장음표시 사용
211쪽
omnino positae affirmationis negatio, est secuda ennntiatio: Tertia, est attributi infiniti affirmatio: nec enuntiatio negata dici potest, cuius non totum attributum,
sed pars attributi tantum negetur. Atqui est possibile)totum est attributum: spossibile) pars est attributi: salloque ex illa dissimilitudine concluditur, non eandem este rationem negandi de absoluti & modificati enuntiati. Age vero, philosophum suo moneamus argumento,& sito consilio: Quo igitur argumento,quo consilio complexionem hanc efiicere voluitὶ Quia inquit,oppositae simul essent in eodem verae: Quid ergo genere negationis huius admisso,si oppositi; singulares sint in e dem simul verae n5nne perinde absurdum suerit Z n6nne denique genus ipsum talis negationis , quae partem assiciat attributi, partem non attingat, deridendum δίexplodendum eritὶ Opponamus igitur hoc modo duas singulares, Socrates est leo necessario, Socrates est leo non necessario: Antiphasis hic fuerit: utraque parte tamen manifeste falsa : At antiphaseos singularis necesse est alteram partem esse veram, ut ante iam magister hic docuit. Cum verbper nomina loquimur, & dicimus necessarium, non necessarium: possibile, non possibile, error ille accidere non potest, ut partes , quae videntur contradictionem enuntiationis habere, sint simul falsae Neque tamen cotradictionis propria caussa id accidit,
sed natura communis oppositorum omnium medio carentium, quae subieci , eidem attribuuntur: Quod facile percipies in eo exemplo,in quo,quod subiicitur,du bus rebus aduersis re vera subsistit, atque in rerum natura est: ut si de homine, qui re vera est, dixeris, Omnis homo sanus est, Aliquis nomo aeger est: Omnis homo sanus est, Aliquis homo est no sanus: In his enim exemplis , quamuis attributi totius contradictio nulla sit, accidere tamen non potest, ut pars utraque simul vera sit:
si modo, ut dixi, id quod subiicitur contrariis attributis, re vera sit:Nam si Chymetra, aut res aliqua fictilia subiiceretur, tum pars utraque possit esse salsa. Atque haresalsitas
212쪽
salsitas omnino contingere non possit, si vera ut dixi, non fictilia subicista sint in quorumlibet contrariorumn edio carentium allirmationibus, quarum vel utraquep pria fit, vel altera generalis , altera specialis: idque non propria contradictionis caussa, sed rerum contrariarum medio carentium comunis est,ut dixi: Omnem hominem animal esse eli necessarium , Aliquem homi-vcm animal esse, est non necessarium: Omnem homi-nςm currere, eli possibile, Aliquem hominem currere,pit non possibile: Quamuis non accidit partem tram' Ne simul esse falsain: non sequitur tamen assirmatae &nζgatae enuntiationis istam vim,sed rerum attribulatu, quae contradictionem in parte attributa, non In toto attributo faciut. Quamobrem falsum est illud decretum, modificatas enuntiationes negari,si tantum modus negetur e nec alia est negatio modificatarum enuntiati
num , quam reliquarum: nec praeceptum hic ullum est tholicum, sed commentum, & catholicis Aristotelis piincipiis plane contrat uni. Quamobrem si symboliacus author docere voluit, modificatas enuntiationesiolo modo negari: ut, Hominem esse est possibile, Hominem esse est non possibile: salsam doctrinam docuit. Si non solum modum, sed cum modo verbum negandum esse censuit, nonne ista bella doctrina nos irrisit, qua videlicet nihil noui doceremur Negationem enim antea definierat,quae remoueret aliquid ab aliquo, non quae aliud opponeret. Nunc ita loquitur disertus Inte pretationis interpres: ut quid interpretari voluerit, nescias: Nunquam nominatim assirmat solum modu n
gandum : nunquam item negat, nec omnino tot exemplis, quibus plurimis hic usus est,huiusce quicquam significat: In his enirn enuntiationis non exemplis, sed i dixi truncis, Possibile esse,non possibile est e,& caeteris,nunquam est exprimitur. Quod si plena oratione dixisset. Hominem esse est possibile. Hominem esse est non possibile: intelligeremus exemplis, quamuis non praeciperetur, solum modum negari: Vel u diceret, H
213쪽
minem esse est possibile, Homine esse n5 est possibile:
intelligeremus modii verbumque simul negari. At nus quam in oratione ta prolixa id expresti :& enutiatio nastruco nescio quo, quam legitimo & perfecto excplo uti maluit. Veruntamen qua uis symbola hominis & verbano possumus, certe sensum & intelligentia conuincere& constringere possumus: Aut enim solii modii negare voluit, aut non. ii primu fallitur,& pro vera doctrina satisam tradit: s secudum nugatur & imperitis illudit: At eduobus alterii: Quare falsum aut vanu: utrumuis elige.
