장음표시 사용
231쪽
strat: Sic videlicet Logica magnificis hisce principiis,
definitorum syllogismorum theoremata demonstraret. At dis limite totum est, & plane contrarium est. Definiationes Mathematicis principia sunt, per quas , figurarum affectiones demonstrantur: Hic aute inuentae sunt affectiones syllogismorum alienae, per quas corum definitiones demonstrarentur. Retexamus igitur Arist
telicis principiis has logicas tenebras, & analyseos limine propellamus: Principia dici de omni dici de nullo non demonstrantur: De iis autem paulo post aptius
agetur: secunda ex conuersionibus,non ex primis principiis , sed per impossibile demonstrantur. Conuersio
triplex a Philopono statuitur octauo capite secundi Mnalytici, prima terminorum, secunda propositionum, tertia syllogismorum: Conversio autem, est verbum ut superiora, de quibus dixi, a Mathematicis transtatum: habent enim suas conuersones Mathematici,qui the remata quaedam nominant antastropha: sed harum lom ge dissimiles: ut triangulum aequi laterum, est aequia gulum,& vicissim aequiangulum,est aequi laterum: Nec propositio conuersa posterior ex priore concluditur.aut
demonstratur, sicuti fit in his logicis conuersionibus, inruibus eadem propositio inversa, ad seipsam proba am & demostrandam adhibetur. Conuersio,est etiam Logica quaedam naturalis, ut proprij & subiecti, definistionis & definiti Item in Categoriis dicitur,relata comuerit, v t filius,patris filius: & pater,fiiij pateri Est etiam uaedam naturalis in contingenti, de qua huius capite
uodecimo, secundum oppositionem: Contingit ambulare , Contingit non ambulare: Et reciproca in usu limminum multa & frequentia sunt: Non vivo ut edam, sed edo ut uiuam. Aliquando conuersionis nomine significatur antiphasis, ut capite tricesimo huius conuer
sa propositione, id est sumpta, opposita. At conuersi nis , quae fingitur hoc loco, cum doctrina obscura est, tum demonstratio obscurior, & usus obscurissimus, id est plane nullus . Caussas obscuritatis adhuc multas
232쪽
comperimus,sed tamen hac postrema caussa, aliae plurimae continentur obscuritatis caussae. Lumina igitur de-snitionum , partitionum, exemplorum comparemus.
Quid est igitur conuersioὶ quas species habeti Non definitur, non diuiditur: Obscuritatis causi, sunt in hoe principio iam duae. Diuiditur autem hic propositio trifariam, Aut inesse, aut necesse inesse, aut contingere inesse: Partitio eadem repetitur octaui capitis initio: At vitiosa est: Nam etiam non posse inesse. propositio quaedam est: & sic liber Interpretationis docuit necessarium contingens impossibile: Tertia est caussa obscuritatis in hoc principio. Hic docetur θ' ἐάας π Ωρησιν, secundum unamquamque appellationem, id est modum, negari modificatas vel affirmari: Contingit, non contingit: necesse, non necessie hanc liber Interpretationis appellat σαο. ὐσιν' & paulo post docebis aut negationem hinc essici in modificatis: De quo err re,in interpretatione iam dictum est: quarta est obscuritas. Repetitur hic inutiliter propositionum partitio, uniuersalis, particularis, infinitae: Caussa est obscuritatis quarta. Sequitur deinceps species conuersionum absoluta, nec species ipsae conuersionum definiuntur, generalis, specialis. Caussa est obscuritatis sexta: Exempla tantum ponuntur,eaque ficta, non ex usu deducta: Obscuritas est octaua. Negatio generalis, terminis conuertitur, id est generaliter: affirmatio autem utraque specialiter: Negatio specialis non necessiario conuertitur. H etc conuersio est absolutarum propositionum, demonstrationes conuersarum sequuntur, longe conue sonibus ipsis obstuciores: Si conuerso, res erat naturalis & usitata, cum per genera & differentias definita es.set & divisa exemplis illustribus exponi debuit,alia demonstratione non eguit: quia genere & differetia,id est definitione vera & accurata nihil est clarius, & ad rem probandam Oc demonstrandam evidentius,sicut Aristoteles in Posterioribus veris lime docuit: Imo affirmauit
