장음표시 사용
251쪽
machinae, altera ad ortum, altera ad occasum, ad si inuicem paribus viribus collineantes; tantui leni '
spatij ab explose ex utraque globo supra superis
ciem Terrae confici: quoniam licet globus explorasus in ortum, habeat superadditam a Terra vim, explosus in occasem, subductam A interim tamen, quae machina explosit in ortum , tantumdini globum consequitur, quantum ipsi motus a Τerra accepti impressit , & quae explosit in occasum , tantumdem a globo abducitur, quantum ipsi motus a terra accepti 1 ubduxit: sicque compensatione additionis, & sub ductionis facta, globus perinde supra Terram mo tam, ac supra quietam promouetur. Deinde, globum siue in boream, siue in alistruici directum perinde attingere scopum , ac si Terra quiesceret, quod dum ic machina, εἴ scopus vel si sortum feruntur, feratur simul & globus per aereia trajectus, ob superadditam a Terra vim; ex qua est citur, ut haec tria , machina, scopus, globus, intra
eandem.xedam semper contineantur
POs TREMO illud, quod nubes, aues, aliique in acre suspcnsa, apparerent semper rapidissime ferri in occasum. Sed respondent; primum , ut qui per transtra nai uis salit, non modo motum sibi promium , donec per aerem est, habet a verum etiam motum impres sum a naui, quo una cum naui transfertur , quar Hmque in partem motu proprio saliat : Ita volin. . dum supra.Tegro: saperficiein,ac per aerem volitat,
252쪽
litat, habere praeter motum proprium,etiam generalem a Terra impressum, quo Vna cum ipsa transfertur, quamcumque in partem ipsa interim voliter, aut quomodocumque in aere haerear, suspensa-ve v Ndeatur. Quod idem proportione de nube, caeterisque edicendum est. Deinde, sicut salienti pertranstra nauis, tunc moiatus nauis imprimitur, cum eius pedes attolluntur, ita motus Terrae tunc imprimimr auibus, cum primum e Thra, arbore, aliave re Terrae haerente , simulque transsata, assii unt , repeti autem , ac velut inculcatari, quoties volucres, ne ad perpendiculum, seu in locum Terrae, cui imminent, cadant, alis aerem Verberant: Nempe aer etiam cum Terra tramlatus fulci menti loco est, cui illae innixae motus suos instaurent,
. ut esse possunt scamna transtris imposita, per quae ille
dissultet. Denique, ut res melius concipiatur considerari dos esse pisceis intra aquam cuppa contentam, quam transferat nauis. Quippe, Ut pisces Una cum aqua motu generali nauis transferuntur , & interim i men perinde aut haerent,aut iis c illuc varie moue tur intra cuppam, ac si aqua quiesceret, neque cum naui transveneretur, sic aues, α qmecumque alia in aere sunt, ita motu Terrae generasi transferunt ii, . ut perinde aut haereant, aut quolibet versum per a rem moueantur, ac si aer quiesceret, neque cum Teqra transferretur,
253쪽
Quid ad ea, qua ex S. Scriptura. OV usi demum loca Scripturae Sacrae objiciuntuc
eiusmodi sunt, ut videantur quietem Terrae paritim expresse asserere, ut illa, Terra in aeterarum stat; αρ-asti Terram super stabilitatem suam, &c. vel tacitti quatenus motus non Terrae, sed Soli tribuit , ut illa, Oritur Sol, em occidit; &, Regressus est Sol decem lineis ; &, Sol contra Gabaon ne mouearis, &c. Verum respondent illi, imprimis; Scripturae Sacrae scopum noli esse, ut homines aut Physicos, aut Mathematicos essiciat; sed ut pios, & ad salutem , seu gratiam , gloriamque supernaturalem comparatos reddat. Quare & loqui eam de rebus, quatenus apparent omnibus vulgo hominibus; ut quoniam
sua salus omnium interest, intelligi ab omnibus possit.
Parum curare ipsam proinde, quales res in se, Mamera suat , c in erudiendis alioquin ad salutem lim minibit . vulgares de rebus notiones sussiciant.
