장음표시 사용
191쪽
animalibus multis. .r secundum autem tactum multo quam extera excelleatius percipi . .
suscipere, ac discernere posse . Sed iam tradendus est modus, quo differentiae odorum innotesccre nobis queant i Sciendum autem est . queadmodum inter gustum, 't olfactum affinitas quaedam , ac proportio cst, cum eadem rare tione odorabile respiciat olfactus, qua gustabile gustus, ita quandam anal giam, ac proportionem sic inter odo rumkac saporum species, ratione cuius idem fere numerus saporum, atq; Odo rum specierminiit in eo dumtaxat existente odor m quo inest sapor. Quare eum species saporii sint nobis notς, exqvodorum quoque specierum innot
Perfectiorem Hautem homines,exactumque magi s sensum gustus, quana. olfactus obtinent, eoque cisi remissos,
s ac debilis optime percipiunt sapores ii Manifestum sane huὰ est Nam gustus
laetus quidam est, hunc autem certissi-l imuit, exquisiture habent hominet i Ih coeteris namque sensibus a Ceteris animalibus vincuntur,i at sensu laetus longe omnabus excellentius, a T. certius iudicant, maioremque tempe' riem qualitatum nacti remisias, ac di- minutas quascumque discernunt qua ilitates Vnde omnium prudentissi 'mus ani halium videtur homo Cl
192쪽
re hoc indicat, quod inter homines, noli, qui exacto, certoq; magis utitur vi sies, anditii, olfacti, sed is tantummodo excellentiori pia ditus ingenio dici tu , qui perscistiore sensum tactus adeptus cst ' Qui enim duritie quadrob. ductam carnem , atq; ad siccitatem vergentem habent, seu requisita qualitatu proportione carent, ad mentis obeundas operationes inepti sunt si autem mollam, optimamque temperiem qualitatum nactam obtincnt amem, ad speculandum maxime apti videtur, quandoquide ex tactu tanquam ex omnium sensuit fundamento sensitiva perafecta anima, atq; excellens indicatur coplexio, quae optime ad intellectiva animae perficiendas operationes inseruit, facillime fusis, expediteq; discurrentibus spiritibus, claris, purisque magis ad cognosciti uas facultates animae speciebus transmissis. Sed eam , quae inter species odoris, atque saporis intercedit proportionem
Quemadmodum Uergo sapor in extremas quasdam oppositas species diuiditur, ut dulce, amarum, sic quoque Partiuntur odores, tali j dulces, ali a lmari dicantur. At non cadem sum percicadit proporti intur odores, ac sapo t
res, sed quaedam odorem, ac sapore
rium hoc ingeniosos, di non ingeniosos esse . emiudui' autem aliud nullutia. Duri enim came, inepti
Est autem ut sapor Ne qui-.dem descis, ille vero ain
sed alia quidem proportis' trabicet liabent odorem Dia Digitigo b Corale
193쪽
morenua saporem, . alia ueroconeria.
similiter autem aere,&austerusa acutus pinguis est odor. sed simi dirimn .impi
rea quod non multum mari festi sint odores, sicut sapo res ab his sumpta sunt, ν Dulcisin. erom,&melle. o mo,
Eodem autem modo Minatur. a Adsue autem sicut auditus,&unusqui' sensuum, hic quidem audibilis, an udiabilis, ille vero visibilis ci uisibilis, Diodorabile aute aliud quidem seeundum id, duo Loiri vino impossibile est habere Morem, aliud roseu
similis rationis habent, dulcem quam saporem, dulcemq; odorem , quaedaalio sapore , odoreq; alio praedita sunt . Similiter autem, ut dulcis, Ac amarus odor est, Min acer, acerbus, lac tus, i pinguis videtur , cxtremas , ac
medias saporum species insequens 'Etsi vero taporibu haud sempercorem spondeant odores, mila tamen, idixi innitiis idemnat in ii, Mes atque sep et sinit, odi uumnonima per qua dam si litvisium a saporibus ded
cuntur. Alius enim dulcis est, ut cro ci,&mellis, alius acer, ut thimi, ac
Aduertendum aute&illud est,quε-
modum unusquisq; Hisis proprium discernit obiectum, d priuationem usdem illud quidem perse, quaremis abjpso positive mouetur,li ,:4 in quod ab intellectu coni prestendatur' me senis, qus dum prope admotus sibila est, illud tamen haud sentit , atq;
