장음표시 사용
181쪽
Interim vero ex ipsa serie, qua ista distantiae in-
Crescunt, comprobatus manet, ciui Caelorum ordo iahuiusce Institutionis Prooemialibus propositus est; nitem ad usque crimis Fixarum , nam quo) de cae- aeris dici potest, id attigimus circa Theoxiam Firmumenti Ac solent quidem aliae nonnullae, preter Paralla xin, rationes afferri comprobando huic ordini, verum illae aut sunt fallaces, ut quae ex umbris Detitur falsum est enim breuiorem umbr maluminoso cor
pore distantiore projici, si in eadem supra horizontem altitudine,hoc est eodem v adu, accipiatur, quo . propius) aut a decoro assumptae,non perinde suadent, ut dum conseptaneum esse perhibent, Solem, qua princeps omnium sit, solium in medio obtinere. Haec certe ratio neque Platonem, neque Aristot lem mouit, quivi Lunam in insmo, lic Solem in loco succedente collocarunt. Non mouit item Anaximandrum , aut Metrodorum Chium , qui S olem in supremo, Lunam in sequente; stellas Erranicis in lo- 1 cis succedentibus ; Inerranteis in infimo babuerunti Non item alios, qui alias,aliasque Soli,caeteritque 1 detis assignarunt.
Et dicendum quidem hoc loco videretur, quemadmodum probabile sit Mercurium, & Venerem ita Soli circumduci, ut aliquando quidem inferiores, propioresque, sed & aliquando etiam superiores, distantioresque a Terra sint, quam Sol: verum res est intelligenda ex ipsis tam Copernici quam Tychonis, Systematibus sequente libro proronendis , cum heic
182쪽
isseranasis dumtaxat communem, Ptolemia camque sententiam.
apparentibin diametris in vera Magnitudo. 1 A ex supposta distantia, & obseruata appa i rente visibilis rei diametro , iudicare licet de vera illius tum diametro, tum superficie, tum crassitudine, corporeave mole : eapropter, ubi, praeter distanariam,adnotarunt etiam, illi ijdem Astronomi, quam in cuiusque Sideris diameter apparens, seu vilibilix foreta, pronunciarunt etiam quae seret Sideris cuius
Caeterum videtur id quoque negotium longo difficilius, quam reputari soleat, definire, quae sit haben da Sideris cuiusque diameter apparens. Nam Sol qui dem suo splendore seu spectetur ipse,su alia industria eiuslisiameter exploretur, negotium facit maxumum , aliorum vero Astrorum disci nunc maiores, nunc minores s etiam in eadem a terris distantia, ac in ea septa horizontem altitudine, qua sit refractiI- ne immunis in apparent, prout Oculus eos spectat ex variis lucis, tenebrarumque gradibus: tanto siquibdem maiores videntur, quanto suit tenebrae densi res; & ne lux quidem, qua apparent exilissur .i, illos, quantuin par est, deminuit , ut nobis quidem con stitit.
183쪽
Mi ' Iais T Ur vet et o Ma x solis ac Lum diametris apparentibus est Lmantὸ dictum; ac ne aliquid etiam heic subjiciam de cael cim adnoto dumtaxat diametrum Mercurij, quae alioquin apparet , haberique solet minutorum duorum, aut trium, fuisse an ii obseruatam triente minuti non maiorem; idque, cum hae in Urbe, anno 1631,&die Nouembris 7. mane, in ipso Solis disco appa ruit, ac sita se umbςlli. citra, telescopium, in papyro
pinxit, potuitque ejus diameter cum diametro Solis comparari impune. Praetereo autem illum exiisse e margine occiduo βέbs fuit enim retrogradus i h xa io. cum minutis 28. latitudium Boream asi quutum minutorum 6. ως d. 2 Enimvero, quia, ut iam monuimus , PtolemaeLSectatorumque sententiam heic referetimus i ecce timprimis quantas diametros appaxenteis habuerint; de
maxime quidem sub medio οπι illorum a Teri d
Circa Fixas autem nihil definierunt, nisi quoahlbategnius stellis Magnitudinis primae uniu minuisti, ac semissis seu qRaut in Marti di metrui
Perio vero ex habita Sideris cussusquel Diameter
184쪽
ae visibili diametro, obtinuere diametrum veram; .eamque cum diametro Terrae comparantes, cubic&que multiplicantes, Sideris cuiusque crassitudinem, corpusve ita deduxerunt, ut quantum a corpore Terrae excederetur, aut ipsum excederet, designauerint.
