장음표시 사용
161쪽
2 Potentia autem tu quo hoc inest,&teuebrae. Lumen autem ut color est perspicui, cuni est actu per spicuum au. Thomara.
ab igne aut huiusmodi quale, quod sursum corpus. Etenini hui aliquid inest
Quid igitur perspicuum,&quid lumen dictum est, quod neque lenis est , neq; Corpus, neque defluxus coriaporis vllius cesset enim utiq;.aliquod corpus , di sic sed ignis in huiusmodi ali
cuius pretientia in perspicuor neq; .n duo corpora in eod. limul esse possibile et .
tis in acti, quatenus perspicuum est Hoc autem quod potestate perspicuu
est, ac veluti materia lumen, ut actu, ac perfectionem suscipit, id esse videtur , quod aeque ad lumen , ac tenebras, tentia habet. Manifeste autem haec luminis definitio declarari potest Nam lumen, ut color, inest in perspicuo. Quemadmodum enim in perspicuo, si terminetur , atque aptum reflectere visionem fiat, perspicuitatis vicem inhaerens gerit color, quo perspicuum actu coloratum dicitur; ita in eodem perspicuo , quatenus interminatum, ac visioni peruium est, pro colore inest lumen, quo perspicuum actu perspicuum efficitur . At si quaeras agens quo lumen in perspicuum inducatur. id esse videtur ignis astra, quae inc flesti corpore insunt .. Haec enim lucem quandam analogice communem habent, qua lumen
producere in perspicuo apta sunt . Qnid igitur sit perspicuum,4 lumen dictum est. Neque enim lumen est ignis,
neque corpus, neq ullius corporis defluxus sic enim aliquod esset corpus nisi duo simul corpora esse, lumen, aerem dicamus , quod tamen absumdum est e manifestum est . sed ignis aut corporis lucidi praesentia in perspicuo, seu actus ac perfectio perspicui a corporis lucidi praesentia dependen S.
162쪽
. Errobario hoc potest, jam oppositorum opposita videntur rationes, at lumen tenebris opponitur,' tenebrae autem sunt priuatio habitus, ac perse-'ctionis , quae a praesentia corporis luci : di in perspicuo emanat 3 ergo lumen existens in perspicuo habitus, ac perfe- cito erit, quae propriti esse a lucido praesente corpore incessanter habet. Non igitur fieri potest, ut lumen siit corpus,
quod nec formam δε habitum dici, nec ab alio in suo esse pendere possibile est. Atque haud recte existimauit Empedocles, siquis alius dixit lumen esse corpuS, ac per aerem inter caelum, ac
terram interiectum ferri, in eo succes
sione quadam extendi, nosq; idipsum
ob magnam celeritatem motus latere: haud inquam recte existimauit Emp docles, quoniam hoc rationis citas egreditur, & clare ijs, ouae appa Tent, aduersatur. Etenim sensu iudicant homines, immensum prope acris spatium temporis momento permeare lumen, ac duce ratione putant, in
paruo quide spatio exigui fortasse conporis motum ob celeritatem latere, ted ab ortu Solis ad occasum, tam immenso itinere, tam vasti corporis motum deprehendi non posse,dissicillimum creditu esse arbitrantur Quaere quam ob causari perspicuuS a colo'
Videtnr autem lumen C R-trarium esse tenebris.
Sunt autem tenebrae priuatio tuiusmodi habituTaper spicuo a
praesentia lumen est. tui, recte Empad inrea' aist si qui saltu sic dixit, qδ'
ieratur lumen, & extendatur inter turram, continus, nos autem latea .
smo enim est praeteressquae in ratione veritatem, de praeter ea, quae videntur. In paruo eniti spatio lata reti Osu
as Oriente alitem in o iadens latere magna quidem multum petitio est.
