장음표시 사용
351쪽
tario , deinde succus exprimatur, & coquatur in lint. menti formam,specillum ex lana, vel linteo confectum eo succo imbuatur, & frequenter in narem demittatur. Hoc remedium siccat & astringit sine morsu, & excrementitium humorem absumit. Sequens verb aqua eunde essectum praestat essicaciter. V.Vuarum immaturarum m. iii cortic.mali granati, halaustiorum, sumaeli,ana . ij. macerentur in aceto dc
destillentur .deinde adde aluminis di.j. vitrioli J. iij. destillentur iterum omnia simul, & aqua illa tangamur
partes internae narium frequenter. '
Si hare non sussiciant, ad potentiora veniendum est, di aquae praedictae sandaracna & auripigmentum adii-eienda sum. Vel spiritus vitrioli, aut aqua separationis auri, quae secunda vulgδ nominatur, aqua plantaginis temperanda est, iisque polypus frequenter attingendus. Vel illi natur aqua mercuriali in viceris narium e ratione descripta. Vel immittatur rurunda succo radieis ari imbuta, &s succus acrior fuerit, aqua plantaginis etiam tempe rari poterit. Inter praecipua annumerari debet mercurius praecia pirarus rubeus , qui si plurimis lotionibus dulcoretur, hypersarcosim egregie absumit,sine ullo,aut exiguo dolore. Ille puluis cum melle rosaceo permiscendus est, eoque intincta turanda in nares demittenda. Emplastra etiam in hunc usum reuocantur, quae sine 'insigni dolore polypum absumere valent, quorum formula talis esse poterit. Massae emplastri de mucilaginibus g. pulueris sabinae A.ii. malaxentur,& incorporentur simul ; ex hac massa fiant cereoli debitae magnitudinis, in nares im
352쪽
V. . Viridis aeris,auripigmenti, vitrioli,suminis crudi ana j. i. g. antimonij 5. vj.macerentur in aceto,deinde exquisite terantur , post siccentur, eadem tritura,& maceratione octies reperita ἱ dein in aqua plantaginis denuo macerata siccentur. Postea recipe olei ros eei S .iiii. lithargyri ij. nutriantur & coquantur; addendo sub finem coctionis,praedicti pulueris 3.ij. coque in emplastrum satis glutinosum, ex quo formentur c reoli , ut supra. In via medicamentorum causticorum primδ notana
dum est , ante eorum admotionem nares esse munie
das unguento refrigerante Galeni, vel nutrito, vel populeo . vel oui albumine agitato cum oleo rosaceo des milibus. Secundd obseruandum est medicamenta caustica, ne nares laedant, per fistulam argenteam immitti posse;itavi fistulae extremitas polypum ambiat, atque ita medicamenta ad eum conferri possint naribus intactis. Tert id notandum est dicta medicamenta decrestente Iuna esse usurpanda, tunc enim rumor admodum immianuitur,& ita remedia facilius ad radicem usque immitti possunt,cum tumor eorum introitum non impediat. Denique si medicamentis polypus auferri nequeat,adoperationem chirurgicam veniendum est; quae describitur Paulo AEgineta , Cornelio Celso, Hieronymo Fabricio ab Aquapendente,aliisque recentioribus.
