장음표시 사용
211쪽
sed dissere tangibile a vili in bilibus, Sc sonatiuis, quod liae quidem sentimus , eo quod mςdiuuiano-uet aliquid nos a R. Thomas AnereasH
isnetvisi vera non a me dio, sed simul cum mcdio , ficii per elypeum percus
Non enim clupeus pereussus percussit, sed simul accidit utraque percuti.
inacho, Aut aqua intermedia tangi enim ' magnitudinunt cinactus quodcumque medium excludat corpus istamen quo tangibilium perficitur semisai. q. aliquo etiam Urpore interlaeto in potestit, seu l. i. P ait ea quae ita tu percipiuntur; diffetunt ab js, quae visibilia sinat, talis senum Gunt Nam haec in idem taes percipimus, quod immutatum abjpiis medium per sensitatis receptionem spe, ite eadem in sensio lauamprimit spe se emo mouetque sensum, atq; ad opearandum eaticitat. y.At vero tugibilia n5e eo per extraneu semimus media,qJ immutatum a sensitati obiecto medium sensorium moueat, sed simul, lenisarhim, medium ab ipso immitantur obieeto, ruti fit clim quispiam per c a uua percutitur Non enim percus.sus clypeus percutit laominem, sed Qmul de clypeum,in hominem percuti accidit Sic vcto de senseri vincia, tiraliiAudquaqιram medio vita propria causa mouetur, sed simul, disclarium; ni edad in ab obiecto moueri, ac pati contjngit Atque in hoc differt in dimi contactus ab eo, quo alis sensus a propriis immutantii oblactis. Nam illi Nidcima medio tanquam a causa mouenDisiti sed by G
212쪽
Ontur, quam do quiclam species ab ob lacto procluctas in extrinseco pridaris dio suseipii, hi quo debitam morions sensuum proportionem acquirunt, de Aimie veno ab ipso medio ad excitadum sensorium transmitti necesse est . Etsi enim ut accidit in visu, simul tempore,& sensorium, vi medium ab obiecto immutenturbs tamenordinem causat,
spiciamus, immutatio medij ipsam sensoris motionem praeeuit, qua tritus in medio vehemens sensibilis actio temperat ut aptaque ad excitandum sensum evadit At vero in tactu extrinsecum medium non est, ut ab obiecto necessario immutarii proximum immutet senserium si adnatum cum senstrio con-
fiandamus medium siquidem a fluidis
corporibus nullo extrinseco existente medio ab obiecto mouetur sensuis; sed requiritu medium citi consistentiam, soliditatem corporum,quae absq; intermedio corpore se sum utuo tanget re nequeunt. Ex qu sit non modo tempone; sed causς quoq; ordine spectato, sensetium laetus , ac mcdium extrinsecum ab obieeta simul pati. Secus autem de connato medio censendu est, quod e dem procius necessitate ad contactum, qua media eraerna ad alias petiiciendas sculationes concurrit..IL AD 4. . Ex
213쪽
a aereoei Implicimal emisia s. Thommo omnino autem vidctur caro, lingua, sicut aer, Ἀ- qua ad mam, lauditum,&Olfactum se habent sic se habere ad sensorium. Ipso autem senserio tacto, neque ibi, neq; hic fiet Ptiq. sentati. . ut siquis ponat corpus albam super oculi uliamum. Quare o niani sestui est, quod intus sit tangibilis sen
Sic n. utique accidet, Iliodquidem in alijs. Apposita enim super sensorium non sentiunt, suser carnem autem apposita senti ut. Quare messi ara, uui si
