장음표시 사용
681쪽
positorio prouocanda est. In Vno autem praedictorum clysterum utiliter adduntur aquae benedictae j iiij. Vel coloeynthidis 3. ij. vel vj. in clystere emolliente
Si clysteres dolorem non soluant, in iis pertina-ςiter insiliendum non est, sed satius est leui aliquo medicamento uti. Obseruatum est , cum aeger quidam triginta clysteres sine fructu accepisset; alium Medicum mannae S.I. g. cum Di. amygd. dulc. 3. ij. in uisculo gallinae pingui exhibuisse , & aegrum dolore liberalle. In dolore tamen qui fit a pituita
cratia, forriora medicamenta exhibenda. Postea verδ fomenta , inunctiones , balnea, emplastra , aliaque remedia , conuenient , quae in dicta doloris ventriculi curatione proposita sunt. Quibus ad
denda sunt specifica nonnulla, huic affectui maxime lupi vino albo abluantur, poste, in furno
exsecentur in vase terreo, donec in puluerem reduci queant. Huius pulueris capiat aeger 5. . cum vino albo: subito doIorem sedati Aqua simplex bulliat, eique seruenti adde ol. eom- muri. quartam partem , & grana aliquot piperis cras. suscule triti; capiat aeger cochl. iii vel iiij. calide,quant lim ferre poterit. Sedatur dolor fere in momento.
V. Aloes opt. 5. j. laudant optati g. iiij. diagrydii
gr. vj. Misce , formentur pilulae vj. deauratae , capiat aeger hora commoda t, dolorem post horam sedant, &postea humores . noxios euacuant. His etiam pitulis substitui potest medicamentum ex dia phoenico.&phi. Ionio Romano , in dolore ventriculi desicriptum. Hippocr. lib. de internis affectus, proponit purgationem ex peplio Ac meconio. Olet amygdal. dulc.aut amarar, recentis 3.vj.exhibi-
682쪽
tae golorem demulcent , & materiam intestinis adhaerentem per inferiora deturbant. Cum sequentibu setiam mixtum utilissimrim est. V. Ol. amygdal. dulc. Vel alterius in pauperibus, 3. iiij. vini generosi 5. i. f. 'rupi de papau. 5, j. Misce, fiat potio. Cum manna etiam exhibitum oleum amygdal. dulcium in iusculo pingui, ut supra dictum est , dolorem lenit, de materiam peccantem euacuat. Semen ameos puluerat. cum vino exhilnt. ad 3. j. urgente dolore eum subito sistit, & secunda exhibitione morbum plerumque aufert, admouendo simul ea taplasma ex terebinth. iij. stupis exceptis, sinapi satum piperis, & sang. drac. subtiliis puluerat. an. 54. Galbanetum Paracelsi humori discutiendio idoneum est, si totus veniet eo illi natur. Illius descriptio a Cratone talis proponitur. gummi elemi, hederae, galbani, ol. Iaurini, anapartes aequales;distillentur in arena per retortam seruentur seorsim,primum aqua;deinde ol. clarum ό rertio ol. crassum instar mellis , quo imprimis utendum est. V. Calami aromat. S. j. galangae 3. iij. flauedinis exrerioris corticis arantior. 5. iiij. cinam. electi , sem. anisi . & sceniculi, ana 3. iij. cum in i 5. Uj. bacca r. iuniperi recent.isi. baccar. lauri 3. iij. Pulverentur subtilissime , & infundantur in vini maluar. opta ib. vj. Stent in infusione in loco calido per vj. dies. Postea distillentur in balneo Mariae. Dolis j j. praemissis euacuationibus. Ventri admouetur utiliter gummi caragna , &racamaacha ue & prius cucurbitula magna umbilico affigatur.
