장음표시 사용
121쪽
II O Arg. quattuor Cic.Orat. Contra Catil.
caussam de pecunise repetundis Catilina dixit. deinceps fuit annus, quo e consulatum petiui. Giluu uerbis tres anni continui designatur, primum is, quo Cicero praeturam gest, idest, Lepido Tullo cos. deinde, quo O sam depecunise repetundis Catilina dixit , idest Torquato,b Cotta cos. pos Demo, quo Cicero consulatum petiuit, iis , Caesare, e 'Figulo cos. Priamum igitur id constat, aecisari copum esse repetundarum Lepido S THlo cos. deinde non eodem anno ,sed sequenti, Torquato π Cotta cos. Oissam dixisse. Adri illud, asolutum esse P. Clodis accusatore praeuaricam te . de quo sic in ea de Harust. No. A Catilina pecuniam accepit, ut turpi
me praeuaricaretur .siuod Pedianus confirmat. Iterum autem accusatus
est inter sicarios a L Paullo, Caesare,oe Figulo cos. quod a Sallustio, Pessimno, Dione traditur . quamquam in Pediano, L. Lucullus endose legitur, pro, L. Paullus: qηem Sallustius, testis eorum temporum, nominat. Viroque iudicio absolκtum 4se , cognoscitur ex ep. iq.b i. ad Att. in qua est: Bis absolutum es Lentulum, bis Catilinam . Vt argumentum 1 ud omi latur, quod, nisi absolutus est, petere consulatum Cicerone π Antonio cos. non cogitast. Haec de accusationibus: nunc de consulatuspetitionibus p
premo de illius coniurationibus agemus. quae nisi separatim singula ostenderentur foresiumsus icatus, ne te tori laborem, in sicultatem ordo historiae confusius a ferret, ut mihi saepe attulit: qui nunc, ut meo labore laboralist adimatur, quantum licet, operam do. Petere constulatum Catilina u Luit, quo anno ex infrica redi,t, consulatum gerentibus Lepido, oe musior sed eius rationem non es habitam, iam stadimus. Eo anno petendi pote- . sate exclusius, petjt annosiquenti, Cotta, ae Torquato coi.' repulsam tulit . peti H. iterrem Caesa re,et Figulo cos. nec obtinuit . utramquepetitio insigniscat Cicero in Oratione pro Coelio. Tot, inquit, annos uersatus infor
neposticisne ne infamia ,studuit Catilinae iterum petenti. De secunda autemWpetitione, o repulsa per ticuum fit ex his Aponi, uerbis. Postincta comitia consularia,VCatilinae repulsam Jecit eom reum inter sicarios L aullus. Videtur re Cicerone consule aut petis , aut petere uolus: quod prima declarat in eum Ciceronis oratio. Cum proximis comiti s con- Diaribus, inquit, me consilem in campo,.competitores tuos inter cere uoluisti; compre' tuos nefarios conatus amicorum prasino,N copist. Eodem pertinent illa Sallusti . Postquam dies comitiorum uenit Catilinae ne- . que petitio, neque ι diae , quas consita fecerat , pros=ere ce sere: constituit bellum facere; π GIrema omnia experiri. Remotum a petitione, consilio potismum Ciceronis consulis, lib.xxxv m. demonstrat Dio. Sed contra Pimtarchus in Cicerone, nec obscure Cicero ise pro Murena eum petime dicit. Vuod ad coniurationes attinet , continauit primum cum Cn. Pisone, L.Varganteio, P. Autronis: qno anno confides fuere Lepidus,o Tullus: unde ita
122쪽
Arg quattuor Cic orati contra Catil. l 1 1
in oratione pro SH . Scilicet issim, qui existimem, Cn. Pisonem,oe Catia linam, oe Zammerum, S Autronium nihilaudacter ipsos peries ne P. Suila faceremtuisse. de quo etiamsiquis dubitassetantea, n id, quodiuin uis, cogit et, interfecto latrema confide defendere Kalendis Ian. cum 5ctoribus t Si cu uit Susta, cum Pisime, Catilina, Vargunteio, Autronio descendere cum lictoribus, interfecta Torquato confide: nimirum superion- μου res sibin Lepido oe Tulti inita de conserum caede conflia 'erant
Eusdem annus coniurationis enatassio cognsitur Erat, input, eodem tempore Cn. Pse, adolesiens nobilis,fummae audaciae , egens , factiosas: Quem ad perturbandam rem no a atque mali mores Amulabant . cum hoc Catibna, s Autronius, circiternonas Dec. consilio comminicato rabant in Capitolio Glendis Iam. L. Torquatum Cottam cos. interfore; ipsi, fasiibus correptis, Psenem cum exercitu ad obtinendas duas Hi
starias mittere et ea re cognita, rursu in nonas Febr. consilium caedis trans-
ιulerunt . quod ni Catilina maturasset pro curia signum socist dare: eo die post conditam urbem Trampsimum fascinuspatratum ret . quia non
Mequentesarmati conuenerant,ea res consilium diremit. Pedianus a tem eandem rem exponit his uerbis: Fuit opinis , Catilinam ,πCn. Pse nem, adolesientem Mitum, coniurasse adcaede enatu faciendam ante annum, quam haec dicta sunt, Cotta e Torquato cos. eam' caedem ideo
non esse factam, quodprius, quam parati egent, coniuratisium dedisset
catilina Altera coniuratisfit Caesare σFigulo cos. petentibus consuli tum Cicerone, Antonio, ipse Catilina cuius rumor quidam cum in uulgus Amanasset, accendit seminum studia, ut ait Salgustius,ad consularum mam dandum M. Aio Ciceroni. Haec igitursecunda coniuratio, occultis comsiliis agitata erupit denique in consulatum Ciceronis. qui cum totam rem , indicante perri iam si Curio coniurato, cognouisset,2 sedentem tamen in senatu Catilinam uidisset, ira commotus, acerbissme meum hac prima orationes inuectus, s eum urbe egressi, secum.seos iust educere: ac tantum profecit, ut Catilina perterritus profugerit. quod est primae orati nis regumentum. Asecunda oratione, de Catilina eiectos latum relictos
ab eo nisicat nobiles uiros, quinon solum infra uolitent, sed etiam in sinatum ueniant: quattuor hominum genera commemorat, qui re . occu tum bellum indixerint, ordissimulantes, egrediente Catilina, Romae remanserim. contra quorum infidas, Quirites monet, uisua tecta custodist,
sigilsq. defendant: ipsis, ut exeant, si uelint, permittite minatur, si cuius
facitum, conatum ue contra patriam deprehenderit: pueritatem cum H mentia poscetur . Quirites hortatur, ut uenerantes deos immortales opem
abi inpra ti riculo supplicespuant . Tertia, captos esse coniurationis niuipes, sis blatum iam imminentis periculi metum, rei quemadmodum
123쪽
ri et Arg. quattuor Ci orat. Contra Caia.
