장음표시 사용
191쪽
Si ergo debitor est patris,patrem quoque obligationem habere: patri obligationem acquisitam necesse est. Ille enim de-bi ordicitur,qui nobis obligatus cst &vcrburn, debetur, obligationem praesupponit. De dcbitore etiam patris, ICtum hic loqui,insuper c co liquet, quod ICtus de testatorc verba sacit, Maiestatore patre,filio peculium praesegatum csse tradit,hunc autem filium debitorem quoque appellat, idcoque dc alterius, quam patris cbitore,hic dcbitor intolligi non potcst. υ γέ-
. n. Quarto patri ex contractu filii, ratione peculii inito, ' obligationem acquiri,haec etiam ratio urget, quia ex contractu pcculiari pater, sicuti&dominus, potest convcniri, wdatur ex tali contractu actio depeculio aduersias patrona, item ldominum. Si aduersus ipsos actio conceditur,dicendum est cilde mitiam aduersus alios,actionem competere, primum obligationcm,sinc qua nulla cubactio,acquiri Patrem vero&dominum ex contractu vilii, serui agere posse Imperator no-stor Iustinianus docet in .I.InstitPer quaspers acquir. cccsse itaqueis obligationem,quae actionem parit, cis prius acquiri., Denique t filio Miseruo herede instituto, Datervi dominus, qui hcreditatem comprobarunt,mi alieno sunt obligati,i. malieno Mde ac uir.her. Datur ergo aduersus ipsos actio,econtrari illis quoque actionem dari nccesse st. Atque hanc sententiam, nimirum obligationem naturalem patri per filium
. IS. Itemque Bart Bald Iasen, alii, adh. n. eaque est verissima,quam etiam communis interpretum nostroru Schola comprobauit, urseveriusindicatum G.Nam sentcntia supra secundo loco a nobis adducta, quam communi interpretum calculo rcceptam diximus,eadcm cst,quae Culacii, quam statim subiecimus.Hoc quidem interesse videtur, quod cx communi
192쪽
muni Doctorum sententia,obligationaturalis primum acquiratur filio,&deinde per filium patri. Ex uiaci autem doctrina,obligatio naturatas conscitim acquiratur patri Sod&idem voluisse Culacium,quod communitor interprete Volunt,eandemque esse in cntcm Vlpiani, quae interpretum est,. verbis eius iis LPlacet desiimi posse videtur. Ait enim ibidem Ious, ne momcnto aliqito subsistere, in persenacius,per quem acquiritur: Si non siibsistit, ut Icius inquit, corte praesupponitur, filio obligationem acquiri, sacquisitam enim,in persona alic ius, non subsistere saltem dici potest Macquisitam filio statim ab codemad patrem transire,&confestim patri acquiri, ut ne momento quidem in persona filii subsistat. Videamus' nunc, o quomodo contraria,quae aduersus hanc a nobis approbatam sententiam,obiiciuntur dissoluenda sint. Primum mouet ipse
Cuiacius obiectaonem subsequentem, eamque postea urgenta I IIT
trioatersilio nunquam obligaretur naturaliter. Quia obligationaturalis filio acquisita, advorsius patrem, non consisterct in persona filii, scd patri mox acquireretur, ad patrem statim recurreret, sic obligationaturalis confusione exstingueretur, patre creditore&debitore exsistente, cum nemo sibi ipsi possit obligari,i cu Bosam. II. vers. Denique,delegas.I. At pater obligatur filio naturaliter, idque hac ipsa lcge confirmatur, g. uaesitum, ubi filius patri pecuniam pccultarcincressit,& pater filio naturaliter obligatur, adeo ut illa patris obligatio etiam post emancipationem duret. Ergo naturalis obluatiopatrinon acquiritur. Difficilis sane haec est obicino, sed eam uiacius,
de quo illud Virgilii recte dici posse statuo, Collictassuefugae nubes oumi reducit pulcre distbluit,ad hunc modum:Αcquiritur obligatio naturalis per filium contracta patri,ipso iure,
193쪽
ipso iure patri est nata,quia vero pater illa acquisitione non titur,pro acquisita non habetur,&perinde est ac si patri no eL set acquisita.Patrem autem illa acquisitione non ti,ex eo satis apparet,quod peculiu filio relinquit, eiusq; administrationem illi permittit. Hic animus & voluntas patris inspicienda est Iater enim ea intentioneri voluntat filiosam .poculium concedit,ut illud separatum habeat, a patrimonio suo,hoc est,patris,&hoc ipso,non censetur paterni velle, naturassi obligatione, quae alias ipso iure ei competeret. Separauit pater suas rationes, a rationibus filiifamilias, quemadmodum Iulianus pecuniam serui, a rationibus domini, separari inquit,in L perfruam.
