장음표시 사용
371쪽
maximam virium deiectionem , & mortem metuere oportet, & tunc cohibenda est , quoties nimirum ex ea notabilis virium infirmitas prodierit. Sic etiam sanguis , qui sine febre , ex consuetudinessuit, cohibendus non est, sed naturae arbitrio relin quendus,nisi immoderatior suerit; multi enim per huiusmodi haemorrhagias periodicas , a grauissimis morbis immuties fiunt, in quos earum suppressione incidere consueuerunt.
Symplomatica vero haemorrhagia cohibenda est, quod fiet sanguinem ad nares confluentem reuellendo, ab iisdem, Eu vicinis partibus repellendo, VenaS apertas occludendo, sanguinis motum praeposterum inhibendoin humores acriores,aut tenuioressanguini permixtos , haemorrhagiae causas praecipuas euacuando, corrigendo, eorumque generationem prohibendo ,&facultatatem retentricem hepatis & venarum roborando : quae
omnia sequentibus praesidiis praestari poterunt. Ac primum sanguinis missio inter reuulsoria remedia principem locum obtinet; quae mature celebranda est , antequam vires admodum debiles euaserint,idque
e vena brachij e directo partis , , qua sanguis profluit;
aextri nimirum , si e nare dextra; vel sinistri, si e sinistra sanguis emanauerit. Et Galen. lib. de sing. missi. cap. I i. huius remedi j efiicaciam confirmat , asserens se validas sanguinis E naribus fluxiones, repente venae sectione sedasse. Debet autem detrahi sanguis & satis larga manu, si vires ferant,& amplo foramine : Quamuis maxima medicorum tum anta quorum , tum neot
ricoriam pars aliter censeat ; qui angusto foramine , &exigua quantitare saepius repetita , sanguinem detra hendum esse censent, sicque reuulsionem melius fieri. Nam ut sanguini motus contrarius concilietur , vehementiori motu agitandus est , siquidem motus vehe-
372쪽
Cap. VIII. De Haemorrhagia. 329
mentior debiliorem rapit ; ideo quo ampliori foramine , dc magis consertim sanguis effluit p r venam sectam, eo promptius e naribus profluentem sanguine ii iabducit; ita ut non raro hae mori hagia vehemens, phlebotomia hoc modo celebrata , sine plei hora in instanti fuerit cohibita. Attamen si unica phlebotomia, aliisque remediis inferius describendis haemorrhagia cohib: tanon sit,illa reitcrari poterat pro virium modulo. Tum etiam vena pedis iccari porcrit, ut revulsio fiat ad di stantissima, quae etiam starc plurimum conseri,ut test tur Avicenna, Paulus & Tr ilianus. Post venae sectonem ve etiam ante ipsam, sent frictiones & ligaturae na diuiti cxtremarum I de cucut biistula satis magna hypochondrio admouenda, dcxtro, si a nare di xtra , sinistro veto, si a sinistra sanguis profluxerit. Galenus enim haemorrhagiam cohibuit in iuuene Romano , cucurbitula hypochondrio admota, sine venas sectione , ut ipse relati lib. de praecognitione ad
Post humum cap. . Non est tamen usquequaque tuta cucurbitularum
applicatio hypochondriorum regioni, sanguis enim
tunc temporis effcruescens, ad hepar , aut lienem ni
mia copia attrahi potest , & inflammationem in iis partibus emcere. Cuius rei exemplum habetur apud Fabricium Hildanum obs. 47. cent. 2. de quodam aulico maxima haemorrhagia narium laborante , cui praeter alia remedia , cucurbitulae magnae ad regionem hepatis
admotae sunt. Sanguis quidem substitit, sed inflammatio hepatis sequuta Rir. Caure igitur agendum est
in cucurbitularum admotione regioni hypochonditorum , dc ad eam confugiendum non est nisi reliquis r mediis non conserentibus , 3c post iteratas phlebotomias. Copia enim sanguinis in vonis imminuta, minus in periculum , ne sanguis nimia copia ad hepar attra-
373쪽
hatur , ut inflammationum excitare valear. Attamen
quocumque modo appliceiarur cucurbitulae hypochon-dtio tum regioni , languinem , & spiritus attrahunt ad illas partes & sic calorem earum augent ; quod aduersari videtur sententiae Hispocratis aph. I 3. sech. F.
