In M. Tullii Ciceronis orationes Paulli Manutij commentarius ...

발행: 1579년

분량: 373페이지

출처: archive.org

분류: 로마

81쪽

o Commentarius P. Maia uti

inumbebo u in veteri dignitate , forare q. miric piam rerum moderate serre non potuerimi, in ea illiu ibi sue lites motine insolentiam fam cominebunt. Maiores nostri Capua magistratus , senatum, consilium commune, omnia dcuique in ivia rei p. fistulerunt, neque aliud quidquam , nisi inane nomen Capuae, reliquerant : non crudelitate: qui densen illis sui clementius, qui

etiam externis hostibus uictis Da sepit me reddes Onusica co si iis, quod uid ant, si quod rei p. vestivum

His moenibus contineretur, urbem ipsam imperio tam Elium praeberem se . Vos haec, n euerterere . cuperetis, ae uobis nouam dominationem comparare, credo,qua penicios esset ion uideretis. quid enim cauen

dum est in coloni' deeriendis ' si luxuries, Hannibalem ipsιυ caprea cor pis; si βperbia, nata inibi esse ex campanorum idio uideritis: si praesidium, non pra

pbuitur huic urbi ista colonia, sed opponitur. At quo aedmodum armatur, dis immortales e nam besto Punico quidquidpotuit Capua, potuit ipse persese : nunc omnes urbes, Graeci Capuam funi, a colonis per eosdem decemviros occupabuntur. hanc enim ob caussam pem mittit Usa lex, in omnia, quae uelint, opida colonos ut decemviri deducant, quos velint. Atquehis colendissaprum Campanum , O Stellatem campum diuidi iubet. yn queror deminutionem uectigalium, non fugitium huius iacturae, atque damni et praetermitto illa, qua

nemo est, quin grauit eo ueris e conqueri post, nos caput patris noni publici, pu erriniar populi' - si nem, subsidium annoti re borreum bellis signo, Haustrisq. rei p. postum uectigal struare non Iustini' eum denique nos agri P. Risita concessipe, qui ageri aper fesso Sullanae dominationi, o Gracchorum si girioni restis trulon esco, sitim hocin re uectigal sc quod amiss aliis remaneat, inrerm sis non conquiesca in pace niteat, in bello non ob scat milite stentet,

hostem non pertimesar: praetermitto omnem hanc σω tionem,o concioni reservo: de periculo salutis ic libertatis loquor . quid enim exis istis interrum uobis iur .fore, tia uestra libertate,ac dignitate retinendum. cum Rhilas, atquest, quos multo magis, quam Dillum, timetis, cum omni egentium atque improborum manu , m omnitus cop s, cum omnia euro, O auro Capua , urbes circa Capuam occupari me

HI Liri us filii colonis, quos ipsi deduxerint, quibus tamquam suis militibus utentur.

Dio Nir Arist senatoriae. ERROR:l errari impotest in iis rebus, quae suspicion tuna,&coniectura coarguuntur. HOC implum, i in quo senatus habebatur. HANC a rem omniumpentium i urbem Romam significat, praesidium, ac perfugium omnium sentium. R. s. si ut antea Punico bcsso. CRvDELiTATEM: de quo Silius lib. 1 i. Qi etiam exhilarare uiris conuiuia caede Mosolim,&miscere epulis spectacula dira. ,, Certantum serro saepe, de stiper ipsa cadentum , , Pocula ei persis non pareo sanguine mensis.11 Aio Ras I ri Capua magi status, senatum, consili commune Or.2. Statuerunt homino sapicntes, si agrum Campanis ademitisint, magis fratus, publicum ex illa urbe consilium sibili lii sent , imaginem rei p. nullam reliquisiciat, nihil sore, quod Capuam timeremus. CoN si LivM commune i plebis uniuersae. quamquam orir. senatum non nominat, sol ait, Publicum ex illa urbe consilium sus bilissent: ut uideatur consilium publicum pro senatu accipere. OMNIA deni lueinsignia rei p. ulerunt, I imaginen rei p. nullam reliquerunt. sic enim ait or. r. Vi DEBANT, si Fod rei p. vestigium Eus moenibus csnt λι- Vetur, urbem ipsam is periodoniicilium praebere posse. r. r. a resibium urbes in terris omnibus, Carthaginem, Corinthum, Capuam, statuerunt posse imperii grauitatem, α nomen sustinere. FAfri DI FG eopia fastidium, in fastidio oritur superbia. PER sese: l ope nulla earum urbium. quae circum Capuam erant. OMNES urbes, quae circum Capuam ii Cales, Theanum, Neapolim, Puteolos, Cumas, Pompeios, Nuceriam. I N omnia, quae uelint opidat hoc refertur ad illud sit pra dictum, In quae loea ρ & quod hic dicitur, Deducant quos uelint; ad illud, Qtiorum hominum λ AG Ruri Campanum hon, uniuersae Campaniae, sed qui circum Capuam est: cui finitimus fuit Stellatis campus. C A v v x patrimonii publici, ipsam Capuam. Caput uestrae pecuniae, dicit . . r. de quod hic, Pulcherrimam populi Romani possessionem, ibi, Fundum pulcherrimum populi Romani: hic, subliuium annonae, homreum belli; ibi solatium annonae, horreum legionum . quin ipsa uerba recitemus. Viium ne fundum putaeberrimum populi Romani, caput ilestrae pecuniae, pacisomam tum, sublidium lialli, fundamentum uectigalium, sorrcum legionum, latium annonae, disperi taticinini Z Sua δε ol tutum a rapinis, ut ea, qua signo impresso, cui odiuntur, ne per furtum auicrantur. CLAvs TR is in rei l quia Capua non longe ab urbe; ut quasi claustris quibusdam inclusa S muni auideatur. CONCEssissE, ut possit uendere sua line. SuLLANAE dominatioui, Gracchorum Luitistii or. r. Venit enim mihi in mentem. duos clarissimos, inseniosissimos. amantissimos plebis Romanae uiros,Ti. 5 C. Gracchos plebem in agris publicis constitutile, qui agri a priuatis antea possidebantur. Et in eadem. Nee duo Gracchi, qui de plebisi inanae commodis plurimum cogitauerunt,ncc L. Sulla , qui omnia sine ulla resistone, quibus uoluit, est dilargitus, aurum Campanum attingere ausi is est . t ullus exstitit, qui ex ea posscssione remp. dimoueret, ex qua nec Gracchoruiti benignitas eam, nec Sullae dominatio deiecisio. ΛΜissis ut si ut Atiae, Mithridatico bello; Hispaniarum, temporibus Sertorianis; Siciliae, bello fugitiuorum. or. r. NON GOlcharsi nitor non amittat. unde obseleta uestis, cui nitorem uetustas adcinit. Mi Lit M si lentet,1 propterea uocatur hic bor uni belli,&inor. r. horreum legionum. Hos τε thois petrimesar il quia sub ligno, claustrisq. resp. positum iit. CONCio Ni r . O; I iactura m. cidati inomasis, exi mali re, rorulus moiicitur