Atque hqc de prima quetitionishuius parte: secuda est incolccutrone modificatorii, qua ratione disposita secuducontradictione, antecedant cosequanturve. quale antea
sophisma in amigmate de infinitis enutiationibus fuit
Primus ordo vanus coponitur: qui iccirco quia no qua drat, ad numeria reiicitur: Secundus, qui ex correctione
primi factus est,no improbatur quide, sed ei tertius anteponitur. Atque idipsum de modificatis sophisma non aliud e oritur,quam ex verbi possibilis homonymia,quet in capite de cotingenti suturo exposita est, de in hoc capite repetitur. Possibile enim triplex est alia enim se piterna & immutabilia actus latum sunt,sine potestate:
alia cu potetia, quod actu esse possint & suscipere opposita, possintque & este & no esse: hoc possibile,appellatuest prius cotinges virulibet: & duodecimo capite primi Analytici appellatur cotinetes incertit: alia potetia tantii sine actu. Ergo possibile aliquando generaliter omnia ista significat, aliquado specialiter secundu & tertiu ge nus quod esse postit& no possit:Qua verbi homonymia reliquia de modificatis enuntiationibus sophisma iactu est. Nam si uno modo possibile dicatur, facile sit intelli
gere,quid cuique sit antecedes aut cosequens: & in hoc consectario, Necesse est ergo non possibile est no esse:&in caeteris hoc capite propositis, enthymema est, cuius consequens vere firmύque cocluditu non huius regulet ratione, sed sullogismi conclusione: Atque omnino omnes piciter s1llogismu,c5sequentiarum regulae, quae t --. duntut
214쪽
duntur in logico organo, inertes sunt Sc vanae,ut antea dixi: Ic quicuque eas tradidit, docuit se syllogismi usu in nescire. Quamobrem tantae quaestionis sapietiam recolamus & cocludamus. Moditica tu enuntiatum quid sit, non definitur: quaestio altera captiosa vel nugatoria est, abera sophismatis laude par de proxima: Nec in tota omnino quaestione quicqua logicu eli quod ad explicandum Platonem, Aristotelem, Demosthene, Ciceronem, aut altu quem uis scriptore : nil quod ad eos imita lum, nihil denique quod ad disseredii possit reserri: Nec omnino quicqua Aristotelis catholicis principiis consentaneum. Postremo capite quaestio postrema tractatur, Scdisputatur, affirmationi negationem, no affirmationem aduersi magis aduersam esse: vi Omnis homo est iustus, Nullus homo est iustus: aduersae sunt, ito autem, Omnis homo, est iiii astus. Ite, Callias est iustus,Callias non est iustus. aduerse sunt, non aute in Callias est iniustus. Prima ratio, quia aduersoru assirmationes sunt infimiae: se- cuda quia ex assirmatione Sc negatione fallacia fiat, noex assirmationibus aduersorii: tertia, quia verae affirmationis negatio per se falsa: amrmatio aduerti, ratione negationis, ideoque negatio magis falsa: quarta, quia bi aduersum nihil est, tamen negatio dicitur aduersa. Additur etia tande simile: ex quibus argumetis,cocluditur affirmationi negatione, no aduerti affirmatione aduersam essec verbis apertis ita proponitur, & simpliciter sine ulla coparatione colluditur.Vno au te in loco coparate dicitur,opinione negationis ελαντιυπεραν, magis aduersam: sed id niiqua proponitur, neque colluditur: Ergo id quod dixi no coparate, sed simpliciter dc proponitur Se concludaturi quam vere & costanter, Logici viderint: nec enim verum est, aduersa infinita esse: quin potius unum uni aduersum, ut Aristoteles docet in Philosophia quarto capite decimi. Et sallaciae ex aduersis fiui, sicut ex assirmatione Sc negatione: Zc aduersum salsum, falsum per se non esse, quaestio fuerit & duo reliqua si vera lint, tamen nihil concluditur: quinetiam,
215쪽
quod magis mirςre,bonia, malum, iustum, iniustum, in Categoriis & in hoc capite aduersa nominantur : e ue, non esse, & similia, non appellantur in Categoriis aduersa, sed opposita, ut affirmatio & negatio: Itaque enuntiatione se rebus aduersis factae, aduersae quoque
dicendae lunt enuntiationes: ratione autem affirmati nis & negationis, contradicentes enuntiationes nomia nandet sunt,sicuti iam monui. Quin etiam in Categoriis enuntiationes hae, Socrates valet, socrates aegrotat,aduersa coniuncta nominantur: & symbolici authoris i meraria assertio, categorici doctoris vero testimonio.