Vbi in his unde sanguis fluit, aut fluxurus est , Rigiclis
utendum esse praecipit. Interpretes autem volunt ad ea loca frigida esse admouenda, unde motus sanguinis incipit , qualia sunt hepar & lie n. Forestus commendat cucurbitatas supra pedcs, insigni experimento,quod habetur obs i 4. lib. i 3. his verbis. Vir generosus languinis narium profluuio cum extreme laboraret, ncq ire remedia commode adhibita iuuarent, circiret duodecim librae sanguinis ex utraque Dare per vices emiaxere , cum ad eum accitus ellem , M
per integrum diem sanguis effluxisset, ut duas ventosas absque scarificatione, unan, supra hepatis regionem, alteram supra lienis locum poneret,mandaui, quibus partim videbatur fluxus subsistere. Verum post meum
discessum,uxor cum videret sanguin in i rerum ex utraque nare cum impetu erumpere , & quod ventosae hypochondriis adhibitae nullo modo iuuarent ; alias duas, unam supra pedem dextrum , alteram supra sinistium
affigi itissit, & dictu mirum,sanguis praeter spem subito
restrictus et Ucrum cum aliquanto tempore ventosaeculi adhaererent,aeger in animi deliquium incidit,quare iisdem ventosis detractis, aqua in faciem conspersa excitatus est ; mox odore vini recreatus ad se rediit, dea fluxu sanguinis narium , miraculi, aut incantamenti instar,praeter omnium spem, pristinae sanitati restitutus est. Cucurbitulae etiam scapulis admotae tum siccae, tum humidae fluentem sanguinem ρ naribus retrahunt. Attamen uis est usquequaque tutum remedium ; polumecnim
374쪽
Cap. VII I. De Hemorrhagia. 3 3 I
enim a partibus in laxioribus ad superiores san gninem attrahere,& nouo fluxui occasionem praebere. Quid .un Iractici cucurbitulas brachiis admouent supra in hisculum bicipitem, quibus etiam sanguis ad nares proflucias sesellitur. Crato in consiliis, inter reuulsoria romedia proponit in cui uationem dPgiti minimi, in dextra manu, si ex dextra nare fluit,vel in sinistra, si e sinistra. Cum enim vehemen x illa compressio intensum dolorem pariat, ab illo dolore languinis retractio fieri potet Sed multo potentius languis & spiritus ad inieriora tetrahuntur per animi deliquium cuius interuentu conistumacissimam haemorrhagiam curatam vidimus in Illulti isti no Episcopo Lodo uensi, anno i 629. qui febre maligna laborans,cum renis dextri inflammatione, quae postmodum in abcelliam abiit die 27. moibi, tam vehementi correptus cst haemorrhagia , ut intra quatuor horas Ganguinis libias duas excreuerit ; & cum adhuc sanguis affatim flueret, viresque collaberentur, de haemo rh.1gia cohibenda cogitandum fuit , & in hunc finem multa remedia usurpata ; quibus nihil proficientibus,aeeter se alitum deponere velle dixit, nec potuit cogi, ut in lecto deiiceret:praemoliuimus, si O lecto iurgeret cum tanta virium exolutione , fore Ut in syncopem rueret. eam tamen syncopetra cohibendae haemorrhagiae suturam esse perutilem. Ita fere successit; nam postquam surrexi si t animi dc liquium passus, a quo statim cxcitatus est vino exhibito , & aqua frigida in faciem proiecta, postea copiose deiecit dc poli quam in lectum delaius fuisset . languis multo minori impetu fluebar, di exhibito sale s xianellae ad 3 j. g. in aqua frig da dissolvito , statim sanguinis fluxus omnino fuit cohibitus, cum ramen antea idem remedium & quam plurima alia frustia in suin rc uocata fuissent. Quamuis auis ira animi deliquium
375쪽
33 a Praxeos Medicae Lib. I V.
quium a vulgatibus practicis inter haemorrhagiae rem dia non proponatur: habetur tamen apud Hipp. lib. s. Epid. se ae . his verbis: Sango inis venarum suppressones faciunt, animi deliquium , luna alterata, interceptio, linamentum intortum , appositio , deligatio. Idem quoque docuit Gai .F. meth.cap. s. his verbis. Porro sanguis confluere prohibetur, ct propter animi deliquium, ct cum ad contraria revellitur, s cum ad vicina derivatur , ct ref erationem Im corporis totius, tum vero Aracipue i m pariis licta. Notandum tamen est , animi deliinquium tantum conuenire , quando sanguis Quit evenis qua ad corporis supersciem desinunt, quoa innuit Hippocr. dum eidem linamenta , deligationas , est alia eiusmodi praescribit. Quando enim sanguis a partibus interiori . . bus profluit, ut in harmoptou , mensium fluxu immo dico, aut vulneribus partium interiorum, tunc animi deliquium fluxum augere potest , retracto calore ad interiora , & ad eas palles, a quibus sanguis profluit. Zacutus Lusitanus lib. I. praxis admirandae obf. 66. refert se desperatam haemorrhagiam , & nullis aliis remediis cedentem, apposito cauterio actuali in utraque
planta pedum cohibuisse ; quod remedium similem
succellum habuisse refert, in magna sanguinis excretione per Os , ex Uenae raninae apertione producta,
quae ab acri catarrho erosa fuerat ; Sc cum per biduum sanguis ad libras viginti essi uxisset, multaque emplastica, & astringentia parti admota fuissent reuellentia& incrassantia remedia, tum etiam narcotica V surpa ta;cauterio in eadem pedis parte indito, fluxus omnino cessauit.
