In M. Tullii Ciceronis orationes Paulli Manutij commentarius ...

발행: 1579년

분량: 373페이지

출처: archive.org

분류: 로마

261쪽

etio Commentarius P. Manuti di

creto huius colla typrobatam, contra omnemn- xit, ab Anis,stane tuo, productus, te omnino, Mnius factam, pro motu esse balendam. qua sita contra auspiciaadoptatus ess, tribanum pl. non fui

blata intelligis tot- tribunatum tuum conciso. I G tua denique omnis actio sterioribus mensibus fuit, ο-nio ad augures . quorum ego sibi ros,siquis ni recond mia, quae C. Caesar egist, quae contra austicia es ti,nouscrutor . nonsumis exquirendo iure augurium ci acta, perferarum resiladi oportere: quod si fieret, dic riosius: baec, qu e una cum populo didici, quae saepe tu has te tuis humeris me, cu dem urbis, is urbem rei concionibdis re ossa sunt, noui . negantfas es a cum rurum. Videte hominis amentiam, ubi νsuum tribu populo, cum de caelo struarum m. quo die de te lex cu- natum Caesaris actis alligatus teneretur sacrorum riata lata es dicatur, aud sare re de caelo es seruse iure pontifices, Wasiciorum religione augures totum tum Mespracpra , uir fingulari uirtute , constantia, euertunt tribunatum tuum a quid quaeris amplius 'a g tate praeditus, M. Aburus iunc consulem illo ipso etiam apertius aliquod ius populi, atque legum Hora die contendo seruas de caelo. infirma sunt igitur acta . forta es tu diei questussimur iussicio, cum c. Aetas tuasententia, C. Caesaris, uirisorti simiὶ minime: ne- nium,collegam meum, definderem,quaedam de rep. qu reque enim mea iam quidquam isterest , exceptis tu telis, mihi ni sunt ad illius mi eri causam pertinere. haec boquae ex illius a nibus in nrovi corpus im)nim sunt. mines ini probi ad quosdam uiros fortes longe aliter, a ita haec dea 'istis, qvie ego nunc perbreviter attingo, que a me daea erant, detulerum . hora nona, i ro os, acta Dut a te. tu, tuo praecipitante i debilitato die, tu es adoptatus si, quod in ceteris legibus tritu ita unatu.rusticiorum patronus subito exstitisti: tu pl. nundinum se oportet,id in adoptione satisintrium es Bibvium in concionem, tu augures produxisti: te bitem se horarium: nihil reprehendo.sin eadem observanda suut, rogante, augures re*ondorrent . cam de caelo struatum decreuit stratus , AL Drusi legibus, quo contra lege

R. cinn populo agi non noli ibi M. Bibulus quaerem Caeciliam o Didiam tutae sent, populam non toncri.

EXPLANATIO

RE s po Ns A Juntii ab auguribus: eum desito iure a magistratibus interro rentur itaque cum populo ea potui discere. Curi de caelo struarum sit. l seruare de caeso, idcit impedimemo esse, quominus lex is tur, eurvis plane magistratibus,tam plebeiis, quam patriciis, licebat. LATA O dicatur, non dicit, lata sit, sed, lata esse dicatur: ne legem appellet, quam contra auspicia latam ostendit. tulerat autem ram C. Caesar consul, Bibulo collega de caeso seruante. N E Q v E erim mea iam quidquam interest, iquid ad me, sit Caesaris acta firma sint3 cum deianimis iam sim, nec mali quidquam a migius ex illii reactionibus exspoctem. IMMiss A sum. l a Clodio tribuno pl. non aduersante Caesare,quia tribunum popularem a se alienare nolebat, metuens, ne acta sita seperioris anni a praetoribus inimicis, atque a iam infirmarenturi excepit igitur Cicero ea tela, Se insulit calamitatem subire propter actiones Caesaris coactus est: cum uero in patriam restitutus iam citet, nihil eius intererat,si Caesaris acta rata essent. AvSP a C I RVM patronust ut Caesaris acta rescinderentur: quod cum nihil saluis auspiciis egisse diceres. A Pio,i praetore, anno post Clodij tribunatum proximo. VBil qua in re. amentiae enim summae fuit, cum eius tribunatus inter acta esset Caesaris, ijsq. infirmatis nullus ciset, ea ipsa acta rescindere con ri. C. ANTONIUM, i a M . Coelio de maicaate accusatum, de damnatum. ILL ius mi erit

miserum uocat, quia damnatus exsulabat. V i R O s s est C. Caesarem significat, qui legem curiatam de Clodii adoptione consul tulit, ut tribunus pl. deinde factus Ciceronem in insultum pelleret. Suet nius. TRINvNDivvul ne qua lex stratur, nisi promulgata per tres nundinas Populo patuerit. Caesar autem legem curiatam de adoptione Clodii tribus horis pertulit. nam cum horas ra, quae ego in Antonii caussa dixeram, iognouisset, hora nona legem pertulit. EAnsu obseruauda uidetur omnino de trinundino non obseruato aliquid subiungere debuiste: & sane lex Caecilia dc Didia, quod ex Phil. s. liceat colligere ad trinundinum pertinent: ucrum tamen Drusi leges a senatu sublatas este, non quia seruatum in iis trinundinum non esset, uerum quia contra auspicia latae, Cicero ipse lib. III. de tw. aucior est. Ego de nundino in lege curiata non obiuruato prorsus accipiendum arbitror. iam enim Cicero disputationem de auspiciis absoluerat: nunc agit de trinundino: quod de ea, quae supra dicta sunt, de quae sequuntur, satis probant. D xc Ru vir sinatus, i reserente Philippo consule, Drusii inimico. M. DRvSI, Ietua inii, qui, suscepto senatus patrocinio, C. Gracchi tribuni pl. potentiam si egerat.

IAM intelligis omni genere iuris, quod in cris, quod suis. atque ego hoc totum non me caussa reli reo. V in auspic3s, quod in legibus sit, te tribunum pl. nso deo enim quosdam auri mos viros, principes Guitatis . utiquot

262쪽

In Otationem prodotrio sua adponi. zy I

Iuisladisisse, re inm fure iureame potuisse: qui et Lm de mei a , cum a rogationc lunem elatum remp. dic: en tamen d fuans, cis miseram atque M umfusset, iste indictione sed cebant . quod deme

me, deret, bene merito inlides, funerium 'nas te

cebant. quare licebit, ut opinor, nobis eas actiones noui

infirmare, qui bi situ actionibus constitutum tribunarum ritum comprobauer t. fueris Iane tribunus pl. tam iure, tam lege, quam fuit bis ipse Mysius, uir omnbus rebus claris uri atqueam si mus. quo iure, quo More, gno exta' okΠm vomicarim de capite ciuis inriden viis tutat uetant te Hacratae, uetant xi irabu-ι Gl es priuatis ho iures mogari: id est enim pris hegium. nemo nil tu is i nihil est crudelius, nihil perriciosius, nihil, quod Minus haec ciuitas ferreptis prosicriptionis misi Mum nomen illud, o omnis ace bitas Sullani temporis quid habu , quod maximest insisneta memoriam cruderi alis 3 opinor, poenam in ciues fise nominatim sine iussicio constitutam 'anc uos igit cipontifices, iudicio, atque auctoritate uestra tribuno piant tem dabitis, ut prosicriberepoli quos uelis uuaero enim, quidsit aliud, prosioribere, Velitis, iubearis, ut . I. Ttillius in ciuitate nest, bonas eius ut mea sint . ita enim fecit: est a s uerbis tulit, hoc plebiscitam ese haec lex, haec regatio vir bocuos pati potestis, hoc ferre iustas, ut singuli ciues singulis uersiculis e ciuitate tolluntur e equidem iam perfunctus hum: nullam vim, nullum impethm metuo: expletii animos inuidorum placauiodia mproborim: saturasti etiam perfidiam, scelusproditorum: denique de mea caussa, quae videbam turperditis riusius ad inuidiam esse proposita , iam omnes ordines omnes se atque homines iudicauerunt uabismet ipsis. pontifices, o uestris liberis , ceterisq. cis busno uestra an Dritate, osapientia consulere debetis . nam, cum tam moderata tu itia populisimi a mai ribus constituta;primum,ut ne poena capitis cum pecunia coniungatur; deinde, net: sprodicta die quis accusetur ptertio, ut ante magi Ili ius accuset intorreissa die, qκam multam irroget, aut iudicet; quoerto, sit accusario tremum nundinum, prodicta die, qua die iudiciumst f rurum : cum multa etiam ad placandum, atque iami, ricordiam reis concessas it; deinde exo rabilis populus,