capite decimo sep timo secundi de Demstratione, omnem
233쪽
nem scientiam definitione fierit at hic inuentae sunt demostrationes ad definitiones demonstradum,id est rem perspicuam obscuradum, ut mox apparebit. Et hic ingeni j labor & sudor incredibilis est: hic igitur consider mus , Quod capite huius tricesimo dicitur, Quod differt
syllogismus ostensivus ab eo, ut ad impostibile:quia illic ambae propositiones secundum veritatem ponuntur, hic altera aut incerta aut falsa est, quae pro vera & certa ponitur: Demonstratio vero primae conuersionis, unde caeterae deductae sunt, per impossibile conficitur,& init imonstratum problema relinquitur: Sic vero res habet
Si nulli A inest oe, nulli α ineris h. Nam si alicui inest, ut γ, non verum erit, nullum hesse α' nam γ,ipsius aliquid est. Haec demonstratio est
videlicet primae c5uersionis: Retexamus igitur demon strationis huius & argumentum & argumentationem: In argumeto abecedarium exemplum est, mutum: Imitatione credo, aliqua geometrica factum, & totis Analyticis continuatum: Imo Geometrarum velut authoritate collaudatum tricesimo nono capite huius, qui pro vera linea, latitudinis experte, pictam linea proponunt, quae tamen talis non est: Ita pro veris argumentationis exemplis, ponuntur hic abecedaria exempla,ut discipulus disserentes percipiat,ait ibidem Aristoteles: At dissimillima res est Geometres enim exemplis licet rudibus& crassis,exemplis tamen aliquid significantibus utitur, eorumque imagine per sensum communes rerum species in animum discentis inducit, qui verus est usus exemplorui nec exempla illa abecedaria geometres concludit. sed res illis exemplis significatas: nec tamen eo quicquam metitur, ut Aristoteles verissime docet OELi-uo primi Posteriorum, & secundo secundi Physici,& in Philosophia tertio decimi tertii,& secudo decimi quar-ti:Nec geometres facit exempla literis, sed exempla literis appellat,ut linea α p,circulus io At in abecedariis Analytici operis exeptis loge secus est: nec enim
familiatibus di sensibilibus ex iis Homeri,Demosthm
234쪽
nis. Platonis, comunes syllogismoru species indu tur, aut appellantur litetis ut syllogismus Homericus most nenicus Platonicus Fled syllogisnu literis fiui & excpla, rei nullius ex epta, nihilque plane signiana
propon utur: In quibus no per tensum,comums' MO- eie, in ani mii discentis inducitur,aut rudibus no tis significata res cocluditur, sed animus ipse inani phatasmate , & rei nullius imagine deluditur. Quapropter liber qui veroruexe plorii luce principia syllogram illustrate statuit his abecedariis excplis, et potius fallacibus & manibus excplis obscurauit. Long& e aliud est, exemplum esse rude & crassum, i iii Ge metria aliud esse mutum,prorius nullum,ut in Ana Iricis ' Pessimique dogmatis per Aristoteleas scholas dispei origo hinc accepta est,Exeplorum veritatem non quirim uasi inductionis, unde principia On nia oriun-
zet quali denique sensus, id est exeplorum verita
In reauiratui. Ergo haec obscuritatis caussa,per Analytica tota in ens atque immensa suit, specie perspicuae ta
men clamatis zela: tum quia exempi yD U