Reuulsionibus praedictis aliquandiu usurpatis,si fluxus nihilominus perseueret, ad ea remedia veniendum est, quae fluentem sanguinem repellunt , qualia sunt ea quae
376쪽
Cap. VIII. De Haemorrhagia. 3 3 3
quae anacollemata vulgo nominantur, fronti & temporibus applicanda , quae in hunc modum componi po
V. Boli. armenae terrae sigill. sanguinis dracon. thuris,mastyches,& aloes ana 3.1. farinae volarilis, & pilor. leporis. minutim incis ana 5. s. albumen oui num. i. succi plantag. & solani anaq. s. Fiat cataplasma fronti& temporibns applicandum. In casu urgente, promptissime parari potest cataplasma ex bolo armena Iola, cum album ine oui & aceto subacta, fronti ac temporibus appositum. Essicacissimum etiam paratur cataplasma ex gypso cum aceto subacto, & ad crassitiem duorum digitorum fronti & temporibus admoto. Et si prima applicatio non succedat,iterabitur,& certo curare creditur. Amatus Lusitanus laudat pileum ex dictis astringen- .etibus cum Oxycrato subactis , capiti raso appositum; quod in summa necessitate tentari poterit.'Fotus etiam fieri potest ex aqua valde frigida , veloxyerato fronti& temporibus, cum linteis frequenter immutatis, quamprimum scilicet calescere incipiunt. Vel idem solus fieri potest ex succo plantag. polygoni, equisseti, buris pastoris, & similium , addito aceto ad penetrationem. Vbi notandum , caput non esse aqua frigida perfundendum, neque repellentia fronti admouenda,donec revulsiones se ricientes praecesserint;alioqui sanguis per refrigerantia intro compulsus , Venas quae in alto sunt replebit, ut docet Gal. s. meth. cap. 6. atque ita fluxus seo guinis augebitur, calore aucto per antiperistasim , a quo sanguinis motus & imp tus adiuuatur; aut si sanguis retineatur, conuulsi ,apo Plexia, dyspnoea , aut alius quispiam grauis affectus excitari poterit., solum etiam acetum sanguinem fluentem cohibere N potest,
377쪽
potest si eo si ons cum spongia foueatur. Eadem spongia aceto imbuta , & in nares immissa, ad idem est essicax. Conspei sio faciei aqua frigida , non solum repellit sanguinem fluentem, sed etiam eundem retrahit ad interiora beneficio timoris, qui ex aqua frigida in faciem
ex improuiso in ieeta, exoritur. Quem ac modum enim syncope,ut antea dictum est,fluxum san gninis cohibet, propter calor is retractionem ad interiora I eadem rati ne timor,a quo similis retractio potest dionducere. Atque ita , quocunque modo excitetur, conferre potest.
A qua autem frigida tis magna copia, in faciem coniici debet, ncmpe ad duos, vel tres cyathos per breuia interualla proicchos. Vulgo etiam usurpatur. ad sanguinis impetum ad supeliora retundendum , illiusque ascensum prohibendum , iatus ceruicis, ex linteo aceto frigido imbuto, quod collo circumduci debet, & frequenter immutari, antequam incalescat. Idem Oxycratum in ore detentum, & tape immutatum, sanguinem etiam ad partes superiores confluentem repellit; tum etiam impedit, ne sanguis e naribus ad gulam defluat, quod saepe contigit. Ad idem valet acetum instillatum in aurem, quae nari fluenti vicina est; sic enim vena, per quam fluit languis restringitur. . fFaba , aut numisma argenteum radici narium intercilia admotum ,& fascia arche alligatum, ut sortiter partem comprimat, eundem fluxum cohibet. Tum etiam animaduertendum est,an in temporibus,aut fronte venae, aut arteriae tumeant,rum enim eas numismate
aliquo, aut faba sicca per medium in longitudinem secta comprimere , fascia interueniente , optimum & su- lyrereum remedium est. Et ad maiorum compre- sionem
378쪽
γ Cap. VII f. De Haemorrhagra. 3 3 s
sonem supra sabam aut numi sua , albumen. oui concullum,adiecto gypso& stupa exceptum,admouendum est. Vapor aceti , in laminam candentem affusi , naribus exceptus venas apertas conli ringit. Ad idem confert oxycratum naribus frequenter at-t ractum. Praeter repellcntia dicta, in usurn reuocanda sunt, quae ipsis venas apertas occludere & conglutinare solem. In quem finem multa remedia in nares immitti
Galenus lib. de paratu sacilibus , cap. I b. thus Ae-alocm in puluerem redacta album ine ovi excipit, de cum linteolo, aspersis prius pilis leporinis , in nares - immittit. Vel tu ronda in hunc modum parari potest. - Thulis , aloes, sang. dracon. farinae volatilis, telae arenearum , & pilorum lcporinorum minutim incisorum ana 3. g. excipiantur succo plant. & gos sypio , fiantque iurundae in nares frequenter immi
Iidem pulueres in nares insumari poterunt. Cui etiam usui maxime consecre testantur practici magni nominis, cinerem testarum, ovorum , & chartarum. Verum , citra horum puluerum usum , Obseruandum est , dum illi administrantur, os aqua frigida plenum esIe debere , ne medicamentum ad os per palatum
Potenter etiam sanguinem fluentem cohibet gosisypium atramento infectuin, quod in thecis scriptoriis asseruari solet , si aliquantulum ex pretium, de in turundae figuram efformatum in nares immit
Idem gossypium atramento imbutum , & front
379쪽
3 3 6 Praxeos Mealeae Lib. IV.