Ex his manifeste colligi mn, carnε, & linguam no esse tactus,vi gustus senia soria, sed potius medii, quibus corum sensationes fiunt sua uir tNam' eodem modesse habent caro I lingua ad tae una, gustumh quo W,in aqua ad uisum,olfaetum, ec auaditum: at certum est aerem, d aquam horum sensuum media esse, quaeve ab ipsius immutentur obiectis intercedere Oportet, ergo caro, dingua tacta is gustus media erunt, quibus motis ipsa quoque moueri senserta necesse est a. Praeterea sensibile supra sensorium mositum minime sentitur, siue de tactu, digustu, siue de alijssensibus loqinimum omnium ti eadem ratio est, atqr indu ictione patet. Ni si quis corpus albuisupra oculi superficiem ponat , haudqua quam si et visio, & sic in caeteris conat inget a positum supra carnem sensi
bile sentitur, similiter gustabit supra linguam positum percipitur; ergo
caro , di lingua tactus, in gustus mediaI minime autem: scnsoria sunt ιε Quare manifestum est quid intus existens sensorium esse, in quo tangibilis senlatis fit. Idem enim an hoc sensu quod in alijs contingit, quandoquidem senλbile supra laetus sensorium positum minime sentitur, sed scam:dumtaxad apis
plicatum ' Ex quo fit, absque dubio
214쪽
carnem medium esse , quo indiget ex
necessitate sensus, ut ab obiecto immutari queat. 1 Sed iam tactus medio determinato, ipsius naturam sensorij determinare
Oportet. , t tiQuoniam' ergo tangibiles qualit tes corporis, ut corpus est, differentiae videntur dico aut e differentias, quae rerum elementa distinguunt, calidum , frigidum, humidum, in siccum de quibus prius die um est ijs in locisci in quibus de elementis egimus 3 manifestum est sensorium, quo huiusmodi percipiuntur qualitates, in quo sensus, qui dicitur tactus , primo inest, quandam esse partem , quae ab his qua litatibus sensibilibus speciebus receptis perfici potest tri Quia enim sensatio in quadam perfectiva passione consisti sensibile obiectum agens tale sensorium existens in potentia facit , quale ipsum astu est. Unde nec easdem calidi, ac frigidi, humidi, ac sicci disserentias , qua natura sensorium obtinet, sentimus, sed castantummodo, quae ab ipsa temperiri ac
mediocritate recedunt, quam eius ui costitutione unumquodq; requirit sens rium. Etenim cum medium sit extro morum iudex, tactus vero mediocritas quaedamsu, quatenus in extremat tan
Tangibiles igitur sunt di feretritae rporis secundum quod corpus. Die autem disserentias, quae Iementa determinan calidum, frigidum, humidii, siccum, de quibus prius di
Sensorium autem ipsarum tactivum, Win quo sensus qui vocatur tactus inest primo, potet huitumodi pars
1 ε a sentire enim pati quodinestis
cruare ficiens'nale ipsumini huiusmodi illud facit,
gidum, aut durum, ut nolis non semimu i. . 98, tanquam Knsu vesa --dietate'tiadam existente eius, quae in sensibilibus,eontrarietatis Et propter hoc dia
215쪽
scernit, ae iudicat sensibilia; medium enim iudicatoriuin
η tangitilliini exsuperari intiae, ut eur ....corruptiuas Meui um igitur nutri-
tibilium valitatu medio versatur.
tremas dumtaxat qualitates fenius ta istus discernet, ac iudicabit - ' Vtrique enim extremorum oppositum quod a niodo existens medium utrumq potent tia continens facile ab utroque pati ac moueri potest. l
Atque ut senserium, quod album nigrumq; recipere aptum est, neutrum ipsorum a stiri, sed potentia utrumque esse oportet, in caeteris sensorijs e dem modo e sic Min tactu,nec eosdem Caloris, aud frigoris gradus suapten tu obtinet sensorium, quos actu in eo suseips, atq; a sensi percipi contingiti. Sed ut η aliquandG hunc de sensita ctus sermonem concludamus, existimadum est, quinaadmodum visus visibile; Minuisibile quodammodo percipit, ce teriq; sensus opposita similiter obiecta, sic etiam tactum tangibile, non
tangibile sentire. I Dico autem non ta .