OLActus , quemadmodum & reliquae omnes coe poris actiones, tribus modis laeditur, imminuiti
353쪽
abolite, Ae deprauate. Imminuti & aboliti olfactus eaedem sunt causae , secundum magis & miiabs tantum differentes, intemperies scilicet, obstructio, & adstrictio. Intemperies frigida & humida cum materia pituitosa coniuncta , ut quemlibet sensum obtundere nata est, sic olfactum in primis imminuit,aut abolet,unde in catarrho & coryza frequens esse solet huiusmodi olla-ctus lauio, frigiditas enim sensum imminuit,aut abolet, quatenus calorem natiuum partis, actionum omnium opificem obtundit, ac debilitat. . Obstructio ab eodem humore pituitoso producitur, qui meatus tum sensiles, seu narium ductus,tum in sentiles, seu poros ipsus cerebri, & processuum mamillarium , replet, ut odores ad eas partes peruenire n queant. potest etiam fieri a sarcontate , polypo & alia
quavis causa,narium meatus replente & obturante. Astrictio etiam interdum potest contingere ab hi more pituitoso in anteriore cerebri parte collecto , &processus mamillares comprimente, ut de visus imminutione a neruorum opticorum astrictione, a nobis dictum est. A natiua etiam narium conformalione eadem astrictio potest contingere, si nimirum illa: ira deprcsse & angustae fuerint, ut liber odoribus aditus non
patear. Deprauati o factus causa est odor pravus nases con-rinud feriens, qui quidem , aut ex ulcere narium exhalat I aut putrida pituita circa nares, vel os et limoides Contenta: nam . quae in ipso olfacienda sensu, aut prope hunc intra menti ges putres uni, sensum ipsum haud quaquam seriunt nec ea laborans, sed qi luis assidens deprehendit. Vt enim quippiam odoratum feriat,oportet aliunde ad ipsum sensim deferri. Potest etiam teter ac foetidus vapor ab aliis partibus, ut ventrinculo, gin-- giuis,
354쪽
Cap. III. De ias olfactu. 3 i r
giuis, de cerebro ipso ad proccisus mamillares exhalare, eosque ita inficere,ut omnes odores eo delati simili scetore infecti appareant; luemadmodum lingua bile amara infecta exiliente,omnia quae gustantur, sapore amaro praedita elle videntur. Harum causarum quaelibet satis facile dignoscitur. Frigidam intemperiem,& paruitae redundantiam ostendum Digida & humida cerebri intemperies, & mucosa pituita e cerebro stillans. Obstructio vero, si a pituita.originem duxerit .iisdem signis indicabitur.Si a sarcomate vel polypo,ex propriis capitibus diagno sis erit desumenda. Locus vero , in quo materia residet, obstructionemessiciens, dignoscitur ex eo,quod si in narium meatibus haeserit,vocis oblaesio contingit; quia nares ad vocem efformandam plurimum conferunt. Si verδ anteriori cerebri parti, aut processibus mamillaribus dicta materia haeserit, vox integra permanet. Odor prauus olfactus sensorium feriens, , qua parte ducat oliginem , ex proprio cuiusque vitio erit dignoscendum.
Quod ad progno sim attinet;oinctiis laesio recens, &ὶ simplici coryza genita,facile curatur;inueterata verb, de , confirmata iiii emperie proueniens , dissicile :.quae ex mala narium conformatione procedit , incurabilis et LCuratio pro diuersitate causarum diverso modo instituenda est. Si a frigida intemperie oriatur, ea rem dia illi adscribenda sunt,quae pro frigido catarrho pro posita sunt. Ad obstructionem verδ, ab eadem pituita, ductibus narium , aut processibus mamillaribus impacta , auferendam : partes illas expurgantia remedia usurpanda sunt, errhina nimirum, sternutatoria, & apophlcg
355쪽
tismi , quae etiam in frigidae cerebri intemperiei curatione a nobis proposita sunt. Si denique a sarcomate , aut polypo nares obstruantur,a praecedente capite eorum curatio erit desumenda.
N Axium foetor , & foetor anhelitus valde differunt
inter se 1, ille enim ex naribus tantum prodit, hic verδ ex variis partibus, ventriculo nimirum,pulmone, gingiuis, aut faucibus ulcerati siquae vel sensu ipso , vel propriis signis discerni possunt. At narium foetor ex putridis vaporibus, vel in naribus ipsis gentris,ur in OZaena, sarcomate,aut polypo putrefactis; vel ad nares transmissis ex humoribus putridis in ipso cerebro,& parte illius anteriore , vel circa proces Ius mamillares, aut os cribrosum contentis. Putrescunt autem humores pituitoli in dictis partibus, quando in iis praeter modum retinentur , praesertim , si calida , humida cerebri temperies accesserit .Retinentur vero propter obstructionem earum partium , aut constrictionem nimiam, ut in simis , & depressioribus contingir. Narium affectiis talem foetorem producentes , pr priis signis supra propositis dignoscentur , quorum si nullus adfuerit, ab humore putrido in ipso cerebro, aut processibus mamillaribus , aut Oile cribro se , contento , grauem illum odorem prouenire coniiciendum
Prognosis foetoris narium , qui ab ulcere, polypo, aut sarcomate promanat, ex eorum prognosi dependet.
