장음표시 사용
721쪽
Peculiariter agitur de hs,qua ad debitum cantam di, ac psallendi modum exiguntur. IA Μ expeditis tribus, quae ad diuinum oss- A tae ccium rite persoluendum exiguntur, uniuem saliter,iam de quarto, quod peculiariter exigitur ad officium diuinum cum cantu persoluta dum,agamus, hoc est, de apta cantus seu cantandi disciplina. Enimuero Μonachus, cui cant, re incumbit, speciatim multa obseruare habet, quae si priuatim diuinum persolueret ossicium, ita ab eo necessario obseruanda non serent. Ad cantandum igitur strenue, & religiose, multa seruare opus est, quae nostris, hoc est, Cartu- ω. s. 'sianis in statutis breuiter tanguntur, &partim 1 Diuo Bernardo super Cantica deprompta 'sunt, in hunc modum, ubi ita suos adhortatur. Vnde vos moneo dilectissim h pure semper aestrenuὶ diuinis interesse laudibus. Stre- , .nue quidem, ut sicut reuerenter, ita & alacriter Domino assistatis. Non pigri, non somnolenti, non oscitantes, non parcentes Vocibus, non praecidentes verba dimidia, non integra transilientes, non fractis & remissas vocibus muli
bre quiddam balba de nare sonantes, sed virili, ' ut dignum est, sonitu & affectu voces Sancti spiritus depromentes. Haec autem, & alia quae exiguntur, & e diuerso ea, quae vitanda sunt in psallendo,latius prosequentes, dicamus ad 1ir nuum religiosumque psallendi modum exigi
inprimis,ut alacriter cantetur,&laetanter. Hilarem enim cantorem diligit Deus. At contra . nonnulli tristitia,impatientia, vel melancholla
722쪽
foris produnt, qui prosecto non sunt musica in
luctu, sed luctus in musca. Verum sicut musica. in luctu,ita & luctus in epi' in musica turpis est. Cantandum igitur est exultanter, no solum cor de quod Apostolus monet cum ut,Cantantes Opsallentes in cordibin vestris Domino sed & alacria 'b tas etiam quidem voce ac signis ostendenda est. Hoc si quidem modo cantandum insinuat Regius vates, quando nos iubilare monet, dicens:
Et in psalmu iubitimus ei. Eist enim iubilus laetitia se exterius exprimens Deinde psallendum diligenter ac vigilanter, non pigre aut somnic lose . Palam enim est, pigra obsequia terreno a principi non placere. Qiomodo igitur ea coele- sti Domino grata putabimus' Excitanda est igi- tur desidia,&timoris ac solicitudinis stimulo igitanda,ne more se gnis astali in itinere torpesii ' cat: depeIlenda quoque somnolentia. Nam ut Remtrd. Bernardus super Cantica ait, Psallentibus digna' ter admisceri sancti Angeli lent. Ediuerso a tem qui somno pressi dormitant, Angeloria prς- sentiam non merentur. Quod idem Bernardus deflebat, cum dicebat: Doleo proinde, aliquos vestrum graui in vigiliis deprimi somno,nec cPli ciues reuereri, scd in praesentia principum,
tanquam mortuos apparere, cum vestra ipsi at , cpitate permoti, Vestris interesse solenniis dei , ctentur & gaudeat. Vereor ne vestram quandoque desidiam abominantes, cum indignatione recedant. Haec ille. At vero cum nonnulli se
quenter,alij rarenter, alij parua, alij multa som- nolentia potiri soleant, aduertcnda proinde estrv γη- ipsius somnolentiae causa pariter&duratio. Ιnterdum enim somnolentia ex nimia refectione
proficiscitur,aliquando-nimia praecedese uti
723쪽
Lra ER SECUNDUS.' gilia, quae si fiat ineptὶ, vipui qi a ado non itur
dormitum opportuno statutoque tempore, sed illusione doemonis praeter horam vigilatur,cul- pabilis est. Si enim citra culpam contingeret,pm alicuius indispositionis, vel necessitatis occasione, secu, esset. Nonnunquam vero ipsa somnolentia ex quadam incuria, atque negligentia 'λ procedit, cum pro virili non reluctatur ci, sed sinitur serpere,&sensus vincere non repUgnan- , tes. Adde quod doemonis illusione atque opera sopore interdum afficiantur monachi inertes,
