud quid patri vel domino acquiri, in cuius potcstate filius,cl seruus est. Ex eo enim constat,nonsbium hereditate, sed aliud quodlibet ius,utic quamcunque aliam rem,sive obligationem qu lamcunque, patriin domino per filium&seruum confestim acquiri. Maxime vero patri&domino acquiruntur ea, qua iuris sunt, desiniure consistiunt, cauodHei νυο de vers. ob-
ligationes autem inter ea referri,quae in iure Consistunt,4 in oculos non cadunt,tam est certum, ut confirmatione nulla indigeat, estque textus exprcitus, m g. r. Insit de reb oorp. o mco Ac naturalem etiam obligationem iuris esse,tradit Cui ac lib. II.M u rarp. a . Dcindet patri obligationem perfilium acquiri,cenatura actionis de peculio,de qua in lege hac nostia agitur,satis perspicitur.Nam pater ex contractu filii, cui peculiu conccssit,actione depeculio conuentus deducere potest non tantum, tibi filius dobctaveruinctia Q idem filius fratri suo,alicti filio,debet,cum hoc ipsum patri quoq; dcbcat. Sid educere pater hoc ipsum potest,necessum cst,patri obligatione naturaic per fili uelsic acquisita,hicn effectus naturalis obligationis cst,& naturalis obligatio,patri acquisita illud operatur,ut pater deducere possit,q, fratc fratri debct, de filius patri
thi ipsi patri obere dicitur,in utroq; enim eadem miIitat ratio. Tertio: obligatione patri per filiu acquiri,cxl.hac nostra conuincitur. Incan. fillus, si mutua pecunia a fratre accopi dcbitor vocatur & quide debitor cius,cuius est filius,lio est, patris.