declarationes & illustrationes sint, illustria haec Sc ni a literarum exempla in Logica videlicet accepta sunt. At haec exempla maximε communia sumpta sunt, dicet aliquis quae possent omnibus artibus & disput tonibus ecomm dati. At inquam nullis accommodari possunt, quia nihil sunt:& si vera exempla & famili ria proponerentur, nbnne facilius esset, In quovis Goblemate similia sumere An Chimaeram,quq nullae sunt,m Verarum rem maior est similitudo Z Vtere iis abzcedariis exemplis in exponenda Grammatica, & die te his uti, ut maximὸ communibus, quae deinde possint ad
epistolas, ve Isus,orationes,sermones poetarum, orat
i mophilosophoriam, omnium denique scriptorum accommodari: utrum ridebere, an insanare potius videboee Obscuritatis prima in hac demonstrauone haec caussa est. eadEmque deinceps totis Analyticis continuata,
235쪽
perge, exemplum abecedarium , fiat argumetum Io cum, loquatur & fgnificet aliquid: Quale tamen estὶ an ex primis principiis problema demonstrat ὶ Nihil, sed ex suppositione per impossibile, contradictorium nempe antecedentis,ut duo illa simul admittenda sinu
Quod si ex demonstratione certa concluderetur,ta men nulla esset prioris demonstratio, quia nulla caussa esset,quae doceret,quamobrem esset conuersio vera sed contradictionis vis esset ad consessionem eius, quod non intelligeres, & assensionem cogendam. Altera o scuritatis caussa suerit, si demonstrationem esse credas, ubi demonstratio nulla est: Ac tametsi demonstratio
quamobrem res est, syllogismum no requirit ut in P Herioribus patebit,& Aristoteles ipse docet, qui demostrationum suarum nullam sere syllogismo concludit)attamen eius argumentationem retexamus, & inchoatum in ea syllogismum absoluamus, qud magis vis probationis intelligatur,qui possit hinc effici:quis eritὶ Pone problema, synthesim & progressum conlidera: Nullum p est α Ergo nullam α est p. Si consequens salsum, contradictorium verum est: Aliquod α est λ,ut γ. ex γ igitur in tertia figura per expositionem concludes,
Tanquam n diceres, Socrates est animati Socrates est homo:
liquis igitur homo est animal. Quaenam igitur nic est demonstratio 3 quae caussa antiquior priorque hic proponiturὶ An Socrates, caussa est hominis vel animalis,ut per Socratem,alterum insit alterit An non igitur perinde demonstrata conuersio eo
236쪽
ANIMA D. LIB. VII. 2Irset, cum exemplo esset exposita sine hae demonstrati neZ Lrgo quamobrem conuersio vera sit,per hanc egregiam demonstrationem, nullam caussam docemur. Atque haec obscutitas eli tertia in hac demonstratione: Argumentum & medium est mutum,problematis contradictorium demonstrat, non problema: Contradict num ipsum non apodicticὰ demonstrat. Attamen haec demonstratio,reliquarum demonstrationum, quae conuersionibus demonstrandis adhibentur, fundamentum eth. Vt iam intelligi possit, omnes has demonstrationes contra doctrinam Aristotelis,& contra veram Logicam confectas else. Pergamus: Conuerso generalis & specialis assirmationis, per demonstratam conuersionem demonstratur: Demonstratio utraque totidem obscuritatis caussis ornata. Specialis negationis conuerso demonstratur expositione, vel indefinite, id est exemplo: vi, non sequitur, Aliquod animal non est homo ergo aliquis homo non est animat: Antecedens enim verum est, consequens est salsum. Haec demonstratio licet postrema, S quae non videatur esse, ut reuera non est, demon stratio,sed expositio, attamen primae par est, & e dem est: hic obscuritas,quod quantis vera probatio pro demonstratione ponitur. Sequitur demonstratio modificatarum propositionum, ac primo necessariarum: tamillima nempe, nequid sic frustra repetam, quod ge