quod exemplo quodam aliquando ostesum est, . quando S. Macharius quosdam vidit paruulos victam. AEthiopes per Ecclesiam discurretes, atq; m nachis psallentibus vari est ludentes, adeo quidε ut si duobus digitulis oculos coprestissent, mox dormiraret.Si vero intra os digitum posuissent, statim oscitaret. Quo exemplo liquet,tempore cultus diuini Gmnum doemonis inuidia procurari solere. Itaque aduertenda est somnolentiae causi sui diximus eiusque duratio. Si enim diuturn E monachus dormitarit, diuino ossicio non satisfacit. Quod si culpa sua somnolentiam inci derit,quae longa notabilisque fuerit, non solum jossicium repetere, sed &pgnitudinem agere debet, quod scilicet conuentum non iuuerit, quod fratres scandalizarit, quod demum ossicium, Vtis decebat,no persoluerit. Vocaliter enim accon . ventualiter nisi excusetur exoluere tenetur. Videant proinde dormitantes Monachi, qui ad fabulas sunt peruigiles,&ad matutinas, vigiliasque somnolenti,qtam rationem reddituri sunt. Sed alia prosequamur. Ad modum canendi religiosum ac debitum praeterea exigitur, ut plena ac integrE,no diminute fi at. Non enim praescin-
724쪽
. 6 2 DE VITA CARTVsIANA . sedenda sunt verba dimidia,nec integra transdu- . tienda. At sunt nonul li,qui ut luctus pisciculos, ita & lato gutture versus integros deglutiunt. Vellentne obsecro non integram, vel dimin tam pitantiam sibi dari, cum non Domino faciunt, quod sibi fieri volunt/Insuper, ut alia ta- gamus, cantandum est viriliter, non autem re misse,ianguide, ac muliebriter. Quidam enim remissis, & quasi fractis vocibus cantantes, &balba iuxta Persium de nare locuti, muliebre quiddam sonantes, grauem caeteris fratribus . . molestiam inserunt. Alij vero, quasi febre vel '. ' morbo graui laborarent,vocibus parcui,&n .
scio quid tenuiter submurmurante vixia sociis sibi vicinis audiuntur. Ssd & interdum ma I
. , e tendunt,frequenter oscitant,&os, quod pisu -
mo plenum esse deberet, vento implent, qui liacet ad potandu sortes sint atq; potentes, ad psallendum tamε infirmi sunt & imbecilles. At ve- rocu istos nec iniuria remissos laxamus, quidis rei- precor de illis dicemus, qui muti sunt in ch Rem a ro,& clamosi in coIloquio Muti, inquam,sunt
.. ac tacti MVt vix summa labra mouere,vel cant re videantur.Enimuero qui voce fraudulenter subtrahut,& alijs catalibus, sine rationabili ci si tacent,vel quia indignati cantare nolunt, Vel . aliis rebus,puta lectioni,se tuc occupat,cu caue- η - Te tenentur,vel demu languidos aut impotentes se simulant,cutamεreuera potetes sint,tales s
peros offenduli utpote quibus sui debiti pensu si reddui,seipsos quom Ecclesiastici,comunis que orationis fructibus squi multi sunt miserε viduant, cijs insuper iniuria faciut1quippe qui
Vocem suam subtrahentes, eos gravamine inde-
bito assiciunt i di denis iures thiodamodo sunt
725쪽
LI R E R SE C V N D Vs. 673& lationes.Fures,inquam,utpote qui debitu i hiorum a sacro furantur officio: latrones vero, quia nihil scffragantes eis,quorum bona comedunt,quodam odo eos,& consequenter seipsos, perimere credsitur.O ergo miseri monachi,qui vocibus sine causa parcunt,cum viriliter canen dum esse,Concilia ac decreta, Sanctorumq; putrum pene omnium dicta ac authoritates iubeant. Sed dicit mihi quispia , catare sortiter aut
suauiterno possum.Deinde satis est per meli rabona cuiusmodi sunt internae c5templationes)vocale cantu compensare.Cui ego: Non abs. .
te petit Deus,ut supra vires quippiam facias, Ut
in cantu vel cerebrum,aut venas,seu praecordia
tibi frangas,sed ut pro virili psallas. Non exigit, inquam, ut suaviter moduleris , si tibi rauca, 'dissona,vel asinina vox sit.Siquidem in templo domini erant vasa aurea, & argentea, & in arca pili caprarum,atque pelles suiu e leguntur, &jn
organis paruae videntur fistulae, quae magnop re non resonant. Et denique in auibus sunt quae 'nobis ingratὸ concinunt, cum tamε omnia Deo grata sint.Ea propter non se excuses, si voce ex. trahis.Canta vi potes, & qui voce chorum tuu re multum non vales, vel ex paruo internoque
cantu opitulari satage . Sed ne putes, alijste modis sathsfacere posse , tu qui cantare astru ictus es. Falleris enim, si ita sentis . Non enim 'tibi licet ob alia quaevis etiam meliora vocem subtrahcre. Raandoquidem melior est obedientia. quam victima , & ingratum quoque Deo est, quod offertur, eo neglecto quod decbetur . Caeterum ne scrupulus te torqueat siquid par m inter psallendum omissum est, non propterea abs te repetitio faciunda, sed cu
726쪽
s DE VITA CARTVsIANA alijs pergendum tibi potius est. Intentio enim pia iuuandi Conuentus, haec paruula supplet. Quibus animaduersis, vides qua indicta siit m nachis viriliter psallendi necessitas. Sed ad reli-- qua properemus. Ad haesi psallendum est grauiter ac rotunde,non autem pricipitanter aut lente,seu morose.Satis enim exploratum est, rebus
omnibus modum esse adhibendum. Quod &Poeta testatur,cum inquit: 1 Is modus in rebus, sunt certi denique fines, Quos ultra citra , nequit confitere rectum. . Itaque ut bonus psallendi modus teneatur, opus est extrema quaedam vitare, scilicet praecipitae . . . tionem,&lentitate morosam, quae graui modo' . psallendi aduersatur. inae tamen vitia nonnulli committere solent. Sunt enim qui instar ven torum seras persequentium currui, & quasi se ' midantes,ne intestina supra craticulam combu- . rantur,citissime properant. Sunt e diuerso, qui tanta lentitudine incedunt,ut sint testudine laris diores. Quam profecto morositatem, nimiam-- que protractionem sancti Patres ac Doctores passim reprobant.Siquide de conse. di.V. c. Non mediocriter, Hieronymus dicite hominem rationabiliter dignitatem amittere, qui propter, immoderatam atque indiscretam psalmoru vel officiorum decantationem, aut ametiae, aut tristitiae notam incurrit. Nunquid ait) verborum multitudine flecti Deus, ut homo potest Non enim verbis tantum,sed corde oradus est Deus. Ppropter melior est quinq; Psalmorum d cantatio cum cordis puritate ac serenitate, ac spirituali hilaritate, quam totius Psalterii modulatio cum anxietate cordis, atq; tristitia. Cui
'κῶa. astipulatus P. Benedictus in Regula, censet, in
727쪽
Lra ER SECUN D s. conuentu omnino breuiandam esse orationem.
Non quod aliquid sit ibi detruncadum, sed vult
ut vitetur nimia morositas, &grauis semietur rotunditas. His consentit Guillelmus Parisien colli sis in Rhetorica dicens, multos in amentiam, & mmya- morbum melancholicum propter orationum
prolongationes nimias incidisse. His denique accedit Dominus Gerson, aliique graues alatho es, qui taedium vel fallidium i cu 'tu diuino ar- . cendum esse concorditer iubet. Videant igitur qui nimiam protractionem sectantur. Quibus similes sint, si forsan rogites Nempe pigris asellis, qui propter si recte cum eis ogeretur) acri stimulo urgendi,ac duris flagellis csdedi essent,& ad mediocritatem tenendam optimo iure coagendi. Quid obsecro aliud faciunt limaces huiusmodi, quam suos fratres taedio multo afficere,iuuenes ac senes perimere,oleum perdere,c reos inaniter consumere, distractionibus viam parare quae ex mora superflua copiosius oriri solent &denique statutis aduersari ita dicenti- s.s,rim. bus. Psalmodiam non multum protrahamus,sed πιν. rotunda & viva voce cantemus t imo vero dominico quod maius est praecepto iubenti, ne orantes multiim loquantur, hoc est , superfluis verbis, ineptoque prolixitatis modo rem necessariam petant. Sed aliud subnectamus. Ad dιbl- tum canendi modum exigi etiam putatur, Ut religiose, siue plane, ac simpliciter cantetur, non Ibid. f. Lautem inaniter, seculariter, aut curiose: qD ad quidem boni Monachi officiu est, plangere potius,quam cantare. Igitur fractio inundatioque vocis,geminatio puncti,& alia id genus, quς potius ad curiositatem, inanemque delectationem attinent,quam ad religiosum ac simplicem can-
728쪽
nymus in regula San monialiu admone cum inquit: Sit semper moderatus,quietus,suavisse, nus in vocibus,ut nulla pompa, nulla ; carnalis delectatio habeat locu in diuinis praeconiis. Siemorositas,sic velocitas teneatur in modo, quod