Designatio autem, quod ad Planetas spectat, huiuLizodi fuit.
Mercurius Q T erra Venus , . vicibus
Quod ad Fixas vero, arbitraria quadam assump- uone, huiusmodi.
Atque hoc quidem potissimum iuxta Alphragainum , alioquin enim Albategnius habens stellas a magnitudinis vicibus Ioa.. majores, quam Terram, α stellas V I sexdecim; docet ex Mundanis corporibus secundum magnitudinem spectatis, primo loco esse Solem , secundo stellas. Fixas I magnitudinise tertio Iouem l quarto Saturnum, quinto Fixa,
185쪽
ne rem , nono Lunam , aecimo Mercurium.
CAPUT XV. Qui Planetarum Asenia sint. PLANETARUM Adspectus , quos Graeci ,
. Latini appella ni 'onfigurationes, nihil aliud sunt, quam mutuae habitudines, quibus planetae se inuicem,quarenus sunt in variis Zodiaci pa tibus constituti., respiciunt. Et quia numerus duodenarius, quo Zodiaci Signa distinguuntur,sortitur aliquotas parteis, Semis.'tem 6, Trientem 4, Quadrantem 3, Sextantem aera de causa, si Maneta uno constituto in certa Zo-Giaci parte , alius ab eo distet per semissem, sitque proinde e regione, dicitur esse inter illos adspectus Oppositus, Due Diametralis, si per trientem, Trinus, si per quadrantem, Quadratus, si per sextantem, Sextilis. Et videbatur quidem praeterea assignandus adsipectus, qui Uncialis diceretur , quatenus Unitas r, est etiam aliquota duodenaiij pars ; & potest ellam unus Planeta abesse ab alio per unam duodecimam Zodiaci partem: at talis adspectus admitti non so let A vice illius admittitur alius, qui quasi cyphraeo. attribuatur i, cum nimirum unus planeta nihil dita
latab alio, sed illi quasi conjungitur; unde & dietatur adspectus ConjunctioniS
Res intelligenda est ex hac Figura, in qua, consti
186쪽
cuto Planeta uno in principio v. c. Y, patet, si aliussit constitutus in principio , Oppositionis adspectum esse: si in principio aut H. Trinum: ti in principio D. aut Ν Quadratum, si in principio m. aut πια, Sextilem. Si denique in principio V. adspectum Coniunctionis ; ut & inscriptae lineae demo strant, & characteres, quibus solent singuli Adspestus depingi, ut Puta O-O, Δ, O, οῦς, ο Porro, cum Adspectus solus Conjunctionis syrngia dici mereatur solet tamen vox etiam tribui de
Oppositioni,& Adspectibus caezeris, abusu quodam
187쪽
Praetereo autem solere adspectum 'aliquem di I. Partilem, cum Planeta unus distat ab alio exquis tri. per aliquotam partem , Planctim veQ, citim aut mi nuta aut gradus etiam aliqui desunt. Et clim Patii li, speciatim Conjunctio ea sir, qua planeta, sunt in eadem Longitudine , eam conjunctionem dici Cena realem, & Corpoream , qua iidem exsistunt quoque in eadem latitudine, ct inferior supponit suum G
trum cenrro superioris , corporeque suo eius corpus
tegit. Quod idem proinde proportione est de quovis Planeta, tanquam inseriore, respectu Fixarum, , quibus applicatur, dicendum. . Praetereo item hosce Adspectus factos esse potiss-inum celebreis apud Astrologos, qui ipsis tribuunt vim maximam tum in ciendis variis aeris mutationibus; tum in moderandis hominum fortunis , do centes, prSter caetera, Oppositionem, & Quadratum adspectus esse maleficos, Trinum, & Sextilem Bene ficos; Conjunctionem indifferentem. Praetereo rursus, admissis solum quinque illis Id spectibus; constare Venerem , Sc Mercurium referri ad Solem non posse, alio Adspectu, quam Coniunctionis ei, cum illa quidem , vix unquam, plusquam
sesqui-signo, hic, ne signo quidem integro ab ipso
Praetereo insuper Κepplerum induxisse nuper Adspectinim genera longe plura i nempe Semi-textum, seu Duodecilem, Decilem, Octilem, Quintilem, &c: quatenus attendit non posse ex iis solis quinque at missis, rationem reddi mutatinnula omnium ina obseruatarum.