356쪽
Cap. IV. De saetore Narium. 3 1 3
Qui vero , corruptis humoribus in cerebri anteriori parte contentis exoritur,si recens fuerit, facile curatur, si inueteratus, incurabilis est , maxime, si a mala narium conformatione , nempe simitate, & depressione nimia
Curatio perficitur causarum ablatione , & symptomatis lenitione.
Vicetis , sarcomatis , & polypi curatio supra posita
est. humor verd putridus in cerebro , processibus maia miliaribus,aut osse et limoide contentus, vacuantibus,& abstergentibus auferendus erit. Ac primum euacuationes uniuersales instituendae sunt, quae totum corpus, & ipsiam cerebium ab excrementis pituitosis liberent,per apo Zemata, pitulas,& alia id genus; litibus,si magna humorum saburra redundare videatur diaeta sudori sica addi poterit. Mox errhina abstargentia , & materiam coniunctam educentia erunt administranda. Ac primum mane & vesperi , e vola manus vinum album attrahatur , in quo centaurium minus , & cala mentum incoctum fuerit. Deinde betae succus cum aqua maioranae extractus, loco praedicti attrahatur. Vely.Rad .cyper & calami aromat.ana T. g. rosar.rubr. P.j myrrhae S. ij.coquantur cum vino albo pro errhino. Ad potentius pituitam ex alto eliciendam, se lenseomponi poterit. Rad. ireos Flor. 3. g.ellebori albi,piperis longi ana Θ. g. sem. anisi & maioranae siccae puluer an a B. i. euphorbi, gr. j.ol .nardini,cheirini & violac.ana q tantum satis. Fiat unguentum molle,ex quo intincta minimi digiti extremitate fricentur nares interme , vel eurunda, aut alio linamento, leniis magnitudine in nares immi
357쪽
3 3 Praxeos Medica Lib. IV. Deniquelad foetidum odorem fallendum, aneolentia naribus. saepe attrahenda simi, ut galla moschata in vino odoro distatuta, aqua Angelica, & alia huiusmodi.
De Cord eta. Coryza , quae& grauedo a Latinis nominatur, est
catarrhi species, in qua fluxio e cerebro in nares defluit. Illa autem defluxio est humoris cludi in anterioribus cerebri ventriculis contenti , qui a causa plerumque externa concitatur , aitu Solis nimirum , vini potu largiori, balneo calidiori,& sitrii libus : qiue pituitam in cerebro collectam sundere,ac liquare possitiit. Fit etiam , causis externis cerebriam refrigeratuabus:comprimitur enim tunc temporis spongiae instar, S humorem in se contentum ad partes subiectas amandat.Tum etiam cerebri refrigeraticine nouus fit pituitae prouentus: illud enim caloris penuria male soncoquit alimentum,unde plurimi excrementi prouentus,quod a facultate expultrice per vias parentes excluditur.
Affectus iste per se patet: in eo enim plurimus humor per nares excernitur.
Inter reliquas catarrhi species,quae in nares fit leuis sima & tutissima est,ac cito curatur, si recens fuerit,oc causa externa concitara .Quae vero diuturna est, a contumaci cerebri intemperie oriunda , difficile curatur. Tum etiam, si a calida hepatis intemperie producatur, quae non Iaro catarrhos calidos,& acres inuehit,1 quibus nares saepe exulcerantur , aliosque assectus graues patiuntur. Curatio
358쪽
Curatio huius affectus a catarint curatione desumenda est,easdem enim euacuationes , reuulsiones, & deriuationes postulat,nisi quod errhina hic usurpanda non sunt,tae nimium ad partem affectam attrahant sed apOphlegmatismi, & mal i atoria post uniuersalia maxime
Ac praeter dicta remedia, authores nonnulla comen-d .mt , quae coryzae compescendae peculiaritor conueniunt, ut vapor decocti maioranae naribus exceptus, vel aqna maioranae naribus excepta. Vapor aceti in ferream
laminam candentem infusi ad idem confert , idque eLficacius, si in aceto rosae rubrae prius infuindantur. Si fluxio valde frigida fuerit, sumtus sicci ex nigella, thure, aliisque in prunas coniectis erunt utilisi i , his enim frigida cerebri intemperies corrrigitur,& superflua humiditas absumitur.
De Sternutatione. LIcet sternu ratio in statu sino lapissme contingat, & ita leuis affectio utplurimum esse solear, ut
symptomatis nomen non mereatur. Aliquando tamen ita molesta esticitur,ut medici curantis Opem desideret, quemadmodum apud Forestum videre est,qui obseruatione ret . lib. io. historiam proponit cuiusdam ancillae, quae ita grauem & molestam ex catarrho acri & salso sternutationem patiebatur, ut ad pluri iam medicorum opem confugiendum fuerit. Idem confirmat verus consiletudo sternutantibus beDe precati di , quam non nulli inde ortam existimant . quod Gregorii in agm emporibus morbus epidemicus saeu ierit, in quo aegro
359쪽
tantes sternutando moriebantur,quamuis abj antiquiorem esse illam consuetudinem ad merent. Est igitur sternutatio cerebri motus velox , quo per nares confertim acto spiritu , molesta excernere conatur. Per cerebrum autem non solum cerebri substantiam , sed totum aggregatum ex eo, & eius membranis intelligimus , praecipue anterioribus , quae in primis inlloc affectu contrahuntur, quod ex eo licet colligere, quod dum caput attollimus, facilius sternuimus , tunc enim materia irritans, quae viplurimum vaporosa est,& sursum sua natura fertur , facilius ad illam partem defertur. Ille autem motus qui in sternutatione contingit, ad cerebri & membranarum facultatem expultricem naturalem spectat, iuxta Galeni doctrinam x. de sympl. cauc cap. I. ubi distinguens sternutamentum a tremore& palpitatione, dicit palpitationem a solo morbo fieri,
tremorem vero a natura dc morbo,sternutationem verba sola natura. Sibi tamen prima fronte contradicere videtur Galenus , qui cap. . eiusdem libri, tussim sternutationem voluntariae facultatis symptomata esse dicit. Nulla tamen contradictio est , seque ab ea diserte liberat Galenus , innuens facultatem animalem in sternutamento concurrere tantum secundarro , quod videliceP . in sternutamento e capite, & a pulmone spiritus emittatur λ attamen caput pectori principium motus tradere e cum enim quae in naso offendunt, persequi properat , utrisque emittendi spiritus viis simul utitur; alte ra quidem , quam ipsum per se facit, altera quam per neruos , veluti per quaedam longa brachia, quae in pectus descendant: unde idem Galenus comm . aph. 31. sect. . docet antecedente inspiratione sternutamentum fieri, natura aggregante aeris copiam ad sternutatio-
360쪽
Cap. V I. De Sternutatione. 3ITnem.Tunc enim aer,qui e pectore egreditur,coniunctus ei qui per naces qd cerebrum attrahitur , quidquid narium membranis exquisito sensu donatis,molestum est, cum impetu & sono explodit. Ex hoc etiam Galeni loco colligitur irritationem sternutationem excitantem , in naso poti ssimum fieri; quod etiam confirmatur alia sententia , quae habetur incomment. aph. s I. lib. 7. Vbi , soli, inquit, ex his ita affectis illi sternutant , quibus mordax est ea qua a capite fluit humidiim ι seu 2si quid mordas naribuι imponas , sicut enim tussis motus quidem naturalis est, ad expuuandas eas qua sunt in pulmone , a 'ersas arterias; sic oesternutamentum manifeste videtur expurgare narium
Verum obiici potest,quδd multi caput nudantes,aut
alio quouis modo aeri frigido exponentes , sternuta mentum illico patiuntur, ut videatur tunc temporis C rebrum immediate irritari. Respondendum est , aerem frigidum esse causam sternutationis , non dum in cerebrum immediate agit,sed quia cerebrum eiusque membranas exprimendo,in causa est,ut acris materia ad n res descendat.Quamuis igitur in hoc symptomate,cer bri membranae possint etiam irritari, non prius tamen sternutatio promouetur, qvim noxa ad narium membranam , quae ex isitissimo sensu praedita est, perue
Causae sternutamenti ex dictis colligi possvnr, quaecumque nimirum tunicam narium internam irritaresossunt ; quales sunt humores, aut vapores acres , vel cerebro delabentes, vel , partibus inferioribus trans. missi ; unde in febribus interdum sternutationes contingunt , ut ait Avicenna, quia vapores acres , toto in caput transferuntur v et exterius in nares acria immit-luptur, quemadmodum medicamentis acrimonia praec ditis.