82쪽

In Orationem I. de lege Agraria

HI s ego rebus P. seresi m uehementer , atque nullum mperium nouum, nullum re um decem se, acriter, neque patiar homines ea me confide ex- nullam alteram Idmam , neque aliam sedem imperii promere , quae contra remp. diu cogitarunt. Gyastis, nobis consulibus futuram , summams tranquillitatem Rulle, uehementer tu, o nonnulli I De tui, qui pacis, atque otii:uerendum, credo,nobis erit, ne uestra sperastis uos contra confidem, veritate, non ostentatione ista praeclara lex agraria magis popularis esse uideatur. popularem ,risse tu euertendar .populares existinari. cum ueroselera consiliorum uestrorum siaudemq. tegis, iacesio uos, in coπcionem uocor populo FL. fsceptatore O insidias, quae iis populo a popularibus tribunis uti uolo . etenim , ut circumspiciamus omnia, quaep- pl. t: pertimesiam, credo, ne mihinon liceat contra puro grata , crine iucunda sunt , nihil tam populare, uos in concione consistere ; praesertim cum mihi det, qua pacem, quam concordiam, quam otium, reperie- berarum, O constitutum sit, traxerere consularum,quomus . solicitam mihi riuitatem subsicio ne , sistresam . uno modovrigrauiter , o liberepotest, ut neque, metu, poturbatam uestris legibus, o concionibus, e ' vinciam, neque honorem , neque ornamentum uliquod, seditionibus, tradidistis r spem improbis ostendulis, in aut commodum, neque rem ullam, quae a tribuno ptimorem bonis iniecistis: fidem de foro, dignitatem de re p. impediri possit,ap titurus sim. dicit Irequentissimost

Assistis . hocmotu , atque hac re atione an tum sul Kalendis Ian. si status hic rei p. maneat,m atque rerum cum populo II . uox, auctoritas conineque aliud negotium extiterit, quod honese selibrem suis repente in tantis tenebris illuxeris et cum ostenderit fugerenon possit, in prouinciam non iturum . sic me in niuile metuendum, nullum exercitum I milZ-m, hoc manstraiugeram,P. C. ut possim tribunumpl. l.

num, nullas colonias, nullam xenditionem uectigarium,iratum coercer mihi iratura contemnere.

EXPLANATIO

NON Uentatione popularem, I qualis ipse es: cum tamen, ut tribunus pl. praeter ceteros popularis esse debeas. DISCEpTATORE iudice, cognitore: utor. a. Vtrum oratio ad eius rei discoptationem deerit, an, cum idem & disseret, & iudicabit, impelli non poterit, ut falsum iudicet λ Ibidem di Hoc quantum iudicium, quam intolerandum, quam regium sit, quem praeterit λ posse, quibuscumque t eis uelint. nulla disceptatione, nullo consilio, priuata publicare, publica liberare. V Es TR is legibus,teum aliis legibus, quas Dio nominat, tum uero agraria ante Kal. Iun. promulgata. FiDEM de soro, isdem in credendis pecuniis. oria. Suslata erat de toro fides. non ictu aliquo nouae calamitatis, sed suspicione, ac perturbatione iudiciorum . sistulit autem de foro fidem a nonnullis promulgata Rulli collegis nouarum tabularum lex: de qua Dio . TRADi Disristi or.2. Ego. qualem Kalendis Ian. acceperim remp. Qinrites, intelligo, plenam sellicitudinis, plenam timoris. NuLLAΜ alteram I 'mam, I de C pua loquitur. MAGIS popularist quam tranquillitas pacis, atque otii, quam sterare me consile d betis. A. POP vLA Rasus tribunis pl. I ironia. quam populares enim lint, fraude legis patefacta perspicuum erit. IMPEDI Rri intercessione uel auspiciis . nam seruare de caelo dest impedire,magistratibus omnibus licebat. HONOREM, i non de prouincia, sed generaliter dictum existimo. Dici τ fiequenti, osenatui testibus quamplurimis: ut intelligatur, praestare me uelle, quod polliceor. CON sv Ll cui non stare promissis turpe es . uel, consul, contra ceterorum consulum, prouincias appetentium, consiletudinem. STAT us his rei p. I nullo bello. propterea factuni esse augurium salutis,quod pacata rep.fieri solebat, ait Dio. Coa RcERE, I populo non aduersante. sic enim me geram, ut per populum ipsum coercere liceat iratum rei p. tribunum pL CON TEMNEREI priuatas enim iniurias parui faciam, de rep. tantum laborabo.

VAMOR 'tii, per deos immortales, ili te uos tribtini pl. deserite eos a quibus,nisi nosticitis , breui tempore desieremininconspicite nobisis, eonfiniit e cum bonis uommunem remp. communistidio atque amore d seudite.multa uni occulta resp. uulnera, multa nefariorum ciuium p iciosa consilia : nullum externum periculum est et nou rex, non gens Ma , non

natio pertis ne cenda est: inclusum malum, intestinum, ac domesticum est . huicpro se quisque nostrum mederi, atque hoc omnes sanare utae debemus . Gratis, sit natum probare ea, quae dicuntur a me, putatis,populum autem esse in alia uoluntate. Omnes,qui se incolumes πο-

lera ,siquentu raractoritatem consulis foluti a crepidis tibus inria delictis, cautim periculis, non timidi in contentionibus . quod , quis uestrum Je ducitur, si posse

turbulenta ratione honori uelificari suo premtim meto

sule id sperare desistati deinde habeat me intim sibi d

mmento,quem equestri ortum loco consulem uidet,quae

uitae uia sicillime nitros bonos ad honorem dignitatemq. perducat. Quodsi uos ues in mihistudium, T. C. ad communem dignitatem defendendam profitemini: perficiam prosim, id quod maxime ire . desiderat , ut halus ordinis auctoritas, quae apud maiores no ros fuit, eadem nunc longo interuallo rei p. resilura se uideatur.

83쪽

r Commentarius P. Manuti; i

quos imperio ac potestate deterreri posse non confidimns. cum iis leniter, & ratione,agere, saepe ex pedit. quo circa, patefacto Rulli consilio, edoctoq. senatu,quid ageretur & quae essent in lege uitia, quae insidiae, quae fraus, conuertit sermonem ad tribunos pL eosq. monet,ut, seditio brum ci ilium dirempta socictate, cum bonis, idest cum senatu consentientes. communem rem p. communi siladio, atque amore de dant. Colligite uos: cogitate, quid agatis. dissoluit enim, ac dissipat animum imprudentia, ratio colligit, & in suum statum perducit. qui autem se colligit, prudenter considerat & cum ipsa ratione consilium capit. non est enim, mutare contilium , sed ea, quibus mutari oporteat, diligeriter ponderam: od animo dis litto, ac dissipato seri non potest . pro multis exemplis unum illud ex I usc. . sufficiet. Quid est, seipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursim in sium locum cogere M DE s Ri Tn AI qui, praeter suam potentiam, nihil spectant . ii sent, quos architectos huiusce steseris, machinat ro omnium rerum, sia pra nominauit; & quorum aliis nihil ad habendum, aliis nihil ad consumendum s lis esse dixit ; Crassum in primis, & Caesarem designans. DE sEREMi Niri quam enim potestatem

appetunt, eam lege uestra consecuti, diuos,&uniuersam remp. oppugnabunt. Quod autem dixit, Nisi pros citis,id ualet, nis,in posterii in prospicient deserendalme sententiam mutatis. Ho No R i'uel cari suo , t magistratus a populo conseviii. est enim, ueliscari, sauere de quasi uela uentis dare,ut seciundus in aliqua re sit cursus . Coesius in epod Cic. Ne cui ueliscatus esse dicaris. MK con Hel acerrimo iurbulentac rationis aduersario . Euvas TRI ortum loco P equitibus ortum, non simatoribus . nunc autem senatorium ordinem consecutus, equestris ordinis esse desierat. CONSvLEM mdet,l Haraue ba, quasi ad terrorem pronunciata. FACILLi Mil quod facillimum in turbulenta ratione non est .PERDv CAT. I perducet enim probitas,&labor. PRO FiτEMINI: l perspicuo aliquo signo. ε R 'I RIAE apud miores nUros fuit,l qui pro communi dignitate in ipsos ctiam tribunos pl. animaduertere non dubitauerunt. LONGO iser Eoi quantum . nostra actas a maiorum aetate distat. '