Etiamsi emplastia praedicta ventri non agmoueantur omittenda tamen non est cucurbitula umbilico admota
683쪽
quae ipso Galeno teste , dolorem a flatibus exeitatum discutit instar ineantamenti. Si affectus fit diuturnior, decocto gua iaci per multos dies continuato sceliciter curari poterit, purgando per intorualla , & clyst tres frequenter iniiciendo. At si colicus dolor fiat a pituita vitrea , decoquatur guaiacum cum vino, quemadmodum usurpauit Amat. Lust. cum foetici successu, curat. 32. cent. I. Sedato dolore a poetema pituitam euacuans praescribendum est, quo reliquiae omnes educantur: vel eius loco decoctum galli veteris cum incidentibuS, attenuantibus ,& catharticis compositum. Vel tulepus efficaci ssimus in colica ventriculi descriptus. Colica biliosa curatur clysteribus emollientibus , &acrimoniam humorum temperantibus. Foueatur Uenter decocto emolliente, & anodyno,
aut, quod moliuε erit, paretur semicupium ex eodem decocto. Conueniet etiam cataplasma infimo ventri ex farina hordei, & seni. lini coctis in ol. chamaemel. Tum etiam epithema refrigerans hepatis regioni admotum , in bunc modum compositum. Succi endiuiae, &cichorij, anam. g. succi lactucae, & aceti rosac. ana 3. ij. Misce, fiat epithema Iulepi exhibeantur ex aquis papa u. Ihoead. lactucae,endi uiae, acetosae , cum syrup. violac. de pomis , & delimonibus. Si doloris atrocitas urgeat, ad narcotica confugiendum erit. Mitigato aliquantulum dolore , expressio thei in aqua cichorii, cum strupo rosiaceo exhibenda erit, refrequenter repetenda , donec tota humorum sabucraeuacuata fuerit.
Si purgatio ista benignior morbo eradicando non lassiciata
684쪽
Cap. I. De Colico dolore. 64 3
fossiciat, confugiendum est ad mercurium dulcem, qui aliquoties exhibitus cum purgantibus diagrydiaris, cuin rationem absoluit. Quibus suspectum est diagrydium,
lus exhibeatur mercurius dulcis, in pilulam afformatatus, cuiri conserua rosarum ; superhausta infusione sennae,& rhab. addira mama, & strupo rosaceo. Poste utiliter usurpantur aquae acidulae, & vitrio
Saeuiente dolore ad balneum , & laudanum consu-giendum est,cui aliquando purgantia misceri poterunt, sed maiori dosi.quia eorum vis retunditur a laudano. . Galbanetum Paracelsi, qnam uis calidum, ad humorem discutiendum idoneum est,si totus venter eo illinatur. Illius descriptio supra proposita est. Phlebotomia in hac colicae specie aliquando conuenit, cum metus est, ne caloris vehementia sanguis incalescat, sebiisque generetur. Si vero febris adsuerit, statim celebranda est. Vrgente admodum sti , aqua frigida exhibenda . est. docente Gal. lib. I 2. meth. cap. 7. Eiusque via testatur Amat. Lusit. se talem dolorem subito, incantamenti instar, sustulisse. Eadem se usum Reliciter tum sumpta,etum admota, testatur septatius duabus historiis , lib. 7. animaduersionum practicarum descriptis. Ad colici dolotis, qui in paralysim degenerat, curationem ,' aluo variis clysteribus soluta , primisque viis cathartico apertis , demittatur aeger in balneum tepidum , ex decocto emollientium paratum , bis, ter . quater , quinquies in die , ut acrimonia humoris temperetur , ac pori membranarum , aperiantur. Postero die cathartico accommodato h
mor ille purgetur. Deindὸ repetatur balneum. Idque alternis diebus faciendum , si vires aegri ferre queant;
685쪽
donec expurgatis humoribus , & ledato dolore, aeger in tuto sit. Interim Elysteres continuentur praesertim qui ex lacte p'rantur ad dolorem demulcendum utilissimi sunt ; quibus cassia,ol. violaceum, di liliorum admisceri poterunt. Venter o l. chamae mel.anethino,amygdal. dulc. lilior. eum butyro frequenter inungacur. . His seri lactis , & acidulatum usus tandem subii
Ae denique . affectu in longitudinem abeunte, ea quae in melancholiae hypochondriacae curatione relatami, hic aptari poterunt.' it Neque omittenda est, ab ipso morbi initio, phlebotomia, eaque prirgarioni praemittenda, ac saepὸ iteranda, si sanguis praua qualitate insectus appareat, aut si dolorrheumatismi particeps esse videatur. Deniqne omnia remedia,quae in colica biliosa proposita sunt, hic etiam aptari poterunt. Quibus non conferentibus , nonnulli medici confugiunt ad potionem sequentem , quam licet sordidam, & delicatorum hominum ore indignam exhibent, & dolorem statim mi