II. g. Sivnu de acquir.rerum dom.& Pomponius, dominum suum a serui ratione separare, discernere, in L Peraculam M. in W.depecul Haec separatio rationum, me e n&voluntate patris declarat,quod obligatione naturali, quae ipso iure ci acquisita est,& compotit,uti nolit.Haec etia separatio bonoru,perlb- nam patris,inlii persona,distinguit,keflectu patriae potestatis impcdit: ut obligatio naturalis,quae alias patri acquiritur, pro non acquisita habeatur. Qu'd si pater in vivis sic desierit,&per eius mortem peculium exstinctum sit,satis apparet,obligatione naturalem,patri fuiste acquisitam, Titium patri pec nia,quam a Marcio mutua acceperat,debuisse. Ad heredes n. transit,pro aequis partibus,ideoque ad ipsum debitorem Titium, si heres patri exstiterit, nisi obligatio confiindaturi I n. Et ab hac Culacii sententia non videtur alienus Francisc. Duar.ad
res elaganic hoc Culacium tradero cxistimo. Illud uni m
194쪽
vero est verius,&ab Onmibus sere interpretibus appro Datum, obligationem naturalem patri acquirit crca, quae anica sunt tradita,coque pro Verissimo posito ac retento,contrarium adductum,remouendum sitit, quod concinnius cingeniosius, quam acutaclo factum,vix remoueri ac dictolui potuit.Neque sinc legis ratione,haec ab ipse tradita sitiat. Leges nim peculium a patre vcl domino, filio ucllemo conccitum, arationibus& patrimonio patris vel domini distinguendum esses, ncque horum rationes confundi volunt, . . Perstruum .g Sivmu d. Peculium ivr. Cpatcrio ipsb,quod filio peculium conccessi&eius administrationem ipti permittit, suo iuri quasi renuntiare videtur,ut Obligatio,ipsi pro non acquisita habeatur, quae
alia'pse iure ei acquisita est. Si enim peculium filio pcrmittit, etiam idipsum, quod eius ratione peruenit,illi permisisse, neq; stricto iure,quod sibi competebat, patrem uti velle dicendum
est. Deinde' in hac quaesti onc, tri Adomino, acquiratur naturalis obligatio, id hunc modum distinguendum est Aut co- tramis intra patre &Gu,vel dominum&scruu,celebratur: aut vero inter tratres vel conseruos Priori casis,patcr filio,& domi nus seruo naturaliter obligatur,ncce obligatio patri aut domino acquiritur,sed in persona filii serui subsistit,textus in h. I.n. f. aestum est: Postcriori vero casu,obligatio naturali. p triri domino acquiritur,& in filii ac serui persbna non substitit. Racio diuersitatis euidens est, quia priori casu, quando cum ipse patre contractus est habitus,natura non patitur,nt atersibi ipsi debeat,quod debet filio in id enim contraxit cumnsio, ut filio debeatur, filio obligatio acquiratur: At cassu posteriori, Cum ipsemet pater non contraxit, secus scies habet. Tunc enim, quod filius acquirit,non sibi,sed patri acquirit ει lybligavone natusalem, patri quoq; acquiri recte dicitur.