gesta erat, explicata, significat . Tum habere bonum animum sitiirites imber ; quo estum sit, acceptum dijs immortalibus refert: rogat ut, cum is
se , ne i s bominum audacissimorum sceleratae, nefariaep e mentes nocere
posent, sua uilitantia prouiderit, is uicissim , ne quando sibi noceant.
curam suseipiant. Conclusio , Iouem ut uenerentum, oe ut sua tecta uigia lys, custodusq. defendant. In quarta nonis Dec. habita ut ep. I. lib. 2. adist. dc 1upplicio coniuratorum refert,c simul, sequidsentiat,ostenditi distulat de j ntentijs duabus, una D. Iuni, Silant,qui, tamquam consul de .
senatus, Omnium primus de more rogatus erat, ut mors contumatis poena esset altera Caesaris, aeduis cur. ut aeternis tenebris uinculisq. manda .rentur, bona eorum'sblica tur, uitam tamen retinerent. utramque sen, etentiam laudat: quam tamen dilanus dixerat, sequendam censet. Mem
riam sui consulatus a senatu postulat quid sibi acciderit, paruum filium
commendat: hortatur, ut de coniuratorum ducibus, cum agatuae in eo saliuriuitatis, uniuersaeq. rej. diligenterfortiteri. decernat suum in eos latu, oe in omni cista praesidium, auxiliumq. pollicetur. Nuno,ut puto,non m de opera posita uidebitur ,si, quo quaeque die habita oratio sit, ostendam Prima habita est viii Id. v. non ob ctiris argumentis. in ipse enim ora tionesunt haec. Recognosce tandem mecum nouem illam superiorem iamotelliges, multo me uigilare acrius ad salutem, quam te ad perniciem reip. Dico te priori nocte uenisse inter Ealcarios, in M. Laecae domum , conuenisse eodem complures , eiusdem amentiae , scelerit socios. Et paullo posita isti igitur apud Laecam ea nocte, Catilina: distribuistiparies Italiae: tuisti, quo quemqueproficisci placeret e delegisti , quos Romae relinqueres, quos tecum educeres: ascripsisti urbis partes ad incendia: confirmasti,teipium iam esse exiturum: dixisti , paullulum tibi esse etiam tum morae, quod ego uiuerem. reperti sunt duo equites Romani, qui te ista cura liberarent, s sese ista ipsa nocte paullo ante lucem me in meo lectulo interfecturos pollicerentur . Quaesiit haec nox, quam is dies consecutus est, quo Cicerosenatum babuit, s in Catilinam haec dixit, docet oratio pro Sulla his uerbis. sim
tandem de illa nocte dicit, cum inter Falcarios ad M. Laecam, nocte ea , quae consecuta estposterum diem nonarum i ou. me conside, Catilinae de
nunciatione conuemtZquae nox omnium temporum coniurationis acerria
ma fuit, atque acerbi ma. tum Catilinae dies exeunt, tum ceteris ma nendi c.ndicio, tum descriptio totam per urbem caedis, atque incendiorum constituta est: tunc tuus pater, Corneli, illam ibi oscisam prouinciam δε- poposcit, ut cum prima luce consul salutatum ueniret , intromissus metu meo lectulo trucidaret. Hic Cicero, qua nocte in M. Laecae domum Catia
lina uenit icit num fuisse,quae consecuta est posterum diem nouarum Nota. idVt quaeDii inter nona in i i x 4 disus et bal iam esse primam
124쪽
Arg.quattuor Cic. Orat. contra Catil. II 3
in Catilinam orationem ii x. H. u. cum in ea sit: Dico te priori nocte usnisse inter Falcarios, in Laecae domum. Secunia oratio pstridie habita uidetur: quod ex js uerbis;quaesiunt in easceat intelligere. Omnia, inquit,superioris noctis consilia adme delata esse sentiunt. patefeci in senatu hesterno die: Catilina ipsi pertimuit profugit. Tertia, multis interiectis diebus, habita eo die, quo Lentulus, esiq.sioci , Allobrogum indicio compre
hensi in sinatum introducti simi sententiae . de ise dictae a principibus,
ut in custodiam traderentur. quem diem non uideo cur no putem pridie non. Decinuisse cum quartam orationem nonis Dec. habitam esse , constet ex ep.
I. lib. 2. ad Att. uerisimile autem non uideatur tanta res cum ageretur , mo
ram ullam interiectam ianimo illo die, quo Lentiam, π alij coniurat mulcomprehensisent,factum esse S. C. ut in custodiam traderentur; si quenti autem die alterum S. C. ut supplicio asscerentur. quo die, dictis a Silano S Caesaresententiis, quartam orationem Cicero habuit, qua senatum ad meritatem est hortatus: Genatus,uti Cato censiuerat, decreuit,ut de qs, qui traditi in custodiam erant,supplicium sumeretur. Prima igitur oratio fusuperiorab iter colligantur insenatu i ix. id. Nou.secunda ad si uirites , positridie, tertia adeosdem pridie non. Dec.quinta in senatu n nis Dec. habita est.
125쪽
tilina, patientia nostra e quam diu nos etiam furor ine Dus eludet'
habit audacia e nihilne te noctumnum raesidium lati', nihil umbis uigiliae , nihil timor populi, nihil eo stas,r bonoris omnium , nihil hie munitissimus bisendi senatus μως, nihil horum ora, uultus . mouerunte patere tua consilia nonfientis consistilum
iam omnium horum conficientia teneri coniurationem
tuam non uises e quid proxima, quid Dperiore Wocte egeris,ubifueris,quos conu caueris, quid consilii ceperis, em nostrum ignorare arbitraris e O imp ra res.seM- haec int illat, consil qidet: h tamen uiuis: Nui Amnq uero etiam inferatum uenit: φ publicitan H3 pistiseps: nota O signat oculis ad caedem unum a queretis brum i voέ autem uirifortes satisfacere reo iii mutili sisuurorem ,ac tela uite M. . moriem te, Catilina, duci iussu consulis lare idem oporte, , id res Verri pestem is m, praM in nos omnes, vi
machinaris. ω uero uir ampli simus P. Scipiolontifex maximus, Ti. Gracchmmmediocriter fasse dictoremst tρ rQρ, priuatus interfecit CC tilinam . O iam cinae, ede atque incendi s uastare cupientem,' nos consiles, referemus t etiam illa nimis antiqua praetereo quod Seruilius . hala Sp. Melit m , nouis rebus sui utem,mauu pia tuterfecit. suis, frit ista quondant in bac repei ira M viri sortes acrioribus opsis 1 ciuem perri, cissim, quam acerbit uni hostem, WV m 1 , h
V o v s Qv g tandem abutere, Catilina, parientia nostra ρ l vocἴ in o antis ita alio mi primit, &iracsidiae magnitudo . nam cum nefaria catura patria in ii Enae con Lilia cicero cognouisset, de cum tamen in sinatu sedentem uidisset, non tulit, sed accusauit eum audiente senatu, liae oratione, quam Sallustius Luculcntam, utilemq resp. uocat. Abulcre dixit, quia, cum pellem bonis omnibus, exitumq. rei p. Catilina macbinaretur,proximaq. superiore nocte cum sectis in M. Laecae domo ruisset, uenire tamcn in senatum auderet. Sed hie sallustii uerba recitare,opera retium uidetur.At Catilinae, inquit, crudclis animus cadem illa mouebat: tametsi praesidia parabantur, di ipse lege Plautia interrogatus crat ab L. Paullo. postremo dissimi landi caussa, & quassi sui expurgandi, sicuti iurgio lacessitus sos et, in senatum uenit. tum M. Tullius consul, siue praesentiam eius timens, siue ira commodus, orationem habuit luculcntam, atque utilem resp. quam postea scriptam edidit. Sed, ubi ille assedit, at ilina, ut crat paratus ad dissimulanda omnia , d ista uultu, uoce supplici postulare a patribus coepit, ne quid de se temere crederent: ea familia ortum, ita se ab adolescentia uitant instituisse, ut omnia bona in spe haberet neque cxistimarent sibi, patricio homini,cuius ipsius atque maiorum plurima bencscia in plebem Ronianam essent , pcrdita rep. opus cite; cum eam scru ret M. Tullius, inquilinus ciuis urbis Romae. ELvDET quasi per ludum contemnete EFFRAENATAt quae sese rationis fraeno non continet: sed, qtiali sinς fractio iit, ita se iactat. D A L A et i i, collis soro coniuncti, ideo muniti nocturno praesidio. M v Ni Tissi Musi nam in Capitolio, in templo Iouis Statoris senatus habebatur: de quo sic infra i Magna dijs immortalibus habenda gratia eth, atque nute ipsi Iovi Statori, antiquissimo custodi huius urbis. CONSC iENri Al sciretia . non enim accipiendum, quia tibi conscis lint, sed quia sciant, di norint. QEt D proxiv. a. l proxima nox cst, quam consecutus in dio. v i ii . id Nou. de qua infra: Dico te priori noctς uenis te inter Falcarios in M. Laecae domi ini; conuenisse eodem complures eiusdem amentiae, sceleri'. socios. Et pro Suilla: Qu id tandem de illa noe e dicit, cum inter Falcarios ad M. Laccam, nocte ea, quac consecuta est pol erum diem Nonarum Nou. me consule Catilinae denunciatione convcnit. AH A L A I masistςrcquitum. cxtat apud Liuiu
T TA Et M v s s. c. iis te, catilina, uehemens, os i graue: non deeia resp. consilium, nequeauctoritas Titius ordinis: nos, nos, dico aper. ules desim s. creuit quondum senatus, ut L. Opimius consul uideret, ne quid re p. detrimenti caperet: vox n ilia interrestr
c. Gracchu clarismis patre natus,auis, maioribus: oecisus cum liberii M.Fulvius considaris. simili S. C. C. Mario, o L. Valerio cos. permi si est resp. nam unum dum postea L. Saturninum tribκnum pl. C. Servilium praetorem poena remorata est e at uero nos uicesimum iam diem Eatimur rub scere acAM h . . aucto ristaris. ha bcuruι
126쪽
Comm. P.M. in Orationem I. In Catil. ii r
hemni is ei modi S. c. ueram inclusimi in tabulis, Uterfectum te esse Catilis a. conuenit. uiuis, ct uirus noniam1 ia in v giuare et titum; tuo ex s. c. confestim ad deponendam, sed ad confirmo aurari. .
ID R et M v s s. c in te, Catilina, uehemens, oegrauta. l quatritor S. C. in caussa coniurationis facta sent, duo propter Catilinam, duo propter tantulum,&octo praeterea coniuratos, qui, Catilina egressis, cum in urbe remansiissent. Allobrogum indicio comprehensi uint. primum S. C. propterCatilinam factu, cum eius nefaria consilia iam paterent, illud est, quod hic significatur, ex uetere instituto renouatum in maCno reip descrimine usitatis uerbis: darent operam consules. ne quid resp. detrimenti caperet. de quo Sablustius: Ea eum Ciceroni nunciarentur; ancipiti malo permotus, quod neque urbem ab insidiis priuato consilio long:us tueri poterat, neque, exercitus Malli; quantus, aut quo consilio seret, satis compertum ha
bat, rem ad senatum, iam antea uulgi rumoribus ex itatam, relari. itaque, quod picriimque in atroci negotio solet, senatus decreuit, ut darent operam consules, ne quid resp. detrimenti caperet . ea potestas per atrum more Romano masistratui maxima permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios, atque ciu es: domi militiam. imperium, atque iudicium summum habere. aliter, sine populi iussu, nulli earum rerum consuli ius est. Alterum S. C. est, quo Catilina de Mallius hostes iudicati t. quod eodem teste Sallustio cognoscitur. Paucos dies, inquit, commoratus apud C. Flaminium in agro Reatino. dum ciuitatem, antea silicitatam, armis exornat, cum fascibus, atque aliis imperii insignibus in castra ad Mallium contendit. Haec ubi Romae comperta sunt; simatus Catilinam & Mallium hostes iudicat. Tertium S. C. est, de quo orat.3. his uerbis. Indicijs cxpositis, atque editis, Quirites, senatum consilui , de summa rei p. quid seri placeret . dictae sunt a principalibus acerrimae ac fortissimae sententiae, quas senatus sine ulla uarictaleeli consecu tus . di quoniam nondum est perscriptum S. C. ex mcmoria uobis, Quirites, quid senatus censuerit, exponam. Subiungitq- paullo post. Atquc ita ccnsuerunt, ut P. Lentulus, cum se praetura abdicasset. tum in custodiam traderetur, itemq. ut C. Ccthegus, L. Statilius Publius Gabinius in custodiam traderentur: atque ita idem hoc decretum est in L. Cassiuin,in M. Clarium, P. Furium, Q. Marium Chilonem, P. Umbrenum. dccreucrat enim senatus, ut uiderent consules, ne quid resip. detrimenti caperet. CLA ais strio parre, i Ti. Sempronio Graccho, qui bis consul fuit,&de Celtiberis triumphauit. Au i s , maioribus ei non tamen consularibus. CAM Moisi duobus. Plutarchus, Velleius. Vi cssi MuM iam diem 1 intcgrum numerum amat Orator. dies enim tam tum erant xt ix. sic in Pisonem: Ego in abirio; perduellionis reo, x L. annis ante me consulem intera sitam senatus auctoritatem sustinui contra in uidiam, atque defendi. Quo loco Pedianus, Posiit, inquit, aliquis credere, lapsum memoria Ciceronem, qui dicat, x L. annis ante se consulem factum esse S. C. adueriasus L. Appuleium Saturninum tribunum pl. cum xxxv I. anni a C. Mario & L. Valerio Flacco consillibus numerentur. Sed hie non subtilis computatio annorum facta est, umina summatim tempus comprehen sim est: & perinde accipiendum, ac si dixerit, prope x L. a unis. hacc enim consuetudo est ipsius Ciceronis: itaque idem in ea quoque, quam habuit in Catilinam in scnatu, cum octauusdecimus dira esset, postea, quam factum S. C. ut uiderent consules, nequid resp. detrimenti caperet, dixit: Vigesimum iam diem pati mur hebescere aciem horum auctoritatis. habemus enim S. C. uerumtamen inclusum in tabulis, tamquam gladium in vagina reconditum. H o R v Μ I scnatorum.
C V νto P. C. me esse es en emi cupio in tantis My. periculis non dissolutum utaret: sed iam meipsum inertiae, nequitiae . condemno castrasunt in Italia contra re p. ia Etruriaesauribus collocatae crescit in dirasingulos hostium numerus: eorum autem imper torem castrorum, ducems hostium intra moenia, atque adeo in senatu uidetis, haestinam aliquam quotidie perniciem resp. molientem .si te iam Catilina, comprehendi, si interfici iussero, credo, erit uerendum mihi,ne non hoc potius omnes boni serius a me,quam q squam crudelius sectum esse Mat. uerum et hoc, quod iampridem factum esse oportuit, certa de careo nondum adducor ut sciam. tum deniq2e interficiam te, cum iam nemo tam mprobus,tam perditus, tam inismilis iuueniri poteris,
qui id non iare fictum esse fateatur. quam diu quisequam
eris,qui te defendere audeat, uiues, i uiuesita, ut nuue
uitiis, multis meis o firmis pra diis obsessus, ne commouere te contra remp. possis: multorum te etiam oculi, aures non sentientem ,sicut adhuc fecerunt, si ecul buntur orique custodient. etenim quid est, Catilina,quod iam amplius exsectes, si neque nox tenebris Obsicurare coetus nefarios, necpriuata domus parietibus continere
uocem coniurationis tuae tot est e si illustrantur erumpunt omnia emuta iam istam mentem, mihi crede: obi visicere caess, atque incendiorum : teneris undique: luce sunt clariora nisis tua considia omnia: quae etiam m cum licet recoProsias.
Ο Μ di solatum I ita me cupio esse clemcntem, ut dissolutus ne sim: ne uirtus in uitium desinat allia quid enim permittere, clementiae est: nimium, animi dissoluti: Vitium a uirtute distinxit Cicero in P a ep. ad
127쪽
ep. ad Melestum lib. v. Cogitosce nunc, inquit, humanitatem meam : si humanitas appellanda est in aere. bissima iniuria remissio animi. ac dissolutio. CREDO, erit uerendum mihi, ne non hoc potius oui res boni serious a me, quam qui 'r m crudelius factam esse dicat.1 implicatam negantibus particulis starentiam ut e pediam operam dabo. Fore, inquit, non dubito, quin hoc omnes boni potius a me serius factum esse dicat, quam quisquam crii desius. Tvo RuM consiliori reprimendo in caussa, I nc tibi liceret exequi, quod cogitasas: ne tibi faciendae caedis optimatum facultas darctur. C. ΜALLI vrit sic ubique lego, non
Manlium . primum ex antiquis libris, deinde, quia Manlii nobiles. & patricii, Mallii ignobiles, oc yel j.de Mallium illum, qui cum P, Rutilio Ruso consulatum gessit, ignobilem Cicero uocat in Planciana.