gibile, aut id, quod exiguam admodu
langibilium disterentiam habet, quem admodum acro i aut id, quod tangitartium excessum obtinet sensumque de struere aptum est. Utrumq; enim asin se aegre perceptum haud tangibile dircitur. Atque haec de unoquoque seni sui, quatenus ab obiecto passibilis citi, leui quadam, confusa deseniptio Iam
216쪽
nilam vero ut perfeci in sensitiva animae cognitionem habeamus, quoniam Vnum quemque sensum in eo consistere diαimust, quod tale potentia sit, quale actu obiectum est, quo uionum senssus communiter sumptus in actum ab obiecto reducatur, & ab eodem PRIi stur, explicand Im est o Existimanduino et g est omni busi sensibus competere . ivt climia truntur ab obiectis , eorum se assis que materii suscipiam, hoc e species sensibiles, quae propriurn, a quo emananti raesentantes obieetiim,di in sentirio absque materialibus obieciti qualitatibus receptae immateri ala S dicuntur. 3 Nam quemadmodum caera imaginem, siue figuram annuli suscipit abs que auri aut arris materia, in qua inest
imago, neque enim auream, aut aenei accipit figuram, ut ita auro aut aere impressa est, propterea quod aureo, aut
aeneo sigillo, quo ad imaginem tantummodo assimiletur, sed non quo ad auii, aut is dispositiones , haudquaquam in caera ad annuli suscipiendam imagine auri, aut aeris dispo btionibus productis: cadem ratione unusquisque sen sita patitur ab habente colorem, od , aut sonum , non in quantum 'minaquodque illorumidicitur, hoc est, non patitur lapide colorato, in quan
I portet autem uniuersaliter de omni sensu accipere,uod sensus et id, quod estusceptiuum formarum sinomateria. S. Tέomas TAeminius Simplicivi Philoponus. Vt caera annuli sine erro ,εcauro recipit signum. Aeeipit enim aureum aut
aereum senum, sed noli it quantum auruin, aut a s.
Similiter autem A sensu unusqui' ab habente odorem, aut saporem, aut sonu patitur, sed non in quantiis vn aquodq; illoru dicitur,
217쪽
tum lapis, neque a melle dulci, in quantum mel, propterea quod materiales in sensorio qualitates coloris aut mellis non producuntur sed patitur sensus ab illis secundum rationem, dormi, quatenus colorem, aut saporem habet. Sensibili enim secundum forma ob speciei sensibilis receptionem assimilatur sensus, minime autem secundum materiales dispositiones quandoquidem si materialis coloris dispositiones produceretur, haudquaquam in sensorio spe cies sensibilis, sed materialis reciperein tur color. Atque hinc accidit sensum quoniam obiecti formam suscipiens easdem minime dispositiones patitur, quo in obiecto, atq; materia existentem for mam consequuntur, recte censeri se inam absque materia suscipere, a scnsi' bilibus dumtaxat speciebus immutatu . quae ipsum repraesentat obieetum Etsi l .n.senseri u tactus agibilis formam, se speciem suscipiens materiales quoque patiatur qualitates, attamen eas nota quatenus sensu praeditum est, qui ab obieeto in actu reduci potest, sed qua .
' tum suscipit. Adde etiam quod nec rui,is, i, sensorium tactus tangibilis obiecti cxu
scitans forma similes inducit affectiones, quas in obiectu habet. x quibus a
218쪽
ni festum est sensum eatenus ab obiecto pati , atque in aetum reduci quatenus immateriales ab ipso formas, seu spciei essensibiles ipsum repraesentates obiectum suscipit, quibus vere obiecto similis factus proprium de eo iudicium promit, ac sundit. At ι primum ac praecipuum sensorium, quod species ab obieeto sensibiles patitur, id est, in quo potentia inest quae formarum sane materia susceptiua est Quare etsi sensorium, ac potentia unum subiecto sint, ratione tamen, atque essentia discrepant. 3 Nam sensorium magnitudo quaeda corporea est, haudquaquam vero serma,ac sensiti ui ratio. At sensus magnitudo no est, sed po-lsus forma, ac ratio,& facultas cui sensorium adsensibiles edendas, atque recipiendas operationes inseruit. Ex his x manifestum est propter qua causam excellentia sensibilia corruma pant, ac destruat sensoria it enim sen- 14 in sensorio inest , quod primarum qualitatum proportionem quandam, moderatione habens eam uapte natura speciem suscipere aptum est, quae moderata ipsu motione afficiat, quasi quodam salutari pruritu excitet sensum ad proprium dignoscendum obiectum . At si admodum excellens fuerit sensibile, ac vehementem imprimat
sensorium autem primum est, ininii huiusmodi,
erit id, quod sentit, norit men est sensitivo esse. δη Nee' sensas mamino est, sed ratio quaedam, tentia illius.
Mahisestum autem re hix,' propter quid sensibilium exsuperantiae corrumpitat
i in motu soluiturnatio; huc autem erat sensus a Di
219쪽
3 sicuti consonantia, & to nus percal dictu ter cordis.
sentiunt, cum habeantqilania allari parisinantinalem, pa liantur ii taligibiliblis etenti frigescutit,& calescunt a Causa enim est, non habeo Mona vi raten ,
atque huiusnodi princi ii tuum, ut possint recavere sor, as sensibilium , se a pau
Teat Iis a Dubitabit autem aliquis, si patiatur aliquid ab odore, quod non potest olfacere, aut a colore, quod non po-: est videre, similiter aurem
speciem,qus validum in senserio causet
motum ob nimiam euocatam spiritu uincopiana,aptam cit Sicanseriem, ac proportionem distoluit, quam in senseriocesistens potentia cquirit ut facile ab obiectis pati recite Opera liqueat. Idem accidit in cythara, alijsq; instrumenti S,cum acriori, ac perturbato quatiuntur motus tum enim apta chorda rum soluitur temperies, omnisque de fruitur concentus, marmonia . , , Atque manifestum id quoque ex dictis est, propter quid planta qua didam anima obtinentes partem, ab ipsis tangibilibus qualitatibus, cum in calescunt, ac frigescunt patientes, non sentiant Causa cnim est, quia nec mediocritatem, ac Proportionem qualita tum habent, quam Operante requirunt sensus ob terream , quam amatuta sunt portionem adeptae , nec sensiuiuas idcirco obtinent potentias, quae immat iriales dumtaxat sensibilium forma si cipere, ac iudicare aptae sunt, sed 'teriali semper modo pati tur,ac rerusormas qualitatibus matcrialibus ae ctas necessario suscipiunt . 1 Dubitabit, autem aliquis , utrum
id, quod sensu destitutum est, ab alijssensibilibus pati queat, ut ab odore, quod caret olfactes a colore , quod non habet visum M a sono, quod est
220쪽
priuatum auditu. Sed vere id , quod aliquo ex his sensibus caret a proprii, sensibili ut sensibile est pati nequit, nihil
enim ab odore, qua odor est patitur, nisi olfactum habeat. Nam odor quid olfactibile est, iuuatenus odor olfactum mouet , quare id quod actionem odoris , in quantum odor, suscipit, sensu olfactus praedit una est. Quae igitur olfactu carent ab odore pati, atq; immutari nullo modo possunt. Eadem vero in in alijs sensibilibus ratio est, si nihil a sensibilibus, quatenus sensii bilia sunt, pati queat, nisi sensum obtineat, qu suscepta iudicare sensibilia.
ac disternere possit. Praeterea h Idem expetientia manifestu est . Neque enim lumen, actcnebrae , neque sonus, de odor , quatenus sentibi Ita sunt atque immateriales ad sensationem efficie dam species emittunt, corpora immutant, qua sensu dea stituta sunt, sed alijs id agentibus ad nexis ericiunt. 3 Quemadmodsi intonitruo accidit, in quo minime sonus,
eius a species, sed aer violentia morus subiecta scindit,frangitq; corpora. Etsi enim lumen, quod est species corporis
lucidi corrumpat intcrdum, ac destruat sensorium visus, aliaq; etiam in animata alteret corpora, id tamen non quate
nus sensibile est, sed ob cxccisumma B, is nitu
si aureolfactibile sit odor. si quid facit olfactu, in quo-tuni odor est, facit. Qtiare non potentium olaceria,nihil pati potest ab odo
sed ea, in quibus est, Vt aer, tu eum tonitruosndit lisnuino