195쪽
Quod si filius vel seruus cum extraneo contraxerit,patri ciuilis quoque obligatio acquiritur, quia ciuilis quoque obligatio ex
eiusmovi contractu oritur, LANI IG. I. vers. Itaque depecu
Dum cnim ICtus inquit,quod scruo debetur, ab extraneo dominum recte petere,indicat ciuiliter id domino quoquc deberi.Illud namquc,quod ciuiliter dcbctur,petitur,4 cx ciuili obligatione petitio siue aca io oritur,nonc oblisatione naturali. Secundost obiicit Robortus, responsum Iurisconsulti Vlpiani, 3 AL 1.inprine.Daparent.quis manumisi. P.ubi Clusinquit, FED-sm.quodcunquesib acquirit,etuu emolumentumare praerere. Eo significari putat Robertus,cum quid filiusfamilias sibi acquiriti non ill ud ipsum omnino patri acquirere, sed eius emolumentum,hoc est, omne commodum,ex eo quomodocunc o, siue ciuilis,sive naturalis iuris,ac per consequens naturalis obligationis rationcprouenicias. Ergo in hac nostra controuersia, patri obligationem naturalem non acquiri,sed tantum eius c-molumentum siue commodum, quod ex hac naturali obligatione prouenit. cdrelpondendum est, per emolumentum ICtum ipsam obligationem intelligcrc. cum ICtus cmolumentum patri acquiri dicit, obligationem ei acquiri vult Mintelligit. Nam emolumcntum obligationis nillil aliud est,quam ipsa obligatio, sicuti etiam emolumentum legati, nihil aliud est quam legatum,emolumentum hereditatis, ipsa hereditas, cruolumentum actionis,ipsa actio Absurdum enim esset, si quis asserct,patri acquiri emolumentum legati, non plum legatum,emolumentum hereditatis, non ipsam hereditalcm,3 cmolumentum actionis,non ipsam actioncm.Neque t recipi
de illud, quod ab Vlpiano ibidcm traditur, ad emolumentum
196쪽
tantum referendum,tradit.Nam Clus plane conci arium scribit. Sic enim inquit: auoties acquiritur' aliquem heredita ei, tu quis inpotesate eis, confestim acquiri et,cuius ei inpotesate s. Hereditas ait ICtus,ci acquiritur, non emolumentum hereditatis,idque generalitcr,de omnibus,cbus,tis verbis, vesquidati, vult intelligi,ut illud,quod patriri domino acquiri soleat, de re ipsa acciyiantur, neque ad emolumentum tantu restrii gantur,e. eluia rc ipsi,& caussa, quae emolumcntum illud producit. Imo etiamsi ICtus ibidem emolumentum licrcditatis nominaret,iamex sc illud, nihil aliud, quam ipsam licreditatem intelligeret. Et acqtiisita patri hereditate,omnia licredita usiura&commoda,ad patrem p crueniunt. cci quicquam 3 me mouem textus,quos Robertus pro confirmatione suae sententiar ibidem adducit, cel cum intimamilias vr.GH. Per quos commodum,de Mat. I. Eu legata IJ. et M. Eorum commodum, de Reg r Gre mc.tis.o ter qua re as nobis obligatio aequiritur,verb. v quodab actione commodum.Nam ad i. Eisfamia, ac quod attinet, Papinianus ibidem regulam constituit: A, tresvel domino,qui hereditatem,ci lcgatum,pc filiumfamilias velleruum,iure potestatis acquisiuit, fideicommissium relinqui posse, de patrem vel dominum, fideicommi1sum relictum praeliarc deberc. Rationcm eius assignat, quia pator vel dominus, commodum hereditatis percipiunt, ideoque onus sustinere coguntur. Dupliciter enim quis fideicommistb obligatur,vel quasi heres, velit quilibet, ad quem ex testatoris hcrc- dilato,aliquid pervcnit. Et quamuis pater,ci dominus,filio vclseruo herede instituto, licredes non fiant,quia tamen commodum hereditatis ad illos cruentat,onus quoquc sustinere merito debent. Ex quo apparet commodum hereditatis, nihil aliud csse, quam piam hereditatem. Sic quod in aer diu legata,
197쪽