163쪽
l a colore pati, ac sensibiles coloris spe- cies suscipere apthi sit Θ Respondeo hanc
i stantem coloris qui dein susceptiuum, quod uae co- soni autem, qued sne&no os sine colore autem diaphar linitum, inussibile.
assignari posse causam, quia color ed
Manifeste quident hoc patet, nivest id corpus ab extentoc olore pati,eiusq; species recipem, atque ad sensorium transiri vel epotes , quod priuationem colaris,hset, aptitudinem ad ipsususcipiend* ni per se absque alicuius extranei admixtion atque omnino id qRestalicii iiis sit sceptiuum illo ex necessi
pax subiectum videtur, quod soni empers est. At perspicuum, seu id quod est actu per se inuisibila, videri tamen aptum absque alicuius extranei admixtione, si terminetur, aut saltem visibi
te vix est, suapte natura priuatione coloris habet, quo id corpus dumtaxat praeditum est, quod terminatiam, ac munime visioni peruium existit. Perspicuuigitur quatenus perspicuum est ab externo colore pati , eiusque species recipere , atque adsenserium transmittere potest. Atq; vi X quidem, seu per aliud visibile perspicuum esse , quatenus per spicuum est, clare tenebrosum docet perspicuum , quod secundum se accep. tum , ac nulli positiuo commixtum visit
bili ex eo, quod tenebris subhcitur abilis custos itur visu, stupotius ab
164쪽
anteliceti, dum a nullo exteriori sensi bili immutatur visus, actumq; visionis
elicere conatur . Quamquam isa sit perspicui natura, ut per se videri nequeat, recepto etiam lumine, sed ratione immutationis dumtaxat ab externo prodeuntis colore. Nec vero conturbet
aliquem perspicuu ratione luminis actu perspicuum esse si Nam perspicula qua tenus ericiendam respicit visionem , ob susceptum lumen actu est, quoniam ut sic a visibili pati obiecto, ac immutari potest, ablato autem lumine sola pol state , ac materialiter acceptum perspicuum est , atq; etiam existit actu, si eius
naturam absolute acceptam consider mus, quatenus alumine dumtaXat peris
sici, atque actuari potest. 7 Idem enim secundum se acceptum perspicuum modo lumen recipit, modo priuationem luminis,ob quam esse tenebrae dictitur. At dicet quispiam falsum id esse, quod supra asseruimus, obiectum visibile colorem esse , ac sine lumine videri nullo pacto posse. Nam plura sunt, quae absque lumine videri queunt , ut nocti- lucis, quorundam animalium oculi, alia , quae noctu lucent , falsum ergo est fieri non posse, ut absque lumine persiciatur visio.
Sed i plane huic obiectioni satissactum erit , si dixerimus haudquaquam
cuum quidem est, sed non cum est actu perspicuu, sed cum potentia. Eidem enim natura quan Oq, qaiidem tenebrae,quandoque autem lumen est es
Non omnia auteni vis bilia in lumine stat, sed solu unius cuiuit proprius color. Diuitia ' Corale
165쪽
a Quaedam enim in lumine qitiden non videlitur, in tenebris autem faciut sinium, ut quae ignea videlitur,4 lucentia , ii nolni nata autem sunt haec vuo nomine,ut funeus, cornu , capita piscium. quain uiae, di oculi.
amo enim erat ipsi colori osse, motauum epe secunduinii, perspicui. Aetns autem pia spicui liti.
omnia externo dies existente lumine videri, sed proprium diimtaxat cuius que rei colorem Quaedam enim sunt, ut ignea , ac lucentia , quae cum no ctu solum videri apta sint, unico no mine appellari nequeunt, ut fungus, cornu, capita piscium, squammae, quorundam animalium Oculi, quorum insita lux externa solis luce offusa, obscurata in tenebris dumtaxat videri potest. 3 At proprius eorum color ab interna luce distinctus , quatenus ille ex opaco admixto haec ex praedominio ignis resultat, etsi in tenebris non apia pareat, adeo remisso, ac debili ab haeluce prodeunte lumine, ut existentes
patefacere colores nequeat, externo tamen die lumine vere immutato perspicuo cernitur 6 Propter quam vero causam haec, quatenus lucent, videam.
tur in tenebris, ad positam soluendam obiectionem determinare necesse non
Quare' hoc tantum in praesenti m nisestum sit, omne quod in lumine via detur, colorem esses, ac proinde colorem, ab ' lumine haud visibilam esse. . n. est coloris essentia, ut perspicui existetis in actu motivus sit 3 Actua vero perspicui lumen est: ex quo fit tua men, propterea quod in definitione coeloris,quatenus viSurespicit, assumituo
166쪽
Signum autem huius urimia festum
a Themictius Simplietiss. Si quis enim ponat id,qiiodh t colorem, super ipsu visum non videbit. sed eolo quidem mouet perspicuuari, Puta aerem: et ab hoc autem cotinuo existente mouetur sensorium.