furilisfustragatio prosature; denique etiara, se qua res illum diem aut osticus, aut ex usatione sustulit; tota coli, iudiciumq. sublattim est: haec cum ita sint hi re, ubi crimen est, ubi accusator, ubi testes; quid indi i ires, quam, qui neque adessesit ivssus, neque citatus, neque accusatas,dectus c. iscliberis, fortunis omnibus conductos, ct carios, egentes, e perditor suffragium ferre . O eam legem putare' ac, si hoc de me potuit, quem honos, quem es iras, quem caussa , quem res'. tuebatur , sui denique pecunia non expetebatur, cui nihil oberae

praetor conuer*ψem status, ct inclinationem communium temporum: quid tande murum est 's, ' orum vita remota ab honore populari , ab hae illustri tia est, pecuniae autem tantae sciat, ut eas nimium ma .ri egentes ,shmptus, nobiles coincupi canit date haut bisopc licentiam, intuemini paulli manimis is ventutem, eos maxime, q)i imminere iam cupiestate uidentur in tribuniciam potestatem: col egia medius dius tribunorum . tota reperientur, hoc iure firmato, quae coeant de hominum locupleti orum bonis, prae. Opraesertis populari, e largitionis oblata. Aruid tulit legumscriptor peritus, idus o Velitis, i eatis, ut M. Tullio aqua, ct ignis interdicatur e crvd D. nsarium , ne in seserati Cmo quidem ciue ferundum sine iudicio, non tulit, ut interdicitur. quid ergo ρ ne interdictremsit. O coenum, oportentrem, o sietis: hanc.

tibi letem Clodias sita ipsiu sturciorem lingua sua, ut i terdicti sit, qui non sit interdictum e Sexte noster, bona tienia dic, quoniam iam facimus es, o hoc quoque ligurris: quod sectum non est, ut sit fictum,ferri ad populum aut verbiiugissentiri, an suffragiis confirmari potes ρ hoc tu scrip ore, hoc consiliario, boc ministro, iniunt non bipedum bitim, Ad etiam quadrupedum impuri mo, re p. perdidisti. neque tu erat tam eacars , t. q. mens, ut ne res hunc Clo stam esse, qui contra leges Iaceret; Oelios esse,qui leges 'Heresolerenti neque eo lim, neque ceterorum, in quibar esset aliquid modestiae, cuiusquam tibi potestas luit: neque tu legum siriptoribus isse potui Ili uti, quibus ceteri; neque opstrum architectis: neque pontisicem adbibere, quem ue les: pqstremo ne in caedae quidem sonetate mancipE,

aut praedem socium, extra tu tim gladtiuorum num

rum, aut denique Afra is latorem in ista tua pro iaptione quemquam, esse furem, aut sicarium, reperisπο- tuisti. itaque, cum tu serens, ac potens per medium rum popularis uolitares; amici liti tui te, uno amico tecti, beati, qui se populo commisierant, ita repellebantur u etiam Palatinam tuam penderent. qui in iudicia venerant, siue accusatores erant, siue rei-d ecora Limnabantur. deniqxe etiam ille nouitius tuur, uen sis ad criptore Gubscriptortuus,cum M. Frir,sui fiatras, ore testamento, iuditio improbatus, mortem siusse uellapersiqui dixit: nomen Sex. Propert delatis; accusare, alienae damnationis sceleriissoci , propter calumniae metum non es ausus.

EXPLANATIO

Hoc tot i te tribunum pl. non fuisse incisDAMi M. Catonem significat T s.cvuplebe iure a re potuis: l te tribunum pL fuisse. Id autem ideo sentiebat Cato, quia, si, Clodium tribun pi. non sui sic. probaretur, infirmabantur ea, quae ipse in Cypro insula. lege clodia millius, egisset.

IvRE indictum hic in ea de Prouincijs: Iidem illam proscriptionem capitis mei contra respub sal tem, sed taliis auspici js rogatam esse dicebant . itaque uir sinima auctoritate, simina cloquentia dixit grauiter, casum illum meum funus esse rei p. s. dsunus iustum, indictum. QIOD si is aus ti s exis Di l id si negasset Caua , legem Clodiam, de Cicerone latam, sustulissa. LAs acti est leges a Gesare consille latas, inter quas curiata fuit. COM PROBAvERvNT .l negantes luges Caesaris contra auspicia latas, ut Clodii tribunatum, ἐκ cum eo suas ipsi actionei constituerent, I v R E, I sacrorum s auspiciorum. quod supra negauit. LEGE, I trinqndino in serenda curiata seruato et quod se

263쪽

zset Commentarius p. Manuti

vatum non est. Hic ipset unus ex pontificibus. Rur Lus,l P. Servilius Rullux, qui nomina, vir inter pontisces in oratione de Harusp. resp. filii & P. Servilius Vatia, Isauricus. hic autem Rullus sor . tasse is est, contra quem Ciceronis exstant orationes. SACRATA xl in sacro Monte, in quem plebs irata patribus secesserat, latae. PRO Di CYA diei constituta ante die. Auspi Cris,l adue sis: ut illo die agi per auspicia non liceret. Excvs Axio NEI a reo allata, cum adesse non posset. VBrcrammi est, d/uam sator, tibιteses; l quae in mea caussano nerunt. L i R E R I si, otiosum hoc uidetur. CLODivst Sex Clodius scriba: qiii postea odii cadauere in curia illato,& incense,quo incendio curia ipsa consagrauit,in exsultu missus est,& a MAntonio consule, post Caesaris interitiam,restitutus. PRAEDA pra se impopu .l grata pmpter spem largitionis. Srv R C io RE Alna cunnilingus putabatur. ideo sequitur, Hoc quoque ligurris. Et siquanto post: aere hoc ex Clodio, scriptore legum tuariimnube adesse: latitat omnino:s in requiri iusseris, inueniet hominem apud uxorem tuam, occultatem se capited misso. Et si pra: Helvoni spurcissimo, praegullatori libidinum tuarum. BONA umia dic, i aggredi tur disputare: propterea subi jcit, Quoniam iam dialecticus es. Hoc quoque i hanc laudem, ut di lecticus habearis. L r G V R R i s r 1 appetis, auide sumis, item ut cum lingis mulierum pudenda. Nam eo spectat hoc uerbum. CLon iuri esse, aut, Clodium, glossema est: aut ideo dictum, ut emphasia esset in nomine. Q. t contra leges faceret; 1 non qui leges aliis scriberet. S o L E R E N Tel quos adi

