장음표시 사용
741쪽
scioli tibi VIa antur. num, aliosque Viros eloquentili mos ν
antequam in publico perorarent,se priuatim inprimis exercitasse. Porro ut reliqua tangamus, ad dcbitum legendi modum opus est, ut lector apte pronuntiet. Est enim pronunciatio, debitagelliis & vocis ad legendam, vel dicendum moderatio. Non enim voce duntaxat, sed erism gestu fit pronunciatio. inae si decenter fiat, tam vim ac dignitatem habet, ut quae parua ac partim culta sunt, magna splendidaque cfficere soleat: & e diuerso absque ea,tersa facundaque oratio, insipida ac rustica esse videatur. Prima igitur ac praecipua bono lectori cura de apta pronunciatione esse debet. At quoniam in gestu& voce eam constare diximus, eam ob rem op
est, ut apti gestus in legendo observentur. Ique cum ad lectorium, seu analopium tempeuh,ut decet, ventum fuerit, decentia gestus primis tensida esst, ut scilicet sit grauis modestucque vultus, manus immobiles, copositiq; peinde cum benedictio petenda, atq; incipien- a fuerit lectio, non manibus tenenda lucerna, non folia voluenda, non aspicienda lacunari non vagis oculis lustranda omnia, no facies Larba perfricanda. Denique in lectura ipsa non luenter oscitandum,noc tu sis nimia, vel spu-rebris,aut emunctione, seu indecoro labrorum motu lectio deturpanda, nec deniq; alia vlla gestus indecentia admittenda est,set
omnia composite ac decenter continenclaod stitutis Camisanis, quantum relig'o U pronunciationi sufficit ut de oratoria declama M. itione taceam prudenter cautum est,quibus monachi monentur oculos semper&Vbique, ma
742쪽
DE 6 o DE VITA CARTvs IANAxim tan Ecclesia, tenere, manus simul luctas habere,tibias ac pedes debith continere, non aute i 'inimis extendere,divaricare,vel etiam cancella re. ntum vero ad pronuntiationem Vocis spectar, operaepretium est,distincte, aperte siue intelligibiliter, moderate,&aequaliter, ac dulciter cantare. Distincte quidem, ut singulis literis suo sono,suaque quantitate pronuntiatis,d bita pausa tiar. Fiat & accentus sensui consormis, seu correspondens,&punctatim legantur om
nia. Alioqui prolationis confuso sui saepissim d
assolet) sensum auditoribus auferet. Legendum quoque aperte ac intelligibiliter,n pn autem lingua balbutiente, naso resonate, aut cosuso mum mure, ne fructus lectionis vel obscuritate, vel ambiguitate prorsus euanescat. Moderate insuper, siue cum modo,ne scilicet alte supra modii, vel basse nimis incipiatur,neVe lentius aut accoleratili , vel etiam supra vires in progressu cantetur, sed pro loci commoditate , auditorumque multitudine ac distantia, & demum legentis capacitate modus seruetur . Q d sit so te cantando vox ipse quod multis usu venit eleuetur, Vel etiam deprimatur, erit facta alia qua pausa decenter ac moderate,alio tono proferendum, obseruadumque, ne sonis immode- ratis postmodum vox deprimatur, Vel eleuetur nimium, sed mediocritas in voce seruetur, ' ut nec altior sit nimis ac sonora, nece diuerso supra modum remissa aut submissa. Eit igitur moderate,&aequaliter pronuntiandum, Vt nec submissa voce ac depressa dicantur alta, nec Ediuerso alie dicantur submissa, sed moderate, aequaliter & apposith dicenda omnia, & sententiis adaequanda pronunciatio, pro rerum ac per ' sona
743쪽
LIER R SsCvNDVs. Grsonarum conditione,&sensuum varia qualitate.Denique suauiter semper pronuntiandii est, quo ad eius sieri poterit. Siquide pronutiatio iapsa nec agrestis esse debet, nec rudis, nec acerba, seu acutis exclamationibus violenta ,quae lecto- .ris pectus laedat, vocem corrumpat,& auditoiuaures obtundat, sed suavis ac dulcis, & cum qua-l dam grauitate sonora, quae auditores alliciat, afficiatque.Sed hactenus de apta pronuntiati ne tam gestus quam vocis dicta sussiciant. Iam Uero caetera,quae ad decentem legendi modum exiguntur,subiiciamus,quae fiant, ut correcti &deuote legatur. Correcte, inquam, siue calliga- te,ut secundum Hieronymum)ob collisiones,&hiatus, ac barbarismos, ad risum non prou centur angelici spiritus. Non prouocentur, in- l quam,audientes homines, daemonesque. Vitan- l da igitur est incorrectura in prolatione litera- , rum. Ut scilicet una pro alia non proferatur in i qnantitate syllabarum, in mala accentuatione dictionum, in combinatione orationum incon- grua,& demum in omissione eorum, quae inlibro continentur, vel in additione aliorum quae ibi non habentur. Sunt enim,qui interdit Vocabula quaedam proserunt loco eorum, quae in libro habentur, quod vel ex inaduertctia, vel corebri turbatione, seu phalasae agitatione cotin-
gere potest. Sed ut sinem his imponamus, ad decenter lesendum operaepretium est ut diximus deuote,&cffectuose legere, quatenus dc auditoris intellectus instituatur, Raffectus inflammetur:quae duo sunt finis Ecclesiasticae le- Lectionis ctionis.Non enim lector inanem gloriam legudo, sed compunctionem sui alienique cordis ac deuotionem quq rere debet. Quomodo enim a-
744쪽
DE VITA CARTYsIANAlios accendere poterit, nisi ex affectu deuotae compunctionis legerit Ut ergo summatim omnia colligantur, lector Ecclesiasticus peritiam l' sufficiεte habere debet, debet & correctos au-ε theticosq; libros habere,debet insuper legenda
praeuidere, debet etia apta pronunciatione tam
gestu, quam voce tenere, debet quoq; ca stigatὶ seu correcte legere, & demum deuoth &affe- elualiteremnia facere. sex generalia ben Elegendi instrumenta qui praeitare non poterit,
a lectura si fieri potest ab istinere debet.Siquides MLaν pater B nedictiis in regula, cantare aut legere in non permit St, nisi eos, qui officium ipsu implere sum rerent,nec cessiit quoque per ordine lege dum esse, sed eos duntaxat legere voluit, quiq- dificare posset audietes. At quonia apud multos institutii est ut per ordinein Refeetorio legaturi, ea de re, qui ineptitudine vocis, vel senectutis, aut aliis incommodis apth legere non possunt, lectura alteri quod fieri solet commendare habent.Sed & si penitus ad hoc supportarεtur, rectius gratiusq; agi videretur. inae praedicta cum
apud Cariusianos pro viribus Ooseruentur , non est mi ob oculor cur exercitia Cartu sana propter legedi modum iuste argae re postis. Uod autem in calce taxare voluisti Cariusianos, quod vocabula quaeda in libris suis praesertim in Biblia habeat ac legant, quae a comuni ritu exor-bitenti respodemus inprimis, Cariusianos ipsos nullos habere libros Ecclesiasticos, cum quibus scilicet diuina celebratur officia, nisi a correctis, authentici : exemplaribus, ac vetustissi- .mis Ecclesjs desumptos atque trascriptos, quos ita integros, incorruptosque hactenus seruauerunt: ut nulli unquam licuerit quicquam eis vel adde
745쪽
LI BER, SECUN Dus. Os addere,vel demere, vel corrigere, Vel mutare. ii enim contra praesempserunt, ubi rescitum est,graues semper poenas dederunt. Itaque nihil
habet inBiblia, alijsve libris Ecclesiasticis Car
tusiani, quod mendosum sit aut erroneu, quem
admodum prostebitur, qui diligenter aduerte. re voluerit. Adde quod si error quispiam quod sit illis in libris coperiretur,non sibi, sed potius eis,a quibus exemplaria acceperunt, vitio dandu esset. Creduntur enim Cartus ani ipsi ab
illa vetustissima Lugdunensi Ecclesia Primate Galliarum exemplaria desumpsisse, quibus propterea magi, imputandum seret. Reipondemus insuper,propter paucula quida vocabula ii forsan illis in libris offenderemur a communi usu
exorbitantia, no esse libros ipsos propterea carpendos,aut falsitatis arguendos, modo nulla fiat propterea in sensu variatio, sed sensus comunis tum literatis, tum mysticus intcgre perseueret. Videre enim est,Doctores sanctos sacras literascitantes,passim diuersis uti verbis, eundem tamen sensum habentibus . inanquam meo iudicio rectius foret, si cum eodem sensu, eade quo . que Verba in omnib' Bibliis penitiu essent. Hoeenim esset a sacrarum literarum hessitatione remotius, minoremque apparentiam calumnia di haberent veritatis aduersarii, qui sacras lit ras interdum vellicare non verentur. Respondemus denique,Cariusianos fide stabiles,maiorumque traditionibus fixh adhaerentes, no velle aliam Bibliam, siue sacrarum literarum trans, lationem admittere, qu m eam,qua passim Vti- tur Ecclesia,cuius se filios profitentur. Non e-' nim ita mobiles esse consueuerunt, Vt ad omnε nouitatis auram, instar quorundam leuissimorum
746쪽
pG DE VITA CARTvs IANA ruin hominum noua semper desiderantium.
Concitentur. Itaque sacra volumina tot seculis omnium auribus inculcata,& a grauissimis, ritistitnis' te viris acceptata, & demum in publicis conuentibus comprobata, immobiliter sectari prorsus eis certum est, reiectis omnibus alijs, quae ab Ecclesia probata non sunt. Sed nec noriam traductionem vel recepturi sunt, vel probaturi, idque iustis de causis. In primis quid Mi,quod illa, qua vititur, certissima sit, & suf-ti Jentistima. Deinde quod aliae si fierent,superuacaneae prorsus ac inutiles forent. Postremoq i5d etiam pericula idetrimentaq; multa proinde tequeretur. Qiod enim eatrassatio, qua passim utuntur Carausiani, sequentes Ecclesiam, sit certissima prorsusque sum ciens, nullus plane fidelis haesitat. Q od nihilominus sic confirmari
potest Aut enim continet in omnibus sine haesitatione atque errore sensum Spiritussancti, aut non .Si secundum dederis, prorsus haereticum,
vel stiolum haud dubie teipsum ostendes. Q ienim vel partem sacrae scripturae minimam putat falsam,dubiam, aut suspectam esse, haud dubie & de tota itidem dicat atque sentiat, consequens est.Siquide Biblia quod passim a theologis dicitur)copulativa propositio eli . At vero,' qui partem copulatiuae falsam dubitat,aut suspecta habe ,totam habeat necesse est. Hinc diutis August. perpulchre de sacris literis agens, & ad diuinum Hieroymum scribens, percelebrem, notatuque dignissimam sententia protulit, quae&distinctione nona refertur in hunc modum. Si ad scripturas fa cras admissa fiterint vel officio a mendacia,quid in eis remanebit authori-
talis '. quae tandem descripturis illis sententia
747쪽
LIBER SECvNDVS. 69 prosereturiculus pondere contentiosae falsitatis obteretur improbitast Igitur si parte sacraepturae falsam putas, haereticum te comprobas. Sin vero primum dederis, habetur propositum. Deinde vel Biblia ipsa, qua utitur Ecclesia, fundamentaliter complectitur ea omnia, quae ad di rigendam Ecclcsiam , animarumque salutem sufficiunt, vel non. Si primum dixeris, eam suf- scientissimam asseris. Si secundum, iniuriam Deo plane facis: quippe qui dicis, cum suae sponsae non fatis consuluisse, seu non satis solida dedisse fundamenta in his, quibus ad salutem consequendam opus est, eaque de re pluris aestimas,ac facis synagogam Moysi, quam Ecclesia ipsam.Dicis forsan, sacras literas& certas,& sufficientes esse, si decenter traditae essent: at Biblia qua passim utitur Ecclesia non satis diglad tras latam tibi videri .Ergo ne putas,Bibliam totam, qua passim Latina utitur Ecclesia, Vel erroneam, nem recta vel falsam,vel suspectam csic Si hoc censes, in- es. fanum lis reticum te esse non dubites. Siquidem Biblia ipsa a sacris Conciliis iampridem recepta atque probata est. At vero sacra Concilia in huius modi rcbus hallucinari non possunt. Qui aliter sentit, plane desipit.Quod ii Cocilia errare in hoc no potueriat,quomodo putas,tota Eccles a errare potui sic Deinde si translatione, quam . dicis vulgata, iudecenter facta asseris: aut te sentetiae moue , aut verba, hoc est, vel putas aliquid erroris esse in sensibus, vel in verbis.Si de sensibus haesitas,te lis reticu profiter is, iniuriaq; Deo facis, quem asseris suae Ecclesiae veram Scriptura hactenus non dedisse. Si de verbis agas, Utpote quia non eleganter facta est, vel non ita apposite expressi sunt sensus, ut decebat: te ineptum, te
748쪽
ς β qine plura suam phrasim, suuimi; idioma habet, quo ,
a csteris scriptulis discrepat'None de industria. bir' voluit praecipuus author Bibliae Spititusianctus humili stylo per humiles Prophetas, humiles ;Apostolos ac Euangelistas conscribi, & per hu
miles praedicatorcs per totum orbem, non al in
tem in sublimitate sermonis diuulgari Ita sand, ne scilicet putaret stulta praesumptio carnis, per humana eloquentia, carnaleq; sapientia, fidi m: Catholicam plantari vel potuisse, vel dcbuis . Ne etia ea,quae alta sunt de gloriosa apud homi- num genus,Deo grata esse putarentur. Ne ipsa quoq; Biblia si oratorio stylo consecta foret a paucis intelligeretur,pauciiq; proficeret, cu ta-IIre ita proportionata omnlh esse debeat,vin5 solum oratoribus, sed etiam aliis quoq; homi- ' num generibus prodesse possit. Ne demum pu- tarent homines, in sacris literis quaerendam es.se voluptate aurium, cum diuinae veritatis sua uitas,salutarisque mentis oblectatio illic potius iquarenda si cui frequentissim E impedimento est pruritus aurium,eloque itaq; verboru. Quas rationes a grauis imis viris partim traditas si co- sideret si cs,nunqua putasses, humanam eloquentiam in sacris literis vel quq renda,vel admittendam. Ut enim Christiana religio Discipulos humiles, ita & literas humili stylo cosectas postis lat.Adde cv,pro Augustini sententia, duplex sit
Hoquetia,una diuina, quae in sententiarii grauitate consistit: altera humana, quae in popa, cultuque verboru versatur: primam sacrae literae sibi luendicantes,alteram dedita opera recusant.Cur ergo sacras litcras vel despicis, vel respuis propter humilem stylum verboru Non sapis quae Dei
749쪽
Doctores funditus Biblia nostra probar ut , sui diuinis ac eruditis interpretationibus eam illustrantcs, quorum vestigia linque te, insanire est At dicis, Hieronymum aliquoties trarsation εnostra vellicare. Res Oderi pote it inpriinis, nu- quam Hieronymum Biblia nostram vellicasse. Quod si in scriptis, qυς ei tribuum ur, huius m di reprehensio repcriatur: ut i scripta illa citis noesse, aut celie .b aliis in si gdlation m sacre Scripturae ea addita insertaque suisse. Qualiquando in aliorum doctorum tibiis factitatii fuisse, viri doctia ibitrantur Q ae responsio si tibi forsan absurda videatur, LO tame ita intolerabilis est, sicut prssumstio tua, qua commund Bibliae translationem carpere no Vereris. Deinde respondemus, Hieronymum non absoluta carpere, sed opinati Dediitzxat, seu pro opinine sua ostedere voluisse, nonnullis in locis, qupactos xpressus atq; aptius B blia nostra, quan tum ad vel ba pertinet, aliter traduci potui si At vero nu quam sensum vellicauit, nec uspiam dixit aliquid in illa falsum, temerarium, aut suspi ctum esse. Si enim hoc putassci, nunquam taaccurate ac diligenter eam explanasset. Dein
de dicimus : si Hic ror ymus , vel alius quiuis
prCbatus Gu: hor eam conuellcret, cum quudem reuerenter excusandum esse, di pro humam, fragilitate ita sensisse . Sed propterea non haerendum,cum nulli dc ctoli,quani LGI uis sancto, contra communem Ecclcsae aut ho-tem credendum sit, scd omnia dcctorum Icnta ei cedere dc beant. Nam, ut inquit Aligu
s inus in Epistola ad Fortunatum & hahetur distinct. ii. Neque quorumlibet disputationes
750쪽
qtramuis Catholicorum,& laudatorum homi-rinum veluti scripturas canonicas habere debe- rimus,ut nobis no liceat, salua honorificetia quae illis debetur hominib',aliquid in cotu scripturis improbare,atque respuere, si sorthinueniremus, quod aliter senserint, qua Veritas habeat. Et Epistola ad Vincentium: Noli frater, contra diuina tam multa,tam praeclara, tam indubitata testimonia colligere velle calumnias ex Episcoporum scriptis:&quae sequutur.Ex quib' luculenter constat, calumniam adiunctam nihilial
prorsus suffragari.Porro si dubiam asseris trans- lationem, quam dicis vulgatam, eam apocry- 4pham reddis,turpique nota sanctam Dei Ecclesiam inuris,atque infamas, dicens eam pro literis & quidem praecipuis, ac fidei basibus) apo- lcryphis uti.Id enim apocryphum est, non soluquod certo caret authore, sed& quod dubium atq; suspectum est. Sed& Ecclesiam deceptricem fateri habes,quae Bibliam tradidit,eamque
certam,fidelem,atque authenticam'asseruit. Si enim aἰ iter res habet, qua asseruit, nonne dec
ptrix plane reputanda est ' O quanta discrimina
perniciosus error affert'Verti ergo est illud Aristotelis dictum:Vno inconuenieti dato, mul- ta contingui.Deniq; si certam, fidele, atq; indubia Bibliae traflatione Ecclesia no habet, dubio procul nunquam habitura putatur. Si enim albqua recenter faciunda esset, recurrendu igitur ad H ebraeos pro veteri,& ad Graecos pro nouo
instrumeto foret. At vero talis recursuS hoc te- .pore penit' nihil prodesset.Siquide peruersi o stinatiq; Iudaei in odiu Christianismi S. literas u corrupertat,in iis praesertim locis,quib' &apem uta de Christo testimonia habebantur, & ipsoru