장음표시 사용
201쪽
as Est autem commune e stolidi gustus po M.
cam existentem linguam sentirmem multum humidain.
s Hie enim tactus si nimiliumidi
34 potabile autem id , quod gratum , de iucundum existens delectatione perfundit sensum. Vtrumque Vero actui, gustui commune est: n unquatenus humidum est, a solo tactu percipitur, quatenus vero obtinet saporem , ab ip
M. hic patet , quoniam gustabili:
obiectum suapte naturaliumidum est, sensorium gustus, non actu, sed seu potentia humidum esse, si de humido sapore affecto loquamur Manifeste id probari potest. Nam sensorium g stus patitur a gustabili, qui gutabile est, scin tumido propriam habet sede, necessarium ergo est sensorium gustus potentia quide humidum esse, actu vero humidum fieri , cum patitur ab
rem ricipit, moderatam quandam, iniique sapore destitutam humiditate habens, ob quam alienam facile patiens humidita rein minimEliditur, sed poli us perficitur, ac seruatur potenso, porum alias humiditates pati. Hoc vi teriori quodam sigia potest Use perspia
cuum, ex eo videlicet, quod necas. modum siccescens lingua sentiat, nec excedenti pel Iula humiditate. Nam cum valde humida lingua est, seu ali-
έ quo' Metas secta sapore in existentem l siminis,acraequς alium litatC Moti struitur,
Qu iam aliten humidsi est gultabile, necesse est senissensorium ipsius, nequis hu--idumaesseractu,neque non
non potens fieri humidum. Patitur m aliauid gustus ara gustabiliscundum quod guri Necessarium est ergo humectatum iri,quod potest hu
rinectari seruatum e no est aulam humidum Dosoriunti
202쪽
struitur, ac prohibetur,quominus alias saporum humiditates recipere, atque sentire possit. Is enim, qui acrem, ac vehemente praegustauit saporem alios percipere exacte nequit; atque etiam ii, qui regio morbo correpti laborant, imposita quaeque obiecta amara esse iudicant, amaram quandam percipientes humiditatem, quae bili permixta eorum assicit linguam . Clim vero admodum sicca lingua est, nec sapores etiam gustare apta cst, aliqua praerequisita humiditate, qua cin lingua recepti facillime diffundantur sapores,in inlaetum reducantur, si in subiecto actuali siccitate affecto in sint. Vt vero gustabilis obiecti distinctam magis cognitionem habeamus, aliqtra breuiter de speciebus saporum attingenda sunt.: Sciendum' autem est, quemadmodii non coloribus album, .nigrum,
si Win saporibus dulce, amarum simplices, atque appositas esse species ad ipsam gustus potentiam relatas, quam oppositis ac sese destruentibus rationibus immutare aptae sunt Atque dulci quidem proxime adhaeret pingue, amaro autem salsum; siquidem&partim a dulci pingue,4 ab amaro salsum recedat 3 Mediar autem species, quae ab extremorum constitutione ma l
s Vt eu quIsi Pistarit forintem saporem, gustet aitera et cis aegrotantibus amara omnia videutur
Species autem saporum,si euto in coloribus, simplices' u 'em contraria sunt, ut dulce, di amarum. S. Thomstae.
Consequuntur autem illuὸ quidem pingue , hoc vero
bsedi autem borum acre, Nausterum,&acerbilin, de
203쪽
se saporum disierentia. potentia est huiulinodi. Gustabile autem est facti actu ipsius. τε ros De tangibili autem, &t eadein rati . . si ocires. si enim tactus non unus sensus, sed plures, nccessa riun est,in tangibilia sevisebilia plura esse. Habet aurem dubitatiouc, viruis pluressis an unus. τεα lona et quid cxtenserium t nr tib iis, Utruria c.iro,ia in aliis troporti ouales, an nos, a sed hoc quidem est medisi, Friinuin autem sensorium
namquς fere specie seponii sim ,
quas omnes aliae reducuntius . Ex Nς
aliqua gustus, gustabilis descript
colligi pinest, indixerinius gustiniit te qua spotestate es e, quale actu gusta bile est , si atq; id esse gustabile, quod potentiam gustus immutare, atque in
actuna deducere aptum est Sed iam, ut aliquem exteriorum scit et suum tractationi ilia ponamus anem, tactus tangibili naturam emplari aggrediamur. Qu9niam' vero eadem tactus, atq; tangibilis ratio est, si eorum unitatem sa pluralitatem hedicimus, quando quidem sinu i multiplicato, se sibilia qMuluc bm percem multis it cari oportet .vi tangibilium naturino; atque quis tam deriminari: cmii modepoisinu , de sensu Tactus visitate lubitare, ac quaere necesse est. Etenim ab Rhiniuria dubital sit quispiam, utra
sciatus Tactus sitis, an plures. Pr.eterea dc de sensorio, quod ab obiecto tangibili patitur, aliquis ambiget, Vtrum sit caro in animalibus quae ita bent angulὲ em, Ic aliquid carni prois portionercs non dens indis quae sangui
204쪽
more , alicui videri potest: plures semsus tactus esse. Nam omnis sensus uni
cam tantummodo primam contrarietatem respicere videtur. Etenim visus colorem album nigritis auditus sonum grauem dc actutum, gustus sapor Edulcem lamatura sentit, scin obieetis vero tangibilibus pii troes sunt primae contrarietates, calidum frigidum, humiduni re siccuni, durum molle,&
alta huiusmodi, ergo plure densus ta tione quadani ringere Onis alijs quoque insibushhises hiesse coiice non modo acumen grauitas, sed parilitas magnitudo unitas, asperitas, aliaq; similia insunt 3 Et eodem
modo in colore, pra ter album, tu nigru, alias huiusmodi contrarietates assignare licet. Quc niam igitur hae crintrari tates nec ullum,iccauditum ita ferunt,
tangibilibus militiplicatis, sensumquO-que tactus multiplicati negant. Sed in
uo haec solutio deficit , quod in his se sibiis plures haudquaquam primis contrarietates afferet, sed eas solunt, quae ad Jaticani prima j scuti fiatu in ieduci is queunt,
oi is etenim sese unius eontrarietius esse vi detire. Ut His is albi, S Bieri.&ariditus grauis acuti, stus amari,&dulcis. In tangi nil autem plures insunt contrarietates,ealadu, frigidum, humiihili diccum, duium, molle,, aliorum quaecunque sum huiusnodi. τεα Io8. Habet autem solutionetin quandam ad hane dubita tionem. Nam in alij, sensibus sunt contrarietates plu
Ut in voee, o solum acumen. Erailitas, sed &-agnitudo S paucitas, ueniatas, d asperitas vocia, dolii iusmodi alia. Sunt aute in SP ireaeolorem disterentiae huiusnodi aliae.
205쪽
Sed quid unum subieetum, sicut auditui sonus, sic t euii non estis nisestum.
queunt clam ad album nigrum in eo-lare, di graue, atq; acutum in voce, assimatae contrarietates referantur. Verii ut propositum soluamus dubium, exi stimo etsi quemadmodum in auditus nus, in visu color, sic etiam in is ctu unicum haudquaqua appareat obiectum , quod unam primam contrariet, rem habens, ac proprio nomine dictum
unicam potentiam constituat, re vera tamen unicum tactus obiectum esse, si modum, quo immutat sensum,& ab eo percipitur, spectemus; quandoquide in omnia tangibilia obiecta eodem lamster modo immutant , ac excitant sensum
ab ipso existentibus iasdem operandi conditionibus, cognoscuntur . Necesse autem non est ad potentiae unitatem --l stituendam unicum esse obiectiun in quo una prima contrarietas insit, quε- admodum in pluribus contingit potentus, sed omnia Quae percipiuntur obiecta,mdem prorsus modo in sensorio suscipi, atque a sensu cognosci oportet,
cum istas obiecti sensibilis,no expropria entitate , sed ex modo operandi
sumatur . . Vt vero' posteriorem determinemus quaestionem, utrum primum sensorium stactus quid intus e istens, an potius ca. -- - . . ressit, CX Obaudquaquam poterit dis
1 sciui quaestio quod applicatisobiectis,
is in an non,sed mox caro, nullum videtur esse si gnum
206쪽
ac super carnem positis illico sensatio
fiat. Nam etsi quis externam aliquam pellem carni obtendat, posteaq; tangat obiectum, colasti adhuc sensatio fiet i cum tamen certum sit hanc pellem tactus sensorium non esse Nec vero quis dicat pellem hac sensorium laetus propterea non esse, quod naturali nexu homini iuncta non sit. Nam etsi naturalis homini haec pellis euaderet, sensoriutactus idcirco non sici, sed per eam s luminato ii ccleritate, ac facilitate obiecti ad sensum pertingeret actio . Qua
propter manifestum est, non ex eo carnem tactus sensorium esse, quod supercam positu sentiatur obieetum,sed con- naturale poti iis medium esse, quo adsenserium intus cxistens obiecti tangibiIis actio transmittitur.
At vero quoniam caro medium con- naturale, atq; adnatum est, dissicillime
sensorium tactus ab ea distinctum perci
Etenim caro, quae animalis corpori adnexa est, sic se habet adsensum tactus, quemadmodulae si ambiens corpora, iis naturali quodam nexu iunctus esset Sic autem ad corpora sese habete aere, occultis existentibus sensoriis auditus, olfactus, ac visus, uno ac eodem sensu colorem, sonum,4 odorem
ab animalibus percipi iudicaremus. Nunc
a tenim nune, essi quir c,-ca carnem extenderit, ut felliculam cum secerit, similiis ter sensum mox cum tetige gerit, indieat. 3 Et tamen eonstat, quod noest in hoc sensorium. Si aute, Me iuncta uerit, citius pertinget viil sensus. Quapropter, talis p seorporis videtur si esse habere, sicut si circulariter nobis adnatus esset aer a Videremur enim uno quo dam sentire, & sonum ae
quidam sensus esse auditus, di visus, Nolfactus.
207쪽
s Nube autem quoniam de xerit inaesi estici quod fue-r.t Dolus , ut uieta sunt
Ili tacti autem LM auae immanifestuin est. a imbris .
Peaere enin aut aquaim po bilo ei costare anima-tuni corpus. Oportetar. solidiiii quo . Retri)qtritu i 'itur mixta riax terra, se ex si est e, quale solet este caro, o propcurio
, Nunc autem, quia Lunc aerem a coraporibus diuisum ac sciunctum esse patet, horum sensuum distincta sensorix esse marufestum est . . s. a Lacertuino vero, & obsturum sciri tum tactu videtur. Etenim si e , prouidaque natura sensoriunt tri inmalibus existens adsentiendinvia sob torona portu,neminea freta risis, ut sortiter patiendo facillime pera. ciperet ea, quae tangendo laedere, auemrfecte pollunt , adnato dumtarat,
atque continuo obtegi naedio voluit. Neque erit m ex aere, aut aqua animais tum corpus cile conflatum possibile est, o quandoquidem firmum & constans es, is portet: sed ex Lelm, ali sque et , nos ii minurio componitur , quem 'nodum docaro, quodq;m propor qtione resp-d et, ut hoc pa refractis, acusiperatas habes qualitates eorum, quae tacti percis uultu actiones desci cre queat . 1 Ex quo accidit nec ima camena. να--ius vi medio Hiluras plares siruta κγω, emeten ibis,saisorio
adnatam, docontinuam esse. Praeterea' carnem medimn tactus esse ex eo claropaici quod plures in ea dem lingua sensu operentur , nempet: tacitus, ex gustus, ciuiuin ea di sapore, i iti omnia tangibilia percipi contingat ia
208쪽
unicus hi ea dumarat sensus operari Posset, cinii ex unitate sensorii unitarei ensus argum eliceat. Necesse ergo est dicameni lingrue di qua linasiam isdem rationis carnem medium, Hiis ege Nec vero quis dicat sensim sustiis a tactu non disseri e s Nam siquanssic in corpore animato existens
caro impositum perciperet saporem, distinctio inter sensum tactus, iustus,tasse lateret 6 Nunc autem certum duos sensus esse , propterea quod 'aon bicunque fit sensatio tactus, ibi quoqtie sensatio gustus fiat. Dubitabito autem aliquis strum praeter medium intrinsecum,4 conna.
turale ad contactum csidiendum, aliud quoq; extrinsecumxequitaturmedium. Et enim omne corpus profunditatem
habet rarum Haeditum, longitudui sola ini
tatis. Fieri autem nequit, vera com
pora sese mutuo immediatestangant, anter quae corpus aliquod medium in l
tercedit. Vbicumque veto est mediusue humidum , siue humectatum cor Pu aliquod esse oportet. 3 Atq; id humidum dico. in quin, ut in corpore, inest humiditas, quemadmodum esse videtur aqua. humi est:uum velo id, quod humido corpore, seu aquai Criu'
sum est. Iani corpora, quae festangunt
M. Minacalia caro sentiaret sepore, viderentur,mis,
habet, hoc autem est aeriis magnitudo, quorum autem corporum me sium est aliquod corpus, non contingit ipsa stinuic. tangere,
humidia autem non est sine corpore, neque udum, sed neeesse est aquam effus authobere ju mi
209쪽
sicca no sint neeesse est aquiliabere mediam, qua repleta sint vltima: σε. Tisemis
si autem live veram,imposusibile est tangere altu aliud
in aqua. Eodem autem niodo Min aere: similiter enim te habet aior ad ea,quae sunt in ips ac aqua ad ea,quae sunt in ipsa. io Latet auten magis nos, a sicut , sc quae sunt in aquai animalia, si dum tangit v- , dum a Tox. II εἰ utrum igitiir omnium similiter sit sensus an aliorsi Mi
ter,sicut nunc videtur,gustus quidem, tactus tangenio, alij auten e ininus la S. Themas Philonus auer-
gunt in aqua, extremas haud reficatas habentes partes intermediam necessa. rio obtinent aquam, extremis eorum adhaerescentem partibus . Neque enim eorum quae versantur in aqtΠS, super ficiem siccam csse, nulloq; humorcci cum fusam putandum est Ex quo clarissime constat, quae in aqna sese tangulcorpora cintcr mediam necessario aqua habere, eorumq: immediatum esse contactum non posse. Idem in acre c5- tingit, eodem enim prorsus modo se habet aer ad ea, qua in aere se tangunt,&aqua ad ea lue versantur in ipsa io Sed magis aerem intermediis esse nos latet, propterea quod nobis in acre perpetuo degentibus, ideoque minime aduertentibus adhaeret, C bq; tenuitatem, ac leuitatem maxillae sensu in effugit. Quod animatibus etiam in aqua versantibus accidit, quae haud corpora interes cedente aqua sese mutuo tangere percipiunt. Ex quo manifestum est in aere solida conlistentia corpora absq; intermedio se se aere haudquaquam an gere posse , si magistram rerum, ac ducem experientiam sequamur . lMaximum' igitur dubium cst, trum omnes sensus obiecta per aliquod extrinsecum percipiant medium, an vero aliorum alia sit ratio, ita ut, quemad
modum videtur, tactus,4 gustus absq;
210쪽
gustii solida in consistentia', sexibilia illae obieeta neque enim IOqllor de iis, quae suapte natura fluunt per aliquod cxtrinsecun medium percipere, sequemadmodum , Qui sibile visus uela odore praeditam olfunus , de sonum edens alidit lis extraneo exilien te medio cognoscunt. miserunt vero hi sensias quod tactus, gustus si pes otum sentiunt obla in visus aut L. Mim y atriue audinissus ire in i ii
sensun emigiente aero, qui intercon
tactum mediat. Nec vero conturbet aliqueniri hincti in LX trinseco interce dente medio talIgi posse . 7 Nam etsi, ut prius dictum est, super manum tenuis aliqua nos latens imponeretur pellis, adhuc tamen applicata sentiremus obiecta, eodem modo haec sese haberet pellis, quo nunc aer, a 'Pa ljserum intercedentibus apposi- . Aa aut
omnia tangibilia, similiter utique haberemus, sicut nunc in aere dc in aqua.