Nempe, nisi plaeraque loca hoc modo exposuerimus hoc est, dixerimus Scripturam ad vulgi captum se demississe, Scriptorestve Sacros sese temperasse , a commodasseque rudi populo; futuros nos procul igermano sensu, quo Spiritus Sanctus intelligi volui t.' longe ab argumento, quod sit pix manibus4,
254쪽
libeatur; Reputare Scripturam sacram parum inter esse,Terra-ne cumCaelo collata punctiam sit,an non: Ac ideo de Caelo, Terraque, ut de duabus Mundi pa tibus insignibus loqui; quoniam tales esse videantur, dum Caelum, ut fornix, Terra, Vt tabulatum Munia dant aediscij apparet. Ac rursus, parum interesse, Mianimae-ne stellae in Firmamento lucentes maiora sint luminaria, quam Luna, an-non: atque idcirco loqui de Luna, ut de luminari secundum Solem magno; quoniam Luna, utcumque minor, mitiusque in se lucida, quam stellae, ob viciniam tamen & maior, &liore luce illustrans apparet. - . Eodem ergo modo Scripturam retulare, parum referre, Terra-ne moueatur, Sol Vero quiescat, an- non ; ac propterea loqui.de Terra, Vt quiescente,quoniam quiescere; & de Sole, ut moto, quoniam moueri nulli non appar t.
Quare & posteriora quidem illa loca paucis expediri; Sapientem scilicet, cum dixit, oriri Solem,sto rid re ; contendisse solum significare vicissitudinem in ortu, occasuqus Solis apparentem is hi foret deinde Terra, seti Sol, cuius motu contingeret. Et Prophetam, cum dixit, Asem regressum cem linma aliud
nillil volitisse, quam quod apparuis et inces.
Solis, seu Terrae fecisset regressio. Et Patriarcham, Solem non moueri cum iussit, id solum curasse, vi Sol appareret supra Terram consistere ; seu Sol demum foret, seu Terra, cuius statu id praestaretur.
255쪽
non de eo statu, qui motui, sed de eo, qui exsolutidani, corruptioni e Optonatur. Et cum verba praelertim illa, Terra in aeremum stat. in ore sint omnium, adnotandum esse locum inte grum his exstare verbis, Generatio praeterit generatio aduenit ; Terra autem in aeternum stat. Nimirum, ut dum cereae massae sigilla varia applicantur, figurationes variae fiunt;α dum aliae praeteria eunt, aliae adueniunt, seu ligurarum aliae abolentur, aliae in vicem earum flaccedunt, massa tamen cerae non corrumpitur, seu nec minuitur, nec augetur, sed perseuerat eadem: Ita videri intelligendum, licet abvsque Mundi initio factae sint4n Terra , ac etiamnum fiant, & faciendae deinceps sint generationes variae, non idcirco tamen, dum generationes prae
tereunt, M adueniunt, seu aliae tormae terrenorum
corporum di pereunt, aliae incipsarum locum . induia cuntur, ipsam Terrae massam corrumpi, augeri-ve, aut minui , sed eandem constanter perstare, ac tantam adhuc esse futuramque in posterum, ou ma abusque initio fuit. Itaque, tam ista: videatur loci praesertim celebris interpretatio esse germana ; videri ex ipso, Terrae anseri, non tam in loco consistentiam, quam in integritate constantiam. Urgerihela solet Sententia Congregrationis Cardinalium Inquisitioni praesectorum, qui in Galileo.
inionem hanc de motu Terrae damnauerint: 'spondent vero Orthodoxii nam Heterodori
256쪽
eialem, seu Galileum sic attinentem, ut habere adue sus ipsum specialeis causas potuerit, aduersus alios non ivalituras. Addunt sententiam quidem illam permagni esse ponderis sed non ideo tamen neceLiario habendam, ut articulcin fidei, cuiusmodi ha tantur, qui sunt a Conciliis generalibus constituri. Subijciunt, non videri eam saltem, quousque promulgata,Eoc est,praescripta legitime, ut dogma quodsdam Fidei fuerit, Fideleis omneis obligare. Tandem profitentur, si semel praescripta legitime fuerit, se aἀ
Et sic illi quidem tueri se solent.
CAPUT XI. Quid is subrum a Tereis dista uia A magnitudine
V M p xtim ex rationibu , partim ex exceptionibus, responsionibusve Copernicanorum , perviderimus ut illi conentur omnia saluare Phaenomena , vix quicquam aliud heic superesst , quam vepaucis commemoremus, quam Sideribus a Terra distantiam, quam magnitu sinemsingulis attribuant. Et Copemicus quidemipse dicere contentus Sphaiaram, regionemve Fixarum adeo a Terris esse dinam tem, ut comparatus adipsam Magnus orbis,tanquam punctum habendus sit ; mensuram praeterea non ad-nibuit, qua specialius quid de hac distantia pronunt
257쪽
I Ns T I τ v TIO N Isciaret. Contentus etiam de Solis, ac Lun, magni. tudine dicere Solem nempe esse maiorem Terra vi, cibus ica. sere, & Lunam 43. proxime) nihil de Si derum aliorum, siue Errantium, siue Inerrantium magniti dine constande dixit . Verum succurrit antrennos quindecim Philippus Lansbergius, qui, ut Planetarum distantiam, magni xydinemque comparate ad Terram desinijt , ita Fixarum tum distantiam, tum magnitudinem designatiit comparate ad Magnum Orbem, quem & Spha ram Terrae appellauit .
Quod itaque primum ad Distantiam spectata De Planetis quidem hunc in modum statuit. CLuna,
Mercurius, Amstantia V est terrena-
De Fitis vero, suppotita semidian erro Magni bis terrenarum semidiametr6nim isoo, supposuit quoque Fixarum stellarum ad Magnum orbem Patarallaxin , vix unanx octauam, aut nonam minuti partem excedere, ac proinde ixit Fixas, Fixarum ve Heram abesse a Terra semidiametris Magni orbis soco, seu mauis semidiametris Terrenis 42OCCO OO Quod deindo. ad ipsam Magnitudinem attinet; i it primum circa Plaoctas, esse apparentel
258쪽
diametros, Lunae quidem, inutorum sese 33. Solis fere 31. caeterorum, non aliam, quam quae seperiti ex Albategnio, Alphraganoque recensita est. Circa Fixas autem, propter telescopium, quo sp ita ab ipsis rescinditur lux, minores earum diametros, quam Vulgo putarentur,habuit et, Nimirumstet larum L magnitudinis, minuti I. II. secundo eum o; III. 3O, IV. 2O , V. Io, VI. 4. Vnde & de magnitudine Planetarum sic censuit
quam Magnus orbis. De Fixarum vero magnitudine sic.
Ita scilicet correctione numeris eius adbibita: cum prius edidisset stellas Magnitudinis L. tace uictoinem Magnum Vicibus zoo13 , II. 193s, III. aso c. IV. , V. 92 , VI. II mPorro, quia non modo stellae Inerrantes, sed Er tantes etiam, intercedente telascopio, deprellendui,
259쪽
αor INsTITV TIONrs luc diametro minore, quam vulgo habeantur Dide. eo Marti piis Hortensius Discitulus , Adjutorque Lanmergij , admonitus facta a nobis obseruatione Mercurij commemorata superius , & quibusdam praeterea alijs, supposuit imprimis stellarum Erran aium apparenteis diametros esse , Mercurij quidem secundorum is . Veneris 13. Martis 36. Iouis 3 o. Sa turni 37 , ac tum de illarum magnitudine ita pro-
2τ Ipiter I Saturnus I maior Supposuit vero diametros stellarum Inerrantium esse, Suu quidem, seu Canis maioris, piner ordinem positi, secundorum Io. α caeterarum Magnit idinis I. secundorum 8; II. III. 1 ; IV. 4 , V. 3 ,VI. 2, ac tum Sirium habuit Magno orbe minorem vicibus 3 - & caeteras fixas itidem minores, ut coir- serui
R. Quin etiam, quia supposuit quoque, assumi posietvli assumptum a Lansbergio iam fuerat) Fixaruia V
260쪽
parallaxin ad Magnum orbem , secundorum 3 o. atque adeo assumi ipsarum distantiam semidiam .etrorum Magni orbis 6 8 7 s. idcirco deduxit posse speciatim sirium haberi Magno orbe minorem du
centies decies septies , A caeteras Fixas consimiliter, hac ratione. minores I IOIa.
α 7 8 α 6. Sunt Fixae Magnitudinis
CAPUT XII. Ouale Mundi S tima sit, quod octo Briseus
X ijs, quae de Copernici Systemate dicta iam n usunt, in promptu est illud intelligere , quod Tycho Brahe,nobilis Danusinouusque Hipparchus, inclinante iam saeculo superiore, inuexit. Vn su lusinodi ipsum proposuerit.