re debuisti, non eum, qui non seleret. O p E R v M aechnems; I proprio, non transsato , utitur scrin ne. non enim, operum, p ro actionum dixisset: quod Latini sermonis elegantia respueret: sed . Operum, diuatit, Libertatis aedem ligetificans, a Clodio in euersa Ciceronis domo exstructam . ex quo infra: Quid op rum publicorum exactio e ADt in E REI ad aram Libertatis conseruandam. pontifico enim praeeunte consecrauit Clodiiis. QvgM uetus: l pro, quemquem uelles, idest, quem Omnes probarent . adhibuisti enim adolescente imperitum, nouum sacerdotem, sororis precibus, matris minis adductum, ignaru. inuitum: ut infra. Et at lo loco: Non poterat ullo modo non in agoedo ruere, di saepe peccare , praesertina illo pontifice, & magi stro, qui cogerctur docere, antequam ipse didicisset. IN. PRAEDAR Liaetate lin diuisione bonorun i meorum. MANCipEM, I qui emeret. mancipes enim sint, qui spe lucri ab auctione emunt, aut conducunt. PRAED M socium, i malim, Pradae secium rid l. arbitror ad sentcntiam esse aptius. AMici illituit ad Vatinium hoc pertinet, qui, aedilitatem petens, repulsam tui rat. TE. v No amico recti, beati, i ironia. quis enim uno amico tectus, ac beati seste potest, pra sertim omnibus infamiae maculis notato qualis Clodius fuit' Qvi sepopulo commi erunt, i comitiis magistratum petentes. PALATi NAHl tribum, in qua Clodius censebatur, de sumptum serebat. quam in oratione pro Sextio,hanc ipsam rem commemorans, nominat his uerbis: Aedilitatem petiuit cum hominibus primis, sed non praestantissimis opibus,& gratia: tribum fiam non tulit: Palatinam denique, per quam omnes illae pestes vexare populum Romanum dicebantur, perdidit. DAMNABANT v R. accusatores de calumnia , rei uero de aliis criminibus: cum ipse tribunus pL Clodius pro iis d precaretur. pro Sextio: Quisquis erat qui aliquam partem in meo luctu sceleris Clodiani attigisso, quocumque uini rat, quod iudici timcumque sebi erat,damnabatur. ILLE nouitius I Iur,l nouus in urbe ciuis, nupere Liguria prosectus. Notat eum, ut ignobilem, di Ligurem. nam cum esset Actiae gentis,ut ab Aeliis nobilibus, origincm ducere uideretur, Liguris cognomen ex Aesiorum imaginibus assia mpsit. quo tamen e gnomine, non cuius generis esset, sed cuius nationis, indicare uisus est. cam ignobilitatem in oratione pro tio ostendit his uertas: Intercessit Ligus iste nescio qui, additamentum inimicoriam meorum . D patria uero sic, aliquanto post: Ex nouem tribunis, quos tunc habueiam,unus me absiste defluxit qui cognomen sibi ex Aeliorum imaginibus arripuit quo magis nationis eius este, quam generis, uideretur. A sc Ri pro R, Osubscriptor tuus, i adsi ripserat se, pecunia emptus, ad amicos Clodii subscripserat,quia secutus est eiusdem Clodii uoliuntatem cum, Cicerone iam in exsilium profecto, L. Ninnio triolano pl. de eius reditu refrente, intercessit. pro Sotio. MORTEM:eius se uiae persequi dixit: : quasi ueneno su

latus esset. ACCvSARE non est vi su 1 nominis delationem accusatio sequebatur: sed legitur, cum ntamen iam detulisset, accusationem omisit, ueritus, ne calumniae damnarctur,qui accusaret eum,inquo cultipa non taci, cum in ip potius crimen haereret, qui Papirium, fratrem situm, hereditatis cupiditate, & spe tollendum curasset. ideo sebiungitur:Alienae damnationis, sceleri'. socius. quia damnari nemo uere Diaset, nisi simul, sceleris eiusdem socius, Ligur damnaretur.

I bine stiri r Me dici u, quae iurerogata videatur; cuius quam quisque partem tetigit, duito,

uoce, praeda, 'fragio, quocumque uenit, repudiatus,e ut sq. disisti . Quid, si qs uerbis scripta est ista proscriptio, ut se ipsa distura λ es enim : QEod M.

Tullius salsum S. C. retulerit. Si igitur retulitfripum S. C. tum est rogatio: s non retulit iussa est. satisne tiabi uidetur a sic suis Datu menon modo non eme ritum esse auctoris atem eius ordinis, Maia Mun-

post urbem coditam diligenti Defienatuiparuisse e quot

modis taceo, legem istam quam uocus, non esse lese equidsi etiam pluribus deri ut uno sortita retulisti: t men ne ambitraris, id quod M. Drusius in legibus suis seri sique, bonus ille uir M. Scaurus, e ' L Crasso consul ris non obtinuerant, id te posse, omniam sicinorum, Raprorum omnium Decumis, e r Clodqs auctoribus,obtineres olim de me ne reciperer, non ut ea nem: quem,

tu ipse non poteras dicere, nou licere esse Mmae. quid

enim

264쪽

In Orationem pro domo sua ad poni. 2

ri, Merese tam sume inte non: expulsum viii tuit sed tamen Mid pudem Osiriptum, ut exirem.

poena est, φιi receperit; quam omnes ne, erunt: ei

ctis siluam est: uerum*: qiuid operum publicorum aeractio equid nommisi ultio tibienum aliud uid ruresse, ac meorum bonorum direptio ἰ yraeterquam

quod ne id quidem per legem Liciniam,ut ipse tibi cur tionem terres, facere potuisti. Quid hoc ipsum, quod

Munc apud pontifices ms, te meam domum confieccasse, re monil menticm Iecisse, in meis aedibus te signum dedia casse, eq. te ex nna rogatiunculustrasse ; unum o idem Oidetis esse, atque id quod de meipso nominita tuli ram hercule est unum, quam quod idem tu lege una tulia si, ut C prius rex cuius maiores bivcpopulo Acis arsne

amicis perfuerunt, cum bonis omnibus sub praeco

substerretur, et exsules Byontium reduceremur. Titinis

inquit, utraque de re negotium des. Sed quid, si eidem negotium dedisses, ut in Asia cistophorum lagitaret sede iret in Milyaniam; cum I mae decessisset onsulatum ei petere liceret; cum factus esset, prouinciam Syriam obriseret ; quoniam de uno homine Liberes, una res esset y quodsi iam popul9sa de ista re consultus essis; onon omnia perferuos latrones' gessisses '. nonne erip

,erat, ut populo de C prio rere placeret, de exstilibus Detamqs disi cereis quae est quasi alia uis, quae so tentia Caeciliae legis, o Didiae, nisi hae epopulo necessest in coniunctis rebus compluribus aut id quian sit, accipere, aut id, quod velit, repudiare e

DIGITO, uoce, I qui eam scripsit,&qui laudauit ad populum. QuocvMuvE Deiris,l ad quodcumque iudicium. se pro Sextio: mi aliquam partem in meo luctu sceleris Clodiani attigisset,

quocumque uenerat, quod iudicium cumque rubi erad, damnabatur. REνvDIAT vs conuictusque trepudiati accusatores, rei conuicti. FAL svM . S. C. t de assiciendis ultimo supplicio coniuratis. AsτvLn Rir. I quo, & unde e ad aerarium est natu Phil. s. simatus etiam consulta, Pecunia accepta, riserebat: syngraphae obsignabantur: S. C. numquam facta, ad aerarium dcferebantur. A. SENAT v iudicatum, i qui me decretis honorificentissimis in patriam reuocauit. V N o sortitu retulini: l non refert ad populum, sed fert tribunus phresiit autem uel ipse,uel ceteri magistratus ad senatum. itaque pro, Retulisti, malim, Tulisti, Nec in, Sortitu, satis acquiesco. sorte enim tribunus pl. in ser da lege non ut iisetur. quam scitu, puto esse rinius: ut, quod sciuit plebs, intestisatur. M. DRvsvs 1 tribunus pl. p ter tamen, an silius, non omnino constat: sed de patre diei uni idco uidetur, quia nominatur ante M. Scaurum, di L. Crassum, qui & post M. Drusum patrem, C. Graccho aequalem, & ante filium , qui L. Philip Po consule tribunus pl. fuit, in rep. floruerunt. Mouet me illa quoque ratio, quod filii non pleraeq. lcges,

ut hic ait Cicero, sed omnes plane uno S.C. resciente consule, Pnilippo. sublatae sunt. Bo M v s ille uir M. Scaurus, i cuius in tuenda rep. constantiam uehementer Cicero laudat in ea pro Sextio ,&alibi. L. CRAS Susi oratorum aetate sua princeps. CON sv LARI si Iego, consulares. nam tribunus pl.