84쪽

M . TVLLII . CICERONIS

CONTRA . P. SERVILIUM .RVLLVM

TRIB . P L . AD . POPVLVM

ORATIO

msituroq. maiorum,ut i , qui be- titiam duco sepermanium, tum ad curam ,solicitudia nescio uestro imagines semiliae nemq. multo maius. uerontis enim. uirites, manimo e consecuti sint, eam primam meo multae, o Paues cogitationes , quae mihi nullam habeant concionem, qua gratiam partem neque diuturnae, neque nocturnae quietis impar beneficii uestri cum suorum laude fiunt; primum tuendi consulatus : quae cum omnibus coniungant. qua in oratione nom est disscitis, O magna ratio, tum uero mihi praeter c χυιlli M'μudo maiorum loco reperiuntur: plerique teras; cui errato nulla uenia, rectincto exigua laus,

autem hoc per sitiunt,ut tantum maioribus eorum Abia ab inuitis expressa proponitur, non dubitanti fidele comtum esse uideatur, unde, etiam quodposteris solueretur, silium, non taloranti certumsubsidium nobilitatis ostenredundaret. mihi quidem apud uos de meis maioribus di ditur . quod sisolus in discrisnen aliquod adducerer, se cendi Dcultas non duruis: non quod non tales fuerint, quales nos, illorum sanguine creatos, dis plinisq. inst tutor, uidetis:sed quod laude populari, atque honoris

mstri luce caruerant. de me autem ipso, vereor ne an

santisset,apud uos dicere; iurati acere . nam O, qui ous sudνι hac dignitatem consecritus sim, memet ipsum

rem, Quirites, animo aequiore: sed mihi uidentur certi homines, si qua in re me non modo conssio, uerum etiam casulamum esse arbitra Gntur, vos uniuersos, qui me antetuleritis nobilitati, vituperaturi. mihi autem, Quiarites, omnia potius perpetienda esse duco, quam non ita gerendum consulatum, ut in omnibus meis Actis, atque

commemorare, perquam graue est; ct silere de tantis Me co/filiis uestrum de me sectum, consiliumq. laudetur. Ibis ben js nullo modo possum. quare adhibebitura Accedit etiam ille mihisiimmus labor, ι di illima ra me certa ratio , moderatiss. escendi; ut, quid a uobis tio consulatus gerendi, quod non eadem, qua superlaria acceperim, commemorem: quare dignus uesbo summo bus consulibus, lexe,o condisione uten tam ese decreuis honore, singularis iudicio sim, ipse modise dicam ,si ne- qui aditum huius loci,c siectumq. uesrum partim macesse erit 3 uos eosdem existimaturos putem, qui iussica- gnoperefugerunt, partim non veheme uter sicuti sunt. Missis. Me, perlongo intermissio prope memoriae, tempo- ego autem non suum hoc in loco dicam, ubi est id dicturumq. nostrorum, primum, hominem nouum, consulem secillimum, sed in ipsi enatu, in quo esse latus bule uocificissis; ct eum locum, quem nobilitas praesidiis firma- non uidebatur, popular me buturum esse consulem ,

tum, atque omni ratione Guallatum tenebat, me duce prima mea illa oratione Kalendis Ian. dixi. neque enim

rescissis, uirtutiq. in posterum parere uoluisti: neque ullo modopos , cum me intestigam non hominum p me tantummodo con lem, quod est ipsumper siese a - tentiumsudio, non excessentibusgrati s paucorum, sidpli imam,sed ita fecissis quo modo poti nobiles in hac Miuuersi populi R. iudicio consulem itinctum, ut nobia

ciuitate consi les secti sunt, notius ante me nemo. nam pro ecto,s recordari uolueritis de nouis hominibus, reperietis, eos, qui sine repulsa consules insunt, diutuseno labore, atque aliqua occinone esse sectos, cum multis annis post petissens, quam praetores fuissent, aliquanto serius, q a per aetate ac per leges liceret; qui autem annosuo petierint,sne repul a non esse Dctos: me esseli finis hominibius longe pnieponerer, non O in hoc ma-x ratu, ct in o i uita esse popularis .sid mihi adhu

hisce uerbi iam, o interpretationem uehementer opus est uestrasapientia . uersatur enim magnus e or H

pter insidio as nonnullorum simulationes; qui cum populi non solum c Moda, uerum etiam salutem on Irant, ct impediunt, oratione assequi uolunt,ut populinum ex omnibus nouis hominibus, de quibus meminis ures esse ui tur . ego, qualem vilendis Ian. acceps se posmus, qui consulatum petierim, cum primum licia in re p. et irites, inrelligo, plenamsollicitudini pist instat consu factus si cum primum petierim: ut ue- nam timoriis se qua, nihil erat mali, nihil aduersi,qhod Iter honos ad mei temporis diem petitus, non a salienae non boni metuerent, improbi ex inarent. omnia tu petitionis occasionE interreptus, nec diuturnis precibus bulenta consilia contra hunc rei p.fatum, contra ve agitatus, sita dignitate impetrati s esse uideatur. in 'um otium p. rtim iniri, partim, nobis con utibus demi rud ampli mum, quod paullo ante cum oras, Quirites, quod hoc honore ex nouis hominibus primum me , nullisso habitis, ascii , quodprima petitione, quod anno 'aeo: M tamen magni centius,asquc ornatius esse, si nihil potest, quod meis comit s non tabellam, uindia ι tu citae libertatis, sid uocem vivam prae uobis, i

.dicem uestrarum erra me uola uatem, ac uiliorum,s

liliis .it et e me non extrema tribus f ragiorum ,sidoroni illi ut i concursus, nequcsingulae voces priae Mum, siduna uoce uniuersM populus con utem dola

a G: hoc go tam insane, tura singulare stes iram ι sextatis, inita esse dicebantur . sublata erat de foro fides, non im aliquo nouae calamitatis,si ustitione, ac pe

iurbatione iudiciorum,infirmationeremmiudicatarum nouae dominationes, traordinaria non imperia, sed re-

qχaeriputabantur. quaecum ego non solum μθ cater, sed plane cernerem ; neque enim obsic re terebam tur : dixi in senatu, in hoc magistratu me popularem consulem futurum . quid enim eiu tam populare, quam pax' qua non modo , quibus natura sim didit, sed etiam tecta, atque agri mihi laetas i videntur. Vt id tam pep ta si quam libertas ἰ Ψώam non solum ab homin butive Κ Dom