admotum cum saseia , fluentem sanguinem potenter sistir. Tandem haemorrhagia praedictis remediis , tum etiam infra proponendis pertinaciter obsistente , ad escharotica veniendum est , quae venarum extremitates apertas comburendo crustam inducunt. 8c sanguinem inhibent. In iis tamen magna cautio adhibenda est , quia dum eschara decidit, vasorum apertio ple rumque renouatur, & sic fluxus redintegrari solet. Inter escharotica aurem principem locum obtinet vitriolum vitam , quod , praeterquam quod escharam indu cit , ad quemvis sanguinis fluxum cohibendum est esFeaci ssimum. Si mitius remedium habere desideres, vitriolum aliis permistendum est in hunc modum. Gallarum m. si. aluminis quartarium j. combuis ram ut 8c calcinentur , fiatque puluis in naris profundum demittendus. Vel M. Boli armenae, sing. dracon. thuris, alocs, gypsi,
vitrioli usti, sarcocollae, mastiches ana 5.j. Fiat puluis subtilissimus.
Vitriolum album mitius operatur , quam vitriolurnustum, neque valde escharoticum est : haemorrhagiam tamen potenter cohibet, orificia venarum constringendo , si in nares cum turunda ex gossypio consecta,
Remedia verδ , quae sanguinis motum cohibendo, refrigerando, incrassando , & veluti coagulando', haemorrhagiam cohibent , in hunc modum praescribi
Salis prunellae g. l. trochiscorum de carabe g. g. lapidis haematitis,coralli rubri praeparati ana B i. syrupi de rosis siccis ἶ.j. aquae plantag. S. iij. Iiat tulep. quidetur bis, aut ter in die.
380쪽
ωρ. VIII. De Haemorrhagra. 33T
Conseruar rosarum &miuae cydoniorum ana 3.j trochiscor. de spodio & de terra sigillata ana 3.j.coralli praeparati & cornu cerui usti an a B.j. Fiast optata, de qua capiat magnitudinem castaneae bis, aut ter in die Oxyctatum satis copiosὶ sumptnm haemorrhagiamessicaciter sedat. Exterius vero, ad sanguinem refrigerandum , illiusque motum cohibendum, aqua frigida, vel oxycratum variis partibus applicanda sunt,sicque aqua frigida brachiis affundenda, pedes in aquam frigidam immerge di testes oxycrato frigido fouendi, tum etiam dorsum, propterea quod vena caua eam regionem occtupat, &ita sanguis in ea feruens refrigeratur,in maximo autem feruore sanguinis, qui praedictis cohiberi nequit, quidam practici totum corpus oxycrato irrigant , vel in balneum frigidum demittunt, quod tamen , iam debili aegro existente, periculo non vacat. Optimum etiam est hepar & lienem epitheshate refrigerante , vel etiam oxycrato repido fouere , ad sanguinis ebullientis seruorem temperandum.
Denique in contumacissimo affectu,& aliis remediis
non cedente, ad narcotica veniendum est, quae omnem tum fluxionem,tum euacuationem,& quemcumque humoris motum citissime cohibent, & inter caetera laudanum ad g. iij.vel iiij.exhibitum,principem locum obtiner. Cauendum tamen est, ne aegro valde debili exhibeatur, periculum enim est ne calor nativus admodum. debilis,narcotica vi omnino suffocetur. Syrupus de papauere idem praestare poterit ad 3. i. in ivlepo adstringente, hora somni exhibitus. Tandem specifica remedia , quae scilicet proprietate occulta sanguinem fluentem cohibent, multa ab apis Y ribus.