I V. Stercoris equini J.j. minutim diuidatur,& insundatur in st,. j. aquae papau. rhoead. in qua spiritus vini guttae vi j. vel x. dilolutae fuerint, colentur cum expressione, leui , - 8c dividantur in tres dos essistis amplas , sumendas horis exacerbationis: do
Si vero assectus in paralysim degeneret, lenienda est ij ina dor si & partes paralyticae , balsamo resoluente,
di neruos roborante, modo febris absuerit. Si enim adsitaana succida oleo, aut unguento digerente imbura,partibus paralyticis alligatur , cauendo diligenter fri
686쪽
Cap. II. De Iliaco assectae. 6 fgus,quo humor partibus impingitur, illiusque dissiatici
impeditur. Galba nerum Paracelsi hic praecipuὸ conseri , fi partibus praedictis , tum etiam umbilico admouea
'ν Leos seu Iliaca passio nomen accipit, ut nonnulli vo-I lunt, ad deo intestino , quod ut plurimum in hoc affectu laborat,quamuis alia tenuia intestina imo & interdum crassa eodem tentari valeant. Vel potius a ειλε , quod circuimioliti & circumcingi significat; ideo Latinis, voluulus seu conuoluulus nominatur, quod in eo intestina manifesu conuolui , & motu praepostero ad superiora moueri videantur. Xορδάψρε etiam nominatur , quod intestina manum admouenti chordae quasi tensae , & veluti conuolutae speciem repraesentent. Balbari miserere mei vocant: quod miserabile sit malum , dc ut plurimum lothale , atque aded miseratione diuina opus habeat. Est autem iliacus affectus , motus intestinorum praeposterus, & in uersus , in quo alutis omnino con stricta est , & quae pet inferiora delici deberent, ad ventriculum seruntur , ac per vomitum reiiciun
Notum est intestina, motum habere naturalem, quo chylus & faeces ad inferiora sensim propelluntur, qui peristallicus nominatur, hic motus fit per fibras orbiculares , & transuersas intestina contrahente ,
687쪽
α comparatur motui lumbricorum terrestrium , qui paries corporis successive mouent. In uertitur autem motus iste aliquando a causis praeternaturalibus ; ut inis testinorum fibrae , quae a superioribus versus inferiora contrahi debent; ad superiora contrahantur,& quaecunque in intestinis continentur, non versus aluom , sed versus ventriculum protrudantur: & tunc affectio ili
ea generatur. Simile quidpiam in vomitu animaduerintimus I dum enim fibrae oelophagi a parte superiore versus ventriculum se contrahunt, fit deglutitio ciborum; Cum vero inverso hoc agendi ordine a parte inferiore,
Versus superiora se contrahunt, vomitus excitatur. Fit autem motus iste peristallicus inuersus a facultate intestinorum expultrice vehementer irritata , quae quando materias superfluas , dc excrementitias per inferiora deturbare non potest , eas ad superiora violento motu propellit. Adeo autem violentus interdum est ille motus , ut non solum chylus, & flatus , & humores excrementitij, sed etiam faeces non raro per vomitum excernamur, imo vero ea quae per anum immittuntur, ut
clysteres , & suppositoria rapiantur, ac vomitu reiiciantur. Sic refert Matthaeus de Gradi puellam quamdam annos natam duodecim i leo laborantem , postquam per triduum non solum iaces, sed etiam clysteres iniectos vomitu reiecisset, tandem suppositorium oblongum in anum immissum , post breue tempus Vomitu excreuiss e. Cum vero deinde suppositorium
aliud filo ad coxam alligaretur, illud statim,disrupto filo , surslim ascendit ad ventriculum , idque aegra cum parte fili appensi euomiti t. Et cum tertio suppositorium aliud quatuor filis sortibus alligaretur, illud etiam paulo post , ruptis filis, per os cum parte filorum, reiectum fuit. Tandem cum medicus iuberet,
688쪽
ut mater aliud suppositorium immitteret, tanta violen tia sursum attractum strit, ut mater ne rursum rapere tur , illud extrahere coacta fuerit. Similes quaedam hi storiae apud autores repariuntur quas breuitatis causa
Illa autem facultatis expultricis intestinorum irrita tio a pluribus causis dependet: quarum praecipuae dc frequentiores ad obstructionem referunt nr. Quaecuniscunque igitur intestina vehementer obstruere possunt, ut nihil per inferiora descendere valeat, hunc affectum producere solent. Postquam enim facultas diu enixa est Deces & alias superfluitates per viam ordinariam excer nere I fine suo frustrata , & exclusionis necessitati satisfacere tentans,alia via aggreditur, es motu praepostero, ad superiora propellit, ut superfluitares illae per vomitum