85쪽

4 Commentarius P. Manutii

ram et tim abentis expeti, atque omnisus reboanteponi uidetis. quid tam populare, quam otium e quod ita iucundum est, ut s, maiores uestiri, o forti Mus quisque uir maximos laboressuscipiendos putet, ut aliquando in otio post esse praejeriam in Asseris,ac d Initate : qui iccirco etiam maioribus nostris praecipuam laudem,gratianis debemus, quod eortim labore es sim tam, ut impune tu otio esse possemus. Quare qiupossum non essepopularis, cum uideam haec omnia, Quirites ,

pacem externam, libertatem propria generis,ac nominis uectri, otium domesticum, denique omnia, quaevo

bis cara, atque ampla Iant, in Haem , o quodam modo

in patrocinium mei confulatus esse collata e neque enim, Quirites, illad uobis iucundum, aut populare debet u deri, largitio aliquapromulgata, quae uerbis ostentari poteri, re vera ori, nisi extatino aerario, nullo pacto poteri. Neque uero illa popularia sunt existimanda, iudiciorum pertrerbationes, rerum iudicatarum infirmationes, restitutio is natorum: qui uisattim affictarum, perditis Diu rebus, extremi exitiorum solent esse exitus:

neque, siq'i agros popEo Ropilicentur, si aliud qui dum obscure moliunt te, aliud spe, ac specie H Iarionis

ostentantwopulares exim Nessunt. num uere dicam, Quirites: genus ipsum legis agrariaeuituperare non poFs . uenit enim mihi in mentem, duos clari fimos , i

sotiosissimos, amantissimos plebis Ibmanae vh os, Ti. O C. Graccos piarem in an is publicis consiluisse, qui

etsi a priuatis antea possidebantur . non sum autem ego is consul, qui, ut plerique, nefas esse arbitrer, Graccos laudare, quorum consili Asa pientia, legibus multas esse Aideo resp. partes conseitutas. itaque, ut initio mihi desipiato con tuli nunciabatire, legem agrariam tribunos pl. designaros conscribere, cupiebam, quid cogitament,

cognoscere. etenim arbitrabar,quoniam eodem amog

r inobis essent magi Datus, esse aliquam oportere imter nos benea iministrandae rei p.Iocietatem. cumsmiliariter me in eorum sermonem insinuarem , ac darem,

celabar, excludebor o, cum ostenderem in lex utilis plebi i ymanae mihi uideretur, auctorem me, atque a Giutor futurum, tamen asperactantur hanc liberal larem meam: ne bant me adduci posse, ut ullam la CLtionem probarem .pem sui serendi mei; ne orte mea

se litas aut insidiosa, aut impudens videretur. interea non desistebant clam interse siuenire, priuatos quosdam adhibere, ad seos coetus occultos noctem adiungere, solitudinem. quibus rebus quanto in metu uerimus, ex

nectractolicitudine, in qua illis temporibus uinis, facile assequi coniectu rapoteriris. Ineunt tandem ma inratusnnibun pl. concio tandem e pectata P. Milli, quod o princeps erat muriae legis, O truculentius st gerebat,

quam ceteri. iam desi auus alio uultu, alis uotas sino, alio lacessu es meditabatur, uenim obsoletis re, corpo re inculto, o horrido . capillarior quam ariete, barbasemaiore, ut oculis e adipem denunciare omnibus uim

tribuniciam, minitari resp. videretur. legem homunis, contionemq. exstinabam. lex istitio nulla proponitur: concionem inprimis aduocari iubet .summa cum exstemtione concurritur . explicat orationem sine longam, O uerbis ualde bonis . unum erat, quod Mibi hiatiosum uidebatur, quod tanta ex requentia mue nin

mo potuit, qui intecti re posset, quid diceret. hoc ille

utrum insidiarum caussafecerit, an hoc genere eloquentiae delemur, nescio. tamen si qui acutiores in concidine steterant, de lege agraria nescio quid uestiisse eum d rere si titubantur. ialiquando tand , me di sig3σαο, lex in publicum proponitur: concurrunt i 1su meoplures uno tempore librarj: descriptam legem ad me asse

runt . omni hoc uobis ratione confirmare possum, streis res, hoc animo me ad legendam legem , cognoscendam. venisse, ut, si ea- uobis accommodata , atque utilem esse intelligerem, auctoreicis, atque adiutor essem. non

enta natura nequedit dis,neque odio penitus insito bellum nescio quod habemuscepti consulatus cum tribunatu: quia persaepesieritisses, atque hi probis tribtinis l. boni, O sortes consules obstiterunt, O quia his tria unicia nonnumiuam libidini restitit consitari non potestatum dissimilitudo ,sid animo tim dis nino dis msionem facit. itaque his animo lege umpsi in manus , ut eam operem esse aptam hestris commodis, ct eiusmodi, quam consul, re, non oratione popularis, O bone Icier libenter mi Pt Osendere. atine ego a primo capite logis usque ad extremnm reperio, Quirites, nihilaliud c

sitatum, nihil aliud;usceptum, nihil aliud cflam, essenti decem neges aerari, uectigalium, prouinciarum re nium, totius rei' regisorum, liberorum populorum, oi bis denique terrarum domini constituerentur, ksis

Irariae simulatione, atque nomine su confirmo, isntes, hac lege raria phlchra, atque populari,dari usiis xubii, condonari certis hominibus omnia; ostentari populo R. agros eri etiam libericlem; priuatorum pecu nias augeri, publicas exhauriri; denique, quod est india Clinum, per tribunum pl. quem maiores praestim ILbertatis . custodem' esse uoluerunt, reges in ciuitate constitui. quae crem eam uero: Haba uobis uidebuntur esest,sequar auctoritatemue am, mutabo meam sente

tiam: sin nimias feri libertati uestrae, simulatione iam

ditionis, intelligetis. nolitote dubitare, plurimo fudore, o reine maiorum uestrorum partam, nobi . tr Gam libertatem, nullo adtio labore, consule adiutore, defendere.

sr hocin morepositum, i Quae more sunt, improbari non solent . ita praeter morem nonnulla saepe nascuntur, quae, tamquam usitatis praestantiora, noui moris initium aD serunt . eius rei similitudinem habet hoc prooemium . orditur inim Cicero a more nobilium; ut . in quo ipse disserat, intelligatur,&sita laus ex comparatione maior &illi strior appareat. I N S T i Tu τ o a maioribus institutum, in morem transiit. BEN spicio uestro, I magistratus enim, populi beneficium fuit; cum in eampo Martio uci tributis, uel centuriatis comitiis mandaretur. IMA GiNEs jamiliae suae: h

nores eorum, quorum imagines cernuntur. Imagines autem in atriis seruabantur eorum, qui curules ma

gistratus gessissent . itaque designatus aedilis cur. Cicero adeptum ieius imaginis, lib. v. ut Verrem seria

86쪽

In Orationem II. de lege Agraria s

Qv A mali ben ii nobi cum suorum laudemni I qua cum gratias uobis agant, tum uero series res laudent, quasi similes eorum in g Ida suturi. M A et o R v udi nitate. R E p a Ri v N T v lxal quia possunt aliquid de se ipsis dicere, quo tur. ideo lib. 1. de Fin. Aliquid de maioribus tuis,& de teipso dicere, more maiorum. H o Ccum de se ipsis quod dicant, nihil habeant. Dasi xv Meel a populo Romano. V Ν ο κ I Vt

inde'uidebatur ustatius. POSTERIS I quamquam non dignis maiorum loco. S o L v E R a T v R,la populo mandandis honoribus. REDv NDARET. I cum populus non potuerit maioribus Orum

d Za m itis praemia persoluere; & aliquid superesses, quod soluere postois deberet. T A L a s 1 Thi te. ac uirtute. ILL o R v Μ sensume πω l qualem enim me uidetis, tales eos fuisse, quorum sane te stim creatus, existimare debetis. Indicat ex bonis sere bonos oriri. D I s C i P LI N I s di imm tos I ex consuetudine domestica . nam &hoc ad laudem maiorum reseri. LAvDE populari, Muia uestris honoribus honestati non sunt. L v C E l magistratibus enim homines illustrantur. s et st os mo honore 1 con u SI N G v L A R I uo quia me ter praetorem primum cunctis centuriis renunclauistis: ut est in oratione Pro lege M nilia . .

turos cum animis uestris. Qui iudicauistu .l me dignum summo beneficio ueri P RLON: .