de commodo legati dicitur, de ipso legato accipicdum cst, sc-M uti omnes etiam interpretes,qui ad titulum de Reg. Iur scripsc-runt,de legato illam lege accipiunt,6 intcrpretantur.Sic quod
cstionis, licitur, nihil impcdit. Joquitur cnim Imperator dccommodo,quod cxaca tonepcruciati, siue quod ex ipsi actione oritur,neque cxco firmiter colligitur,alaudossccommodua tionis,aliud actioncm ipsam,& commodum actionis separ dum ab ipsa actione: Imo qui actionem habct, commodum eius habcre videtur,cum actio cum cssectu sit accipienda. N que in eo laborandum valde cst,quomodo commodum her ditatis,legati,actionis ab ipsa'creditate,lagato,actione distin . . uantur,cum lim pro uno codemque accipiantur, Qua hac, disputatione inter sic nodilcrepcnt. Similiter' nihil refragatur
quod Robortus in notis loco allegato adducit, si commodum heroditatis pro ipsa licroditate accipiatur, creditalcm pro ipsis rc bus hereditariis accipi,cum tamcnhercssitas ius sit&in iure consistat, L Hereditatis aspellatto. IIo. de verbA. .Herediatas 13 deperit.heria. Respondendum cnim cst,hic non dilpi tari quid hereditas sit, siue dicatur. me cessi quaeratur recte contra Alciatum Malios statuimus,licreditatem ius esse, non res ipsas,quae in hereditate reperiuntur. Sed magis hic de hercditate agi, quatenus res ipsas, quae ad patrom vel dominumpcrueniunt,considcramus Filiocnim vel scrvo, heredc instituto,patcrvel dominus hcres non est Filius quidem vel scr-u acquirit rem patri, sed non nomeni credis Achcrcs cst. qui nomen&titulum heredis habet, tametii rem ipsam non habcat La.depetit.herHI Mnes. g. HLaede interrog m tur ac
en I. ioberis. J. N. de vulg. UUFUit., heres dicitur, cui rei est hcredit mon cui est acquisita Res enim non fac
198쪽
facit heredem, sed nomen. Quanquam pater vel domi in ushercs quoque dici possit,non aerior, sed alami, quod rcm, iocest,hcreditatem habui,&,clut heres potest vocari. Sic herc-ditas, non pro iure, scd prorcbus in hereditate cysistutibus accipitur, 3. Hereditas.=W.Insit. de hereae infit. Itemque in actione familia erciscundae, hoc est, heroditatis .inlidendae. Familiis enim nomen non ius hereditatis, scd res hereditarias ibide denotat. t notoli iac parat. g famiceres. Neque cst,
quod dicat hic aliquis,a hercilitas, pro rebus ipsis aereditariis magis accipitur, si pro h creditatis iure,satis manifestu illa, co-modu, hereditatis hic sigruficari,&nsi ipsam lici editatem,eo in sententiam eorum confirmari, qui volunt, dc commodo hereditatis accipiendum csse,qzod de hercditate traditur. Ad illudn ex iis,quae paulo ante dicta sunt, tacilis est elposio.Nahacinre interco modum hereditatis,Z hereditalc, reliqua excin-pla,supra adducta,curiose dashmgucndu non est, utpote quae a uno eodemq; hic accipiuntur,l Vnum idemque denotant. Et pcromolumentum obligationis,ipsain obligatione Donellum quoquc intelligere anima lucrro ex tib. I .comment. cap.Iy.Tcriatiost Robertus patri naturalem obligatione non acquiri ulterius demonstrare conatur, eoque prolabitur, ut ciuilcm obligationcm patri acquiri arsirmet,eumque,ad id obtinendum, lib. s. antina ueri e Ctesi argumcnto uti deprehendituri Patriapotestu iuris ciuilis es. Ergo rurepararaepotestatis ciuitisnon natimatis obliga- uolatri .rcqui potes. Cetem incpta haec argumentatio est,alias pari ratione dici posset atriapore festaris ciuilisJErgo iurem-eriapotestatis,paurtutelam dis impubcris mandare non oleis, pr pterea quod impuberum tutela ex iure naturali ori ne habes. n. msi t. de Attil. t. cd tessiunatio quia pugnat cum l. Impuber . o. de adminia. tui. Ergo i S illud. Quamuis autem