Causae autem obstruentes sunt faeces induratae ac re tentae ; flatus crassi magna copia in intestinis collecti, eaque vehementer distendentes ; inflammatio , aliique tumores magni, qui cauitatem internam intestini penitus oceludant ; & intestini circumuolutio, ac com plicatio, ut veluti nodus in ipso fiatrquae quidem complicatio,&constrictio intestinorum in hernia saepὶ conis tingit , tum etiam in colico dolore , cui saepe succediti leos, quia intestina flatibus distenta sese conuoluunt ut interdum veluti nodum essiciant. Causae vero infrequentiores intestinorum facultatem expultricem ita irritantes , ut motum Quinin uertere cogantur, sunt exulcerationes insignes, aut humores acerrimi , intestina vellicantes quando enim faeces aut ali i humores, ad inferiora delabentes' partem ulceratam attingunt,eam acriter vellicant,itaut ea irritata rem noxiam praeterfluere non patiatur, sed sursum impetu propellu , quem motum Ieliqua inte
689쪽
Itina per sympathiam irritata sequuntur.donec materia noxia ad ventriculum feratur , qui motum eundem le-quens, praedictae facultatis expultricis ministerio, solas per vomitum expellit. Signa Iliaci affectus alia communia sunt cum dolore colico , alia vero propria.d Communia sunt,dolor in regione abdominis, inflatio, & distentio ventiis , aluus attricta, cibi fastidium,
nausea, vomitus, inquietudo, spirandi , & ingendi quadam difficultas. Propria vero, & peculiaria passioni Iliacae sunt, dolor acutissimus, & saeuillimus , inflatio, & distensio vehemens , tumor in hypogastrio eminens & durus, omnimoda alui suppressio , ut nihil per inferiora descendat.
Progrediente malo vomitus accedit enormis, primum bilis, pituitie, & chylosae materiae , ac denique iter coiaris ; vel potius materiae stercori similis, cibalis nempe corruptae ac foetidae , rarissime enim faeces reiiciuntur: . breui morituris sudos frigidus copiosus, extremorum refrigeratio , cordis ii emor, inquietudo, 6c animi deliquium. Galenus commerir. Aph r. o. sech. . asserit proprium & inseparabile huius affectus signum elle , nih; lper inferiora descendere. Hippocrates tamen contrarium asserere viderar 3. Epid.sect. x. rextu 7. in historia mulieris voluulosae , quae apud Tifarnenum habitabar, dicens. Deiectiones renues , crude , p.ri cae. Cui d H- cultati respondendum est , deiectiones quasdam emitti polle in principio morbi, ex faecibus contentis infra intestinum affectum , quae a natura vel arte excludi pollunt per inferiora, antequam omnia intestina bnconsensum trahantur, & propriam naturalemque facul-
ἰem am itant. Postquam vero morbus confirma.
tus est ,& motus omnium intellinorum peristallicus omnino
690쪽
Cap. II. De Iliaco assectu. 649
'omnino inuersus, nihil amplius per inferiora emitti
Signa causarum in hunc modum se habent. Si laeos ab ὀnflammatione fiat, quod ut plurimum contingi , 'morbus est acutissimus, qui velociter ad statum prope iat, febris adest intensa , dolor vehementissimus, vommitus biliosi,& pituito si citissime apparent , quos breus faecum reiectio consequitur , dc reliqua tigua exitialia supra proposi a. . Si a faecibus induratis, alui constrictio praeceim perplures dies perseverans, & in principio non est dolor, qui postea accedit;morbus longius protrahitur,necaacia
est acutus,vi in inflamatione,nec dolor adeo vehemens,
neque adeo intensa febris , imo interdum nulla. Si a flatibus vel pituita Iliacus affectus generetur, ille dolori colico ut plurimum succedit, & praeceue runt signa colici doloris a pituita vel fiatibus Oriunai,
superiori capite proposita. . .
aod ad pro gnosim spectat. 1leos omnis periculosus est , sed unus alio longe peticulosior. Ille igitur est magis exitialis,cui vomitus superuenit primum quidem materiae biliosae, vel pituitose ; postmodum vero raeculentae; & ex his nullum saluati asserit Galanus
de loc. affect. cap. 1. docet tamen experientia nonnullos euadere, quandb ex faecum releutione vel hernia intestinali affectus exoritur. Quibus in stanguria Ileos superuenit, intrὶ septem dies moriuntur . ni si febre superueniente copiosior urina fluxerit. Hippocr. aph. 4. sect. 6. si stranguria fiat ab humoribias crassis de pituito sis , qui etiam magna copia in intestinis , & in venis redundent, si perueniente febre possunt illi concoqui, liquari , Scattenuari , ac per urinas excerni, unde solutio ilei C. Hiingi L. Licet Gal. in comment. huius Aphorismi