neralis negatio generaliter couertitur, affirmatio utraque particulariter: negatio specialis non conuertitur, ob eandem caussam,quae prius dicta est. Haec conuersio est modificatarum necessariarum: Prima sic demonstratum Si necesse ae nulli inesse, necesse est A nulli oc inesse:Si enim contingit Ze α,contingit alicui p.Demonstratio eadem quae prima suit, & itidem vitiis ornata: O scuritatis superiores illae caussae etiam hic omnes repetuntur : mutum est argumentum, problematis contra-
dichorium,non problema probans : ipsum contradictorium, non apodicticὰ probans. Ergo haec demonstratio illis vitiis ornata est, imo vero auctior: Nam quae negationes
237쪽
negationes non sunt, sed speciem assirmativam ha bent, ut mox dicetur deinde, quae pro contradicentibus hic assumi videntur:
quavis repugnent, non tamen contradicunt: Postremδista couersio perpetuo vera non est: Nec enim sequitur, Omnem oratorem, sie hominem est necesse: Ergo aliquem hominem, oratorem esse est necesse. Hae tres obscuritatis caussae nouae sunt,quod affirmationes pro negationibus, non contradicentia pro comtradicentibus, falsa pro veris afferantur. Has igitur demostrationis tam obscurae caussas habemus in uno hoc exeplo: in duabus demonstrationibus affirmationii to idem rursus habemus: Specialis autem negationis o scuritas unica tantum, ut antea: Conversio contingentium, qualis est3 Varia, quoniam contingens multipliciter dicitur, & necessarium, & non nec est arium, de possibile. Assirmatio autem utraque similiter conuertituri
Nam si omne vel aliquod ρ, contingit esse α, & aliquod
α contingit esse usi enim nullum et contingit esse λ, nullum item p contingit esse α' Demonstratum enim est id prius. Haec huius demonstrationis est oratio:qualis, via deamus & retexamiis. Primum caussae muti argumenti, non quaestionem , sed quaestionis contradictorium demonstrantis: imo nullam quaestionis caussam continentis,eaedem rursus hic sunt: & tres proximae repetuntur. affirmationes pro negationibus rursus adhibentur, non contradicentia pro cotradicentibus,falsa pro veris, imo damnata pro demonstratis: primum perspicuum est, s eundum & tertium declaremus:
iquod αesep contingit: Nullum cice ep confingit. quae pro contradicentibus videntur assumi, ad hane
238쪽
demonstrationem,contradictionem nullam habent, desinui esse possunt: ut,
bqvem hominem currere contingit'. Nullum hominem currere contingit:
Sic enim syntaxis est huius orationis, ut liber Inte pretationis docuit,& hoc etiam capite postremo docebitur. Ergo quae pro contradicentibus assiimuntur hic , ea simul vera sunt: tantum abest ut contradicant: Deinde reprehensum postea & damnatum pro demonstrato adhibetur, non solum falsum pro vero: Etenim cuiusmodi est quod dicitur, demonstratam esse conuersonem hanc Nullum ae esse contingit:
Ergo nurum ' esse α contingiti
Nam mox docebitur negationes istas non conuerti. t superiores. H aec singularis in hoc couersionum principio caussa est obscuritatis: Atque exemplo patet eam conuersionem falsam esse: ut, dum hominem, oratorem esse contingit: Ergo nultam oratorem,se hominem contingit. Reliqua est conuersio negationum, quod quaecunque dicuntur contingere aut inesse, aut quia ex necessitate non in sunt: ut, Hominem non esse equum contingit: V em non esse albam contingit.
Illud enim ex necessitate non inest,& impossibile est
hoc vero no ex necessitate no inest: que cotingentis d
plex significatio postea capite decimo sexto rursus eadem ponitur: Quaecunque inquam, negationes sic com .
tingens assumunt, generaliter conuertuntur: Si enim nullum hominem, esse equum contingit: Et nullum equum,esse hominem contingit.