ad coloris visionem efficiendam ex ne cessitate requiri 6 At colores per solum medium ' perspicuum illuminatum vLsibiles esse manifestum est. Nam si quis id, quod colore praeditum est, supra organum visus immediate ponat, nulla certe fiet visio, medium ergo perspicuum illuminatum intercedere oportet cita ut color prius agat in medium perspicuum, sensibile in eo imprimeniado speciem, atque ipsum postea, dium oculo proximum visus sensorium
moueat, ac visivam determinet facultatem persensibilis impressionem speciei ad actum visionis eliciendum. Quapropter visus potentia passiua est, qua me, oio perspicuo illuminato ab ipso colore
Ex his i patet haud rectes opina
tum esse Democritum asserentem me li ec
dio existente vacuo distincte Omnia,ex t et vacuum quod mediu est, ciuisiteqi videri, atq; formicam etiam ι perspici utique exquisite,
incrio positam exacte; ac perfecte cer u se in totini posse, propterea quod medium pleniun radiorum ab oculo emissionem qua fieri visionem putabat impedire ac retardare aptum esset. Etenim idipsum accidere impossibile est 3 Visio namque sit patiente aliquid sensorio, 4 at fieri non potest, ut immediate senis fortuna ab ipso reali, ac materiali patia, tu colore, eXpprimur enim sensibali su Pra
xino enim inipos biIe est. Patiente enim aliquid sena sitiuo ni ipium videre.
'bipso igitur qui videtur, lore unpossibile esu Diuitia ' Corale
167쪽
et vacuo autem facto nedum xquisite, sed omnino nihil
Propter quam letitur emisicolorem necesse est indum videri, ductum est.
. Ignis autem in utrisq; videtur,4 in tenebris S in lumine, Sc hoc ex necellitates, et Perspetuum enim ab hoc peribicuum ra. Teae ets et Eadem autem ratio estide sono,&Οd.re.. Nihil enim ipsorum tanges sensorium laesi sensum. 3 Sed ab odore quidem, &seno madium mpuetur, ab hoc autem seviorium vult
pra sensu posito haud fieri sensatione
3 Quare ipsum dumtaxat medium est, a quo sensorium species ab ipso coIore
productas patitur si Quo ni vergo me dium ex necessitate esse ostendimus, elarum est existente vacuo non modo exquisitam, sed ne ullam quidem fieri visionem posse. 8 Quam igitur ob causam necesse sit colorem inquinine vide, ri ex dictis manifestum est . Licet vero dictum iam sit quaedam in exicrno du- taxat diei lumine videli, quaedam a tem in solis tenebris cerni, fixistimare tamen oportet quaedam visibilia esse, quae tum in externe diei lumine, tuin etiam in tenebris aspicimus, quemadmodum ignis, carbo, tu flamma. ' Haec enim propter insitam lucem per se illuminare perspicuum, atque visivam mouere potentiam ab externo haudqua
quam Iumine onus possunt, etsi per per accides existente Sole ob ipsius cer
At non solum visus medium requIrit a quo actionem ab obieeto visibiIa prodeuntem patiatur, sed etiam audi tus, ollaetus ob existcns medium a sono, odore immutantur. AEadcrri etenim ratione considerant patet nihil eorum sensorium tangens sensationem facere . sed ab Odore quidem, ac so
no immutari medium , cnsibili in eo
168쪽
impressa specie, ab hoc autem sensus utriusq; sensorium pati sensibilem tra Linissam speciem suscipiens. Si quis enim supra sensoriun, vel id quod sonat, vel id quod olet posuerit, nulla prosci continget sensatio, quoniam ex hoc sensum a sensibili quatenus sensibile est, laesionem pati accidet, fortissima
existente actione, quam suapte natura sensibile naturalium agentium more in partes sibi propinquas agit. Quod tamen asserere non licet, cum a sensibili, quatenus sensibile est, miria in modum recreetur, ac perficiatur sensus Quare idem quoque de tactu,ac gustu dicedum videtur, etsi maxime lateat. Propter quam vero causa id cotingat, po sterius determinandum est . Sed experientia quoque auditum,&olfactum indigere medio ad proprias esticiendas sensationes comprobatur.