Use non potuit Scaurus, cum patricius fuerit, ex Aemilia gente. DE cvM I s,l opinor hunc esse D cimum illum, de quo sic 3. lib. 1 v. ad Att. Vix iam Decimum designatorem, uix Gestium retinet. CL D II S i Sex. Clodio scriba, quem paullo ante dixit legem illam P. Clodio de Ciceronis exitio tulisse. CERTE non: l supra: An depelle ciuis non modo indemnati, sed ne accusati quidem licuit tibi ferre noni sem, sed nefarium priuilegium ' Pro Sextio: Reducti exsules Byzantium condemnati,tum cum ind n ti ciues de ciuitate exiiciebantur. Pro Milone: Diem mihi, credo, dixerat, multam irrogarat, actionein pe duellionis intenderat. Qui D operampublicorum exacti. ZI'obscurum es , quid dicati dici tamen hoc arbitror: cum id, quod in pusticata & euersa Ciceronis domo aedificatum fuerat, id autem quid esset sistis insta ostenditur J Clodius a conductoribus exesisset, id ei facere non licuisse: cum opera publica ab iis xxigi solerent, qui ei muneri publice praepositi essent. Q io nominis inscriptio tibisti homini priuato

in opere publico' PER legem Licinium I in Rull. r .Licinia est lex, atque altera Aebutia; quae non modo eum, qui tulerit de aliqua curatione, ac potestate, sed etiam collegas eius, cognatos, astines excipit, necis ca potestas, curatio ue mandetur. MoNvMEN Turi fecisse in meis aedibus, i distinguit monumentum ab aedibus: quia monumentum est id, quod ad memoriam exstruitur:propterea dicit infra: In conspectu totius urbis domus est mea, pontifices : in quasi manet illud non monumentum urbis, sed septilcrum, inimico nomine inscriptum; demigrandum potius aliquo est. Sic Nu Mi Libertatis. CYPRivs rex, Ptolomaei, regis Alexandrini, frater: qui, cognita regni sui publicatione, se ipse ueneno necauit. hanc historiam κ in oratione pro Sextio Cicero attigit. ExsvLES Byῖantium redacerentur. l quod iniquum fuit: cum praesertim libera ciuitas Byramium,& sui iuris esset . pro Sextio: Reducti exsules BV1-tium condemnati, tum cum indemnati ciues e ciuitate ei jciebantur. EIDEM i M. Catoni. ROMA si Roma, sententia postulat. coniungit enim ea, quae dii tersa admodum sint; ut idem in Asiam. ex Asia in Hispanim eat; idem, cum Roma decuis erit, constulatum petere possit: quod abs tibus per i ges non licebat, idem, ubi consili factus sit, prouinciam Syriam administret. AE est quasi alia uis, quae sententia Ca ciliae legis, et Diuiae, i legem Caeciliam, de Didiam cile de trinundino, supra ostendit: nic autem, non detrinundino sed de pluribus rebus una lege comprehcniis eam cile, non obscure dicit. an igitur loquitur pugnantia non arbitror: sed cum esset in lege Caccilia N Didia de trinundino in promulgata lege seruando;

quodam modo ea, quae fieri non soluenti prohibere uidebatur. in iis autem erat.illud, nequis de plii tibiis rebus una lege sarci. nam ideo per tres nundinas legoni promulgatam patere populo ita Caecilia, di Didia iubebat, ut spatium conliderandi populus habcret , si quid in ea contra ceteras leges , mo in ue maiorum. scriptum

265쪽

21 4 Coimmentarius P Manuti

scriptum quod poste uel antiquari uel ac iri Norteret. Non igitur dis iis uerbis lea; in ςiliai ex Didia uetabat , ne pluribus de rcbus una lege ferretur: sed cum seruari trinundinum iubebat, simul hoc alterum quati tuum uidcbatur. in quo uerba Ciceronis operacpretium est considerare. non enim dicit, De eit alia uis: sint. Quae est alia quasi uis. nam illud asi ost dit non eam plane uim , dc sint uan ei u legis suisse. -

OV i ni siper uim a tamen ne lex in e aut

quidquam iurensium uideri potest, quod per uisu' ge tum esse Get e an si in is a latione tu chpta iam urbe la'dci iacti, si manus tota a non est; i circo tu ad illam labem, atque elui iem ciuitaris sine

ma viperuenise tuis. λ cum in tribunali Aurelio conscribebas palam non modo liberos, sed etiam struos, ex omnibus uicis concitatos; um tum uidelicet non Par baa : cum edictis tuis tabernas claudi iubebad; non uim imperitae multitudiab, Ied hominum boninorum mori

destiam, rudentiamq. praerebas: cum arma in aedem Carioris comportabas; nihil aliud, nis uti ne quid pernim agipo , machinabare: cum utτο gradus Caborisconu ni, ac remouisi; tum ut modeste tibi ager c ret, homines audaces ab eius impli aditu,atque uitlicen su repulisti: cum eos, qui in conuentu virorum bonorum verba de salute mea Iecerant, ad eius sti, eorumg. a ,

uocatio nem manibus,serro, lapidibus discussisti a tum profecto ostendisi, iam tibi maxime di licere

EXPLANATIO

LA p i n xs iam l non assimat, sed nU t. nam, lapides laeti. spectat ad illud. quod proxime lauia

quitur, Si manus collata non est: ut sit: si lapido iacti non sunt, si nianus collata non est. abfuisse enim fatetur illam vim, quae lapidibus, manuq. sita nec tamen dici posse, Clodiam legem sine summa ui lata esse. nam si lata est contra legem Cacciti in x Didiam: cer e,quamquam nec lapido iacti in manus collata sit . lata per uim est. Subiungit autem, quae Clodius. uim cogitans, cflcccrit, nequis legi suae, cinnfertaturi auderet obsistae. C v H in tribunah Aurelio I bac de re supra diminus IK AERE M ..

mrisi in qua legem Clodius tulit, insta

supenari , ram'. potuit uirorum bonorum uetvirtute, vel 'νltitudinc . quid. cum Gabinio Dria dab tur, Macedonia Tisson trique, nit xm impertam. λ- ras pecunia, ut tibi omniapermitterent,re adiuuarent tibi ruantim, copias, tibisuos paratos centuriones, titi pecunias, tibi ba Diad compararent, te Ibis sceleratis concionibus subleuarens senatus adictoritatim irridesit, viribus R, montem, proscriptionemq. minitar tur, Me te mererit misit, mihi caedem , O dimicationem δε-n clarent, meam domum, re extam viris bonis, per amicos suos complerent. prosiripti is metu meses e ita nudament, uirorrim bonortim mepraesidiostoliarent,seuarum p ra me noli modo propuniare, a si simum ομdinem, sed etiam orare, supplicare Matuta veste prohiberent; ne tum quidem vis erut quid igitur πρ ceg. adit qui timor fuit e non dicam in me quid m : ae me tiamidum esse natura: quid illa tot uirorum fortis oram

1 ristia e quid illi equites qhid senatus e quid denique

omnes boni is nutatiis erat, cur mepentra potitis tr sicuti unt, quam arit increpantes retinuerunt, aut reati reliquerunt ρ an hoc timebam ,si mecum agercivr more

stitutoq. maioru utpossem praestassosuere e virum, se dici dicta est, is lutum mihisnit pertimescen Am, ne iudicio priuilegium λ iudicium in mi sta tum iiii p. 3si icet is homo sum, qui, etiamsi caussa esset ignota, d

cendo conpos meiplicare. An eam causam probare non poteram, cuires tanta bonitas est, ut ea ipsa non modo si sedetiim me abstruem perseeprctarite An sin

tus, an ordiaci an ii.vi in D ex Italia adm revoca dum convolaverunt Uriores mepraesente ad merxi nendum, G c seruandi m Dissent ini ea cause, Quam

ipse iam parricida talem dicat suisse, ut me ab omnibus ad meam pri inare dunitarem expetitum, atque αμ catum queratur λ quero in tu istis perisuli nihil fuit a privilegium portimui, ni mihi praesenti multa irroga

retur, nemo intercederct e tam inops ot ego eram ab a

Misis, aut tam nzda i s. a magi ratibns r quid , si/catae tribus essent; pro riptionem, non dicam in m ita de sua salute merito, sed omnino inhia citie comprobia hibeni ' - ,si ego praesens sui sim, veteres illae copiae coniuratoiram, tui'. perditi milites, atque egentes, o notia uis Icelerati morum consulam corpori meo pepercis mi e qμι csm eo in omnium crudelitati, scelerisecessissem, neessens quidem luctu mea mentes illor νωμ- tiare potui. quid enim vos uxor mea misera violara: eram uexauistis, raptauistis,omni crudelitate lacerare ii: quid mea lia e cuius fletus a dηus Hrdes' DI

bres nobis erant iucundiae , ceterorum omnium mentes

Ocaloiq. semiant: quid partitiosius ' quem, quamdiu abjui, nemo nisi lacrymantem coi m . uidit, quia fecerat, quod ram toties per insidias interficere uoluistis equidstater meus 'quicum aliquanto pol meum disce stim ea prouincia uenisset, neque ibi visendum , nisi morenitΠto, maret,curu eius macror qu or incredibilis. O inauditus omnibus mortalibus mistrabilis uideba ti r: quoties ex hes oberro, ac manibus in clapsui seu quid igo hiarum credide Statim exprιMo, qua in stom