ita auditus sonum , de soni rabsentiam , visus colorem, S coloris priuationem, sic etiam olfactum rid quod praeditum odore est,in id quod eo caret per .cipere . 3 Odore auto destitutum videtur,4 quod prorsus ineptum est, ut oleat,in quod tenuiter, exiliterq; olet,
194쪽
o ima 4 Eadem Mat in eo, quod la gustii iiiiiiiiii percipitur diitinctio
: Necesse Mitem estes rem, quem admodivn4 in assignatis contingit sensibus, per externum aliquod mediu, ut
aerem , aut aquam ab odore pati. Experientia id clarum esse potest. Nam pisces sub aquis latetes percipiunt odo-a em, quidem speluncis salsamento illitis faucibus euocantur, non pati ci ad carunculas saepiarum deustas,& assatum polypum ex alto decurrunt, omnesque antequam vorent escam es factu explorant. 3 Praeterea mire in aere animalia degunt, trum suisuiu --:diti, tum eo destituta per aerem capiat odores, quoniam alimenti odore pes
mi ad ipsum quaerendum ea remotis
umo loco inauentur. Vnde manifestuest, odorem per medium aerem, aut a
ruam sensum olfactus immutare, o sentabili in medio producta specie, quς mou
uere potentiam , atque ad proprium lcognoscendum obiectum determinare queat, siue immediate ab ipso corpore , in quo inest odor manet , siue abolido ex ipso vi caloris eleuato vapore rodeat Ex his iure quispiam quaeret, Vtrum onmiammalia,tum sanguinem habentia, turum uata sinis i do perci-
4 Sinailiter malacinentu bile dicitur '
dium, ut aerem aut aquam odoreuisentire Similiter autemst uae hi,
E enim horum quae hiae. Ninus currunt ad ali ituiri ab odore mota. .
v e dubium videtur si omnia quid in illinei de Disitire by
195쪽
den , non respirant autem , sed ex iurans, aut retinens spiritum, non odorat, neq;
continu, neque in iam intus ponatur. Et in ipso quidem positum sensorio iii sensibile cst Gom niunt commune est. sed sine respiratione non sentire proprium est homi
x Quare qui sanguinem non habent, quoniana non respi- rant, aluim utique quendam . . sensum habent, praeter eos, qui dicti sitiit.
bed inipossibile est, s. siqui Omodorem sentisit. . Odor bilis enim sensus Jeniale Hentis, di bene olentis orictus est. Amplius autem e ridentur a forti nodori
piant odorem, ac similem sensum o Isaiactus obtineant. Etenim homo, cum respirando attrahit aerem, odor citas en iit, cum autem non respirat , sed, aut suspeptum emittit aerem, aut miner,
odorem minime percipit nequesidon se absit olens corpus, neque si prophinissat, neque si naribus imponatur. Et quidem sensibile supra sens uni
pontum sentiri non posse nutibus competit antimilibus ' At percipio rem absq; respiratione proprium es e
hominum , ac respirantium animalium videtur, sinuemadmodum dc ipsa con probat Aperientia. Quapropter cum sanguine destit ta animalia non respirent alium utiq,
pr er olfactum in respirantibus existentem aniuralibus habebunt senium , quo percipere odores queat Sed hoc impossibile est Nesselaudiuersitas ex di-hersit te sipi sibilium prouelut calviuoum sensibile est, nempe odor, quem omnia percipiunt animalia, eodem e go sensu oluctvi ininis animalia odo
rem captant; siquidem rei, tam matri quam belle olentis sensus absque controuersia olfactus esse videtur. Pret rea eiusdem sensus eadem corruptiua sunt, sint Omnia animalia ab ijsdem grauibus, ac tetris odoribus, ut sphalio,
sulphure, alijsi in similibi orrumpun
196쪽
tur, omnia ergo Mumalia, etsi non res is irent odem tamense uoliactus pr
Vt vero huiusvitiersitatis causam intelligamus, qua respirantia, ton respirantia animalia percipiunt od rem. Sciendum est i sensorium olfactus in hominibus, ac respirantibus animalibus existens ab eorum animalibus, quae respiratione carent sensorijs differre quemadmodum molles hominum oculi a duris quoramdanianimalium oculis differunt. 3 Nam oculi tumultu ob mollitum, ac teneritatem,
qua praediti sint palpebris, ceu vallo
quodam,ac munimento circumsepti vi
dentur, qua iis tantummodo tumlatis, atq; euactis insentia cernere obiecta
vamine. Aliomim autem animalium oculi, quonian ob propriam duritiem nullo egent velamine, quo ab eXternis consipentibus muniantur, ac defendatur, sine ullo diductu quae incidunt, c- curruntque obiecta conspiciunt scide infensorio olfactus contingit. a sensorium animalium, qua absque respiratione odorem sentiunt, nullo tectum,
ac vesatum operculo est, perinde acdua ianimalis oculi. Eorum autε, quae
spirant animalium sensorium quod lseptum, obvallatumque eiculo est ad carius. acinoris alioruin que at i a cenda
a Videtur autem in homini-b disteire hoe sensorio ijs, quae uomui animalim
sieut oculi ab oculis eoru , quae duros habent oculos. Nam illa quide habent val
Ium,fc velut velamen,palpe bras, quas quis non mouens, nequa retraliens non vidct. Hi autem eorum, lyae di is ros liabent oculos, nitas tale
habent, sed mox vidiant quae siluit in perspicuo sae titur odorantium sensorium alijs quidem sine operculo,' siciu oculus: aliis verὁ aerem recipien
quod respiraliutius disco peritur, dilatatis euari meatibus.
197쪽
Est antem odissem, Gut sapor humidi. o odoratiuiim autem sen- rivin potentia huiusmodi.
x Gustabile autem est tangibile quoddam. Et hae est causa, eur non sit sensibile per medimn eata,
cenda nocuinenta,&jOXioS, tetrosq, vitandos odores concesso, quod, cunini edia respiratione attrahitur aer,
nis, meatibusq; dilatatis aperituri, ac panditum allamque per aerem od rem ingredipermittit 7 Hinc aut me mi, ut quae respirant animalia in aqua non sentiant odorem, quoniam ab eo solaintercedente respiratione patisitur,
in aqua vero inci respiratio nequit Qisamobrem siquis hanc veritatem di
ligenti inspexerit animo, coperiet pr fecto animalium in captandis odoribus diuersitatem, non ex diuersitate sensus olfactus, sed ex varia dumtaxat sensorij constitutione prouenire . Ex dictis alia quam odoris,& olfactus sensorij destriaptione afferre licet, dixerimus odo . rem sicci,perinde ac sapor humidi, affectionem quandam esse, atquesens
rium visa ius tale quid potestate esse, quale actu odor est, a quo suapte nat o pati , atq, im omita,'rest His de odor lio rem: uticu sit,su hillis, de ginus naturam
explicare aggrediamur. Gustabile aergo tangibile quoddam videtur Atque haec causa est, ob qua gustus alieno corpore non eget, quo textraneo utatur medio ad saporum pG cies delatas cognoscendas. 3 Quand quidem, nec etiam tactu extraneum requi-
198쪽
equirit medium, ut aerem, aut aquam ad tactiles percipiendas qualitates, sed solum internum quod sensorio ad neu Num , coniunctum animalis constitu. tionem ingrediatur . Perspicuum autem est gustabile obiectum quoddam tangibile esse. Nam id corpus, in quo tanquam in subiecto , ac materia inest sapor , qui gustu percipitur, humidum suapte natura est, sit humidum tangi bile quoddam est , ergo iustabile, si subiectum in quo radicatur, simulq; sentitur spectemus, tangibile erit.' Vnde: si quis fuerit in aqua , dulce utiq; alicuius corporis in aqua deuoluti saporem sentiet 7 haudquaquam Vero me dium erit aqua,mediante quo in senso .rium agat sapor edas aquae permixtus, ac in ea receptus immutabit sensum, ηquemadmodum in potu accidit, cum aqua admixtum percipimus vinum . Atq; haec inter gustum, ac visum differentia est. 9 Neque enim ex eo perficitur visio, quod medio perspicuo admisceatur color, aut in minima corpuscula resolutus ad oculum feratur, sed ex
eo solum,quod per specie visibilis pro
ductionem extraneum immutetur medium, itaque excitetur sensus adpropriam eliciendam operationem. iamobrem hi duo sensus inter se i
d isterunt, quatenus obiectum gustabi il
4 feerplis autem,in auo est sapor, est gustabile in nuti. do, ut in materia.
Vnde si in aqua essenius, sentiremus utique impositum dulce. Non autem esset tune nobis sensus per niedium, sed e6'rinisceretur humido , sicut in potu si Color autem non se videriir, eo quod misceatur, ne*defluxionibus.
. . trix Iax: Ut igituranedium nihil est,' ut autem color visibile, sie
gustabile sapor. Digitiae by Corale
199쪽
sior autem visu&visibi ii, est,& inuisibili. tenebra
enim triti sibiles sunt iudicat aulcm dc has visus adhuc
alite & valde splendidit ele- iiiiii hoc inuisibile est alio autem modo qu--nebre , similiter auteni&auditu , A soni, silenti j, quorum aliud audibit. iud inaudi- . Mes . . .
te extraneo praeciso medio sentitur,visi bile autem per ipsum necessari perspicuit m cernitur. Conueniunt vero, quo
niam ut visibile color cita gustabile sit sapor Necesse aut et est, quemadmodum diximus, in humido veluti in proprio subiecto, ac materia saporem in mira quandoquidem sum gustiis minutare rei tantu querat, quod queasithimii ει te Myrium Atque haec umiditas in corpore, quod est apturii Misi sapore, aulam, aut potetia inest,
actu quidein, ut in vino. potentia, xo, ut in sal qui&lingrue saliua in humor es, Oluitur acti saporem adeptus, Sosuulus, ac tenuis factus abiri' facit, lini pericipitur sensu . , Seci . herius quid commune sit Sin, stili cui alijs sensibus doceamus
Ergo vasus obiectum visibile,&inuisibile percipiti te brae autem inui . sibiles sunt; quas intellecti diuna nullo sensibili immutatur visus esse cognosci atque tulit id quod valde spleto
a --- - eniminivisibile est,n5 perinde rix, rae, sed ut idquod ex
cellens ninius, ac vestemens aptam se sorti temperiem di luere aptum est Iten aucis tus , sonum stilentium iudicat, quorum aliud sensum immutando ab eo sentitur, aliud nihil agendo
200쪽
4:tur, in magno prstere patque violentos capit nos , perinde ac valde splendida obieci a visis Arbitrandum enim est, sicut exiguus sonus vix sensum feriens, ac mouens quodammodo insensibilis est, aegroq; sentitur, silc magnum, ac violantum sonum , quia sensorium valde concittit, ac frangit, insensibilem esse. Inuisibilem autem pluribus dicitur modis no modo perinde, atq; id quod impossibile omnino censetur, alio modo si aptu quidem sit videri, sed, aut nimis vehemes, aut exiguum cerni vix possir quem admodum momo progredi nequit,&abscissos habens pedes, Meos ineptos ad incedendum obtinens s Eodem modo gustus&gustabile obiectum,& non gustabile sentit. Q Hoc vero est, non solum id, quod nullo modo gustu afficere potest,sed etiam id,quod aut exiguis, aut prauum, ac sensus corruptiuum se porem habet. Principium aute . seu
gustabilis mon gustabilis materia potabile, cim potabile est, nepe id quod actu humidum, cliquidum ac fluidu
est, 'uod, aut omnino siccum, Mari. dum est, aut exiguo malo ue humore
praeditum D Ambo enim percipit gustus, sed impotabile quidem est quod aut nullo modo afficit gustum aut i isum cum molestia, vaesione immutat i
te magni soni, ficti visus est splindidi r
sicut .n paruus sonus nandibilis quodaminodo est,.
sic magnus, violent unscinuisibile autem aliud quiadem omnino dicitur,scuto in aliis quod impossibile,
ra non habet, aut praue, sicut earens pedibus.&χ rens nunc eis r
sic utique' gustus est, di gustabilis,4 ingustabilis. o Hoe autem est quod a
uum, aut prauum habet aporem, aut cor ptiuuiustus, i Videtur autem principiuesse potabile, impotabile.