199쪽
Robertus Eb.3.nstarum e C praemedentem argumentationem
suam esse periacgct,ibique sententiam sitam alio argumento dilucidius exprimat,iamcn&illud, cum praecedenti eiusdem est farina nequc Culaciissententiam instingit. Siccnim inseri Robertus Ciuilisrarao,ciuitia tantum iuratosiere, e corrumpere potisinon au naturabar patriapore Acuiusvi,quae bo mili, salui contigit,i patriquaeruntur si iure ciuiliintroductaeis. Ergo ciuilis rationis vi naturalis obligatiosi amilias quaesita,ri,ut Natrem transferat Mimiotosse nonporeis. Respondemus autem ad assumtionem , non tantum,ca quae iuris ciuilis sunt, ad patriam potestatem,sed citam quandoque ea,quae sunt iuris naturalis,& tam haec,quam illa,patriae potestati tribui,& ad po-tcstalcm patriam pertinere. Sic enim, quod modo indicatum cu thberis impubcribus parcntes tutelam constituant ac mandent,non tantum iuris cst naturalis, scd&respectu rationis ciuilis,ad potestatem patriam cctat. Sic quoque ut parentes libcris alimcnta praestent,4 econtra liberi parentibus, tam iurisnaturalis,quam patriae potestatis,&ciuilis ratio postulat. Sic etiam ut patc filiam dolet,non tantum iuris naturalis, Verum etiam ciuilis siuepatriae potestatis ratio exigit. n. Cridoti ramisi Mater enim , cum filias in potestate non habeat,
liberis testamento legitimam elle relinquondam,non tantum naturale crum etiam,vi titulo institutionis relinquatur ius ciuile requirit. g. iam qu quecapitulum Nouecvt cum de anesiar. cogns.Iulius Clarus ing. Testamentum,quaisog. Ex quibus ilico constat non tantum ea,quae tutis ciuitas sunt,ad potestatem p triam pertinere,verum ctiam saepius ea, quae simi iuris natur Es.Ncc quicquam pedit,quod Robertus in notis c. si subiicit,
200쪽
i Aia,quo iure, iturab conueniens eis,idcircosi liciter naturaledici posset,etiam te amenta naturalia dicenda aba que acZm, qui alisquisent ciuius: Suis enim est hoc codcmonstrasse,quae vitas Ciuilis sunt, ea, quae iuris naturalis, non rcspuere,&ssimum argu- metum hoc in loco a ciuili iuris ratione, ut naturalia excludat, non desumi, sed licet paUia potestas,tamen per cam obligationem naturalem patri posse acquiri.Quarto, lexaecap.Mob.s franimaduers Roberti,inlcm quoque argumentatioΠem,qua domino obligationem naturalem persenium non vult acqui
um. Ergo iurepotestatis domino nonpotes quaeri obligatio iuras n-rium. Ceterum haec non cohaerere,Cuiacius ibidem ostendit,&cuilibet manifestum est ineptam plane esse huium odi ill tionem, nec ratione ulla procedere. Ideoque animaduertcns hoc ipsum Robertus,in notis notatorumve. Llhanc colicetioncm relinquit Asententiam suam, eam nunquam fuisse asserit Aliud itaque argumcntum,quo asscrtionem suam stabilire
conatur,adchacit: numquodque i inquit, eodem modo dissolui de iabet,quo colligatum eis. At naturalis obligatis quai fruisaequiri 'tur is naturati iure Introducra eis. Ergo ea, vi dominii Iure gentia, non autem iure naturati introducti, eruo, cui quaesitusit, adimio in dominumtransferri nonpoteH.Sed hoc quoque in loco, primum ad maiorem relpondcndum cst.Quamuis naturalis obligatio iure naturali sit introducta,tamen nihil impcdire, quo nuntis campcrscruum domino acquiri dicamus: Imo quia natur iis obligatio iure naturali est introducta, ciusque servus capax est,multo magis domino,per scruum eam acquiri statuendum cst. Deinde ex recepta Logicorum doctrina,ad hunc quoque
modum responderi potest, plus hic est in conclusione, quam fuit in praemissis: Sic enim 1impliciter concludendum uillet.