MEMi Nis ri ne, me ante diem x II. vid. u. dicerem feratu, certo G fore in armis, qui dies Iuturus eset ante diem I ix. Kal. u. c. Mauiiun audaciae restitem atque adminis M tuae e num Me fefellit, Catilina ron modo res tanta, tam atro tam intressibilis, uerum, id quod multo ma res est admirandum, dici ρ dixi ego idem in senatu, caedem te opth
tum cout' ne in ante diem v. Kal. Nov. tum cum multi principes ιiuitatis Roma,non tam sui conservandi, quam tuorum cousiliorum repiti./irudorum caussa profugerunt.
numi sitiari potes, te ita ipso die, meis p. insid3s, mea
diligentia raro mclusum , ccmmouere te contra remp.
non potuisse 'ium tu, disiusa ceterorum, no ita tameu , qui remansissemus , caede contentrem te esse . cebas Quid, cwm te Practesie Kal ipsis qu. occupathram nocturno impetu esse con 6. res 'sisti ne illam coloniam meo iussu , meis praesidi's, custod r, uigiliis esse niun tam nihil agis, nihil moliris, nihil cogitas, quod ego non
modo aulam, sed etiam videam, planei. tiam. rec gnosce tandem mecum noctem illam superiorem: iam m-telliges multo me vigilare acrius ad salutem, quam te ad perniciem rei p. Dico te priori nocte uenio inter silcarios, non agam obscuro in M. Laeciae domum; conus
nisse eodem complures eiusdem amentiae, sceleris q. I
cios. num negare audes' quid taces' com c di negas. uideo enim esse hic in senatu quosdam, qui tecum una Dere. O dy immortales , usinam gentiumsumus' quam re p. babemus in in qua urbe uiuisnus e hic, hic suauserostro iura moro P. C. in hoc orbis terrae sancti amo v
Miss msq. consilio, qui de meo, nosmMq. omnium intori tu, qui ct huius uota atque acto orbis torrnum ea tio cogistent.bosi e elo uideo consilia, o de rep.senten: iam rogo; CP, quos ferro trucidari oportebat, eos nondumno euiare o. Fuisi igitur apud Laecam ea nocte Catiliana, distribui si partes Italiae: fatui si, quo quemque proficisci place, et: delegi ii , quos hymae relinqueres,
quos tecum educeres: cripsisti urbis partes ad Hadiar
confii Malli pie ipsum iam esse exiturum: dixisti, pauia
Iulum tibi ei et iis tum morae, quod ego uiuerem. re
pertisunt duo equites R . qui te i a cura liberarent, Osisie illa ipsa nocte paullo an e lucem me in meo lectuis
MIersi λιros pollicerentur. haec ego omnia, uixdum etiam coetu uesto dimisso , comperi: domum meam iis, Aut pra id smunis i , atque inmaui: exclusi eos quos tu mane ad me salutatum mi as, cam illi ipse u tulitat, quos ego iam multis uiris ad me uenturos id renipo, is este praedixeram.
PRO FucεRvNT. I commoti, ac deterriti nicis uerbis. IL L A ra coloniam S coloniam qu que nominat Frontinus. aut quicumq. ille fuit, cuius fragmentum quoddam exstat decolonijs Sed pe spicue, coloniam suisse, Gellius docet cum ait lib. xvi. cap. 13. Praenelii nos a Tiberio imperato repet ijsse, ut ex colonia in municipii statum redigerentur. Quo tempore deducta iit, nec Velleius, nec Liuius. nre alius quisquam docci . ego tamen, quin a L. Sulla deducta sit, dubitandum non puto. Argumento sunt illa uerba Or.et .in Rullum . si dicent, po legem id non licere: ne per Corneliam quidem licet: at videmus agrum Praenestinum a paucis possideri. NON modo adidiam, i desiderari arbitror, Non : ut legatur: Non modo non audiam. instar Nihil agis, nihil sequcris, nihil moliris, Quod mihi latcre ualeat in tempore. PRIORI nocte i quae consectita est pol ferum diem nonarum Nou. ut in oratione pro Sulla. itaque dixit haec viri. id. Nov. is enim dies nonas Nou. consequitur. INTER Falcariosi uicus Romae fuit, nominatus etiam in oratione pro Sulla. M.L A EC A E l M. Porci j laccae senatoris, conscii depa licitis eiusdem sceleris. idem in ea pro Sulla.Sallustius autem. Vbi multa, inquit, agitanti nihil procedit, rursus intempesta nocte coniurationis principes conuocat per M. Porcium Laecam: ibi q. multa de ignauia eorum questus, doca se Mallium praemisisse ad eam multitudinem quam ad capicnda arma parauerat; item alios in alia loca opportuna, qui initium belli facerent: seq. ad inercitum proficisci cupere, si prius Cicer nem oppressisset. O . Dii immortales. t binam gentium 'mus rei nefandae narrationem excipit exclamatio . supra quoque cum dixi siet: Quid proxima, quid superiore nocte egeris, ubi fueris,quos conii
caueris, quid consilii ceperis quem nostrum ignorare arbitraris subiecit. O tempora, o mores: senatus haec intelligit, consul uidet: hic tamen uiuit: uiuit 'immo etiam in sc natum uenit. Dis TR ia vis ripartes Italiae: l pro Sulla. Tum Catilin edi cxeundi, tum ceteris manendi condicio, tum descriptio totam per urbem caedis . atquc incendi atrum constituta: tunc tuus pater, Comest, id quod tandem aliqua do confitctur, illa in situ ossiciosam prouinciam depoposcit,ut, cum prima luce consulem salutatum ueniret, introinissus mi more, do iure amicitiae, me in meo lectulo trucidarct . REPERT 1 sunt duo equites RΡ
128쪽
In Oratione in I. in Catilinam. III
in i , quia te ista retra liberarent , o fe 2 ill ipsi nocte misso ante luco me in meo Muti interfecturos polliacerentum .l Sallustius non duos equites, si una unum equitem C. Cornelium, altorum senatorem L. Vargunteium fuisse dicit. COMPERi: l Curio per Fuluiam significante. Hac dere Sallustiustiis uerbis. Perterritis. ac dubitantibus ceteris, C. Cornelius, eques Romanus, Operam suam pollicitus, S cum eo L. Vargunteius senator constituere, ea nocte paullo post cum armatis hominibus, sicuti salutatum inimire ad Ciceronem, ac de improvise domi suae imparatum confodere. Curius, ubi intclligit, quantum periculum
consuli impendeat, propere per Fuluiam Ciceroni dolum, qui parabatur, enunciau ita illi ianua prohibiti, .antum facinus fiestra susceperant.