266쪽

In Orationem pro domo sua adponi. ass

m, Mnetras adhibuisis , qui parietibus, qui tectis, qui

columnis, acpinibus meis horrificum quoddam, estns furtum omni imbutum odio bellum inridistis emis enim te arbitror, cumpost meum disicessum omnium locuplerum fortunas,omnium prouinciarum fiuctus, o tetra clarum ac regum bona eo auaritia deuorasses,aromtio su rectilis meae cupiditate esse caecatum: non

in o Campanum illum consulem cum altato corute, cum alteri totam Achaiam, Thessaliam, eoliam Graeciam, Macedoniam, omne . barbariam, bona civium R. condonasses, alteri Syriam, Babsonem,Persas integerrimas pacati a . gentes ad diripiendum tradidi sies illos tam custos liminum meorum, O columnarum,et ualuarumsui staequeporro illa manus copiari. Catilinae caementis ac tignis meorum teclarum ρ δε- mem suum expleturas putauerunt:βd ut hostium urbes, nec omnium holitum, uerum eorum, quibuscum crebum bellum, intesmumq.suscepimus,non pratia a

ducti,sed odio flemus excidere, quod, in quos propter

eorum crudelitatem inflammatae mentes nostrae fuerunt vis horum etiain tectis,acmibus residereatiquod bellumst per uideretur . nihil erat latum de me mouadese eramissius: non citatus fueram: eram etiam tuondicio ciuis incolumis: cum domus in Palatio , uilla in T, lano, altera ad alterum consulem trosserebatur rsenatum consiles uetabant: columnae marmoreae ex aedibus meis, ins ctante populo a crem consilis portabantur: injundum te in vicini consulis non modo in frumentum, aut ornamenta uitae, metiam arbores transferebantur; eum ipsa uilla non praedae cupiditate, tus euerteretur: domus ardebar in Palatio, n fortuito sed oblato incendior consules epulabantur, inconiuratorum gratulatione uersis tur, cum alter si Catia

linae delicias, ester Cesses consibrium false diceret. Hanc ego ui pontifices, ἷocscelus, buvcfurorem reo

corpore opposito, a bonorum omnium cervicibus depuli, omnemq. impetum discordiarum, omnem discollectam uim improboram,raei eterata compresio odio, atqueraciso iam erumpilat, in actam, tam audaces dum, excepi meo corpore: in me uno consulares fam tumem n us tribunisqs: in me omnia, quae ego quondam reti deram, coniurationis nefaria te ita reserunt. quod si,

ut multis fortiis iis uisis placuit , vi, 'armis contra

iam decerta re noluisiem: aut vicistem cum magma internecione improborum, sita tamen ciuium s aut, interfectis bonis omnibus,quod illi optatissimura erat,vna cum re concidi siem. uides am, vivo senatu, populos R. celerem mihiβmma cum dignitate reditum e nec intelliges

feri diutius posicut mihi non liceret esse in ea rep quam im Aruassem: quod si xon licern, audieram, o lea

ram, clarismos nostrae ciuitatis uiros st in medios h sesadpe bicuam mortem. eo salute exercitus inreci λerano Mute resp. uniuerse dubitarem e hoc meliore mitrione, quam Dec , qιod illi ne auditores quidem suae oriae, ego etiam injectator meae laudis se pomisi . itaque actus furor tuus inanes faciebas i-petus: omnem exim uim omnium feleratorum acerbiatas mei casius exceperat. non erat in taU Mmani ini ria, tantisq. ruinis nouae crudelitati locus.

EXPLANA ΤΙ Ο

INox Ns pecunia, i serrai Quis pecuniam, adem dos agros constitutam, ereptam ui ex Caesaris rebus actis, quis imperium insulitiina dedit e Suo S paratos centuriones,l pro, suos paratos, placuit aliis, sparatos. quod probare non possit mr cum nec centurionuni, nec legionariorum militum, sed riistic rem sparus telum sit. FAMI LI ASi semos. Equi Tinvs Ilymanisi L. Lamiam, pro taute Ciceronis deprecantem, a Gabinio consale relegatum, significati post Red. insen. εο pro Sex. Si . D ix si idem pro Milone : Diem mihi credo, dixerat. AN. SINE turicio niailegium j l neutrum debui pertimescere nec ut iudices, nec ut populus me condemnaret. VT . ME ab omnibus admeam inina m dbni rem expetitum , atque reuocatum que ture t Huc illa superiora pertinent: Tune es ille, i quit, quo senatus earere non potuit' quem boni luxerunte quem rese. desiderauit ' uno restituto, senatus, auctoritatem restitutam putabamus, quam Primum adueniens prodidisti' PER . s Et me enim Ous. ne bonitas restituit. MuLTA irrogaretur, I populi sustragiis, agente tribuno pl. pro Milone: Diem mihi, credo, dixerat, multam irrogarat. A. MAGISTRATI Bus1 a tribunis pl. cum lex ferretur. Tortis per insidias interficere uiati is et oratorie: ut in Clodium iudices incendat. CΑΜpλω visconsulem l Pi senem: qui, quo anno consul Romae, eodem Capuae,quam superiore anno coloniam C. Caesar consul fecerat, duumvir cum Pompeio suit. unde in oratione contra ipsum: Seplasia mehercle, ut dici audiebam, te ut primum adspexit, Campanum consulem repudiauit. Et post Red. ad Quiri Capuae ne te putabas, in qua urbe domicilium quondam saperbiae fisit, consulem esse, licutero eo tempore, an R mae , in qua ciuitate omnes ante uos consules senatui paruerunt ' SALTATOR Et post Rcd. in sen. Cur in lustris , de heluationibus huius calamistrati saltatoris tam eximia uirtus tam diu cestauit e In Piso nem: Tu ex tenebricosa popina consul extraetias, cum illa saltatrice tonsa senatum resp. casum, arque imteritum lugere uetuisti. CvΜ alterit Pi seni. ACHAIA Μ, Thessalia oeotiam Graeciam, Φ ropulos liberos. in Pisonem : lege Caesaris iustissima atque optima populi liberi planc & uere erant libA te

ge autem ea, quam nemo i cm, praeter te,di collegam tuum putauit, Omnis erat tibi Achaia.Thessalia, tuenae, cuncta Graecia addicta. In quo animaduertendum, proprie Graeciam uocari, quae ab Isthmi a guttiis inciperet, Hellas Graecis dicta: cuius in prima parte Atticam Plinius ponit. L I M I N v Μ me rum, coltimnarum, o ualuarum i quae abstulerunt. quo modo igitur non cupidi aut, si non cupidi,cur abstulerunt' Subiungitur ratio: odium illud suit, non praedae cupiditas: ut hostium urbe nce omnium hostium, uerum eorum, quibus cum acerbum bellum, intestinumq. suscepimus,non praeda adducti sed odio solemus excidere: quod, in quos propter eorum crudelitatem inuammatae mentes nostre suerunt, cum ii