iudicioque refellitur. Quid igitur iam plura disputor
cur no am cum authore categorico concludo, assi mationem aduerti, potius quam negationem aduersam
dicendam esse Z Veruntamen in hoc capite singulatis symbolici doctoris interpretatio est: Qu.id enim putas eum nomine aduersae enuntiationis dicere λ quid sYmbolis & signis suis nobis significare ὶ an quod antea definiuit, uniuersalem nempe assirmationem uniuersali negationi oppositam Minime:Nam primum propriam contradictionem in exemplum adhibet: vi, Callias est iustus,Callias non est iustus: Callias est iustus, Callias est iniustus: Deinde generis nomen pro eodem bis adhibet: ex oppositis autem generationis: id enim primuerat argumentum. It rursus: Falsa est vere opposita, &iam per aduersas enuntiationes, quolibet genere oppostas,nobis significat synabolis orationis suae & signis se dicere. Postremo etiam antiphaseos nomen hic pro eo dem bis adhibetur: Aut enim ubique est contradicti
nis enuntiatio,aut nusquam. Et rursus mox eodem verbo idem dicitur: Si igitur hae negationes aduersae, etiam aliae,quet sunt contradictiones. Ergo per aduersas enumtiationes sumbolicus author nobis exponit tum coua- dicentes singulares, tum quomodolibet oppostas, tum rursus contradicetes quasibet. Sic videlicet ad rem proprie explica tum v surpat genus pro specie,imo speciem aduersam pro aduersa specie: t aquam si cum unum alia
216쪽
ANIMA D. LIB. VI. Qiouia Viimal, leone videlicet, proprie designare velles oreta vocabulorum colusionem ag reges appen Sueaninita hominem bestiam: Attamen cum haec ita sint,insnem capitis contradicentes enantiationes videtur ab
aduersis distinguere. Quamobrem quoniam libra x niuetii summam perspeximus, meliorem aliqua lo & Gniore philosophiam a vero Ic naturali usu requiramus. H Aristotelis magister suit. Aristoteles multa didicerat a Platone: Platonis tamen doctrina contentus non 2 t,sed quae in eo vera x xtilia probauerat, assumpsit: caetera reae cit: alia per se ipsum, qux putauit meliora, ui. Theophrastus ab Aristotele multa c- ouermerus tamen doctrina conterus non suit liberEα, Λ locis a magistro dissensit: excellentiora per sol' - est Denique si philosophiae memori mdiscipulus magistri sui doctrina contutus fuit. Haec vi tus in omnibus magnis ingeniis insita fuit,ut quod maiores laude psoriaque praestates secissent, id posteri stu- --nt efficere: ut quoniam in humanis studus nihil el-set absolutum, corrigere vitiosa, & imperiacta pessic lex Q ti bibo hi rie Aristotelis dili Om
Philosophiam Platonis dispertam multis &. 000 QP tosti eum physicum ethicum distra suo multa addi iti Ita nos e logico organo lopse R' , duae eo usi is illic cumulata sunt disti
rimamus singula semel exponamus : illustria
exempl Aristotelea illa principi , ς' rum Mae artis ac scientiae, sequamur rix parentem usum tractemus M usurpemus. Ne os cae artis doctrinam, & Heliogabali coenam Gl-- aetamus Hie enim Romanus Imperator, inter
ata 2. stiluuae 5c nequiuae sine exempta, parasitis
217쪽
suis coenam exhibebat saepe ceream saepe ligneam peeburneam, aliquando fictilem , nonnunquam marin ream etiam ac lapideam : ita ut illis omnia picta fictaque apponerentur,quae ipse vera coenabat: & tanquam saturi manus tandem lauabant. At nos sapientes Logicae magistri, si praecepta tantum, licet vera, utilia, propria, catholica denique, sed tantum praecepta propon mus , usum in excellentibus authoribus nullum deg
standum apponamus, nullum scribendo dicendoque carpendum permittamus, quid aliud discipulis nolitis, quam Heliogabali fictam pictamque coenam instruimus 3 Ars enim ars inquam,vel rectissima & verissima, vel mille clamoribus intelligentiae ac memoriae impres fa & infixa, tantum pictura est naturae & usus: Clamor de pretceptis logicis, non est usus Logicet Quid itaὶquia, ut saepe iam dixi, Logica, est ars bene differendi de omnibus rebus, non tantum de suis praeceptis clamandi. Ergo nos si praecepta sola proponamus, Heliogabali fuerimus discipulique nostri, nobis parasiti fuerint, qui opiparo logicae coenae non olfactu, non gustatu sed visa tanquam satiati, manus videlicet lavent:& inde ubi suo rexerint, se praeesarὰ coenatos esse praedicent, sese phil sophos appellent: Atque ita, quod in aliis nequitiae genus irridemus, in nobis, mutata videlicet persona, plausu & clamore comprobemus. Quae cum ita sint, ne i
men hunc librum , sicuti de Porphyrio iam & Categ riis admonui, de bibliothecis omnibus tollamus. At xander Caracalla Romanus Imperator, quod audisset Alexadrum veneno, Aristotelis fraude permisto perus. se, vetuit Aristotelis philosophiam doceri, iussitque ristoteleos iam tu plerosque ex Aphrodis ei schola profectos, Romano imperio expelli: Hoc edictum tam s uerum ne sequamur, sed potius Academiae nostrae I gem complectamur: Philosophicos libros non de ve
bo, ut loquitur ad verbum pueris prilegamus,ne multa
aliena, inutilia, falsa permisceamus: sed de puncto in
punctum tradamus, ut tantum catholica doceamus b
218쪽
ANI M A D. LI B. VI. 27'bros organici doctoris in Logica .laquam Prisciani vel
Diomedis in Grammatica, retineamus, philosophiamque e philosophoiu in libris catholicE collecta,ruuentuta perdiscendam proponamus: Denique, quod tam multis locis iam monui, imo perpetuo monendum mihi statui, Logicam logicis Aristotelis principiis conso matam doceamus: Aristotelis vivi usum & exercitationem teneamus. Dies plusquam ducentos ordinariis philosophiae praelectionabus quotannis vacuos, Academiae leges nobis distribuunt, in usu Logicae coniti tuamus sanctissimis legibus pareamus: Iuventutis cuius moderatores δc doctores esse volumus verae & solidae exercitationi di institutioni serviamus.
219쪽
fessoris, Animaduersionum Arist telicarum liber septimus,m
NALYTICI quatuor libri summam quandam uniuersae Logicae continent,& inuetionis copiam & abundantiam quandam proponunt, & iudicium tum propositionis, tum syllogismi, tum in thodi sere complectuntur. Inscriptionis caussa quae fuerit,etsi multa interpretes adferunt, quod αναλδεν, sit λ λμουν ν, Uta πιαπε*έ-ν εις τὰ Οικεια, peregrinantium, & domum reuersorum, nil tamen admodum conserunt . e subiecta re, verbi significationem potius depromamus.Est vero Analysis, omnium artium communis,non unius artis propria: Estque pars exercitationis in omni arte, & prima & extrema. Grammatiacus magister ad exercitationem Grammaticae proponit
primum rudi discipulo Virgili j aut Ciceronis exempla.
220쪽
ANIMA I'. Lin. VII. 22squet αναλυ , retexit,& ad artis legem resoluit de expediti O A liboee. Dciti nobu haec otia fecit. Retexit huius versus etymologiam, &quae pars sit
orationis unaquaeque drctio, ostendit ,&singularum partium proprietates exquirit.O, Admirationas interiectio. Meliboee, nomen secundae declinationis, vocativi casus,singularis numeri: dc caetera eiusmodi: Tum retexit syntaram: O Meliboee, latina oratio est, quia θ iungi tur vocativo. Dcus secit,oratio latina est,quia suppositum de appositum conueniunt in numςro & persona: dc de caeteris eodem modo. Retexit etiam prosodiam, cum puerum interrogat, an Meliboee, otia, recte pronuntietur, illud acutum in penultima, hoc antepenultima: Retexit postremo orthographiam cum requirit ubi
simplex litera, ubi diphthongus sit necessaria: ubi deni-ue haec vel illa litera: cum puer exemplum receptumbi & expositum imitatus sit, eius imitationem rursus ad easdem Grammaticae leges retexit & explorat. Denique in laudatissima Parisiensis Academiae consuetudine de disciplina, totus Grammaticae labor in audiendo puero,in eius themate corrigendo, emcdando, analysis est grammatica: Haec inquam, analysis grammatica eli, quae constructiam iam & compositum orationis exemplum, imo etiam nolitum ad eius imitationem factum, omnibus modis retexit, & ad legem artis expendit. Analysis rhetorica est, cum Rhetor propositum ornatae orationis exemplum tropis & figuris eadem diligentia retexit,cum pronuntiando, voce gestuque elocutionem exprimendo, discipulum ad artis te es reuocat, Ac virum cum praecepto artis Sc decreto, luc gestus, vox illa congruit, interrogat: illiusque examen,
analysis eth rhetoricae In omnibus igitur artibus non solum liberalibus, sed mechanicis,cum sacti operis exemplum ad leges artis examinatur Se probatur, analysis est, examen scilicet de probatio. rmo logica analyss est, cum propositum factae Sc constructae disputati nis exemplum ad leges artis examinatur, quaestio subducitur,