interuallo i post annos triginta, quam C. Coesius Caldus, homo nouus, consul factus erat. P Ri-MvM,l nostris temporibus. Hori I N E M noui , t ex meipso cognitum, nulla commendax maior am. P R A a s i Di i s j ratum, i suis opibus munitum, ne nouis hominibus Transsata uerba de re militari, Praesidiis Firmatum. uallatum, Meducerescidistis, Patere. M E duce non dissimili tranCione usus est in ea pro Murena, cum inquit: Cum cso ranini teruallo claustra ista nobilitatis refregissem, ut aditus consulatus posthac, sicut apud maiores nostros ni , non magis nobilitati, quam uirtuti, pareret. A Lis v A Gia et

turam septem annos iacuit. lib. iii. OE. Plutarchus, & alii. A L i Qv A N τ o simus,l nam bitas post praeturam licebat. PER aetatem, i lege Villia, quam lib. xxx. Liuius nomina ra

natat . ea lege ante x Lit aetatis annum petere consulatum non licebat anno

C. M primum mitu Usiuit per legem Villiani. Α D ab epetitionucuo parum clari uiri peterent. Muti Tis posthabitu, i patricias duobus, P. Galba, L. Catilina, i ρυ, plabetis, L. Cassio Languino, Q;ornificio, C. Licinio Sacerdote: quos nominat omnes oratione autem pro Murc , Mili inquit, ipsi accidit, ut cum duobus patriciis, que audacissimo, altero honestisiimo, atque optimo uiro, petam: super*M -m d tia Galbam. Vi Nnich M tacitis libertatis, laesertur. Quattuor tabellariae leges, ut lib. iit. de legibus Curem prodidiaetae summo plo de remandis magistratibus; cum populus antea suffiagium uoce serre : populi iudicio: tertia a Carbone, dele ibus iubendis ac uetandis: quarta a Coelio, depe due pro Psan cio: Populo grata est tabella, quae seontes aperit hominum, memes tegit, datq. eam si riatem. Tquodu t, Ecians. V o c s M Tu i in Pisonem : Me uniuersa ciuitas non prius tabella, quam ruoca priorem consulem declarauit. NON extremae tribos ragioram, liribus extremae suffiagium serant. Documento hic est locus, binis comitiis,

Iri solitos esse maior magistratus . nam minores binis tributis cr*bamur mis hi

magistratibus bis uos sententiam serre uoluerunt. Idcm x x ψης p -s k. mi C v t erraro nulla uenia. pro, in errato in quo docti ambigunt , ego non Oi d r. A Bnobilibus inuidentibus nobilitati meae. NON Misant ι idele consili Am,lS v η L A r A erat de foro fides, i nemini pecuniae craebantur: pauca priuatim contrahebantur. m

scilicet nouarum retiam: cum nonnulli tribuni pl. leges de nouem tabulis promulgcalamitatis, i publicae. P E R T v R a A Ti o N Eex ea lege perturbabantur iudicia, infirmabantur res iudicatae r ut agere conrasc-.ῖ o Nn a ed regna i in decemviros conseret hoc uidetur . nam inua:

decemviri irite, . - . A s eum eis non soti sis arer , M plane cernerem; dueenim bantur ) l Σniliter in tiana. Id cum Oppianicus sciret; neque enim erat obscurum in Pad

Lentulum: Quae cum uiderem ; neque enim erant obscura Pro Sextio: ego cum enim erant occulta . D i x t in t reatu, Κalandis Ian. ea, quae mutila pax quae hic maxime popularia dicit esse. pacem, libertatem, Otium; timu p p nat IMpvNEt nullo hostili bello. P A c t es externor, i ut pax sit ab exteris nationiblis. LIBERTATEM: ut ea me conside construetur. O T I v Μ do ne uum, ne seditiones oriant CARA ataue ampla I iuc da, & honorifica. L A R G r τ ι o aliqua mulgata, I ut

87쪽

76 . Commentari us P Manlitis

Pompeia damnatos. G g N v s ipsum latu agrariae I totum genus non uitupero , scd ςan 'tantun lagona, quam Rullus promulgauit: in qua ni nil aliud cogitatum Alceptum, actum uideo, nisi uti doce'

ges aerarii, uectigalium. Prouinciarum omnium, totius reip. regnorum, liberorum populorum, orbis denique terrarum domini constituerentur, legis agrariae simulatione, atque nomine. PL E BE H in agris

publicis constitui e , , hie locus ita utiletur intelligendus, cum agri publici a priuatis occupati essent,ita ut eontraimem Liciniam supra quingenta iugera multi possiderent, Gracchos in iis agris, quos per legem tabere non liceret, plebem constituisse. Nou sim autem ego is consul, I praeclara uerba ad concillandam populi beneuulentiain, ut Rulli legem improbare, tamquam iniquam, ec inutilem, non ut hominem odisic uideatur. . Quo RuM consiliis sapientis, legibiu multas esse uideo re p. partes consitutasti uidetur significare tres leges, unam de iure ciuium Romanorum,altera de prouincii tertiam de iudiciis: quas o ης C. Gracchus trib. pl tulit, de prima , in ea pro Rabirio: C. Gracchus leg- tulit, ne de capite cuuiuin R. iniussu populi. iudicaretur. De secunda pro domo : C. Gracchus prouincias consa lares non

do non abstulitas mi, sed,ut necesse esset quotannis constitui per senatus tulit. De tertia, pro Clu tio; Ncque coiret, ut publico iudicio quemquam condemnaret. NEGABANT me ad ci posse tam ino innibus plebis Romanae commodis aduersarium . PRINCE S erat agrariae legis, i pluribus legem iacentibus tribunis pl. unus tamen princcra erat,a quo nomen perlata lex accipiebat. Pro Sextio, Princeps rogationis t Fabricius templum aliquanto ante luccin occupauit A CAPILLATIOR, ouum ante barcta l. maiore t quo terrorem insurret. in luctu quoque capillum de barbam alere moris erat.

LEGEM hominis,l. ut promulgaretur, exspectabam. Ex PLICATl quasi uolumen. VERBI svalde bonis .: sent ijstamen obscuris. V τ R. v Μ nsidiarum caesa i utrii in improbitate, an insciistia: Insidiarum autem, ut plebem ipsam deciperet. ME d signato, i cum Rullus magistratum iaminis λ. inibant enim, ut iam dixi, tribuni pl. II H. id. Dec. consules Kalendis Ian. AvCTOR eius, i ta quam consul. AD 1vTORI in suadenda lege, ut Maniliam suasit praetor, de Pompeio contra Mithris tem mittendo. SEDIT Iosis, atque improbis tribunis pl. I ut L. Opimius C. Graccho, L. Sat 'nino Marius. Vis tribunicia nonnumquam libidiniresilisconsulari. I restiteriint tribuni pl. C. Iulio T. Quinctio cos. de qua re Liuius lib. iv. Cum alia, inquit, aliis terribiliora afferrentur , nec in auctoritat imatus consules essent. Seruilius Priscus, summis honoribus egregie usus, Vos,inquit, tribuni pl. quo niam ad extrema uenti macst, senatus appellat, ut in tanto discrimine rei p. dictatorem dicere consi es propor state uestra cogatis. Qua uoce audita, occasionem oblatam rati tribuni pl. augcndae potestatis, secindunt, proq. coli io pronunciant, placere, senatui dicto consiles audientes elle: si aduersus consensiim a Plissimi ordinis ultra tendant, in uincula seduci eos iussums, Consules ab tribunis , quam ab senatu, uinci maluerunt. NON potestatem di militudo , ita aeque enim tibi ini pl.&consules utrique pro sua pote state tueri remp. debent. ANIMOR vM disiunctio A. ex occationibus orta. HONEs TE, I pN D pcrsona, quam sustineo. Lia ENTER li proueuris commodis. nunc eiusmodi legem esse uid λ.utem inibi neque per dignitatem meam, necute per utilitatem uestram liceat de dere. Coici T A i , s septum, acti ,1 seruat rerum ordinem. cogitata enim suscipiuntur, sese pia aguntur. D C E N reges , non decemuiri. Li ax ROR v xi populorum, i foederatorum, suis legibus urentium. cor a s hominibus 1 dec uiris. etiam libertatem: I reges enim constituuntur. insta Regos constituita nari non decemviri, Quirites: hiq. ab ijs initiis, sundamentisq. nascuntur, ut, non modo congerere coeperint, sed etiam, cum constituentur, omne uestrum ius, potestas, libcrusq. tollatur. PRAE si DΕΜ dignitaris , t ne plebs a patriciis indigna struitute premeretur. Livius. S IN V L A- Tio N E largisionis, I quod supra dixit, specie lataitionis; a Legis agrariae simulatione, atquc nomine

iam , tentamini deuise quo animo libertatis a

strae demiautionem ferrepo is . iubet mira, tribunum p . qui eam legem tulerit, creare decemvirvi ' tribus decem; ut, quem nouem tribus fecerisit,u decem uis sit. Hic quaero, quam ob caussam initiis rerum, aedemn sua a hinc duxerit, ut populusi' fi nugis priuaretur e toties legibus rari curatores tinitati A riumuiri, quinqueviri, decemuirit quaero, a populari trib op ecquando, ni per xxxv tribus, creati inteetenim , cum omnes potestam, imperia, curationes a suo uerso populo R. pro Pisi conuenit, tum ea profecto maxime, quae constitus ura populifructum aliquem , o commodum; in quo O nniuerse deligant, qMem p pulo R. maxime consulturum pretent ; O mi P

studio, ct suffragio suo uiam sibi ad beneficium ιπι

trandum muniremisit. hoc trimo pl.poth Mum v est in meten populum R. aniversum priuare silior se, patitata tribus non certa condicione iuris, sed fortis is nouis fortuito ad hsurpandam libertatem uocare.

EXPLANATIO

V t eam legem tuleris,l si ipsum fgnificabat Rullus: ipse enim legem agrariam promulgauerat.

TRI Bus xvi I. I cum xxxv. omnino essent, rusticae xxxi . urbanaeqItattuor. NON cerra

condicione i is, I primum poecat in eo, quod creari decemviros iubet a paucis vibubus: deindri quod

88쪽

In Oratione ni II de lege Agraria. 77

quod eas ipsis non desegit certa condicione iuris, idest ut pro sua quaeque condicione deligatur; c erant

enim aliae aliis nobiliores eius, Nitur, uata omnium condicione. AD usurpandam libertas i r tinenaae libertatis gratia: ne populo sui ragiorum nih& libertatem si iam adimere uideaturi infra: Ad usirpationem uetustatis adumbrata uocauit comitia curiata, pro,retinendae & conseruandae uetustatis gratia . VOCARA .l non, uocare ad usurpandam libertatem, sed, uocare ad creandos decemviros, libertatis usurpandae gratia.

IT su, imite eodemq. modo, Wite altero, ut comiti' poni cis maximi. Vehoc quidem uidit, maiores nostros tam fi ille populares, ut, quod per popia m creari fas non erat, propter relinonem sacrorum, in eo tamen,propter a plitudinen sacerdoty, uoluerint E mlosi sicari. atque hoc idem de ceteris uerdoti s o. Domitius trib.tLuisclar fimus, tulit; quod populus religionum sacerdotia mundare non poteratini minor pars populi uocaretur; ab Opune quiesset iactus is acgexo cooptare r. Videt quid intersit inter Cn. D Mitium trib. . hominemn lismum, o I ultam: ut tentavit, ut opinor, pati tiam vestrant, cum feno-Milem esse diseret. Domitius, quod per caerimonias, populi fieri nou poterat, tione Hecutus est, ut id , quoad

pus ,1vo fas esset,quoad liceret, populo ad partes dura: hic, quo pol si proprium perfuit, quod nemo

imminuit, nemo immutauit, quia j, qui populo m os essent aginaturi, anteacciperent apopulo benscium, quam darent, id torvmeri euobis, atque emanibus extorque e conatus esitare,qu dari populo nullo modo poterat, tamen quo tim modo dedit : his, q adimi nullo pacto poterat potestare quadam ratione eripere natur, Quaeret quclum , tanta iniuria: tantapimpudentia quid lectariti. Ἐν defuit consilium: fides

erga plebem Romanam, aequitas in uos, si retatemq.νδram uehementer il fuit. iubet enim comitia decemu ris habere creandis eam, qui legem tulcris . hoc dicam planius . iubet Rultas, homo non cupidus, neque appe- iens, habere comitia RQIum nondum reprehendo. uideo Ierisse alios. illud quod nemo suis dae minore parte popM liquo pertineat,uidete, Linebit comitia:volet eos renuη- .ciare, quibus N a poteris hae lege quaeritur. uniuerso populo neque ipse committit, neque Viborum consili rum and res committi recte putans msse .sortiet in triabusidem Rustus, homo elixi edacet, quas volet, tribus quos noum tribus, decemuirassererint ab eodem Rulloe me, hos omnium rerum, ut iam osteaedam, dominos halesi s. atque is, ut Irari, ac memores inclis esse nideantur, aliquid, nouem re tuum notis hominibus debere cor tiaremur: reliquis uero v I Oxx tribubus,

nihil eris,quod non purentpsi suo iure denegare. Quos tandem igitur decemviros creari uult y seprimum . Pilicet e leges enim sunt mores, neque eae constulares, si quid interesse hoc arbitramini, sed tribuniciae, vobis

maioribus' uoru vehe enter gratae, atque iucuNdae. Licinia eu lo, atque altera AAutia et quae non modo eis, qui tulerit de aliqua inratione, ac pol strue , scd etiam codegas eius, cognatos, ames excipit, neris ea potestas et ciue mandetis. etenimsi populo conmis remotieteWi, cione alicuius tru com Moti e fac fidem,

venire. nam hoc quidem vix est liberi populi.uis uestro rum animorum, ac magnificentiae, quis legem talis' Rinlius quis maiorem partem populi'Jragi'spi Hauit e Rullas. quis comiti spraesitis tutas. quis tribus,quas

voluit, uocauit, nullo in Odefortitus 8 quis decemviros, quos uoluit, renunciauit idem Rullus. quem principem renunciauit Rulltim. uix mehercule seruis hoc eumIuis. non uobis, omniumgentiam dominis, probaturum arbutrarer . optimae leges igitur hac lege me ulla exceptione

tollentur. idem legis sibi sua lege curationem petet idem, maiore parte populi si raxi s stoliata , comitia habebit: quos uolet, atque in js se ipsum, renuntiabit; O uidelicet collegas seuos,adscriptores legis agrariae, hon repudiabit, a quibus ei locus pronus inuidiae in praestriptione legis concessus es: citeri sinctus omnism rerum, qui iuste legis huius positi sunt, communi cautione. tqi ea qua j biparte retinentur. At videte hominis diligemtiam; sitian Rullum cogitasse, aut i Id Eo pomoe iumentem ueni ne arbitra ini. Viderunt i ,qui haec mactinabantur ; s vobis ex omni populo deligendi potestasset data quaecumque res est δε qua fides, integritas,