Te Si nultam vestem esse albam contingit: Nullum album est e vestem centingit. Si enim aliquod album, esse vestem necesse est ,es, quam vestem, esse album necessς est: similiter in negatione speciali: Hic rursus assirmationes pro negationis
239쪽
bus,dc falsum pro vero: nec enim sequitur, ut dixi,
Nullum hominem esse oratorem contingit, Ergo nullum oratorem esse hominem continguen Et tamen orator homini non ex necessitate non timest, & non contradicentia pro contradicentibus adhibe nrur,& propositi contingentis definitio conuenit: de postea capite decimo sexto nulla contingentis huius non necessarij distinctione, docetur priuatiuam contingentis non necessatij non conuerti. Quaecunque verox t plurimum, & frequentius in alteram partem inesse nant: nec sunt,ut liber Interpretationis docuit, utrumliabet, nec habent contingens incertum, ut postea capite duodecimo dicetur, in his generalis neSatio non comuertitur,sed specialis. Haec vero conuersio sine demon,
stratione relinquitur & ideo nihil hic in demonstrando peccatur. Capite autem duodecimo postea dicetur o nes continsentis non necessarij propositiones couem, sed longe tecus uuam hic, ut ibi dicetur. Sed interea tamen duo perobscura ponutur,nec explicatur: Extremo aute capite vere docetur cotingentis negationes adhuc expositas,ueras negationes non esse,sed affirmativa habere figuram: Et sicut in absolutis est, sic contingit in
his modificatis affirmatione facit: quod rursus duodecimo capite repetitur,ubi dicitur has Nopositiones,non affirmativas, ted affirmativarum figura habere. Atque haec conuersonum doctrina est: haec demonstratio tam multis insignibusque obscuritatis caussis notabilis Scanimaduertenda: Doctrina caussas obscuritatis multas . habet, demonstratio multo plures: Nec in his adhue quicquam Aristotelicis principiis consentaneum inu
nimus : Quae nubes ac tenebrae,quavis tam multae sint, attamen ut res planissimὸ perspiciatur, fac in conue sonum demonstrationibus tot tamque tetras tenebras
nullas esse: quis erit usus conuersionum Τ ad quam aut cuius operis analysim adhibebuntur 3 Disserui doctrinam conuersonum multis vitiis obscuram esse, plui bus vitiis obscuriorem earum esse demonstrationem, usum
240쪽
usum & utilitatem iam videamus: Hic enim finis est, si sum habeant, ut ad Dialecticam nobis propositam reserantur x conseruentur: si nullum habeant, ut omnino e Logica tollantur: sic Aristotelis principia, xsus αexperientia praecipiunt. Qu.is igitur est usus conuersionum3 Dices imprimis ad syllogismos demonstrandum. ςonuersiones valere : Hic tantum requiram, an capti O- sum de tenebricosum sophisma,syllogismi demonstradi possit esse principium: Etenim ut conuersionem, innia& commentum esse, si nondum satis intellexeris, intelligas tandem: primum nego in infinitis philosophorii,
oratorum , poetarum, omnium denique scriptorum libris extra haec scholastica commenta, ullum conuersionis huius exemplum reperiri: Omnium artium principia prosecta sunt a sentibus Se inductione singulorum
exemplorum, quae vera, quae naturalia, quae utilia sint, collecta: omnia denique Analytica debent esse,& ad analysim, ad exercitationem , ad usum rescrenda, ut ex Aristotelis doctrina tam saepe repeto. At conuersionis exemplum humanum Sc naturale nullum est,praeceptu conuersionis 'ad nullum opus retexendum Ic explicandum valet, propterea non est principium. Dico maius: nego posse ullum naturale, saltem probabile conuersi nis huius exemplum reperiri. Reprehenditur in Analyticis Se Topicis infinite,& damnatur obscuritas, i peta
xur quod in principio & quaestione positum est ,& sophisma stolidum appellatur: Docetur in Analyticis posterioribus omnem doctrinam, scientiam, artem, syllogismum, inductionem, omnemque omnino disputati nem ex antecedente cognitione fieri: At in conuersione res eadem est, Sc conuersio , & conuersonis argumentum: se cum duo quaestionis extrema distinxeris, media nullum praeterea reperies: Etenim quaestio sit, An nullus lapis est homo ' duo sunt extrema lapis N homo)nec in collersione quicquam prςterea ponitur: itaque in conuersione mihi pro quςstionis argumento, qu stion εipsam cauda velut abreptam dc retortam ita concludis: