장음표시 사용
221쪽
Ergone di illa faciunt la An non omne corpus passivum- odore Λ sono,&patietia indeterminata sunt, o non manent, ut aeri
t gnitudinis, atq; intensionis praestat.
Secus accidit in qualitatibus tangibilibus, ac saporibus, quatenus tangibiles sunt. Quia .n. hae qualitateS, cum sensi, bilibus speciebus emistis tactivam im
mutant potentiam, naturale corpus necessario tangunt , ex quo existente contactu, alijsq; omnibus ad realem actio nem ac pastionem requisitis, tangen tes qualitates agere . naturale pati corpus, ac transmutari oportet, mirum non erit, si ad corpora, quae sensu carent qualitatibus tangibilibus applica tis ab ijs, quatenus medio contactu sensibiles sunt, realis mutatio prouo. niat sint quidem si ab his qualitatibus haudquaquam per se inanimata paterentur corpora, quid utiq; esset a quo alterari, ac transmutari possent Θ Necesse ergo est, tangibiles qualitates, ut me dio contactu sensii biles sunt, naturalia
alterare corpora , caetera aute sensibilia ob adnexa tantummodo agentia, ac sensibilium conditionum excussum corporra transmutare aptaiste Obijcies non ne alia sensibilia, qua, tenus sensibilia sunt in animata immu tant corpora e Nam etsi non omnia corpora ab odore, ac sono pati possint, catamen patiuntur, quae nussu prope tem minum, ac statum habent, perpetuoqεsluunt, queuaadmodum aer, c aquai '
222쪽
is olet entiri tanquam pallas Quid igitur est odorare,pri ter pati aliquidi
MFacile e in ab obiecto patitur aer,atque odorem sensibili specie suscepta refert. At quid aliud est odorem senti re, quam speciem odor impati, ac recr-peres Verum cominode haec diluitur obiectio 1 si dicamus, ut aliquid ab Lin odorare sentire emodore immutetur, satis non esse, si spera ciem odoris patiatur, sed oportere Om nino, ut in existens anima odoris specie fuscepta proprium de eo iudicium promata, ac fundat si At aer sensitiva catarens anima, non sic ab odore patitur, ut illum percipiat, ac iudicet, sed sensibilis tantumniodo fit, quatenus, ut me dium, senstibiles ab obiecto species pro- manantes ad sensori u transmittit. Quapropter nullum corpus, quod sensitiva careat anima patitur, atq; immutatur a
sensibili, quatenus scnsibile est, sed id solum, quod actu sentiens ab eo constitui potest. la Quoniam ex dictis quomodo sensus I
ab obiceto patiatur, manifestum est, ut plenius animae parte sensitivam cognoscamus, eiusq; potentiae innotescant magis, assignatos dumtaxat exteriores sensus esse, atq; alium excogitari nullo pacto posse demonstrandum est. Alium i ergo sensum prster eos,quos diximus, visum, auditum, olfactum,
facile probari poteu. Nam ualius es I xliis credet aliquis.
Tex. 11. Quod autem non sit sentis alius praeterquirique, dic autem hos, visum, auditum,
223쪽
Etenim omnis eius euius est sensus tactus, elim nunc sensuiu habearus.
omnes enim tangibilis, inquantum tangibile passiones tactu nobis sensibiles
set sensus, ves ij quos enumerauimus'
esset similis eiusdemq; rationis, nemupe si, aut alium diceremus visum, audiali uinauditum,& sic in reliquis, vel dissimilis, ac diuersae rationis esset alio iasibile neutrum est, ergo assignati dum a taxat sensus exteriores sunt. Et quido alium eiusdem rationis sensum non esse sic probo. Si duo essent tactum idem vero,& in aliis sensibus intelligere oporitet,quos duplicatos non esse magis clarum est id maxime contingerct, quia. unus latius aptus non esset omnia obi et 1 percipere, At id falsum est, quo niam perfecte constituta animalia eodo operandi modo omnia percipiunt obici ista quae sensu tactus percipi queunt,is omnes enim tangibiles qualitates, votangibiles, medio tactu sensibiles videnitur, unus ergo tantummodo sensuit, ctus est, idemq; in alijs sensibus contingere censendum est 6 Quare sit aliquis deest sensus, di rsae rationis erit ab ijs, quos obtinemus, diuersum pro indusensori una habebit, quo vi instrumento ad suas obe das operationes utatur.