188쪽
A s et no v o M I C In Lib. II. 137 Praetereo demum quas speciatim Conjunctiones Magnas, & Maximas Vocant. Nam, ut Conjunctio quatuor inferiorum Planetarum simul, interdunt Magna dicitur; sic frequentius Magna vocatur, quas Saturni, ac Iouis est, & Vigesimo quoque anno conatingit ; cum & Magna proprie, seu potius Maxima ea sit, quae trium Superiorum est, & contingit sol uni octingentesimo quoque anno i uti contigit anno huius saeculi quarto.
De variis Luna Phasibus, pro varietate Assectuum,
Configurationum-ve ipsius cum Sole.
OVi A Luna corpus sphaericum , opacumque
est, & lucem illam primariam , argenteamVc mutuatur a Sole, ac ab ipso semper dimidia sui parte' aut etiam aliquanto amplius, prout minor est ilia
lustratur; necesse est, ut,cum aliunde sititim circa nos, ac ipsi Soli interueniendo, continenter commutet; necesse est, inquam, ut ad nos conuertat nunc ainta
plius, nunc minus ex illuminato dimidio ; sicque quod ex illo apparet, variis formis, figurisque,qua; Phaseis dicunt, exhibeatur. Solent vero Phases censeri, ac nominari quatuoi, pro quadruplici illo primum recitato genere adspeetuum : nam ut aliunde ipsa Conjunctio minus pro- 'prie adspectus est, sic Phasis proprie tunc est nulla, ut pote parte illuminata exsistente tota 1aobis auersa, conmersique in ipsima S0lem.
189쪽
i38 INsTITVT IONI sNon memoro autem Lunam, donec est inconspiacua, sitientem, silentemque dici ; & cum totum id tempus Interlunium vocetur , ipsum spectatim diem Conjunctionis appellari Novilunium 1, ite que -- , quod Luna eo die sit Vetus, ac M. Prima itaq; Pliasis dicitur, cum Luna a Conjuncti,
ne recens, Vespereque emergens e Solaribus radiis,
obuertit nobis portiunculam, & ipsam quidem quasi excavatam, partis illius illuminatae fresiduo, quod sinpαι, caelum res ectante) actum dicitur, & maxime quidem sub ipsuin Sextilem adspectum, Corniculara, Falcataque, Graece M ob formam videlicet propriam, quam, quae imitantur tera, Lunia ita adipellitantur. Secunda est, cum Luna sub septimrim iam , aut octauum diem, quo quadrante a Sole abest, cauitate illa iam evanida, obvertit nobis integrum illuminatae partis dimidium; ac idcirco Bisiecta dicitur quod ex semi-globo nobis obuerso dimidium adhuc obscurum sit, & ut semiglobus nobis ob diu
stantiam quasi discus apparet ; sic communis illa L icis, & Vmorae sectio, quasi recta linea discum hunc
Tertia est , cum exinde Luna ad Oppositionem properante, & maxime sub Trinum adspectum, amplius quam dimidium illuminatae partis ostentat, ac ideo vocatur utrimquegibbosia, quod non amplius altera parte caua, aut recte secta, verum tumida ex utraque videatur.
Quarta demum est, cum prouecta ad Oppositis
190쪽
Asτα ONOM 1 cat Ii;. II i 3'nem Luna, obvertit nobis inter Solem , ipsamque consistentibus, atque adeo ipsi ad eandem regionem cum Sole spectatis , totam partem illuminatam ac integro proinde disco splenove orbe fulgens, Plena
dicitur, & Graece itaγαλην , quasi Totiatinis.
Notum porro est easdem Phaseis Lunae decrescen ti sed ordine retrogrado) quae sunt increscenti attrita butae, compae re ; prout itenim sub Trinum adspeiactum Α---γω, sub Quadratum Δα. n, sub Sextilem pparet. Notum &eam partem Lunae, qua est umbra, es se semper a Sole auersam; ac ipsa speciatim cornua in vetere Luna spectare ad occasum, quae in recente spectant ad ortum. Potest haec Phaseon varietas sequente figura sic repraesentari, quasi Luna a conjunctione orbem suum percurrens, talis succedenter appareat, qualis heic per circuli parteis,albas relictas, exhibetur.