nec fastidiu nec impeditio linguae possit oriri. Vides ex Hieronymi dictis quomodo simplieruter cantandu est.Sed forsan hoc loco dices: Quo pacto mihi religiose,simpliciterm nunc psallendum indicis, qui prius me alacriter, viriliterque cantare iubebas ' Deinde quomodo dicis, me. suauiter cantare debere, cum meu officiu plan- g ntis,quam cantantis potius esse dixerist Nonne suauiter ac delectabiliter cantadum est ' quomodo ergo ea, quae delectationem pariunt, e terminas Tibi respodemus ne forsan hi te scrupuli torqueant vehementivo cantus simplicitatem non abigere, sed secum perpeti alacritatem
virilitatemque decentem: verum curiositatem, vanitatemque arcere. Q is enim non videt,alia
quid viriliter fieri posse, & tam e curiositatis, ac noxiae vanitatis nihil habere ' Deinde dicimus, bisariam in cantu suauitatem quaeri posse. Vno
quidem modo,inaniter ac carnaliter: Α itero v
i ro modo, spiritaliter. Si igitur primo modo quispiam oblectetur, utpoth quando ita cantus placet ei suavitas, ut de sensu verborum ac deuotione compunctionem mentis nihil curet, perperam agit:quomodo canunt, qui potius homunibus,qu im Deo placere desiderant. Sunt enim qui & vocis eleuatione,& cantus suauitate humanam duntaxat gloriam aucupantur. Etenim
clim soli fratres assunt, illi vel obmumscunt, vel exiliter canunt.Sin vero secularis aliquis pra sertim
729쪽
, LI AER SA cvNDVs 677 sertim splendidὶ ornatus aduenerit, mox vocem leuantes, canentesque suauiter, supra caet ros audiri gestiunt. Nonne isti sunt similes illis negotiatoribus, quos de templo Dominus eie- Mau.1 cit Nonne, inquam, vendentes isti videntur, qui cantadi gratiam nummo vanitatis vendunti Nonne & ementes, qui vocis modulatione humanam sibi gloriolam comparare quaerunt ' Ita planE. Ergo in cantu delectari finaliter, ac potissimum propter ipsam carnalem suauitatem,& quod peius est) ob inanem gloriam, noxium est. Si vero quis spiritaliter oblectari cupit, ut Spiritalis
alacrius Deo laudes concinat, ut taedia quae in terdum psallentibus contingunt) allevet, ut seipsum excitet, torporemque arceat, ut in oLficio diuturnius perseuerare valeat squod sine oblectatione facere nequiret ut denique huiuscemodi oblectamento sortior effectus, se tius quoque atque altius cantare possit, quat nus & audientes ad deuotionem excitentur, & 'de conuentu benhsentiant, hoc sanὸ facere potest,quem & nemo carpere audeat, nisi agrestis, nisi rudis, nisi asinus ineptus. Itaque sanὶ potest delectatio & suauis sonus in vocibus quori, modo spiritaliter fiat ac temperath, bon que fine, & prorsiis relegetur pompa omnis, omnisque delectatio carnalis, & curiosa domum inanitas. Non igitur suauitas aut delectatio in cantu absoluth vetita est, quemadmo- 'dum rudes quidam &agrestes pro asinino capite arbitrantur , quos interdum si cantantes audias, iuxta Persianum dictum 'Arcadica pe- 'cora rudere credas,ita parum ab asellorum ru-
730쪽
6 8 DE VITA CARTusIANA' abhorrentes, dimittamus,& quod reliquum est
' subnectamus. Denique concorditer, ac unanimiter, quantum fieri potest, psallendum est. Quod faciliter effici poterit, si illud obseruetur. fideliter , quod itatutis Cariusianis hoc modo
M. -. cauetur. Metrum & finem versus simul intone. a. 34.1 mus,&simul dimittamus. Punctum nul lus t
neat sed cito dimittat. Post punctum,bona pamsam faciamus. Nullus ante alios incipere,&nia. mis currere prasumat, aut post alios nimiu tria, here, Vel purictum tenere. Simul cantemus,si mul pausemus, semper in auscultando. Haeci .
Vides inter caetera, ut ad debith psallendum,sit quoque auscultandum. Non enim benὶ psallit,
nisi qui & voce & auribus cantat. Nec tamen au stultandum est aliquorum more, qui semper a ditores sunt, nes quicquam voce depromunt. Hos enim auscultatores siue mutos superius r probauimus. Sed ita voce cantandum putamus,' ut etiam auribus psallendum sit, hoc est, sociorum cantus ne dissonantia ulla resonet aduer- tendus est. Adde ad concordiam cantus obse uandam,opus esse fideliter cantare, ut scilicet M ' Iiud aut aliter cantetur, quam quod in libro h hetur,sed prorsus tam in verbis,quam notis,o seruetur quod scriptum est. Alioqui dulcis consonantia seruari non poterit, quod tamen Car
Ius Magnus seruari ita volabat, ut detestaretur eos,qui discordarent,& igne, gladioque perse- queretur,qui aliter,quam libri habet et, canere. praesumebant. Qna in re non possum satis eorum incusare miseriam ac inertiam, qui peritia cantandi assequi nolunt, di propterea discordiam in cantu saepe faciunt. Hi profecto non ea,