De vita Cartusiana libri duo auctore Petro Sutore s. theolog. doctore ac Parisiensis Cartusiae priore olim celeberrimo. Accessit iam primò Arnoldus Bostius de illustribus aliquot eiusdem ordinis viris

761쪽

io VITA CARYvs IANAgligunt,vel erubescunt. Sed attendant, qui h iusmodi sunt,illud verbum Christi tremεdum, Du. s. quod Luc.'. habetur. Qui me sinquit Omeo ermones, hunc lius homiris erubescet in mai flate sua, o Patris, ct Sanctorum AveIorum. At v ro cum eos carpimus de iust quidem)qui care monias ipsas vel subsannant, vel despiciunt, Vesnegligunt,vel erubescunt,non putamus eos a r prehensione immunes esse, qui in ipsis religi

sunt,debitumque modum non tenent, cum t

men rebus omnibus modus adhibendus sit. Sia quidem nonnulli supra modum caeremoniosi sunt,qui ita profundό caput inclinant, ut genua sua osculari velle videantur. & tolerandi sorsitan essent,si caeteros ad eam superstitionem impellere non contenderent. inis obsecro,docuit tantam inclinationem faciundam esse'Qui, vel mensuram, vel regulam huiusmodi .dediti An quia illi caeremoniosi, siue superstitiosi ita faciunt,etiam caeteris faciundum est Enimuero si ita obseruadum uniuersaliter foret, plane vel baculus et aliquid huiusmodi eis tribui debere quo mensuram imponerent, exemplumque darent, ac docerent, quam profundὶ omnibus inclinandum esset. Sed haec missa faciamus,ducentes modum in omnibus obseruandum esse, quem alij quidem non obseruat. Sunt enim,qui praefatis longὶ dissentietes, nullam inclinati nem faciunt,quando tamen reuerenter inclin dum est,sed caput duntaxat mouent,idquς adeo o pusillum,ut quasi deridere imagines, vel capitis signo ad se vocare videantur. Alij denique reperiuntur,qui nescio quos insuetos ineptosques gestus palam facere non verentur, quibus etiam graues homines ad risiim prouocare, & seipsos

762쪽

Lx aER SECvNDvs. Tiffridiculos facere solent.Hεc autem omnia a pro-.bo religioso vitanda sunt,& fugienda. Nec pa- Sisradar iam aliquid factedum, quod consuetum in con-- gregatione non sit, & reuerentiam modumque debitum tollat. Alioqui vel superstitiosum, vel gloriosum, seu inane, vel ridiculu reputabitur. Sed iam satis de caeremoniis generatim disseruumus,nunc peculiariter de his agamus', quae inter argumentandum propositae sunt. Inprimis de prostratione. a in re dicimus, Cariusianos in terram se iustis de causis prosternere solererPrima quidem,ut profundius, ac totis viribus Deo seruiat, & plus et,quam mortali principi impen- 'di solet,reuerentiae exhibeant. Vident enim,g nua coram principibus,etiam ad terram usq; flo- cti ea de re dignum putat, ut aliquid plus hon ris Domino dominorum tribuant. Proinde ad terram se deijciunt. Deinde ut non cordetantsi,

sed corpore quoq; ipso profundissimam obse

uent humilitatem, animaduertentes altissimum humilitatis profunditate propositu se arripuis se, eaque de re gestus humillimos obseritare se

debere.Sed & se prosternentes,terram simul οὐ culantur, Ut priscorum Patrum vestigia secten-rur, quos terra deosculatos fuisse non ignorant. Deinde prostrati terrae labia figuh ut se terram Geust cineremque esse,ac proinde in terram se reue suros,insinuent. Insuper ut superbiam esse fugiendam,nullamq; rem, quantumuis abiectam, esse spernendam,hoc modo ostendant. Ostendan inquam, rebus infimisDei cotemplatione humiliter adhaerenclum, ne contingant eis mi

763쪽

IE , DE VITA CARYvs IANA nijs agetur,tractabimus. Itaq; de veniis agamus, quas in genere duplices esse coperimus,f. erro- .. ris,&deuotionis. Erroris venias dicimus, quas capimus,cum vel in ossicio diuino errorem liue desectum comittimus, vel etiam alios errare facimus:tunc enim veniam sumimus, hoc est, pro admisso errore supplicantes, formaq osculamur.

Devotionis vero ac reuerentiae venias nucupamus,cum non pro erroribus,sed pro deuotione maiori ac reuerentia quandoq; formas oscul mur, quando fieri debeat, nostris statutis cauis

tum reperitur. Hoc autε generatim facimus, Vip r maiorem reuerentia exhibeamus, &deuotione accendamus , quae maiori curae nobis esse

debet,quando ea, quae praecipuo honore digna sunt,in cultu diuino occurrui, utpote dum sanctam Trinitatem,vel Spiritum S.inuocamus, cu, venerabile Sacramelum altaris adoramus, dum virgine sacratissimam Mariam salutamus, dum

alia denique id genus in officio diuino se ingerunt. Peculiariter autem Venias ore sumimus, ut

venias a summis Potificibus nobis cocessas menis te capiamus,puta quando in matutinis dicimus. Te ergo qui sumus,vel in Missae praefatione gratias agentes, dignum & iustum est, respodemus. Sed iam de inclinationibus disseramus, quae in

genere bipertitae videntur . Quaedam enim modicae fiunt, reuerenter tamen,vtputa quando nomen IEsus & MARI A dicitur. Alterae vero plenius exhibentur,dum caput scilicet,dorsum- . que simul revereter inclinantur. Quae cum non solis Cariusianis,sed etiam aliis religiosis conues niant,non est hic diutius insistendum. Satis er

go sit dixisse, inclinationes huiusmodi fieri solere,ut a religiosis, instar boum, cervice, more. Γ quo-

764쪽

LIBER SECUN DV s. 733 quoque equorum atque asellorum, dorso D mini iugum feratur,eiqtie prorsus obedlatur diis

centi, vos & denique ut mitia. corpus is, sum curuantes,maioren, Deo reuerentiam exhibeant, cui plus quam seculares sed . uinctos esse meminerui. Iam vero de precibus, quae in horis Canonicis dicuntur, 1 bnectamus. - Qua in re censent nonnulli, eas dichus festis re

ticendas esse,quod &illis diebus diuinus cultus sit prolixior, & potius gaudendum, qua α cestis

precibus tunc incumbendum sit. Proinde multi, Theologiae professores, partim seculares, par- . tim regulares in quada Benedictina domo propterea congregati, censuerunt has preces,cum

liis quibusdam additionibus quas Pater Benedictus no indixit relegcndas esse. Verum Ulcm. que res habet, Cariusianis tamen secus agedum eii, quippe qui per rigulam suam ad preces diebus etiam festis dicedas obnoxijs sunt. Quod non temere fieri videbitur, si & iustae causae ad - id concitantes volvantur, & modus in eis dic dis obseruetur. Sunt enim qui ita lenth ac fastudiose dicunt, ut halitum perdidisse videantur, cum tamen submissὶ ac rotundε dici debeant, nec pausa debeat in tam breuibus responsiunc .lis fieri. Qii sanὶ modus si diligenter obseru .tur,nullus iustae reprehensioni locus superesset, cum iustis cauiis , ut praelibauimus, Carlusi ni ad id moueantur. Inprimis quidem, ut mente teneant, statum poenitentialem quem huius- modi preces, sub lugubri quidem cantu dice

dae,referunt iugiter ac perseueranter sine ullo '. penitus interuallo tenendum, ac nullo unquam 'tempore deserendum esse, quamdiu vita comes, affuerit. Deindὸ ut intelligant , nullum plenum

765쪽

i VrTA CARYvs IANA festum,nullamque solennitatem undecunq; lita, cundam in hac calamitosa vita haberi posse, ea de re ad supernae festiuitatis gaudia iugiter ati helandum,suspirandumque qsse. Insuper ut alii, due iuuent miseros peccatores, qui usque eo immeritatis ac infllicitatis progredi solent, ut plus vitiorum diebus festis , quam aliis faciant. Qui enim diligenter lustrare voluerit, inueniet tamdem , communem populum pauca diebus pro- D p. n. fessis piacula admittere. At vero ubi ad diem fe---a mim peruentum est,pro dolor,impietatis habe. commuti, laxari , licenterq; vitia committi, imo vero quo maiora sui festa, eo grauiora flagitia passim, fieri solere, quae ut arceantur, preces a Carausi nis porriguntur . Denique sedula mente voluistantes Cariusiani, grauiores tentationes diebus

istis, quam alijs,ab eo qui tentab suscitari solere,

quae non sollim malos, sed etiam bonos viros grauius infestant,deuotionem perturbant, r uerentiam impedivi,& demum sacros dies vim Iant,contaminantq; turpiter, pro omnibus preces fundunt,ut omnes spiritalibus armis proteis

gere,& dierum quoq; sacrorum honorem pro . virili conseruare quean scientes ea,quae perp ram diebus illis aguntur, grauiora esse . Gibus animaduersis, liquet quὶm rationabiliter Carti, sani dicb' festis preces dicanti Liquet, inquam,

iustis causis suas caeremonias observent,

ac proinde, quam futiles, mi Oblocutor, obi ctiones abs te principio adductς fuerint. At quoniam ipsos Cariusianos etiam insimulas, quod

--- caeremonias quasdam a communi ritaabhorrε. tes observent: Respondemus, Cariusianos tria

zz I cetremoniarunt genera obseruare solere,scilicet

sommune peciales, &peculiares. Sunt erum

766쪽

Lias R SECUNDUS, fideles, religios,& Cariusiani. In quantum ergo . fideles sunt, quasdam communes cum seculariis bus & religiosis caeremonias habent, Ut sunt capitis nudatio, tu lio pectoris, grauum fi xio. Ιnquantum Veio relisios, quasdam speciales sibi, caeterisque rei iglosas duntaxat conuenientes obis seruant, ut est capitis, dorsique inclinatio. In quantum Veio Cariusiani, quasdam sibi peculia- res vendicant, quemadmodum cst, in terram se. palam prosternere,terram osculari. Sed cur ita' Nempe ut qui religionem a caeteris discrctam, eamque arctionem, humilioremque sectantur, discretas quoq; caeremonias habeant, quae &hiμ, miliores sint& rigidiores. Non igitur temet ἡ hanc humilem caeremoniarum singularitatem elegerunt. Sed iam, si tibi ita videtur, de caereis monijs quae in Missa obseruantur a Cariusianis, agendum est.

De caremoηiis, qua a Cartinianis in Misspeculi

riter obseruantur, quarum rationes etiam asseruntur O a L o C v T o R.

PLAc ετ illas aggredi caeremonias, qua vos Cartu fiant in illo venerando Missae ossicio citra causam ac superstitiose seruatis. iniden im obsecro, causae est, cur celibras tes conue tualiter, solo Diacono contenti, nunquam Subdiaconum adhibctist Quid, inquam, non ante faciem altaris ut communis mos habet) sed ad cornu ipsius consessionem facitis' Cur insuper omnes Gloria in excelsis, & Credo in Deum s amul cantatis' Cur etiam dum dicitis: Et homo . factus est, in facies vcstras ruentes, ad terram

767쪽

is Da VITA CARTVSIANA . . vos prosternitis ' Cur capite velato, dorsoq; lnclinato Sanctus canitis Cur visa hostia, vos statim prosternitis ἶ Cur post eleuationem corporis non etiam calicem leuatis,ut videri ab hominibus possit'Cur facta consecratione surgentes, caput velatum tenetis' Cur dicto semel Agnus Dei,iterum vos in terra deij citis Cur obsecro, iter Agnus Dei continuatim, more communi, non dicitisi Cur demum in fine Misi ae, nec benedictionem detiis, nec aliud quicquam subnectitis ' Hoc enim vos singulares plane conficit. PET. Multa rogans, multa responsa quaeris,luuido quidem pectore indigna, scitu tamen disenissima. Eadere postergato liuore, seriatim siqgillatimque respondere certum est. Inprimis Φquaeris, cur in Missa conventuali iubdiaconum non adhibemus: breuiter respondemus, solum Diaconum pro sacerdote iuuando prorsus sufficere, eapropter Subdiaconum non esse adden- . dum, a nobis praesertim, qui multam cum in omnibus, im incultu Diuino humilitatem ser- utic, & ea quae vel superflua, vel alta sunt apud homines atq; magnifica, refellere debemus. D inde quod interrogas, cur ante faciem altaris, Confircor non dicimus:Nempe qtod honestius 'putantus, faciem ad eos conuertere, quos confitendo alloquimur, quam dorsum eis praebere.

Deinde quod aptius sit, per confessionem prius se Purgire, & ad rogandam pro alijs se ins rimis

aptum reddere, quam prima fronte se ante facisi aliaris littere, quandoquide sacerdos in medio altaris constitutus, se inter Deum, & populum 'mediatore poni Vt ergo mediator aptus sit, rectius est, ut ante constitionε alibi faciat. Ins

I r P sciscitaris,cur Gloria in excelsis,&Credo

768쪽

LrΗΕR sECUNDUS. IIT simul ab utroque choro cantentur: dicimus, huius rei duplicem esse causam, quarum una satis 3 aperta est, lilo d. f. multis in domibus pauci sint monachi, qui propterca dcccnter atq; alacriter pro voto non possent alternatim Hymnum tam iucundum cantare. At dices, saltsm in domibus copiam monachor u habentibus alternatim cantandum csset, dici enim satis alacriter tunc posset. Respondemus uniformitatem usque adeo Cariusianis placere, Vt uno eodemq; ritu Velint cultum diuinii ubiq; persolui. Vt ergo alacrius resonantiusque cantetur, simul m seruetur Vniformitas, alternatim non cantatur. Auera vero

causa peculiaris, est huiusmodi. Simul Gloria in

excellis cantatur,Vt concentus angelicus reseratur,ac innuatur, Angelicos spiritus hymnum il- .lum concorditer, nato Domino, ob maiorem

laetitiam exprimendam simul decantasse, Luc. secundo,& concorditer quoque in coelesti gloria cantare solere. Credo quoque Una cantatur, ut intelligatur, Catholicam si dem, quae in sy mbolo continetur, Unam esse, & ab omnibus unanimiter esse tenendam, nec aliquid diuisi nis, vel alterationis in ea ad mitii deberer deinde ut insinuetur, ipsum Symbolum ab omnibus Apostolis simul concorditer conscctum fuistri Porro quod rogas, cur nos prosternimus, dum dicitur: Et homo faetus est: tibi dicim', no citra optima causa peculiariter id effici solere. Si quidem animaduertentes idipsum, P tunc canitur, tantae diuinitatis, tants admirationis, tants commoditatis, tanti honoris, tantaeque beneuolentiae esse,ut nulla mens coplecti, nulla lingua con-

sequi possit,cum,pro Augustini sentetia , in re-l bus per tempus ortis non fuit maior gratia, qua

769쪽

18 DE VITA CARYvs IANA quod Deus fieret homo, & homo Deus: quid liud, quaeso, melius facerent Cariusiani, quam gratias agetes, & Vices Vtcunq; rependentes, seupsos in terram funditus deijcerelEnimuero des census ille,quo Dei filius in terram descedit,illa inquam dignatio, qua Deus homo factus est,

illa demum exinanitio, qua maiestas ita est in- l. clinata,vi acciperet serui formam, tam mirabi- llis,tam dulcis,tam amorosa, pieque deuotionis excitatiua Cartus an is est,ut non solum prostedi lnere eos faciat, sed etiam interdum pias lachry- mulas excutiar. Neq; vero sola prostratione co- lteii sunt, sed & terra deuor Eosculatur. At fortε trides, & quaeris cur hoc Nempὶ ut humiles l. Christo Redemptori gratiae agantur, sim uim in lmemoriam reuocetur, queadmodum Christus iterram nostram de terra virginali sumere, te ramq; discurrendo, laborando, sudando sacris 'pedibus calcare, Patrem quoq; ccelestem ora do, genua super eam flectere, toto corpore se

proiterneredaumiliterq; osculari, pretiosissima insuper sanguinem pro nostra redemptione in leam fundere,& demum g istata morte in ea se- i peliri dignitu est. Si haec Christus Dominus se- lcit, quid est orophane quod rides, eum me se

. uulum,imo vermiculum talia piὶ voluente,temram osculari vides ' Cur & ipse similiter non f, eis ' An os tuum ore totoque corpore Christi ldignius putas, qui suo tacta terram dedignatus non est ' Sed alia tangamus. Dum Secreis T s cerdote dicuntur, interim supersedes nostras inclinati perseueramus,ut eo in silentio orante, nos quoque silentes oremus, &collecta menta l. humiliatoq; corpore profundiores preces concorditer ad sacerdote ipsum pro ratione teporis acos

770쪽

ae ossicii faciamus. Post praefationε veris, in qua

de Angelis mentio fit, Sanctus canentes operto . rapite sumus, ut L Angelos ipsos imitemur,1 quibus ipsum Sanctus primum habuimus,& eos v lata facie cecinisse legimus Esaiae 6. ubi dicitur, dualin alis velabant faciem dicentes, Sanctus,Sangae, Sanctis. Siquide ut dicut Hcbraei referete Lyr no, Seraphin duas alas supra casta habebar,quibus caput velabant. Ut hoc igitur significet Cariusiani, rapita sua non alis quibus carent sed c putiis suis velant. Tunc quoq; incuruantur seu inclinantur Cariusiani , ut imitentur Seniores 'vigintiquatuor, de quibus Apocal. q. habetur, ' . qui cum ter Sanctus. quatuor animal ibus senas

alas habentibus,cantaretur,procidebant ante sedentem in throno,&adorabant viventem in s .cula seculorum. Itaq; ut eos pro Virili referant, . i tunc incuruati laudem Deo concinunt. Simuli autem utrunque tum faciunt ipsi Cartusani, hoc est, capite operto, & incuruato simul corpore i

, Sanctus cantat,Deumque adorant,ut insinuent, Vtrumque testamentum connexum ess sibique mutuo respondere ac pariter utriusq; quatum 'religio Christiana si igitata obseruatores se esse . Sed reliqua prosequamur. Ad eleuationem corporis sacri capita nudamus,statimque facta ado-

ratione proni in terram labimur.Cur autem ca- pita nudemus, no est magnopere vestigandum. H ic enim communem more sectantes iacimus, ut debitam venerabili Sacramento reuere. iam 'exhibeamus, simulque ut illos vigintiquatuor

Seniores imitemur, de quibus in Apocalypsi .' cap.agi diximus, qui postqua Sanctus dixissent,

ac sedente in throno adorassent, mittebant, hoei est,deponebint coronas suas ante thronu, dicε-