267쪽

Commentarius P. Manutii I

rum etiam tectis ac sedibus residere aliquod bellum semper uideret Ii LDomus ardebat in Palatio: consule, epulab iis, pro Sotio et

Delicias appellat quasi eum Catilina urpiter amisse . post Re':

ut qui motu omnibus moribus fuerat, idem est urire. qaid o extrudere ad Cypriam pecuniam. praeda perieris: alia non deerit: huia modo. andan dum es . sic Maearo inuisiis, qnas per beneficium, C prim relegatur. ejciant*r duo, quos improbi uidere nopoterant, alter per honorem turpis. Mum,ali reper bone si am calamitate1n. Atque ut sciatis non hominiabus istum, sed metatibus hostem siem Uus, me expulso, Catone amandato, in eum ipse e conuer quo am re, quo adiutore a concionibus, ea, quae gerebat,

mnia, quaeq.IGrat ,siectus, o facere, dicebat. Cn. Tompeium, quem omnium iudicio longe pimicipem es. mutatis uidebat, diutius furorisuo ueniam daturum no arbitrabatur. qui ex eius custodia, per insidias, regis semicifilium hostem captiuum surripuist , ea intima

cum illo p constigere, quibusium ego nolui bon rum periculo dimicare: mimo quidem adiutoribus consa bus: postea fixit foediis Gabinius: Pio tamen inside mansi . quas iste tum caedes, quas lapidationes , quas fugas secerit, quam facile sero, quotidianisse insi-

dys, cum iam ammis Mo nobore copiarumsuarum res msesm, .Pompeium Iaro curi .prinarit, domum hconiocris uiui s. exqvi iudicare possis, quarita uis V fuerit oriens, O cum haec Cn. Pompetram teretierit iam dirimi , Orestincta. Hoc uidit in tentia dicenda Kal. Ian. uir prudenti mus, cuma ei p. tum mihi, tum etiam ueritati amicis ius, L G:-ra, quilegem demeo reditu ferendam non censuit; qui meconsutium re p. res tempestati, amiciorem uobis, ceterisq. ciuitas, quam mihi rc meis exstiti ui, armis, dissi usione bominum ad caedem ius tuta et auos domina luporsum duxit, nihil de meo ea repotui reri, ni his esse inscriptum, aut posuesere; omnia contra leges, moremq. maiorum temere, t bulent per uim,per rorem Ogesta: quod si illa lex esset, nec referrea enatum consiles , nec tentiam dicere sibi licere: quoram utrumque cum fieret, non oportere, ut de nae lex sin tu daecerni ne illa, quae nclia 6sit, O lex nuticar tur .ptentia vcrio grauior, utilissime orre . nulla

potuit . bomnis enimplere,os rore notaro, ialis a reptabes in posterum dimouebatur. Neque hoc Cn. Pompeius qui ornatissimam de me sintentia Lxit, uosq. poni ces, qui me uel iris sinunt 's, octoritatibusquis

redisse, non vidistis, uram nultiwAtque Opotiosi mam temporis uterdictumsieleris, uocem furoris est prinxisti, ne qua popularis in nos usquando inu dia redundat et ,s sene populi iudicio restitiui uider mir. de . consilio M. Bibin, finis iniri, sina a sententia si cuius es, ut vos de mea domo natueretis: non quod dubitaret, quin abino nihil legibus, nihilnei g isus, nihil iure est actum, sed ne quis oriretur aliacuando in tota Rite improborum, aut in meis aedibus adjquam religio residere diceret. Ova legem quidem iriam nulli meo, quotiesamque δε me vius stut iam driis ines iudicauit i quoniam qui e ripto illa Ilius sententiam dicere uetab Nur. atque hoc rem par illud simile, Pisis, o Gabinius, hidit , homines legum iudiciorumq. metuentes, cum siquentionas Anatus eos, ut de me rcferrent, quotid flagitaret rust rem improbare dicebant ;M Melius impediri. erat hoc uerum : nam impediebantur, uerum ea lege, quam idem ne de Macedonia Ietas tulerat . banc tu , P. Draule,

neque priuatus, 'e 'e c Ollegem esse umquam puta M. nam, tribunis pl. referentibus, tentiam de med motus consulsepe dixisti: ex ML Ian. quoad sectares est, ct me retulisi legem pro mul sti, tutini: qu ram tibi, si Ot illa lex, hiluceret . at etiam O. Areteialus, collaga tuus, iis clarissimus, quam hom nestaevisim a P. Clodio iudicaroti Piso, Gabinius. eam nurum esse, Deter P. Clodi, cum de me ad nasum tecum una retulit, iussicauit . isti, qui clων leges tiamuerunt, quemadmodum ceteras Merrarunt hiatusqsidem, cuius estgraui num iudicium de iure legum, quotiescinque de me consultus est, toties eam Iano 'iudicavit. quod idem tu,Lentule,ui iti in lege, astu de metu sit: nam non es ita latum, ut mihi uera lueret, Mut uenirem: non enim uolatili, id quiaticebat, 're, ut liceret; m me ita es Di rep. maris ut accersivus imperio populi R, uictrer , quam ad adnet Lyrandam ciuitatem rcstitutus.

268쪽

In Orationem pro domo sua ad poni. 2I

mi priam ei m. t ad uendenda Ptolemaei Cyprii regis bona: eo quibus pectinia

exactam Romam retulit. PRAEDA poterit 1 l uerba Clodii: si Catonem, uirum optimum ad Mypriam pecuniam mitto; huc mihi praeda omnino peribit. H v N C modo amandodum QR. 1 Lb audi. stet, fixum sit: deinde aliam praedam quaeremus. REGIs amisιI'Tigranis historiam narrat Pedianus pro Milone. FORO curia f.priuarit,l saepe hpcdicit: nec interpretatione opus est. Vis illo contra me. CN. ΡΟΜPErurit in maximis bellis ab ineunte aetate uersatum. Di s TRACTA Icum Gabinius consul a Clodio Pompeii caussa dcfecisset. NIHIL esse inscii pthm , t opinor legendum. Nihil esse iurescitum. D E F END I S T I S, t ut senatores, non ut pontis ces; cum in senatζ de mei: reditu ageretur. ILLAM esse nullam, legem, nain a superioribus pendet. P Ros P Ex is ris cum legem de me serri uoluistis. Sc ni pro illosissi lege Clodia. post Red. in sen. Cum a tribuno PL uctaretur; cum praeclarum caput recitaretur, ne pedibus iret, ne scribcndo adesset: totam illam claus lam, prosicriptionem, non legem, putauit. VERvΜ eal e , t qua tamquam empti consules Clodio promisierant, se legon illius obseruaturos, idest de Ciceronis reditu non esse ad senatum relaturos. HANc non quam de Macedonia, & Syria, sed quam de Cicerone tulerat. DEsIGNAT vs co Hue quod proxime dixit, Privatus. ISTI: Gabinius, & Piso. Qui D est enim consue I hoe disputat in Paradoxis.