uirtus, auctoritas quaereretur, uos eam ne dubitatione ad Cn. Pompeium Principem delaturos . etenim quemum ex cunctis diligi iis, ut eum cumibas omnium gyntium bellis terra, o marina poneretis, certe in d

remus sciendis, siue des haberetur, elisos, .committi huic optime, et ornari hunc iustissime posse . telligebant . itaque excipitur baclegenon adolesi mi non legitimum aliquod impiarientum , non poterus, non magi Iratus nilus alijs negotiis, uae te ibus impia tus reus denique, quo minus duramis raposis, pia sintem eum proteri rubet. quod nulla alia in lege umquam suis, ne in iis quidem magistratibus, quorum certus ordo est . timebat mira Pompeius, ne, si adesset, ferri non posset; ot ne si accepta lex e et Iam i collegam adscriberetis, custodem ac vindicom cupiditatum Hie quoniam uideo uos homiηis dignitare,et conturvelia letis ese commotos ; renorabo illata, quodinitio disi, regnum comparari, libertatem nes ara hac lege fumestus toti . an uos aliter existimabatis , cum ad omnia nenia pauci homines cupiditatis oculos adiecissent, non eos in primis id acturas , ut ex omni custodia nemulibertatis , ex omni potestate , curatione patrocis ovestrorum commodorum Cn. Pompeius depelleretur euiderunt, uident, sper prudientiam vestram, n sistentiam meam egem inc uitam acceperiti or utis Grais nitis insedars, ita duo tros crearetis,tu uiti omnibus , sceleribus legis Cn. Pompei, prasictum op

ponendumputetis et hoc paruum argum in uobis ea itia certistominibus dominationem , potesatem. omnia rerum quaeri, cum uideatis e m quem cinodem uestrae

89쪽

Commentarius P. Manuti

EXPLANA ΤΙ Ο

MT comitifimn imis I eomitu uocabat Rullus, in quibus non tribus omnes, sed tantum xvi r.

serte ductae . de pontifice in . sessi agium serrent . at Cicero infra ne at esse comitia. Iam hoc , immuit, inauditum, S plane nouo more, uti curiata lege magistratus detur , cui nullis comit ijs ante sit datus.

Creabantur pontifico max. a populo, non uniuerso, sed tantum a tribubus xvii. ex uetere instituto: res

qui sacerdotes a collegiis . pollea ipsi quoque lege Domitia a populo creari coepti sunt. qua de re copiose 1 putauimus in libro nostro de Legibus. PER populum creari fri non erat, i sacrum a profanis. PROPTER as litudinem sacerdotis, i magnas enim res, & ad ciuitatem uniuersam pertinentes, deserri ad populum, ut is iudicet, aequum est. POP v Lo supplicati .l a populo peti. Temporis cauila usus est ue bo populi maiestatem indicante: quo magis Rullum in odium adduceret, qui, comitia e Glis xv II. tribubus constituens, populum tribunus pb contemnere uidetur. DE ceterissacerdotiis 1. de pontificibus minoribus, auguribus, quindecimuiris Sibyllinis, triumuiris epulonum. CN. Domitius tribunus pl. l enobarbus, Queatuli minoris auunculus, qui tribunus ph suit, auctore Pediano . Mario tr. Q Fimbria cos. is cum aligur esse non potuissa, iratus, tamquam accepta iniuria, cooptandorum sacerdotum Potestatem, lege lata, a collegiis ad populum transtulit: ut ita crearentur a populo, idest a xvii. tribubus, quemadmodum ponti sex max. creari selitus crat. Cicero pro C. Cornelio, Velleius lib. 1. Suetonius in Nero M. V i R clarismus,l accepta a Patre, alio, maioribus nobilitate, ut ait Cicero pro Cornelio: uel ci rhssimus, habita bonorum rationc, quos postea gessit: consul enim, censer q. fuit. argumentum. Si uir clarissimus hoc fecit, quia aliter sacere non poterat, ut sacerdotes a xv ii. tribubus creari iuberet: tu tibi,Ruluae, minime cum conserendus, licci eidem putas in decemviris creandis' PER Germonio quod supra dixit, Per religionem sacrorum. RATIONE I consilio, de prudentia. Q vo A D poset,l Plus enim non poterat. AD Messet,l quantum religio concederet. Qv o A Dilaciet, I perleg de religione latas. P o p v L i adpartes daret: l partes populi sunt tribus:ad partes igitur populi, ad tribus xvii. non ad uniuersiam populum. Suspectus locus e nouitate sermonis. quod si, Populo, legatur , m aius os dar. NEMO imminxit, nemo immutastit,l imminuit ex aliqua parte, immutauit totum. AMT E acciperent a populo benescirem, i ante a populo crearentur , non, ut Rullus iubet, a partibus populi. ER I pER a uobis, i creati enim a xv II. tribubus decemviri, non a populo, sed a partibus populi bos scium accipient. NuLLo morat excusatur Domitius, qui, quod potestate non poterat, ut saces dotes a populo uniuerse crearentur, ratione consecutus est, ut croti uiderentur: accusatur Rullus,qui,cum decemviros ab uniuerso populo creari liceret, creari potius a populi parte uoluerit. ille igitur potestatem ratione auxit: hic potestatem ratione peruertit. A D A M l per contemptum, cladani. non enim cum Domitii ratione conserenda. o ucro ratio est, ut xvi i. tribus suffragium serant; ne suam populo poteitatem eripuisse uideatur, quam tamen eripit. IN tanta iniuria, i quia , quod populi proprium semper ibit, ut curatores agrorum uniuersis crearet, id ille uobis eripere, atque e manibus extorquere constur. T AN T A cis impudentiat quia facere audet, quod in eiusmoaire nemo umquam. ILL 11 de quibus or. i. Dabitis igitur Alexandriam clam petentibus iis , quibus apertissime piis nantibus restitistis Horio felix: 1 quia sortietur, quas uolet: quod felicitatis cst. Fraus autem in sortitione demonstratur: ut infra: tribus, quas uoluit, nullo custode sortitus ' Noris hominibus: in malam partem. rro, cornipti m Coelio: Mulicr non solum nobilis, uerum etiam nota. Lici Ni A est lex, atqueati una Aebutia: 1 utraque, ut opinor, tribunicia: ne quid in tuenda lege praeter populi commodum spectaretur. Liciniae mentio fit in oratione pro Domo. GRATIAM beneflciitur 'ut tibi gratia apii spopulum ex beneficio tuo comparetur. Hoc ut qui legem ist. Pro si a libidine sanciat ea , quae supra i staq. dicuntur, contra Liciniam, re Aebutiam legem. Osri MAE leges 1 Licinia ,& Aebutia. S i M a pila exceptione, totae, nulla excepta parte. Locu S pinus 1 ininenda lege. I N v i DI AE t non, ut ipse putauit, gratiae popularis. CETERI fructus , hoc unum Rulli proprium erit, ut sit princeps

legis, eius'. nomen legi praescribatur; ceteri legis fructus inter decemviros communes. CAvetio M si ita ca' tum est inter eos, ne sita quisquam fuctuum parte traudetur. Vi DERvNT 3,l qui Pompeii gloriae inuidebant, Crassus in prinxi . Crasti iamicus Caesar. AD . CN. Pompeis i qui hoc tempore bellum in Asia contra Mi uri latrin gerebat, regno quidem expulsam, amisso excrei tu , adhuc tamen in ultimis terris aliquid molient , si'. Macotide palude, & itinerum angustiis, atque altitudine montiudefendente. TERRA, et min ii Pirataco primum, lege Gabinia, deinde Mithridatico. Manilia. REM Sdenique,t non excipitur. nam subauditur, Non. PRAESENTEM eumprofiteri iubet. t uam ad esse non pol crat, lonSinquo llo impeditus; itaque excludebatur lege Rulli. o D ntilla alia in lege um amfuit,l ut praesumes PrMfitcri iubercntur. licebat enim absentibus profiteri per amicos praesentes:&eorum ita ratio habebatur, ii 4a comitia prius, quam haberentur, accurrissent,& praesentes magistratum a populo petiuillit. CL RT V uo. i Annali lege praescriptus. TIMEB Ar Dum,Pomicius , ne, si

ad sis se non pol et I horum v borum hic cii ordo.Timebat Rullus, ne, si Pompeius ad et, lex ferri non posset. Sed ut dicam quod sentio, nonnihil otiundor hac structura , de , Pompeius, sissimi filisse Pillato. CONTvHELi A lcgis I contunielia, quam Pompeio lex imponit. Qv o D initio dixi, regnum comparari. libertatem v stram tac se Iunditus ι ιὶ iratio dixit bacc. A primo capite legis usque ad exu

90쪽

In Orationem II. de lege Agraria ' p

inu in rcperio, Quirites, nihil aliud cogitatum, nihil aliud susceptum, nihil aliud aetiim, nisi uti decem re-ΠCS acrarii, uectigulium, prouinciarum omnium, totius reip. rcgnorum, liberorum populorum, Orbis d a inoc t rarum domini constituerentur, legis agrariae simulatione, atque nomine. Sic confirmo, Quirites, hac lQSQ agraria, pulchra, atque populari, dari uobis nidiit, condonari certis hominibus omnia ; ostentari P PMlo Romano agros, cripi etiam libertatem; priuatorum pecunias augeri, publicas exhauriri; denique, quod ost indignissimum, per tribunum pl. quem maiores praesidem libertatis, custodemq. esse uolueriant, τ s ira ciuitate constitui. Cupi Di Thetis oculos ad cius Alisic lib. 2. in Verrem. Videbant adi tam esse oculum hereditati. Cun Ario NE,l agrorum. IM P R v DEN T 1 A Mi inscientiam. tib .a. de Inu. Imprudentia est, cum scisse aliquid is, qui arguitur, nmat. Imprudentiam autem in eo, quiariori Cognitam legem acceperitis . NEGLIGENT 1 AM meam, i in eo, quia uitia legis non patvicerim. A c E. H. Ti s bominibus I iis, quos nepe nutu, significationei appellat.

si Nos Cira minciquaepotestas decemuiris et Iranta detur. Primum te curiata decemuisos ornat e Iam hoc inauditum , plane nouo more, uti curiata lege magi aratus detur, cui nullis comitjs autest datus . eam legem ab eo Araetore, qui sit primusώ-ctus, serri iubet: atquomodo e ut decemviratum ba-ιeant,quos plebs desigrauerit. oblitus minussos a plebe de Inari. ctis orbem terrarum custris it nouis legibus, qui , qt id infecundo capitescriptum est, non meminit in tertio. tque hic Ulpicuum est quid iuris a maioribus acceperitis, quid ab hoc tribuno pl. uobis relinquatur. maiores de omnibus magistratibus bis uor sententiam sere uoluerunt. nam centuriata lex censoribus ferebatur, cum curiata reteris patris s magiri tib s: tum iterum de eis iniudieabatur; ut esset reprehendendi potessas,

si populvo benefici' uipaeuireret . nunc quia prima Ha

comitia tenetis centuriata, o tributa et curiata tantum

auliciorum caussa remanstruat. bis autem tribunus pl. quia uidebat potestatem neminem iniussu populi, aut plebis possehabere; curialis ea comisjs , quae uos non miti confirmauit, tributa, quae uestra erant ,sureulis. ita cum maiores binis comiti's uolurnu uos desingulis magistratibus iudicare, hic homo popularis ne unam quidem pῬHo comitiorum potestatem reliquit. Sed uidete hominis resimonem, o diligentiam . Vidit, Oper exit, sine curiata lege decemuires habere potest te non posse, quoniam per nouem tribus essent consituri. iubet ferri de his legem curiatam praetori imperat . quam in ipsum absurde, nihil ad me attinet: iubet

enim, qui primus sit praetor factus, eum lemn curi tam si re : sinis ferre non possit, quipostremussi: ut eat lusis ia tantis rebus, auiprosecto nescio quidlγ

ctasse uideatur. uerum hoc, quod es aut haperuersum,

ut ridiculum, aut ita malitiosum, ut obscurumst,r linquamus: ad religionem hominis reuertamis. Videt,

sine te curiata nihil agi per decemvitros p se . quid postea, b ea lata non erit e attendite ingenium . tum qcemviri, inquit, eoiam iure sint, quo quioptima lege. si hoc fieri potest, ut in hac ciuitate, quae longe iure bbor tatis ceteris civitatibus tecellit, qui quam n&Pis c mit s imperium, ut potesat an assequi post ἰquid attianet tertio capite, legem cuWiatam ferire, iubere, quonia quarto permittas, ut sine lege curiata idem imis habearie quod ha6erenti optima lege a populo esent mari e R

Ies constituuntur , non decem uiri, narites: hiq. ab sinit se fundamentisq. nascuntur , ut , non modo cum geme coeperint, sita etiam cum constituentur, si neve strum ius, potesas ibertas f. tisatur at videte, qπa

diligento retineat ius tribuniciae potestatis . consulibus legem curiatam ferentibus a tribunis pl. saepe est intem resum. neque tamen nos id querimur, esse hanc tribunorum pL potestarem et tantummodo , se quis eapol state temere es usus, existimamus'. hic tribunus . te curiatae, quam praetor ferat, adimit mtercedendini statem . atque hoc cum in eo reprehcdendum est, quod per tribunum pl. tribunicia pristas minuitur : tium in eo ridendam, quod consuli, si legem curiatam non habet, attingererem militarem noniicet ;bis, qui uetat inter cedere, potestatem, etiam se intercessim sit, tamen eandem consiluis, quam lata estis lex: at non intelligam, quare aut hic vetet intercedere , aut quemquam inte

cessurum putet, cum intercesso stultitiam intercessoris ygnificatura sit, non rem impeditura.

NATIO

Lῖ φ a curiata I quae imperium, & rei militari necessaria dabat. insu: Consili, si legem curiatam non

habet, attingere rem militarem non licet. OR Μ Α τ . I instruitiis rctas, vias habere sine curiatalsie non licet. eae non multo post nominantur. 11 Acis TRAT vs dum , t magistratum curiata lux non dabat, sed ornabat. ergo, Detur, idest confirmetur, propter ea, quae magistratui curiata lex dabat. Nu Lin s comit si comitia enim non siit xvii. tribus. Aa . Eo praetore, I de hoc nouuna. curiatam mini legem constites serebant: ut infra: consulibus legem curiatam serentibus a tribunis pl.saepe est inter celsum. Et ad Lentulum: Legem curiatam consili ferri opus esse, necesse non esse. PRINvS 1 qui puta qua ceteri, sitstragia tulerit. pro lege Manilia: Ter praetor primus centuriis cunctis renunciatus sim. Et contra competitores: Nescis me praetorem primum esse factum. NuLLos atlebe designariti non enim a plebe, ni a parte plebis decemviros designari iubet. Ira secundo capise I in quo erat, ut d cni viri item, eodemq. modo crearentur, ut comitiis pontificis in . ij uero a tribubus xvii. creabantur. D EM isti magistratibus t maioribus, de minoribus. maior autem consul, & praetor: minor liqui. B I si

muriatis,

SEARCH

MENU NAVIGATION