Nam Medium quidem, quod a Q. nis patitur, aer est , id vero quod ab
odoribus immutatur proprio caret nomine, commune quid aquae, aeri existens. Qitaemadmodum enim haec duo elementa comunem hanc conditionem
habent ut quatenus perspicua sunt species colorum adsensor tu visus deferat, sic etiam quatenus in nominata quada, communi affectione praedita sunt adsensorium olfactus odorum species
soriuin aliquis apposuerit lens aut sonans, nullum sua sum faciet. a in s M. με . De tactu autent,&xustu sese qui seni similate habet,
non autem videtur. Propter quam auteri rati. sam pollerius erit manifestu. Tox. s.
ae est,adori aut m irinoini natum est.
x Communis enim quaedam passἰ in aerea aqua vi perspicuum colori, sic est habet odorem quod in utrisquet his inest.
169쪽
3 Vident irenim di animaliuaquatio habere odori sensum.
rant, non possuist odorare, non respirantia. Catis mitem l de his p sterius dicetur. Nilne alatii prirnu de sono, audina deterinincinus.
Est aute dii lex sonus:alius enim actus incam in i alius autem potenti i Quaedam enim non habere senim diximus, ut pol , lanain: quaedam autem habere H
Iaeuia sunt, quonia in possunt senare, hoc auteni est, inter ipsum, ε auditum sacere sonu aetii. Tex. 78. Fit autem secundum actum sonus semper alicuius ad aliquid, do in aliquo.
transmittunt Animalia enim,quiversa, tui in aquis, odori Alioque sensum
habent. 6 Atque licet hi. mo,caeteraque animantia quae in terra degunt, ac re'
rationeis,quam per incaninia obteiaqvisibili patitur , diximus. Nunc irae sono, lauditu , quoniaper magis notum, ac manifestum, quam reliqui sensus, ac sensibilia operantur medium, priori lac agendum est. Duplex autem sonus videtur, sim mi
dem actu, qui corporibus sonantiis edi iam est, ac senium, siadsit , im 'mutat: alius vero potentia, mi bii sedem corporibus sese percutietibus edi potest . ' Nam corpora quaedani sunt, quae neque actu, neq; potantia obtinent
sonum, ut spongia & lana,&quaecu0 sque corpora absciue ulla resistemia ce dunx s quaeda ui vero , qua potentii csent in cnt soniun, Vt ars, quaecunqpsolida ac laevia sunt, si quoniam senare possunt, hoc est, sonum, inmedis, &insensetio audi u rere.. Trhi vexo sinum m ericienda, medium,
170쪽
medium, quod veluti subiectum suscita piat sonum ex ictu corporum editum'. Manifestum hoc est. Nam ex corpora ictu existit sonus, 3 unum ergo cum sit, sonum fieri impossibile est. Consequentia patet, A quoniam aliquo existente ictu sercutiens, percussum existere oportet, s sic igitur,' in sono, quod ex bu corporum fit,in percutiens, percussum reperiri necesse est. Nec ve ro ad sonum edendum haec tantum sufficiunt, sed ipsum quoque medium necessario adest. Nam corporum ictus haudquaquam fit, nisi aliud latione motum suscipiens ictum intercedat,& hoc medium csse videtur sonus ergo me dio existente fit, in quo tanqua in subiecto inest. Quare tria ad sonum actu Lficiendum concurrunt, percutien Sut agens, percussum, patiens,' medium ut subiectum, in quo suscipi, ac deferri sonu oportet. Nec vero conturbet aliquem sola in aere ag- agitata corrigia Nam densatus aer, ne distrahatur, percussi officium subit, eiq; proxima aeris pars medi locum obtinet. Atq; ut horum inuestigem trinaturam , que ad sonum efficiendum concurrim t. Sciendum est quemadmodsi diximus, non ex quorumlibet corporum ictu sonum existere. Nam se se percutientesilanae, quoniam iacillime cedunt, ac mi ni me
unde&impossibile est. isit, num, heri sonum.