장음표시 사용
231쪽
o sT eaesidiumsedecim mensium, P.Lentulo, si Meteilo cos. restitutus,gratumst, os n. memorem, ut ante enatui cnunc populo Romano ostendit. Atque in hiain quidem,quae, adsimrites, inscribitur,orationis parte prima, beneficij mmgnitudinem, , reditus honorem commemorat ; cum hae si mul omnia recuperauerit, primum liberos, patrem, rem familiarem, amitatias, consuetudines, uicinitates, clientelas; deinde honorem, dignitatem, i cum, σὰinem. postremo,patriam ibam, qua nihil carius, ni iucundius. In secunda parte non mois ademptam sibs calamitatem ,sed auctam etiam dignitatem ostendit: neminem enim tam honorifice, non P. Popilum, non Q. Meteilum Numidicum, non C. Marium, esse restitutum cum si upplicante propinquorum multitudine, rogationibus tantum tribunici', nu la sinatus auctoritate, nullis Italiae precibus, redierint; 18se autem, nem ne praeter fratrem supplicante , ω S . C lege, summa Italiae consensione, incredibili bonorum omnium Ddro, agente P. Lentulo, deprecante Cn. Pompeio,sit in patriam reuocatus. Postremosummam, sperpetuam erga populum Romanum pietatem, quaecumque praestare 'ficia psit, pro gratia referenda pollicetur.
232쪽
POS T. REDIT V M. A D. QUIRITES ORATIO. XXVII
V o D precatus a Ioue optimo maximo, ceterisq. drys taminalibus sum , Quirites, eo tempore , cum me fortunasq. meas pro uestra incolumitate , otio, concordiaq. d uoui, ut, si meas rationes umquam uestrae saluti anteposuissem,sempitemam poenam fusinerem mea voluntatest Miam ; sin σ ea,quae antegesseram, conseruandat .
nitatis euagages se , ct illam miseram profectionemnestrae riuiis gratia suscepissem, ut, quod odium scelerati homines , audaces in remp. in omnes bonos co. ceptum iam diu cotinerentis in me unum potius, quam in optimum quemque, er in uniuersam remp. defigerent;
hoc si animo in uos, liberosq. ueBres Dissem, ut Siluando vos, patres conscriptos, Italiamq. uniuersam mem ria mei, misericordia, desideriumq. teneret: eius do rionis me se conuictum iudicio deoruυ immortalium,
resimonio sinatus, consensu Italiae, confessione inimicorum, beneficio diuino immortali. uestro, maxime lamior, Quirites. est si homini nihil es magis Optandum, quam prostera, aequabilis, perpetuaq. fortuna, sicundo vitae, sine ulla ofensione, cursu: tamen, se mibi tranquilla, et placata omnia fuissent, incredibili quadam, paene diuina, qua nunc uestret beneficio fruor, laetiariae uoluptate caruissem. Quid dulcius hominum generi a natura datum est, quam sui cuique liberie mihi u ro, propter indulgentiam meam, o propter excellens
eorum ingenium, uita sol mea cariores. tamen tan
ta uoluptate erant fusi inquanta nunc sunt renituri. Nihil cuiquam fuit umquam iucundius, quam mihi meus stater. non tam id tiebam, cum siuebar, qu mtunc, cum carebam , estpostea quam uos me illi,ct mihi eum redissidistis. R similiaris sua quemque delectat. reliquae meae fortunae recuperatae plus mihi nunc uoluptatis asserunt, quam tunc incolumi asserebant. Amicitiae, conquetudines, uicinitates, clientelae, ludi denique, o dies hesi quid haberent uoluptatis, carendo magis i tellexi quam siuendo. Iam uero honos, dignitas, loca s, ordo, beneficia uestra, quamquam mihi semper clarib
ma uisa sunt, tamen ea nunc renouata illustriora uiden
tur, quam si obscurata non essent. Ipsa aut patri dii immortales, dici uix potest, quid caritatis,quid uoluptatis habet e quae flectes Italiae e quae celebritas opia rume quae forma regionum' qui agi se quae si es ἰ quae phlchritudo urbis e quae humanitas ciuium quae resp.
dignitas quae vestra maiestas' quibus ego omnibus an ira rebus sic ebar, ut nemo magis. sita, tamquam bona ualetudo iucundior es eis, qui egraui morbo recreati sunt,quam qui numquam aegro corpore fuerunt: sic ea omnia demerata magis, quam ac uepercepta electat.
Evo v Ibi deuouet se, qui, ut alterum seruet, sponte calamitatem , uel periculum subij te ut Decii, ne periret exercitus, ipsi se deuouerunt. Sie Cicero, ne caedes bon rum scret, armis dimicare cum tribuno pl. Clodio , & cum consulibus noluit, sed pro communi salute se deuouit,&in exsultum abiit. Q v Α Ε ante seram, i cum n fariam Catilinae coniurationem consul patefecit, protulit, exstinxit. E I v S deuoti nis me esse conuictumi in deuotione uotum inest, ut ii sinientur, quorum caussa se aliquis deuouet. ita uidetur dicere; Eius deuotionis me compotem esse factum; idest, quem illa deuotione studium petiui, eum tuliste me. LAETITIAE uoluptat et uoluptate, quae oritur ex laetitia. RELIQFAE meae fortunae I praeter liberos, & fratrem, reliquae fortunae. LvDIdenique, . quos etiam principes uiri spectare conuieuerant. Sed hoc dicit fortasse temporis caussa. na quos alii dies ludis dabant, ipse uel in scribendis orationibus, uel in studiis consumebat. unde in illa pro Pla ciO: Mas tu commemoras, Cassi, legere te silere orationes, cum oriosus sis,has ego scripsi ludis,& seriis, omnino umquam essem otiosus. Et pro Archia: Quis mihi iii re succenseat, si, quantum ceteris ad sitas res obeundas, quantum ab festos dies ludorum celebrandos, quantum ad alias uoluptates, & ad ipsam re- qui in animi, di corporis conceditur temporis, tantum mihi egomet ad haec studia recolenda sumpseroe Aut haec ipsa quoque tempori tributa sunt. Lo c v s , t existimatio . ad Terentiam: Videte, uid aliae faciam illo loco feminae. CARir Aris, I quae caritas est, quae non illi debeatur λ f. lib.I. o
OV o R s v u igitur haec disputo e quorsim etit
intelligerem M. nemin m umquam tanta et ' quentiasuisse , neque tam disinoasque incredi-
bili genere dicendi, qui usredirum magnitudinem multi
tudinemq. beneficiorum, quae in me, tremq. meum. liberosq. nostros contulistis, non modo augere, aut ornare
233쪽
direrisve, sic o mo ne aut consequipost. paren-- ῶIψα maximari. rugestae non satis ualerent ria tibus, id isd necesse erat, paruus si in procrearus; a m n en fili, pietas, propinquorum preces, adolescentium his natus sum consularis . illi mihi trem hic ritum, squalor, maiorum ratu lacrumae populum R. mouere quali futurus esset, dedemur ;uor Pectatum, O incre- potuerunt . nam C. Maris, quipost idos ueteres claris dibili pietate cognitum, reddidinis . remp. illis accepi mos consulares, uestra patrwmq. memoria, tertius ante temporibus eam, quae paene amissa est a uobis eam re- me confiular ubi tini issimam fortunam praemn cuperaui, quam aliquando omines unius opera struatam tisma sua gloria, disset issuit ratis . non enim illa d iudicut etant. d im no uades mihi liberos dederunt,uos precatione rediis, sita in dis eno ciuium, exercitu β α
redulidistis. multa raeterea a diis immortalibus optata misq. reuocauit . Me autem, nudum a propinquis, nulla consecuti sumus; nisi ucstra voluntas fuisset, omnibus di cognatione munitum, nulla armorum ac tumultus -- uinis Maeribus caruissemus. uestros denique bonores, tu, C. Pisonis, generimes, Luina quaedam O in ditaqbos eramus gradatim singulos assecuti, nunc a uobis auctoritas, atque uirtus, fiatrisse mei misi Gni, atque iurios habemus: ht,quatum anteaparentibus, quo optimi quotidiae lacrum fordesq. lugubres a vobis de-thm dus i Mortaritas,quantum nobismetipsis, totum precatae sunt. ter erat unus, qui uo qualore vetos hoc tempore uisuerso cuncta populo R. debeamus. nam oculos inflecteret; νιμofletu desiderium mei, mem cum in imo beneficio visero tanta magnitudo est, ut eam riamq. renovaret, qui saltierat, ad irites, si uos mesibi completa oratione non possim: tum msudi's vestris tan non reddidissetis, eodem subire fortunam;Qtanto inta animorum declarata ea voluntas, ut non siorum calo me amore rasitit, ut ne retras esse non modo domis
mitatem mi ι detraa isse deriam dunitatem auxisse vi lio, sed ne sepulcro quidemst a me essemunctum .promedeamini. non enim 'o meo reditu , ut pro P. Popili , praesente senatus, hominumq. praeterea ut inti millia nobi limi hoMisis, adolescenus sit , O multi praeie- usem mutauerunt: pro eodem me ab re unius Au rea cognati. ais eas,ra, precati unt; non, ut proa.. kr m,sordesq. vidistis . unus hic, qui domi, qui in foro
Metiuio, clari mo retro, iam Jectata Miate filius; non posset esse, Mihi pietate filius inuenius est, beneficio p
L. Dalmatio ιοusulari summa akcto itate uiri, non reus, amore, idem qui per 1 Iis, frater. nam contuos Q. Me ritus centorius. non eorum liberi; non Q. Meteia misera qualor, o luctus, atque optimae filiae maerorta, constulatum petebat; non sororum assiduus, liqq. parui Miderium mei, lacrum . puer . D' Luc Ii. Seruil , Scipio res sc xltien, n tum a se te avr itineribus nectariis, aut magna parte tectis, ac telli, aut . Ietellorom Ebcri projMetelli rediu uobis, tenebris continebantur.
patribus vestri supplicaue uisi. quo ipsos summa
IL L et hi temporibus, i belli enim socialis initio sumpsi uirilem togam: nee multo postie tum
est Marianum ciuile bclium :& in utroque resp. bello uersata est in summo discrimine . ideo subiungit, Quae paene amissa est. VNi us opera I dc se ipso loquitur, propter exstinctam consilio ae uirtute sua conii irationcm. P . P o P i s L 1 t, id quem C. Gracchus tribunus ph pulit. postres. insen. M s τι LLi,, i Numidico. FILiv S; i Pius posio dictus. N O N Metellus censorius, i l pendum, C. min intit ex taliis. & in orat. post rcd. ins .eit autem C. Metellus Captarius, qui cum Nil midii cciis ,rsii: t. NON Ibrorumpi , Luculli. 5eruirit, Scipiones: l Sororum Maeliorum . nam L. Li cultu, Q. Mcrelli Numidici se rore natus est, auctore Plutarcho et P. Servilius Isauricus Q Metelli Mac donici filii. Grore Metello riura quattuor, filiorum Maccdonici. quod his licrbis ostendit Cicero in ea prci
Donio: C Riimus patritii. memoria bona Q. M tolli, qui cum cxlsenatu censor eiecerat, aut iiii Q. Metale. k iiii P Seiuiti de proalii tui P. Sci Pio, consecrauit. Et in v rem lib. II i. P. Servilius, quinquennium cxercitui cit m pracilici, di i lia rati Onc innu incrabillam pecuniam facere posset, non statuit tibi quidquari licere, quod non pauem cui iiii, non auxilia in Mutellum iaccru uidisset. P. autem Scipio, Macedonici nopo , cnus pater Scipionis fuit,qui cum genero suo Cn. Pompcio consulatum gessit: cuius proauum Mae don cum in Orat. pro DomO Cic O uocat. l Es gestae . Numidico bello. IL L O s ueteres I P pilbuiti, do Metellum iam nominatos .idcm post red. ans . Sua IIT indignissimam fortunam i inimi corum arma iiigiciis nullo cOm: c . PRAESTANTIS si Μ A se gloria, i quia uirtutem animinum ii iam perdidit. in ira. IN . DISSENS v ciuium, i pro in dissensione: ut consensus, de consi lio ait insus, Si sensio. LxERCi Tu D, at mi q. reuocauit. iratus senatui, quem paene cunctum d leuit. Qv i iis rit, qui tith oposita es , I nam uxor, filia,&filius paruus inibro esse non poterant, nec a uobis incam solutatii desiccari. lTι N Esti Ev s nece res, I suin ad amicorum domos irent.
quod mea uiuas re sine d uit, adiutores, auctores, hortatoresq. ad me restituendum ita multi fuerunt, is longe superio, es omnes hac dignitate, piaq.superarem.
Numquam de P. Popillis, clarissimo, atque sorte: utro ; numqham des, Ietcsto, nil simo o consa
234쪽
In Orationem postre d. ad Quir. 223
tus, sunt restituti: Marius uero non modo ma a senatu,
sed etiam oppressos vives restitiuus et nec rerum Is
rum memoria in reditu C. Maris, sed eaereinu,
arma ualuerunt. at me, Et Laleret, si Vper Imatus
sagitauit; ita uiuo prediceretur cum primum licuit, sequentia, atque auctoritate Oecit. Nullus in eorum reditum motus municipiorum, O coloniarum factus est: in me in patriam ter suis decretis Italia cuncta reuoc tiit. illi, inimicis interjcctis, magma ciuium caede dicta, reducti sunt : ego iis, a quibus elisus sum, prouincias obtinentibus, inimico autem, optimo uiro,omiti mo, aetero conssule referente, reductus sum, cum is inimicus, qui ad meam perniciem uocem si am communibus bore buspraebuisse,stiritu dumtaxat uiueret, re quidem i
fa omnes mortuos antandatus isset. Numquam de P
sillio L. Opimius, sortissimus consul, numqvam deri
Metello, non modo C. Matius, qui erat inimicus, staneis quidem, quisecutus est, M. Anton us, homo eloqueut mus, cum A. Albino coire senatum, aut populum est cohortatus . at pro me siupcriores consules smper, ut resementi mptaris tui: sed ueriti sunt te gratiae causa suserere viderentur luod alter mihi agnis erat, alterius caussam capis is recepcram: qui prouinciarum foedere i
retiti. totum illaem annum, querellas senatus, tactum bonorum taliae demisum pectγlerunt. Kalendis uero Ian.
postea quam orba res'. consulis fidem tamqVam legitimi
tutoris, his orauit, P. Lentulus consul, parens, deus, fidus nostrae uitae, fortunae, memoriae, nominis , si malde de stollemni religione retulit, Ghil humanaram remm sibi prius, quam de 3 ne, agendum iudicauit. atque eo die conjecta res ess et, nisi is tribunusF. quem ego maximis bene=3s Parsorem consul ornaueram, cum et cunctus
ordo, et musti eum summi uiri orarens, o Cn. inpius socer, optimus uir, ad pedes eius flens iaceret, noctem D
bi ad deliberandum postulassis . quae deliberatio nisis
reddenda, quem modum nonnulli arbitrabantur, sia, utpatefactumen ina indax rcede consi mpta est. Posea res acta es in senatu alia nulla r o, cum Dariis rationibus impediretur , uoluntate taν pes m senatus, caussa ad uos mense Ian. deserebatur. hic tantum intemfuit inter me, o inimicos meos. ego Am homines in triabunali Aurelio palam conscribi, centuriar'. uidissem ;cum intelligerem ueteres adstem caedis Catilinae copias esse reuocatas; cum viderem ex ea parite homines, cutis partis nos uelprincipes nxmerabamur partim quod mihi inuiderent, partim quod ibitiscierent, aut Proditores esse aut de*rtoressalutis meae; cum duo con ulci empti pactione pro inciarum, auctores st inimicis re tradiadiistat; cum egestarem, auaritiam, libidines suas viderent expleri non posse, nisi me consti ictum domesticis hostibus dedidissent ; cim senatus, equitesq. Re fcre prome, ac mutata veste uobissupplicare, edictis atque ii per s uetarentur; cum omnium pronisciarum pacti nes, cum omnia cum omnibus foedera, reconciliationes variarum sanguine meo sancirentur; cum omnes boni non rec sarent, quin vel pro me, uel mee m perirent ramis decertare pro victi salare nolui; quod uincere, O uinci luctuosum resp. foreputavi. at inimici mei meust Ian. cum de me ageretur, corporibus ciuium trucidatis fluminesanguinis meum reditum intercludeudum putaucrunt. itaque, cum ego ablui. eam remp. habui nis . ut aeque me, atque illam restitvendam putaretis. Noautem, in qua ciuitare nihil valeret senatus, omnis esset impunitas, nulla iudicia, his oberram is foro Merserentur scum priuatist pariethm praesidio, non legum, tu rentur a tribuni pl. uobis inllectantibus vulnerarentur; ad manserat uom domos cum cano Osaribus Petur: consuris discessianerentur I deorum ira mortalium templa incenderentur iremp. nullam esseputaui: itaque neque, rep. exterminata, mihi locum m hac urbe esse duxi iudii a restitueretur lubitaui,quin me fecum is reduceret.
NON modo non asenatu, sed etiam oppress=senatu est restitutus: l'Post red. in sen. Non modo a senatu non est restitutus, sed reditu suo foratum cunctum paene descuit. S ε M p ε R sinatus Libroit; ietiam Pisone&Gab. eos. CuM primum licuit, ' Lentillo,&Met Elocos. Iis, a quibusvectussum, Pisene. N Gabinio cos. Ivi Mico autem,l Metello consule; qui tribunus pl. Ciceronem abeu tem consulatu concionis habendae potestate priuauerat. OP rabio Diso, e millimo, i uerbis utiturlcnientibus id, quod dixerat. Inimico autem. dc ob eandem caussam de codem in oratione pro Sextio dixit, Mirae moderatio de me. CVM is ini usi adduci non pollum, ut hunc esse credam P. Clodium: primum , quia, post mentionem consulum, non de priuato homine. scd de magistratu loquitur: Clodius autem inagistratum nullum gerebat hoc anno: deinde, quia, quod sequitur Qui ad meam perniciem uocem suam communibus hostibus praebuisset; ad cum pininere non potest. qui sunt enim hi Ciceronis, & Cl dij commvno hostes' contra potius, qui hostis Clodii, Ciceronis amicus; & qui hostis Cicoonis amicus Clodii. itaque significari crediderim Atilium illum qui Kalendis Ian. Lentulo consule de reditu Ciceronis rei crinite, rem dii tulit. de quo sic infra. Kalendis uero Ian. postea quam orba resp.consulis fidem tamquam legitimi tutoris implorauit, P. Lentulus consul, parens, dcus, saliis nostrae uitae, fortunae, memoriae,n minis, simul ac de Allcmni religione retulit, nihil humanarum rerum sibi prius. quam do me, agendii in i
dicauit. atque eo die consecta res esset, nili is tribunus pl. quem ego maximis b csiciis viaestorem coit sui ornaueram, cum&cunctus ordo, de multicu in summi uiri orarcnt ,&Cn. Oppius seser optimus uir, ad pedes eius flens iaceret, noctem sibi ad desi mandum postulauci. quae deliscetatio non in reddenda, quemadmodum nonnulli arbitrabantur, scd, ut patefactu est, in augenda mercede consumpta est. Et pro xtio: Cit in omno cert. itim, alius i. alio grauius, atquc ornatius, de mea salute dixisset; fictet q. sine ulla uarietate d iscessio: surrexit, ut scitis, Atilius hic Gavianus: nec ausus est, cum cilci cmptus,inta doc: n
diem tibi ad deliberandam postulaui te damor, sinatus,quersae, preces , secer ad Pedo abiectus. illese as.
235쪽
firmare post o die moram n Ilam esscsacturii m. creditum est: discessum est. illi interea deliberatori merces, longa intc oti nocte, duplicata est. Voc Eri si mi cum in scitatu, reserente Lentulo consule, K lendis I. in. intcrcussit uCxauitan in rcedentis haec est, Veto. COM M v Nisus hosibus I P. ClodM , eiu R. amicis . L. o piarivs.l quo consule dc C. Gracchus, qui Popillium eiecerat, occisus, αPopillitis res itiitus est. Qui νι Miues,l qui consul post Marium fuit. S v v v Rr o R x s coq*les Pili &Gabinius. NE . GRAri AE causia: ironia. non enim id ueriti sunt sed,pactione prouinci nimirrctiti, quac.mei func ris mercesivit, numquam resare uoluerunt. QI O D alto mihi aginis erat Piso, quia Ciceronis filia,C. Pi nis uxor crat. PER TvLERvNT. I quia, cum quoi scitatum,lug re bonos, Itali. am gemere uiderent, de me tamen reserre nolucrunt. I S . τ R i v v N v s pl. I Atilius ille, de quo pauno ante locuti sumus. V T . p A τε ν A C T v M est, I quia postero die intercessit: cum se moram nullam esse facturum dixissct . CvM uari s rationiblui diretur, i pro Scintio: Cum omni mora, ludification calumnia, senatus auctoritas impediretur. AD . vosi per Fabricium tribunum pl. CvM tammes in tribDarati urelio palam conseribi centuriari l. vidi mi quo annosum cicctus. hoc eis, quod ait in ca Post red. insen. Seruos simulatione collegiorum nominatim esse conscriptos,copias omnes Catilinae paene iisdem ducibus ad spem caedis & incendiorum esse reuocatus. Et pro Domo: Cum in tribunali Aurelio conscribebas palam non modo liberos, sed etiam seruos. Idem pro Sextio, & in Pis nem. E x . E A pari te homines, i ex parteoptimatum. PRO viro REst quod mihi inuiderent D a s a R τ o R p sflutis meae; l quod sibi timerent. Ec Esr Ars M,l de Gabinio dicit: cuius eg statem in orat pro Sextio,&in Pisonem memorat. AvARiτi A l,l in Pisonem confertur. Li-3 i Di N E s si ast in utrumque consulcm. IMPE Riisl grauius, quam, edictis. FLubii Nasutumisi vi ii Kal. Febr. cum Q. Fabricius tςmplo occupato, legem ferre uclla. uide pro Sextio .in cauero Post red. in sen. Ego, inquit, incam si lutcni deserui, ne propter me ciuium uulncribus resp. cruent
retur : illi meum reditum non populi Romani sust agiis, sed flumine san uini sint crclud dii putauerunta Palu Aetii Cn. Pompeius, metu inlidiarum Clodii tribuni pl. T R et v v N i pl. P. Sextius: ue in oratione pro ipso. CON sv Li Ucii Q Mocili: ut in ea Postred. insen. DEOR vri Damorialium I NImpharum: ut in ea pro M ilone, in Paradoxis, Post red. in sen.
A N ego, cum mihi est explorari mum, P. te
tutum proximo anno conjulo furuiram, qui, ititi, ipsis reip . iculosi binis temporibus Aedilis cui lis,
me consule, o nium meorum consiliarsem particeps, p
consitaribus u neribas, ton Mari edicina a s tatem reduceret hoc d tace, collega arat eius, clementi mo, atque optimo uiso, primo non aduersante, post etiam adiuuante , reliqui maz ratus Eaene omnes fuerunt defensores alatii meae: si quibus excellenti animo, uirtute , auctoritate, praesidio T. Annius, ct P. Sextius, praestantim me beaediolantia, diuiso Iltidio exstiterum. eodem' P. Lentulo auctore, O pariter r
Ierente cocrua, sequentissim ns, uno dissentiensete, nazο imercedem dignitatem meam quibus potuit uerbis amplissimis ornauis, salutem uobis, muniitys,
colon sq. omnibus commendauit. ita me nudum ape sinquis, nulla cognatione munitum consules, praetores,
tribuni pl. sinatus, Iresia culicta simpera nobis deprecata est : denique omnes qui ues iis Maaimis benefic3s b seribusq sunt omaru . o mad uos ab eodem, non si Ara ad me conservandum nos cohortati fiunt, Ied etiam
rerum mearu Mysiarum auctores, tenes, laudasores .
fuerunt . quorum princeps ad cohortandam uos, ct adrogandos uit Cn. 'Pompeius, uir onmium,qui sunt, sue- unt, erunt, uictute, sapientia, acgloria princeps: qui mihi unus uni priuato amico eiacm omnia dedit, quae
unilaesae rei p. alutem intiis unitatem e cuius oratio fuit, quemadmodum accepi, tripartita .primum uos do cuit eis consciis remp. ebs seruatam; cadis q. meam cum ιιmmunisi late coniunais; hortatusq. es, ut auctoritatem senatu , at civitatis, fortunas ciuis bene Meriti d se cretis: tum in perorando posuit, vos roga
ria senatu, rogari ab equisibus R. rogari ab Italia cuncta : denti e ipseM extremum pro mea uos sal te non rogavit solum, uerum etiam obsecrauit. huic ego homini, et ites, tantum debeo, quantum homiam homini debere uissas est. huius consilia,P. Lentulisintentiam, senatus auctoritatem uos secuti, in eo me loco, in quo vestris benem si era , Ddem ccnturi , quibus colloc
ratis, reposui s. eodem tempore audi sis eodem ex loco sexmmos viros ornatissimos, atque amplis os homines, pristipes ciuitatis, omnes consulares, omnes praetorioseadedicere, ut omnium resimonio ,per me unum rem conseruatam es, constaret. iraque, cum P. Servilius,
graui mus uir, ornatissimus ciuis, di det opera meare . incolu em magi ratibus deinceps traditam; -xerunt in eandem sententiam ceteri. sed audi is eos pope clarissimi uiri non solum auctoritatem Ad etiam te noxiiim A. Gc 73: qui, quia suam ctassem attenturam magno tum suopericulo taene sensit . dixit in contione
uestra,s ego consur, cum sui, non fuiss- , remp. funditus inurituram suisse.
236쪽
In Orati bilem post redi ad Quir. 22 s
sim fuerunt, remit,l usitata sententia uel laudanti, uel uituperanti: ut in .id D. Brutum: Dii isti Segulio malefaciant, homini noluissimo omnium, qui sunt, qui suerunt, qui saturi sunt. I N eo me icio, i in ea dignitate: ut enim centuriatis comitiis consul factus sum, sic lege centuriatis comitiis lata rea si tutus. DEINCEPS 1 iis, qui post meum consulatum magistratum gelimine: cum resp. me consit de grauiter periclitata esset. LO tempore I cum lati de meo reditu lex est. SuAM classem l cuius cim nos erat, dum serrentur siti fragra. Centuriatis autem comitiis classes, in quas Ser. Tullius rex populum d siti psetat, ad suctagia uocari iolitas, ex Liuio, Dis nysio, tam ecognostitur. ATTENTATAM Ia Clodianis corrumpere conantibus. MAGNO eum periculo I orta contentione ipse pracsente. IN . CONCION a uestra, I recte: sed omnes tamen libri ueteres, Inconcione uestrum. sunt qui, V. stra, deleant: ego libenter retineo: quia, cum ad Quirites uerba faciat, Vestra, locum habet.
s iras, Minta coi rasone Italiae, tantostadla b nota et te T. Mntulo, ciresi mitibus ceteris madistratibus, deprecante Cn. Pompeio, ouinibus ho minibus fauentibus. dijs deni p. em Onalibus si rem
ubertate, copia, uilitate reditum meum comprobantiabus, mihi, meis, rei p. resistitus, tantum vobis, qua
tam sacere possim, Qνirites, pollicebor: primum, quas ctio mi h ines pietate erga deos immortales esse
lent, eadem me erga populam se per fore, numen nesrum aeque m ibi graue, ρnctum, ac deorum i mortalium, in omni uita futurum t deinde, quoniam me in ciuitatem re*. ipsa reduxit, nullo me loco resp. desseturum . quod i quis exsimat,me aut uoluntate essemutata, ς id Ailitata virtute, aut animo facto : vehementer errat. mihi quod potuit vis, ct is iuria, sielerar
rum hominum Iuror detrahere, eripuit, abstulis, di is Mit; quod uiro sorti adimi nonpotest, id manta, ope manebit. uidi ego fortismum utrummunicipem meum, C. Marium, quoniam nobis quasi aliqua ali necessitareno Dium cum ijs, qui haec delere uoluissent sed etiam cum re a belligerandumsuit reum tamen vidi, cum esset summa scnectute, non modo non instam a Mopropter mavitudinem calamitatis, Ad confirmato atque renouato. quem egomet dicere audiui,tum se uisse mi rum, cum careret patria, quam obsidione liberauisset: cum sua bona possideriab inimicis. cssiripi audiret; cum utile Actem filium seideret . fide seriam calamitetis; cum in paludibus demersus, concursu , ac misericordia Mintumensi' rhus, ac ritam βam c servasset cum parva nauictu arrectus in . Gicam , quibus revia i edederat, ad eos inopi, seplexq. uel sci: recuperata uer a desitate, L non columi sui lim, ut, chan ea, quae inmisierat, sill i restima essent, uirtutem a Minon bail ret, quam utimquamperdid 1set. Uboc Der me, atque istum interest; quod ille, qua re pluris potuit,ea i tre inimicos Hostilanieli, armis; ego, qua coseucu tarpietate: quoniam Ariarii in bello, ac editione Acas est; huic in pace, atque otio : quod . i e aniso stato nihil,
nisi de inimicis utriscendis, aseat; ego de sis inimitas tantum quantum mihi rest. permittet, cogitabo . CN .
N . 'sco tot testimoniis I uidetur esse rectius, Ergi t testimoniis. o asinio Nat barba in gentium, Ambrorum, Teutonum, Cimbrόrum , ad urbem irruentium .
N et Qv E, Quirites, quoniam me quattuor l Jmnino recta hominum uiolarunt; unum eorum, qui odis resp. quod eam ipsis inuitas conseruarim, mili inimici misuerunt; alter , qui per simulationem semicitiae nestris prodiderunt; tertium, quicti propter inertiam μam eadem assequi nonpos si inuiderent Liuia, O dignitati meae ; quartum, qui, cum custodes resp. es debuerunt,salutem meam, statum ciuitati dignit tem eius imperis, quod erat penes ipsios, uendi runt:
sic uti argenera si 'la , quemadmodum a quibusque
fumprouocatus; malos ciues, remp. bene gerendo; perfidos amicos, vihil credendo , atque Omnia cauenti; in--dos, uirtuti, gloriaeseruiendo; mercatores proviseriarum, revocando domum, atque ab iis prouinciarum rationem repetendo . quamquam mihi maiori curaeea, quemadmodum quidem uobis, qui de me estis optime meriti,Patiam reseram,quam qu admodum inimicorum . rario, crudelitatemq. persequar. etenim ulciscendae
iniuriaestilior ratio est, quam benefici' remunerandi: propterea quod, erio rem esse contra i probos,minus eri negotij, quam bonis exaequari: tum etiam nec tam necessarium quidem est, male meritis, quam optime meritis, restraequod diaera. odium vel precibus mitigari potest,uel temporibus rei p. communi q. utilitate deponi, uel disscultate ulcissendi teneri, uel uetustare sidari: bone meritos quin colas, nec exorari sis est, neque id rei p. repetere utcumque necesse est, neque es excusatis di cultatis, neque aequum est tempore, O die memoriam beneficii definire. postremo, qui is ulcisendo remissis fuit, mox aperte Ladatur et v I aui me vituperatur, qui in totis bene cys, quanta uos in me cistulistis, remunerandis est tardior; neque filum i atus, quod Lmmuaue est, unicm etiam impius appelletur, necesen. atque in o iis per luendo di illi est ratio, o pecunia debita: propterea quod pecuniam, qui retiue non
dissoluit; qui reddidit, non habet Patiam, O qui rα,-s s lit,
237쪽
riam ueri,il colam reuolouras puerat On augemio gratam animi beneuolintiam disturam. a dolum dum animas perabo me sed etiam cum mortuo que haec cura, Quirites erit histra animo meo sempite monumenta ucstri in me ben j permanebunt. inreso na, ut cum utinis, qui apud me deorum inmortalium renda arum grasia hoc uobis repromitto, siem' . pro uim O numen teneti tum posteras uinis,cunctis'. gensabo, mihi neque in consillisa de rep. capiundu dlicium totis dθή us ea ciuitate uidear, quae suam dixi t tiam. neque in periculis a rep. propalyandis animum die rem non pο se tenerest, nisi me recuperasset, cuini sis p e inmitentiasimpliciter reserenda. -- ues ratibus'o rep. laedendis libertatem, nec
EIus imperis, quod eratnnesi os,l quis non uidet, consules Gabinium de Pisonem signisciri de
quibus etiam subiungit, Mercatores prouinciarum, reuocando domum, atque ab iis prouinciarum rationem repetendo. PRECIBusi eorum , qui nos o derunt. REPETEREl malim, Peterer ut sit: Petere, ne colas bene meritos. respondet autem ad illud , Temporibus rei p. communi q. utilitate d poni. VERvΜ etiam impius P ut pius est, qui, cum acceperit maxima beneficia, gratiam refert e impiux, qui non reserti nam qui, mediocribus acceptiis Mnesciis, gratiam nullam rescit, is ingratus dicitur poetius, quam impius. PECvNIAM qui retinet, non issoluit ;l eadem sententia, di iisdem fere uerbis,in oratione pro Plancio. Dissimilis est debitio pecuniae, & gratiae . nam qui pecuniam dii luit, statim non habet id, quod reddidit; qui autem debet, is retinet alienum: gratiam autem &, qui refert, habet, qui habet, in eo ipse quod habet, rescietit Oi f. lib. a. Commode autem quicumque dixit; pecuniam qui habeat, non rediuidisse,&,qui reddi , non habere; gratiam aut qui reddiderit, habere,&, qui habete, reddidisse. R E PROMITTO,l plus est, quam promitto: ualet enim, pro uestri an me meritis vicis, impromitto. IN . SENTENTIA Impliciter referendat quid est,rcferre simpliciter sementime non in senatu . nam id est, dicere sententiam : neque hqc populo, sed senatui, promittendum. aut igitur, Esserenda, legerem dest pronuncianda, ad populum scilicet: ut iit, sententia, pro, animi sensu aut interpretemur. sententiam, in senatu simpliciter de bona fide dictam, retare ad populum: ut sciret populiis, quid actum esset insimatu . AN Irit Deneuolmmani ita dictum , ut animi uoluntas, ad Mescinium. CuN-cris suifrag si centuriatis comitiis, nemine dissinuente. IN. ORM
238쪽
RAM in restituendo Cicerone uoluntatem Di senatus , προ- pulus Romanus ostendit . utrique gratias egit: π utraque exstat oratio. quamquam eam, quae, ad Quirites, inscri .ptas , sic interdum scriptam esse , non habitam. eius enim ,si habita esset, ita uidetur mentionem facit , inuisse in
ep. t Iib. i V. ad Att. ut mentionem fecit orationis insenatu habitae,ias uerbis: Pstridie insinam, qui fuit dies non . Sept. senatui Vatias egimus. In hac igitur , quasenatuigratias egit, commemorat, atque amplificat eius ordLms ergase merita laudiat consules P. Lentulum , S' Metellum: triabunos pl. octo, F in ist praecipue Milonem, Sextium: septem praetores, σCn. Pompeium. Habita Lentulo,, tello cos.
239쪽
f I. P. C. pro uestris immortamus 'in me. Et rem. meum 6ibero sa ostros eritis parumliabis ci
mulate gratias egero, quaeso, o
quam magnitudini uero orum bene ciorum id tribuetam putetis. quae enim tanta potest exsistere ubertas ingen quae tanta dicendi copia, quod tam diuinum, atque increata levetur orationis, quo qui uam pol is uestra inno, iuersia promerita, non dicam lecti or do ,sed μcensere numerando e qui mihi fiat rem optati . mum, me stiri amantismo ibo is nostris parentes,m bis liberos, qui dignitatem, qui ordinem, qui fortunas , quia id mam re . qui atri , Pa nihil notest se iucundius, qui ni ηι ct o nota reddidistis. quodsiparemto cari,ios habere Obotus, quod ab -s his uita, patrimoni, m, libertas, cistro tradita es; si dees Anmo talo, quarum beneficio θ haec tinfimus, oceteris re- ιioctis'mut sypopulum R. cuius honoribus in am-m tuo consilica , in ahomo gradu gignitatis, atque in hac ιν vim tornu marm collocuti Mn s; si bunc ipsum os inem, a suo repe in uisic limis decrerissimus hone tuti m sum quiddam,&infinitum est, quos horis cibe inus; qui re sirosingulari frudis,atque Uex. si ta entum, brassicia, ctorum immortalium Munera ρορυ illimavi bo uno, Aeli ademe multa iud cis, nobis omia Ment pore' eddi sis ; ut, cum maiata uobis. magna' p to μή merabilia parentibus,
sulaper icos habuerimus,nunc uniuersaper uos recuperaverimus. Itaque. C. quod neoptanduω quid est homini, immortalitatem quandam per uos adepti uid mur. quod enim tempus erit kmquam, quo ue Dorum in uos bene ciorum memoria.ac ma moriatur qui itiloi o tempore, cum vi, ferro, metu, minis ob si tens remi dii, non multo dissessum meum uniues me rovocavistis, reterente L. NPn s.forti mo, at De optimonius, quem habuit ille pestifer annus o maxime se lem, es minime timidi in se dimicare placuisset, defensi
rems tutis meae. posea qMam uobis potenas deceme di non est perdit ν errem tribuisum m qui cum per se re p. lacerare uon posci sub alienosce ere deleuit, numvam de me situ pis. xi qu.rm meam salutem non abus cui μι s. qui aeneiderant, i Iitavistis. itaque u profudio. atque area ita eperfectum est,ut ille ipse an
nus, quem ego mihi. quam patriae. malueram esse sati
lcm, octo tribunos habe, G. qui pi omulga οι de alii cmea, O ad uos saepenumera merrent. nam consules modest, tegures metuentes, issediebantur lige, non ea, quae de me,sed ea, quae dei stata erat, cum meus isti mictu promulgahit, ut, revixissent in qui haec paene lemni, tum ego redirem. qvoLm utrumque consissu est, Osee illorum vitam e siderare,o magne inpiaculo remp. situram, si aut hostes, atque inte fectores reip. reaixissent, aut π non reuertissem. itaque illo Apso anno, cum ego res ivem; principes autem ιisitatis , κικ DI: praesidio, staparietum , uitam suam merentur are .sne consulibus esset; κηDe solum parentibus
perpetvis, uer m etiam tittoeribus annuis es et orbata; sententias Gere prohiberemini; caput meaeprosicriptionis recitareracri numquam tabitastis meum Dissem tam communi lute conisciere. postea vero quam sintvlari, Omasami Mamrtute P. Lentuli consulis exsi perioris anm cssi re, . tenebris lucem in re p. Xadendis Ian.
resticere epistis i cum alafessi, nobilissmi hominis.
atque optimi viri, Amma di iras, cum praero rum, tria' bunornm p taene omniam Dirips, omes rei' suba ni t : tam uirtute gloria, rebus Ilis, Cn. Pompeius. omnium gentium c nidim faeculorum, omnis mem ria icile princeps, tutostis enat m uenise ambitrar tur: tam ius vestre consiensius de salute mea uenit, Et, licet corpus abesset meum, dignitas iam in patriam reuer, set . quo quidem mense, quid inter me Ometas inimicos interesset, existimare potuistis. meam salutem destrent, ne propter me cinium mistribus re p. cruentaretur eti' meum reditum non populi si fragi s, sed flumine
sanguinis iste lud tam putauerunt. itaquem ea n
hiluos ciuibus, nihil Lcirs, nihil regibus restondistis: nihil iudicesserat tyr, nihil popHui si 'agra, nihil hic
ordo auctoritare declarauit: muttim forum , elinguem curiam, tacitam ct fiuctam riuitatem videbatis. quo quidem tempore et M is excessisset, qui caedi flammae vobis auctoribus restiterat, cum ferra, o facibus homines tota nile volitantes, m stratuum tecta oppugnata, de rem templa inflammata, summi uiri, en Harhmmi consulisse s sectos, fortis mi, atque optimi ultra tribuni pl. unctis: mum corpus non solum tactum ac violatum manu. sed Mulneratum ferro,conlectum' uidi inqκastrage non nulli permoti magistratus, partim metumor sil artim dest eratione rei p. paullulum a mea caussa recesserunt: retiqui fuerunt,quos neque terror,nec uis, nec stes, nec metus, nec promi si,nec mina nec tria, nec
240쪽
In Orationem post red. in Senatu. 2 2 9
E Με Ax natu raepotius, i deprecatur naturae culpam: nequis eum noluisse putet, quod praestare non potueric Haec tenuimus quae sitiata parentibus tradita .
CV t v s 'onoribus t populi Romani suffragiis mandabamur honores ij, quibus incuriatii aditus patcbat. IN ora tan consitio, in altismo dignitaris gradu , at in hac oi iam te rearum arere .l osticium senatoris ab amplitudine rerum,de quibus do. liberat; honorem ex eo, quia nulla dignitas in ciuitate praestantior; curiam ipsam ab omnium gentium perfugio describit. πι on haec anteal nisi deleatur, Quod, implicabitur Ditentia. descre autem cur dubiton, cum antiquus liber optimi doctissimiq. uiri Latinitatinii, coniecturam meam confirmet ' PER.12ost per populum Romanum, per parentes, per deos immortales. REpERENT EI Kal. Iun. ut docet oratio pro Sextio. NINNIO,l Qiradrato, tribuno pl. ex Dione. ET . M Axi Με fidelem , minime timidum, s dimicare placui siet, delen rem salinumeae. 1 eundem laudat his uerbis in ea pro Sectio: Cuius in mea caussa numquam si des, uirtusq. eonir nauit. Si . D t M IC A R E placuisset,l non placuit Ciceroni: ne suos ciues, olim a se seruatos,& se seruare cupientes,scritis armatis obiiceret. PER eum tribun pti l Aelium Liguron,quia interccssit. pro Sextio: Intercessit Ligus iste , nescio qui, additamentum inimicorum meorum. PE R Iel homo ignobiliu nullis opibus. Su n alieno sieloe, P. Clodii. quem secutus elian delenda rep. ΑΒ usco stilibus,t Pisine de Gabinio . UxNDi DERANT,l Clodio, pactione prouinciarum, quae feci ris merces filii. MAL v ERAM l quia cedere malui, quam, dimicatione suscepta, patriam indiscrimen adducere. OCTO tribunos l.nam duo reliqui, Sex. Atilius Serranus, Num. Quinctius Gracchus, promulgare noluerunt. P Ro M v L G A v i T ,l non dixit, tulit, sed promulgauit: ne legem Clodiam agnoscere uideatur, quam sacpeles csse negat. Si reuixispent j,l Geii Catilinae. VTRvMQv confessus est,t quorum in altoo suam improbitatem significat, quia uitam illorum desiderat: in altero periculum reip. ex illorum uita , salutem in meo resitu d monstrat. M A C N o in perisulo remp. futuram , lnain ii hostes, atque intersectores resp. rcuiuiscunt, qui potest non in magno resp. periculo uersari A v τε o non rerereti l .l ipsis reuiuiscentibus: ut remp. licetum contra perditos eorum conatus mea uigilantia tueri, & seruare possem. Non grauabor idem apoire pluribus uerbis adolescentulorum gratia. Cum pro inuigail et Clodius tribunus pl. ut si reuixissent ii, quos coniurationis crimine conuictos capitali poena s iratus assici uoluerat, tum Cicero in patriam rediret; quod ideo Clodius in sua lege posuerat.ut omnem redeundi spem Ciceroni adimeret, data redeundi ficultate cum ea re, quae fieri nullo modo possci: ex iis ue bis cam cicero sententiam elicit: quaeip in Clodium in odium senatus adducat, sibi autem gloriam uel maximam asserat. Cum hoc, inquit, Clodius dixit, primum id confiteri uisus est, eorum a se uitam desid rari, deinde illud, magno reii p. in periculo futuram si aut hostes reip. reuixissent. aut ego, ipsis reuiuiscentibus, non rcucrii sena . Cum cnim conitinxit haec, Ut ino tum redirem, cum ii reuixissent; id plane consteri uisus est, incum reditum, iis reuiuiscentibus, esse necessarium; ne scilicet uulneri mcdicina dolo a siquidem ego remp. contra perditos eorum conatus meo more defenderem. PRINCIPE s riuitatis, FPompeium significat: quia Clodij petitus inlidijs . domi tamdiu se tenuit, quamdiu ille in tribunatu suit.
PARENT Inus perpetuis, i quales esse consules debent. plus autem pra stare solet pater, quam tutor. PAENE omni l duobus exceptis, Sex. Atilio Serrano, Num. Quinctio Graccho. Quo quidem Des,l Kal. Febr. Q Fabricius, princeps rogationis de Cicerone promulgatae, Rostra, aliquanto ante
Iucem occupauit, ut rogationem perserret. tum Clodiani, cum sorum, comitium, curiam, multa de nocte armatis hominibus occupat sent, impetu in Fabricium facto manus attulerunt: occiderunt nonnullos, uulnerarunt multos, caedem in foro maximam fecerunt, sicaut spongiis e soro sanguis ciungeretur. pro Sextio. FLvMr NK sanguinisi ad Qxjrites: Corporibus eluium trucidatis, numine sanguinis meum reditum iniculudendum putauerunt . Translatione rem amplificat, ex magna caede, multis l. uulneribus. &subiungit, Intercludendum, ex eo quod accidere saepe solet, ut, qui aliquo iter habent, auctis fluminibus intercludantur. Cv14 is erct det,l de se ipso loquitur. REsTiτERAT, i coniuratione Oppressa. CLARissi sit consulis i Metelli: T R i a v v I pl. t P. Sextii. T A C r v M , acniolatum m π,l quod per sacratas leges non licebat. V v L M a R A r v Mferto 1 infra: Quid de P. Sextio loquar qui suam erga me beneuolentiam, & fidem non Alum animi dolore,sed etiam corporis uulneribus ostendit. N o M N v L Li magistratur, , non praetores, quos desenseres habuit scptem . idcu'mnos,uno excUto P. Clodii fratre Appio, ut insta patet, de in ea in Pisonem. aediles igitur, quaestor Psamilcat.
PR i N c a P s . T. Lentμlus,pareas, ac deus nostraetthae fortunae, memoriae , ηυminis, hoc sipecimen urculis, hoc Mi icium Mimi, hoc Lα f latus sui