HVNc tu et , pernicis pestis, 'lem appellare ausus es, cum tantis seleribus emtio factis notas us, ni ρmnem locum, into ad si exsulissimillimi redderes e qνid est enim ex ἰ ἰ i imper st nomen calamitatis, non turpitudinis. quando igitur est turpe e renera, quando estpoena peccati; opinione autem hom oum, etiamsi es poena damnati. utrum igitur peccatonuo exsilit nomen subeo, an re iudicata e peccato e iam neque tu id dicere audes, quem imi satellites tui micem Casilinam nominant, neque qui quam eorum, qVUM bant. no modo tam nemo est iam imperitus, qui ea,quae res in consulatu peccata in dicat Ud nemo est tam istimicus patriae, qui non meis consi*s patriam constra tam es fateatur. quod enim est in terris commune tantum, tantulum ue consium,quod non de meis rebus t

sis ea, quae mihi ut Optati ma, o pulcherrima a dicarit summum est populi populorumque, O Nn

tiam omnium, ac regum consilium stolus: decreuit, ut

omnes, qui remp. aruam es uellent,adme unum dest dendum uenirent: ostendisse nec sare potuisse rem si ego nonfui m resiturus ; nec futuram es ullam ,sino, edi m . Proximus en huic dignitati ordo equerier: omnes omnium phblicanorum focietates de meo consulatu, ac de meis rebus gestis ampli a, atque omarii ma dccreta fecerunt. Stiribae, qui nobiscum in ration bus, monumentisq.publicis uersantur, non obscurum de meis in remp. beneficiisDum iudicium, decretumq. O uolueruis. Nullum es in hac urbe collegium, nulli p. gani, aut montani, quoniam plebi quoque urbanaem lares noli conuenticula, quas concilia quaedam esse holuerunt, qui non ampti e non modo de salute mea, sed etiam de ignitate decreuerint Nam quid ego illa diuina, atque mimortalia municipiorum, Cr colonia

rum, totius Ita taedecreta Gmemorem e quibus tamquamgradibus mihi uideor in caelum alcendis, nonslum in patriam reuertisse. Ille uero dies quis fuit, cum te, P. I tuis legem de me serentem populus R. ipse u est,sensitq. quantus, o quanta dignitate eis e constar

enim, nullis umquam comitiis campum Martium tanta celebritate, tanto splendore omnis generis hominum et latum, ordinum Aoruisse. Omitto riuitatum, nationum, prouinciarum egum, orbis denique terrarum de meis Momnes mortales meritis unum iussicium, unumq. constas. m. Adventus meus,atque introitus in urbem quis ite utrum me patria sic accepit, ut lucem , salutem. reta

tam sibi, ac restitutam accipere debuit, an ut crudelem tyrannum e quod uos, Catilinae gregales, de me dicere solebatis. itaque ille unus dies , quo aieme populus a porta in Capitolium,atque inde domum, sua celebritate, laetiti . comitatum,honestiuit, tantae mihi iucunditati fucit. ιt tua mihi conscelerata illa uis non modo propia

sanda, Metiam emenda fui uideatur. Quare illa culamitas si ita est appellanda excussit hoc genus totum

maledicti, ne qui uam audeat iam reprehendere consulatum meum, tot, tantis, tam ornatis iudiciis, testim

n Lauctoritatibus comprobatum . quod si in isto tuo maledicto probrum non modo mihi nullum obiecto,sed etiam i m itastras meam: quid te aut fieri, aut fingi dementius potest uno enim maledicto bis a me patriam struatam is concedis ;sime cum Hstri,quod omnes n3 negent immortalitati, sieripotest, mandandum ausi pplicio puniendum putasti; iterum,cum ruis,multorum. propter te,insta--ωπι in bonos omnes, impetum meo corpore excepi, ne eam riuitatem, quam serua ine mis, armatus in discrisiane adducerem . .

hoc ad illud, Poena damnati. IANI cum & a senatu, & a populo Romano sim restitutus. FELit ore significat, non puniri Clodium,host rci p. cum pcnitus Catilina sit. i solebant. lan Κ x tequam

269쪽

Commentarius P Mansit iii '

tequam ossem restitutus. So C iETAT Est quae nomen semebant ab ea prouincia, cuius uectigalia reacintilent . crant autem Omnes equestris ordinis Nonas vMl cum loratoribus. C O L L Eo ivri, i ut labrorum, S sciorum: qtiae nominat Pedianus in Corneliana. ΡAcANi, i qui pago extra urb , in agro tamen Romaho, habitabant. eaq. plebs urbana uocabatur, quia censeretur in urbanistribubus. nai; plas rustica, quae censubat ut in rusticis, multo nobilior. D E meis momnciminata me fixis i ne putentur hacc arroganter dicta . non enim sunt ex persena Ciceronis, sed eonini quonam in se resti tuendo unum iudi tum, unumq. cos sensum ait fuisse. qui cum fuerint omnes mortales, i uitur, ut eos omnes Ciceronis merita meam mentem adduxerint. Cubi iasta, I cum patriam coniurationis P

sic liberaui. cuius auctor fuisti

dic curus e quis ure umquam ulla Me riter g

xu ς quis postulose e quis diem dixit e potest igitur damnati poenam fustinere indemnatus e hoc tribunicium se hoc populare est e qκamquam ubi tu te ξπηlurem, tisi cum pro populo Histi, potes dicere' silicet: cum

hoc iuris a maioribus proditum sit, ut nomo Huis R aut libertatem aut ciuitatem posit amittere, nisi ipsi auctor sectus sit . quod tu ipse potuistiis tua causa discere. r O enis, quamquam in illa adoptione legit me actam est nihil, tamen te esse interrogatum, auctor ne dies, ut in re P. Fonteius nitae necisq.potesarem haberet, ut in mi o. quaero, si aut negases, aut tacuisses, si tamen id xxx curiae Dissent, num id iussam esset latum certe ηon. quid ita φ quia ius a maioribus noscis, qui non mcte o Assaciter populares. feduere Iapienterfuerunt, ita comparatum est, ut ciuis R. tibertatem nemo posset inuitus amittere . quis etiam,si decemviri Iacra/Mntum in libertatem iniuhum iudicassent, tamen,quotiescumq velut quis ioc ingenere solo rem iudicatam referre polyὸ

Do seriint . iuitatem uero nemo umquam ullo populi iuba amittet invittis . qui clara L. in colonias Iatinas promisiebantur, seri non poterant Iatis qui non erant adictores secti. nomenq. dederunt , qui erant rerum C pitalium condemnati, non prius banc ciui rema it bant, q'am ut in eam recepti, quo uertendi, hoc e a

mutandisioli caussa uenerunt. id avitem ut risitDciun dum, non ademptione ciuitatis, sita tecti, O aquae, O ignis iste, dictione sciebam .populus ii L. Sulla dictato referente comitiis centuriatis, municipiis ciuitatem ademit, ademit indem agros de agris ratum O; Dis nim populi potestas: de riuitate ne tamdiu quidem v

luit, quamdiu illa Sullani temporis arma ualuerunt .an Mero Volarerrois,cum etiam tum essent in armis Sulla victor rep. recuperata,comitiis centuriatis, initatem eripere non potuit: hodieq. Volaterrani, non modo cives ,sed etiam opthni ciues, Duntur nobiscum simul b c . itate: consulari bovini P. Clodius, euersa rep. ianitatem adimere potuit, concilio aduocato, conductis operii non solum egentium, sita etiaras ruorum Sedulio

priscite' quise odis conmmauit Romae non fuisse quod se non fuit: quid reaudacius, qui in eius nomen incideris e quid deleraritis, qui ne ementiendo quidem potueris auctorem adumbrare meliorem 'sim autem is primusscium, quodβcile potuit , ' optremo ara tecti i soro pernoctans : cur non iuriise Gadibus suisse, cum tu

te uisse, I iteranulaeprobaueret se hoc tui fur, homopopularis, iure munitam es uitatem, libertatem n eam putas esse oportere, iat si, tribuno p rorante, Velitu.iubeatisne; Sedui j cctum, sie ueste, iubere dixerint, post umi quis me nostrum amittere ciuitatem ρ tam itur maiores nostri populares non fuerunt,qui de ciuitate, obertate ea iurat xerunt, quae nec vis temporum, nec potentia magistratuum, nec res iudicata nec denique universi populi M. potesas, quae ceteris in riatis es mariam, labefictare post . at tu etiam, eriptor ciuitatis Ll Iem de inivr spaticis tulisti Anagnino nesio cui M vlulae per gratiam, qui tibi ob eam legem statuam Brimetraedibus posuit, ut locus ipse in tue tanta iniuria legem, et inscription statuae res Ieret . quaeres muri pilus. a inis opnat simis multo maiori dolori fuit. quum quae idem ille gladiator felera Anagniaefecerat.

Quid, se ne scriptum quidem umquam est in ista ips r

satione, quam sie Sedulius ne illauisse: tu huius, ut cta mi praeclari tribunatus hominis dignitate cohonseses, auctoritatem amplecteris indi amen. si nihil de me tulisi, quo minas essem non modo in ciuium numero sed etiam in eo loco, in quo me honores populi . colloca erunt: tamen ne eam tua uoce uiolabis, quem, post nes rium scelus consulum 1 periorum, tot uides Dd tusenatus, populi R . totius Italiaehonsatum e quem ne tum quidem, cum aberam, negare poteras esse tua lege sensetorem ρ ubi enim tuleras, ut mihi aqua, er ignis intere ceretur quod Gracchus de P. Popillis, Saturninus O

Metello tulit. homines seditiose simi de optimis, ac f. tissimis ciuibus, non, ut esset interdictum. quod sim nos poterat, tulerunt sed ut tuterireretur. ubi carei tu , ne meo me loco cessor in senatum legeret i quod de omu bus etiam quibus damnatis huerdictrem est scriptum essia legibus. quaereboc ex Clodio, scriptoere legum tua rum : iube adesie: latita: omnino :sita, si requiri iusseris. inuenient bominem apud βrorem tuam, occultantem βcapite dein D .sed, si patrem tuum ciuem meditis ditis egregium, dissimilemq. uestri, nemo umquam sanus ex-μlem appellatiis, qui, cum de eo tribunus pl. ρτο Msast, arisse, propter iniquitatem illivi Cinnani temporis, noluit ; et q. imperium et I abrogathm': si in illo poena legitima turpitudinem non habuit, propter uim temporum: in me, cui dies dicta numquam es, qui reus non μι qui numquam sum a tribuno pl. citatus, ma

270쪽

In Orationem pro domo sua adponi. 2I9

EXPLANATIO

NI si eum pro populo sui . t pro populo facere, non solum est, populi rem, caussamque tueri, sed

etiam, pro populo sacra facere : quod sacerdotum est. Ludit igitur Cicero in ambigua sententia: stateucta pungit aceria Clodium , renouata illius temporis memoria, cum Pompeiae, Caesaris poni. M .

uxoris . amore flagrans, ad sacra Bonae deae, quae in domo pontificis max. a mulieribus pro Cute populi sebant, muliebri uestitia, quasi &ipse pro populo fac ς uellet, accessit. fCi Lic ET: l hoc a sequentibus distinxi: alioqui sementia penderet. in aut in. scilicet.ironia et ut dicatur: scilicet hoe tribunicium cst, hoc populare est. illud autem, Quamquam ubi tute popularem, nisi cum pro populo fecisti, potes dice re parenthcsi includatur, Nisi ipse auctor actus seu nisi ipse consenserit. IN . Tva catissa lcum es adoptatus a Fonteio, Vr TAE, nectis potest item haberet, Minsilio. t expedit Gellii uerba recturire ex lib. v.c. I 9. Cum in alienam familiam inquit, ini liberorum locum extranei lumuntur, aut pcr praeetorem sit, aut per populum. quod per praetorem sit, adoptio dicitur: quod per populum, arrogatio. Idem infra: Arrogatio dicta, quia genus hoc in ali nam fimiliam transitus per populi rogationem fit. eius rogationis iuerbanaec sunt: V iis, iubeatis, uti L. Valerius L. Titio tam iure leseq. filius siet, quam si ex eo p tre matre , familias eius natuet esset: utiq. ei uitae neci'. in eum potestas siet, uti patri endo filio est. Hoeita, ut dixi, ita uos Quirit rogo. LIB E R T 4 τ Eas i quam amittitis, qui per arrogationem in ali

nam potestatem transit. IN v Irusi Linuitu autem uidetur, qui aut negat, aut tacet. SACRAMEN-

et v M in libertatem inisseium iudicas sensit aliquem de libertate litigantem liberum non esse iudicassent. se in oratione pro Caucina, sacras cmum nostrum iustum iudicauerunt, pro, liberam esse mulictem Arrctiariam iudicauerunt. nam rius mulieris libertatem Cicero defendcbati ita locus Iocum aperit: & quamquam uetusti moris ratio non omnino pata, sententiam tamen ipsam perspicue vidcinus. TAMEN, lisubaudiri uidetur: Quamquam cctera a decemviris iudicata rcferri non solerent. Hoc ingeneresel mendum est in se: ucritatis autem in Vaticano libro uestigia exstant: sic enim in eo legitur: Hoc in genere serorem, ut, si legas, Hoc in genere solo rem . unius litteraς mutatione locus emcndetur. S ED v L ro principe lprimo sui tragium ter tu . pro Plancio: Prim sis sciuilics de rublicanis. IN . Eius nomen incis: Hiel mihi legendum uidetur, In aes eius pomen incideris' aeneis enim tabuliis incidebantur leges ,& cum iis eorum nomina, qui primi sciuissent. PROBAVER isti cum de incestu ea aecus tus. pro Milone.&ad Att. lib. r.ep. I. EREPTOR riuitatisit quem minime decet Icgem ferre de publicis iniuriis: cum tamen lex ipsa bona sit. ANAGNi No nsio Menulaepπgrat , t non tulit eam legem Clodius, ut ciuitati caueret, sed ut Minutae gratis caretur: cuius intererat cam legcm sori: credo,ut excitaretur idisse, aut aliqua ei ratione caueretur, qui multa scelcra in sitos municipes commisisset. .l N . T v A tantam iuria r ereptis mihi aedibus meis. I N s C Ri PT i ON a xi statuae: in scripserat Menula, P. Clodio, oblatam legem de publicis iniuriis. No Mi is dignitate I ironia. IN . llo loco, i in senatur ad quem, uel sinu cinyrialcctione, aditus erat iis, qui magistratus curules gessissent. GRACCHus Caius tribunus pl. cuius orationes in Popillitam a veteribus nominantur . exstilauit autem Popillius iudiacio populi: ut infit a patet,& in ea pro Balbo: ex qua etiam Laenati cognomen filisse, cognoscitur. D RMetellat Numidico, qui iurare inciust gem noluerat. ErrAM quibus damnatis ei dictum est, i caino damnatus non siti. OccvLTANTEM se capite Amils, .l sellatorem significat. Catullus: Non si demisso scipse uora capite. PATREM tutim, i qui cum P. Seruilio Isaurico consul fuit. D r s- si Mi LEM . hestri. I cum dicat, Vestri, pungit simul Appium, P. Clodii stat rem. IMph Riv Miconsulare. POENA legitimal a tribuno pl. irrogata: cum a te irrogata legitima non st: cum tu tribunus pl. esse non potueris. EA praesertim, ire ullum. NE . in ipsa quidem rogatione I in qua stri, pium non erat, ut mihi aqua de ianis interdiceretur. supra

o RATIO

AT uide, quid inde sit ister issim iniqui mum patris tui casum, o hanc fortunam, condicionemq. nostram. patrem tuum, civem optimum, clari Umi uirificium, quisiuiueret, quascueritare uit, tu Projecto non hiueres, L Philippio censor, auuncaelum suum, praei risi in recitando senatu: mbit enim 'oterat dicere, quare rata non Ocat, quae erant acta in ea rep. in qua be illis ipsis te inpuribus censorem se uolai et . me L Cotta λοma cen urius instratu iuratus dixit cie,s censertum es

sit. ctim ego abeeam, meo loco sinatorem recitatu rem

fuisse . quis in meum secum iudicem sitibdidit e quis vir

rrem amicorum resamentum istessi meo t. qui m

bi Gn idem tribuerit, quod se adaessem e quis me non

modo rivis, sed βuus recipere eontra tuam legem, O inuare dubitauit e denique uniuersustratus multo ante, quam est lural , de merarias nidas censuit tauit 'tibus ire, quin M. D m, totum nee immo etiam ii vcm optime de rep. meritum reccpi ni. o tu unus, pe- fiser ciuis, eum restitutum negas esse emem , quem ei ctum uniuersin natus non modo Euem sed etiam exr Iium ciuem per putauit eat vero, ut annales pops. im o monumenta uetustatis loquuntur,raeso ille Quinctius, e M. Furi a Camillus, O M. Servilius Abati, cum essent optime derep. mcriti, tamen populi incitati

turiatis cum in exsulium prosi gissent, rursus eodem

SEARCH

MENU NAVIGATION