At aliud sensorium non esse ab iis, quae perfecte constituta animalia nacta, nint,clarissime ostendi potest. Nam deficiente sensorio, di medium quoq; deficiet, sed medium non deficit , ergo nec sensorium. Manilasta est maior si om
224쪽
est. At quaecunque alia sensibilia exterioribus liverin edis, nempe aq- aere sentimus,4 risus,in auditus, atq; olfactus sensorijs cognoscimus . 3 Sic Iautem haec adscirsoria se trabent in dia, ut si in unum & idem medium plura se sibilia diuersa genere sentiantur, necesseseia,quod sensibilia per ipsum de-la obtineat sensorium in ea rati e iii cumlinii mam sensibiij dci πς έ ni est, ac prinodestin. ς M
anile sit, aerisq; mu urampanicim Quod si idem sensibile per plura inedi
sentiatur, ut color per aqu/m, aereyr, id quod sensibile per utraque delatum media percipit, senserium alteri horum mediolum similes, amborum spectata perspicimate habebit in a. n. inter medium,ae sensorium con noxio est, ut ompia qua recipiuntur in medio, secundu eam rationem , secundina imile
bubila est. aba rent iii ies' 'cui
angentcs sentimus,laictu sensibilia sunt, quem habemus. Queeunq; vero per medi , B: non ipsa tangentes, simplicibus, dico autem Vt aere,&aqua. Habet autem sic, ut qui dem per nulla plura sensibilia siue existentia diuersa
abinuicem genere, necesse sit habentem huiusniodi sensorium, virorumque sensit, inun esse. a villis aere lissensorium,
Si.vero plura eiusdem sint, ivt coloris,& aer, aqua γerspicua, rebrum habet
225쪽
Et simplicibus autem duo- hiis hi, sdidiori, sesum t.
Pupilla enim aquae, audi. tus ver aeris . olnistus au-
aut communit omnibus, ut inhil enim siue calore sensitiuum est. Terra vero aut nullius est,
cos noscantur . . cum re, at aqua triplici dumtaxat ratione simi apta sensibilia destrae, ratione persi ficui, inobilio a. qua perii inimis inure
ratione humiditatis, qua transmittantidorem , tribus dumtaxat visus, audiotus, atque olfactus sensorijs, ad omnia suscipienda sensibilia , que remota per cipi inus, in se illent . Haec igitur cum ita sint, manifestui est, quod si aliud cocedere sens OIium oporteat, Se aliud quoque fateri medium necesieerit. ν ' At nullimi deesse medium , si de ex temo loquamur, neque enim de terra
n oriri potest di in se es in is, , Naim in seriusinis licia dumtiis
xahelenient aer, ac aquai dominis possunt, siquidemia pupillae aqua, in
auditu aer,& in olfactu aer, de aquar tione lautiat ditatis prsdominium habet, si de sensorijs adnata complectetes media A qua uir. 3 Etenim ignis ob maxima in acta uuatem in nullo pr domin tur sensorio, aut Omnium comuni est
perinde ac instrumento ad quamlibet sensationem etficiendam requisito calcisis. Terra autem ob crassit c densi .
tatem, aut nullius sensorii propria est, i aut solius tactus,qui interno solum m
di is senis ui impie Etsi mimisi tactila haud
226쪽
haud simpliciter dominetur terra ad sensationem inepta, maiorem tamen, qua alia sensoria, terrae portionem obtinet. s Ex quibus manifestum est nullis sensorium esse praeterea, in quibus aer,aut aqua dominantur. Quoniam igitur id medium constituendum videtur, cui λmilesenseri uni est, atque simplex aliuo elementum ab ijs, quae sunt, reperitidistinetum nequit,haudquaquam aliud excogitari potetit mediu praeter aquarid aerem quod inseruire ad sensibilia remota suscipienda possit. Quare, nullum perfecte constitutis animalibus deerit sensorium, quo ad sensiles edendas operationes, tantur, atque omneS
proinde sensus exteriores habebunt, quos perfectam rerum constitutionem
intendens moliri potuit natura, moi Vlterius' cofirmari haec possunt. Naquibusdam animalibus, ut perfectis ea, quae diximus competunt sensoria: animalia ergo , quae nec impersccta sunt, nec aliquem habet defectum omnes obistinet sensus. Etenim talpa, quaepem sectum in suo genere videtur animal, oculos ni embrana quadam obtectos habet ac praesentia obieeta, etsi obscure ac diminute conspicit . . a. sci Quapropter manifestum est, quoniam ea dumtaxat, quae modo aspici i
nullum esse sensorium praeter aerem . di aquam .
rmae autem, Sc nunc qua dama: bent pniti alia. Omre igitur sensus habetur non in perscctis,neque mutilatis.
Videtur enim Mnui sub pelle habere oculos. Quare si non est aliud alI-
quod corpus, lassio, ouae nullius sit eorum tuae sunt hic, cornorum, nutuis utiq; deficiet sensus.
227쪽
At vero neq; communium potest esse sensori aliquod proprium, quae noquoque Metilii sentimu on secunduaccidens, ut motus, status. furiae,magi itudini , numeri, unius.
' At vero nec putet quispia sin
ii comitilinia , ut motus, quies, figura, magnitudo,numerus, Iesmum, quae per se & non per accidens ab unoquoque
sensu percipi situriusceptiuum propriusensorium, ac peculiare sensum et gruo stitimam habere. Nam id quod per se, non per accidens a pluribus sensibus percipitur, ab uno itumnodo sensurre, cognosci non potestiuaesensibilia externis cognosciamur ,--ympo re haudquaqu-- -- -m' per se com abstini toto proba tur et , id sensibilem sob aliquo sensu percipitur quod ipsum propriaim in ista specie immutat, sic enim vere, ac pro orie si hi sensum assimilat obiectu. denti illa a uic omnesvnia percipium tur a lili ilius sensibus ob proprias
quas emittunt speciei Existima unienim est sensibile Dommune propriam in sensorio speciem elucri ebquae vc ma
teria se habet ad speciem sensibilisno .prij, adeam veluti ad sermun, fi nemordinatur, ergo sensibili,omninuto
228쪽
cognoscuntur. Nam motus alterandos: nsum propria immissa specie sentitur, quidem eius perturbatur visio, quis rebNS aspexerit gyros. Magnitudo in ob propriam quoq; speciem assiciensem sensum percipitur , visus enim , d maxima niuis copia in agro cospecta ab interminato agrorum prospeetu. detrimentum patitur H 'Eodem modu,& figura terminatam sequens magnitu dinci septitur, eo quod a snpςrficis no
Verosum fixa , Ic constans ab obiecto tin primitur affectio, percipitur 6 At in umerus Ubil urcs magnitudines, aut plura, iam se si sibilia propria in e dei nsacistenti iriagnitudine, interrupta .ata que intercisa ad sensu pertingentu assiu et i in e cogi V 3tus..i Unusquisqueam tem si nisi v0um per se cc ignoscit Quapropter minifestum is sensibilia communia pro rium haud sensu in ba-
3 imagilitudinem motu. Quare dc si uram n genia
229쪽
qrio, cum eoncurrunt, eo gnoscimus.
bemus sensum cominanem, non secundum aeciden .
Non igitur est roprius. Nequa j me Ini utique sentiremus nisi fit,ut dictum est Ieonis filium nos vide
Adinuicem autem nropria secundum accidens lentiunt ipsi sensus , non iecundum
si si vero non, ne se qua utique nisi secunduin accidetissentiremus, ut Cleoliar filii ,
noli quia Cleonis filius est, sed uia albii , lauibautem a cidit ut Cleonis lius sit.
uertit, tam dulcedinisi, quam flaui co loris species in interiori sensus commuianis potentia reponuntui. Quare si visus flauo aliquid colore praeditum aspexe rit, ipsum utique dulce interior sensuscqmmunis potentia iudicat, propterea quod prius flauum colorem, ac dulcodinem in eodem subiecto cognouit. At vero si comunia sensibilia haud qua quam per accidens perinde ac dulce sentimus, non utique per se, sed per accidens, ut Cleonis filium,cognoscimus. Hunc enim per se ab interiori aliqua potentia cogniturn, fion quidem, ut Cleo-ris filium, sed ut album percipimus,cui accidit esse Cleonis filium inare si c6- munia sensibilia proprium habent sensures, altero ex his modis ab exteriori bus sensibus per accidens sentiri oportet. 6 Sensibilia autem communia a pluribus sensibus per se, non per accidFs cognoscuntur,' ergo proprium non habent sensum quo per se debeant cognosci, si si haberent, codem modo ab alijs sensibus perciperentur, qu visu', aut Cleonis filium cognoscimus,aut existens sentimus dulce. 7 Ex his patet exteriorbs sensus per accidens propria vicissim obieeta percipere, non qui dena , ut sensus videntur, neque enim ea iudi-
230쪽
sed seeundum quod vhus, cuni simia fit sensilii in eodλ
icium'. sed ut communi substat sensui, . qui exteriorum sensuum obiecta sust pere, ac discernere aptus est. Cu enim densus propria cognoscunt obiecta, qui '
cies ad communem sensum demandan l-tur tempore autem procedente, si ali-ὶquis sensus a proprio immutetur obie--tio, cui aliorum sensuu adhaerent obie- iacta,ipsum communis sensus percipiens, quo per se mouetur, de alijs quoq; si mul iunetis enunciat obiectis, quiprius i a simplicibus sensibus cognita percepit. Id exemplo bilis manifestum fieri potest. 9 Cum enim visus flauam aspicit bi siem, sensus communis eandem eise ama fram iudicat, propterea quod gustus ip sam aliquando simul cum visu amara mi essedoprehendit. φ Neque enim ullus ex sensibus sexterioribus haec duo si- mul obiecta percipit sed visus qui iidem flauum aspicit colorem, gustus au item amarum saporem sentit 3 Qua r Propter saepe communis decipitur sen- - ius, cum a specicssaui coloris immuta-l tus repente id, quod si auo praeditum eo illore est, esse bile iudicat. Etsi enim non ii decipiatur in discernedo obiecto a quo actu movetur, de eo in iudiciu ferens, - qa ipsi adhaeret, propriamq; haudem iti tit speciem, facillime potest decipi i Sed
ra est, ε flava Io Non enim aIterius est diacere, quod am , nμm.