ex edoeisquo ex urbe: patent portae, pr ficiscere e nrtatim diu te imperatorem ita tua Maniliana castra desiderant: educ t m etiam omnes imis minus, quamplurimos P Sa urbem magno me viuulab his, dum odo inter me atque te murus intersis. nobiscum uersari iam diutius non potes: nons ram, arua patia ronsinam . magna diis immortalibus habenda gratias, atque huic ipse Iovi Statori antiquises custos huius urbis . quodiam tam taetram , tam horribidem . to I. instrum resp. pestem toties iam e se fugimus . non est aepissiu uno homines ussumma periclitandaris. a mimdiu mihi consili des o, Catii na, insidiatus es, non publico mepraesidio, sedρriuata diluerita defendi. cum proximis comiti'sconsularibus me consulam in campo, ct competitores tuos interficere uolui ;compressivos nefarios conius amicorumpra MD, copysinulla tumultu publiceconcitato enique,
quotiesiamque me petisti per me tibi obstiti. quamquam
uidebam , perniciem meam cum magna calamitate resp. se coniunctam. nunc iam aperte remp. uniuersam petis, templa deorum immortarium, tecta urbis, uitam ominxium ciuium , Italiam denique totam ad exitium , est arastitatem uocas. quare, quoniam id quodprimum et
que huius imper , disciplinaese maiorum proprium G, iacere non audeo, faciam id, quod est adseueritatem l Mus, adcommunem astitem utibus . nam, si re inter
iussero esidebit inrep. reliqua coniuratorum manus'.
tu,quod te iamdudum hortor, ieris; ealia trietur ex umbe tuorum comitum magna, o misi a senti rei' asia es, catilinatium dubitas id me imperante facete, quod iam tua stonte facieba exire ex urbe consul b sem iubet: interrogas me, num in exsulium ' non Mevisiui me consillis, suadeo. quid enim, Catiliva, est quod te iam in hac urbe delectare phst, in qua nemo est, extra
Ham comurationem perditorum hominum , quite non metuat; nemo, qui te non oderit λ quae nota domesicae turpidinis non inusta uitae tuae est ρ quod priuatarum rerum dedecus no haereti semiae'quae libido ab oculis , quod facinus a manibus uanquam tuis, tuo Motium a toto corpore abluis cui tu adolescentulo, quem corruptelaram illacoris irretisses, non aut ad audaciam mmm iut ad libidine n ac praetuli iuuid uero nuper
cum morte siverioris uxoris notus nupti s domum re
etiam fecisses non ne etiam alio incressibili sietere hoc simius cumulasti quod ego praetermitto. , o facile patior fieri, ne, in hac riuitate tanti Iacinoris immanitas asu
exstitisse , aut non vindicata seni iratur. praetermitto ruinas ortunarum tuarum, quaa manes impendere tibi 'proianis ictas senties. ad ilia uenis,quiae non adyris tam igno iniam uitiorum tuorum , non ad domes cam tuam di cultatem . ac turpitu rem, sed ad Gomam res atquead n nostrum uisinn, DIMON pertinent.
Huic iis Iovi Statomi, i cuius in templo sinatus habebatur. AN Trinis si Mo cussori huius
urbis, i custodiuit urbem, orante Romulo rege, ut Romanorum fugam . Sabinis pincquentibus. sisteret. quod cum impetrasset oui statori,quo primum loco sugae sinem Romani fecer toplum exstrinita To Ti Es iam est utimus. 1 oratoriae: nam scines antea cum cn. Pi nc Catilina coruurauerat. Pan quam uideri potest non de Catilinae coniuratione contra remp. sed de insidiis, ab co sibi priuatim faciis, de consuli signato, Sconsulatum gerent sermonem ha re. Cos p A TITORES tuos l. in quibus fiere Silanus, ex Murana; qui, cum hacc Cicuo diceret, nsules designati erant. FACERE MM. eo, lut te interfici iubeam. V. D iam tuas orae missas et si me occidissent ii,quos tu mane ad me sal ratum miseras, sit pra: Contirmasti, te ipsum iam esse exiturum: dixisti, paullulum tibi esse etiam tum morae, quod ego ui acrem. Ovi te non oderis et recte post metum subiunxit odium et amare enim, quem metuat, nemo potest unde illud Ennh: Quem metuunt,oderunt. I NFΛMi AE 1 tuae. Fuisse uidi qui legerent, In fama , ues, In familia. quod utrumque rerudio. Cui tua lesi gulo quoia corrupi DrImrι cebris mi sis, novant ad audis. 1. Qisrhm,autae tibiamem μι praetuliως 1 Fluc pertinenti iala Sallustii: Si quis vitam a culpa uacinis in amicitiam eius inciderat; quotidiano usis, atque illecebris , iacile par, ii mili' ceteri si sici atur. sed, maxime adol centium familiaritato appetinat . coriam animi molles, α aetate fluxi, dolis haud disti culter capiebantur . nam, ut cuiusque studuim in actate flagrabat, aliis scorta pracbere, alijs canes,atque equos increari postremo neque sumptur que modestiae sit ac parcere, dum illos obnoxios, fido'. sibi faceret. Novis ni plost Auresiae Orestillae, copiosac titula ris. Sallullius. ΛLιO Dureibi.i Iceloel priuigno: necato. captas cnim amore Aurcii ac Orestitiae,
cuius, ut in Sallustius, practa formam nihil umquam bonus laudauit, quod ea nubere illi dubitabat, ti
129쪽
mens priuignum aduhiim aetate; pro certo creditur, necato filio, uacuam domum scelestis nuptiis Deli'. PR ox i,M i s idibu, l quo die usuram creditae pecuniae seneratori solvere necesse erat. hunc morem declarat Cicero Phil. a. Tu autem, in quit, quadringenties sestertium,quod idibus Mart. debuisti,quonam modo ante Kal. Apr. debere desiisti & Horatius . Fenerator Alphius ,, Omnem relegit idibus premniam. Idem Sat. s. lib. i.ino pueri magnis ex centii rionibus orti is Ibant octonis semites idibus acciti
stectas conii etiam , cumsis prauissim lassicis lai turnitatis oppressus e s id quod aduretu tuo i subserusia Mina facta sint e quid, quod omines consularcs, qui tibi persaepe ad caedem constituti fuerunt, 'nalatque assedisti, partem istam subselliorum nudam atque ista nem reliquerunt e quo tandem animo hoc tibi ferendam putat e strui meherede meisi me impacto meruerent, ut
te metuunt omnes ciues tui; domum meum relinquem.
damputarem : tu tibi urbem non arbitraris e o, si me meis ciuibus iniuria suspectum tamgrauiter, at ne of- sensum uiderem, carere me assecta ciuium , quam infestis oculis omnium constici, intam cru cum conficientiae sielerum tuoruo agnosi s ossium omnium iustum , O iamdiu tibi debitum dubitas, quo ram mentes, sensex suulneras, eoruni ad tectum praesentiamq. uitare si te parentes timerent, atque odissent tui, neque eos κα r rione placare posses a ut opinor, ab eorum oculis aliquo concederes; nunc re patria, quae communis es onmium nostrum parens . Odit , ac metuit, o iamdiu te nihili dicat esse de parricidio fio cogitare; huius tu neque a minatem verebere, neque iudicium 1equere, neque uim
pertimesses quae tecum catilisa sic agis . o quodammodo tauta loliatur.
STx r i s s a in comitio cum telo et si Lepido&Tullo eos. sterit in Comitio cum telo, anno si periore,
idest Pisone & Glabrione cos. Asricam rexit . t timus igitur ei annus ille erat petendi consulatus,bi initio ante gesta praetura, Lepido & Tullo cos. quem tamen non petiit. sic enim est in oratione contra competitores. Teucro, Catilina, consulatum sperare, aut colitare, non prodisium, atque portentum est ea quibus enim petis ς' a principibus ciuitati a s qui tibi, cum L. Volcatius consul in consilio iuulta, ne poendi quidem potcuatem esse uoluerunt. CONSvLvM1 Cottae&Torquati, quos intcssicae cogitauit primum Kalendis Ian. dcindenonis Febr. ut is Oratione pro Sulla,&apud Sallustium. NON minuem ut ι iam, i non quia consitum mutaueris. FoRτvNAMre .l quae consiliis Catilinae &Kalendis Ian. de novis Febr. obstitit . ut Sallustius docet. Vt aiunt, I iis,qui de duobus pugnantibus loquuntur. Mi ut lateret cum dandi casu: quod, ut arbitror, apud Ciceronem singulare cit. Dcctamcm cum a cuandi casu crebro ropcritur. semel enim illud inueni in oratione pro Sullae lex dies siti proposita paucos, ferri coepta numquam; posita est in senatu, populum Romanum latuit. I .N tempore: tum, cum tu id agis, aut sequeris, aut moliris. ExTORTA es sica de manibus ei consiliis nostris occurrimus enim, ne, quod cogitabas, patrare posscs. Paullo ante: Quot ego tuas petitiones, ita coniecto, ut uitari posse non uiderentur, parua quadam declinatione, di, ut aiunt, corpore ei iugis' Ex CIDi T cas, aliquo, Idicit, quod supra: scHςri, ac furori tuo non mentem aliquam aut timorem tuum, scd sortunam rei p. obstitisse. Qui sus abs te inhiata scris, ac deuotam, i quod enim, qui sacris initiantur, se iacturos esse promittunt, ac uouent, id, quasi deo teste promiserint, ne obstruent, haud facile adducuntur. C o N s LI s in corpore i quia non modo Ciceronem ipsum , sed biennio ante occidere Cottam N Torquatum consules uoluerat. I N iv Ra Al nullo meo merito: cum tu conscientia scucrum Juorum agnoscis
odium malum iustumidi i mdiu tibi debitum. SEN sv sint oculo. .
NVL Lvu iam tota mos fucinus exstitit, nisi per Dium neces, tibi uexatio, direptisqsociorum impunitate, nutammai rem sinite; tibi Mustori re est, ac libera: tu non im adnegligendas leges , σμ' quaenioncs. Po et a s et ne tibi huius uitae lux . Catilina , Ut butu, caeli Jhritus es iucundus , cum Mas horum
esse neminem, qui nesciat tepridiae Kal. Ian. Lepido, crTullo cos .stetisse in comitio cum telo manum,cmolumer principum esuitatis interficiendorum caussa rauisese λ sceleri, ac furori tuo non mentem aliquam , aut timorem tuum, sied fortunam m. obstitisse ae iam illa
omitto i neque enim sunt aut obscura,aut non multap s tu comm a. Quoties tu me designatum, quoties consilem interficere uoluiui Q quot ego tuas petitiones , ita cciniectas, ut uitaritosie non uiderentur,parua quadam declinatione et,ut aiunt olore sugi nihil is , nihil sequeris, nihil molitis, quod mihi latere ualeat intempore:neque tamen conari, ac uelle desistis . quoties tibi iam, quoties iam extorta est sca ista de manibus quoties s o excidit casu aliquo , et elapsa est e tamenea carere Hurius non potes i quae quidem quibus abs te initiata sacris, ac deuota sit, nescio, quod eam necesse putas con fidis in corpore defigere. nunc uero quae tua est ista uita est enim iam tecum loquar, non ut odio permotus es uia dear , quo debeo; sidui miseericordia, quae tibi nulla d /etur.uensi paullo ante inferatum'.quis te ex hac tanta 'quentia, tot ex tuis amicis ac necessariis salutauit e si hyopin bominum memoriam conti it nemini, uocis e
130쪽
In Orationeni I. in Catilinam. I I9
siones, uerum etiam ad momendas sirim asse quo non re tus, etiam ad me metire ausu es, atque, ut uesui si fueris illa, qua qua Isrendan fuerunt, domi meae te asper em,m i. cum a me quoque id tuli: nu ino, me totam esse in metu reDnsu tulisse me nullo mod posse iisdem parietiburpi opter te una; quidquid increpuerit, Catilinam timeri; tuto esse tecum, qui mavo in periculo esse , quod Odominusum uideri contra me consilium iniripo se , quod a moenibus contineremur: ad Q. . Meteirum praetorem uerno scelerealborreat; non esserendum. quamobrem dF. nisti: a quo repudiatus, ad sodalem tuum, uirum optia cede, atquehunc mihi timorem eripe Ui uerius, ne q=- mum , M. Marcellam demirrasti. quem tu uidilicet optanir a sim falpus, ut tandem aliquando timere desinam. ad custodiendum te dili tis an , o ad susticandum Maos tecum, t Hi, patria loquatur , non ne impere, sagacissimum, o ad uindicandum bratisimum so reput re beat etiamsi uim acti orenqnpet te quid,quod tu fit. Sed quam to Re uidetur a carcere, atque a uinculisit ipsi tu custodiam dedisti Z qvid quod uitata Les picis- abesse debere, quiselsum iam dignum custodia iudica nis caussa apud M. L pidum te habitare uella dixisti a ueris e
NV Lxv M iam tot renes facinus I huiusmodi prosepopoeiis mire uariatur, inquit Fabius, de excitatur
oratio . hoc oriramenti genere Ciccro redundat. nani di infra remp. ita loquentem induxit: M. Tulli. quid agis ZEt pro Coelio, Appium illum Caecum: Mulier, quid tibi cum Coelio λ & alibi saepe . SV pnan et o R A illa, quam mi Mancnfuerunt, tamen, ut potui, tuli: similiter ad Terentiam: Cetera,quam- qiuam serenda non sunt, feramus. ApvD M. Lepidum i Ad, non Apud,legit Seruius in eo uersu: Prima uod ad Troiam pro earis gesserat Argis. milii tamen, Apud, placet: nec aliter in antiquis libris. M' autem, idest Manius, non M. legendum non dubito: ut sitis, qui cum L. Volcatio Tullo consul suerat. -M M. T E L L v M praetorem crem significat lui post biennium cum Asianio consulatum gessit. SODΑ-LEM tuum,l sedalitates Romae erant honeltae, legibusq. concessae, ut sodalitas Lupocorum , in orati ne pro Coelio. Et de Harusp. resp. Qi md aisnis,& datis, clarissimus uir, qui illuni reum non laudarat, excluserat. VI Ruri opimum, hironiam putabit, quia attendet id, quod sc luitur: in tu uidelicet diad custodiendum te diligentissimum. Ru 'dii ironia est, duo inscitatu M. Marccllitii ere . alter enim paullo post cum laude nominatur.
a A x eis ita sint, cutilina ; dubitas, si hie --
rari aeqηο animo non potes, abire in aliet a te
lis'. ereptam, fugae solitudinis maesaree M er,inquis, ad senatum.id enim posulas: di hic ordo Mere crexerit, te isela edulia, obtemperatura te esse dicis . nris a M.quod abborret a meis moribus O tamen facta, tit intelligis, quid hi de te fientiant. Credere ex uir , si Aa: Lbma remp. metu: in exsulium ,si hanc uocem exlectas, proficiscere. Quid est,tasilina e ecquid artem dis, ecquid animadueretis horum silentium e patiuntur, tacenti quid exspectas auctoritatem loquentium, quorum uoluntatem tacitorum peripi se at si hoc idem huis adolescenti optimo, P. Sextio si otii fimo viso, M. Marcello dixissem, iam mihi consuli hoc ipso intemplo iure
optimosenatus uis, manus intulisset: de te autem, catilina cum quiescunt, probant; cum patiuntur, dccernunt; cum tacent, clamant; neque hi solum,quorum tibi auctoritas est uidelicet cara, uita uili sana ,sed etiam illi equites R. foveissavi, aque optimi uiri, celer'. 'pr
tissimi ciues, qui circumnant senatum, quorum tu σμquentiam uidere, o studiaperspicere, is uoces pauxio ante exaudire potui . Quorum ego vix abs te iam diu manus, ac tela contineo, eosdem facile adducam, ut te haec quae iampridem uastare sudes,relinquentem usque ad portas prosiquantur. Quamquam quid loquore te ut ulla res stangat e tu ut umquam te corrigas ψ tu ut ullam fugam matere e tu ullum ut exsulium cogites e utinam tibi istam mentem dij immortales darent. tametsi uideo ,s mea uoce perterritus De m exsultum an mum induxeris,quanta tempestas inuidiae nobis,si m nus hi praesens te pus, recenti memoriascelerum tu rum, at hi posteritarem impendeat. sed est tanti; dummodo fatua priuata sit calamitas, Oare .periculis
seiungatur. Adiunt uiti s tuis commoueare, ut legum poenas pertimesius, ut temporibus rei p. concedas, non est postulandum. neque enim, Catilina, is es, ut te ave pudor a turpitudiae, aut metus a perlaeso, aut ratis a furore reuocarit.
VT intesti as,l ex eorum silentio, cium te egredi iubeo. PATIVNTvR,l iubere me, ut egr diatis.' P. sΕxrro, I qui hoc anno C. Antonij consulis quaestor erat: ut in oratione pro ipso. M. MARCELLol cius sortasse patri, qui cum Ser. Sulpicio post annos xi. consul ibit: nam lilii im, cuesset adolescens, uirum fortissimum appcllare Cicero non potuit. Curi tacent, clamant ii tale illud in Divin. Etiamsi tacent, satis dicunt. Q onv M tibi auctoritas s iurilicet cara, I ironia. inos, inquit, a te contemni, quis non putet, cum de illorum caede cogites e saD Utanti uel uidetur hoc sci sudictium: