장음표시 사용
241쪽
Nullus homo est lapis: Ego nullus lapis 6ὶ homo. An no hoc est petere,quod erat in principioξ vel potius disturbare ac peruertere principiti Z Verum quo magistatum sophisma deprehedatur, Age, ex Omni enthyna mate, ut docebitur postea, licet absoluere sillogismum: Nullus homo est lapis: Ergo nulta, lapis est homo: Tnthymema, est argumentum: quaestio ipsa sibi ponitur , & argumetationis summo sophismate texitur: pe fice syllogismum, fatuitatem conclusionis euidentius intelliges : sic autem erit:
Nullus homo est lapis: Omnis lis 6ὶ lapis: Ergo nullus lapis est homo. Atque ita postea,
cum secudae figurae modus primus reducetur ad secundum primae figurae modum per conuersionem, reductio
ipsa, syllogismus erit, in primo modo primae figurae:
imo enthymema tantum secundae figurae. Quamobrem consideremus has Chymaericas ineptias: tantum aberat. ii de ut per conuertiones, sellogismoru definitiones demonstrentur,ut conuersiones ipsae, sophismata absurdisi 'deprehedantur. Syllogismorum vero definitionenium figurarum per se clarae sunt. & illusties o& differentiis, quibus clarius ad demonstra esse possit, effectae: An igitur nox diei, c 'monstratio esse poterit Z Quamobrem uno conuersionum principio, quam caussae conuers; sint,& quam nihil commento sit Analyticum, nihvsum accommodatum, nihil cipiis cosentaneum nihil d stituti & nobis propos
242쪽
227tinuemus. Sullogismus obscure definitus est, partitio eius omissa est: iam musta tenebrarum genera contra
eram Aristotelis doctrina cumulata:pergamus: Quid est syllogismus simplexὶ huc enim perueineranius: quot eius sunt genera' Non definitur,non diuiditur: obscuritas est geminatimo genera ipsa, figurae nominantur , metaphora mathematica: figura enim propriEsignificat formam lineamentis compositam, qualis est in plano Trigono, tetragono,circulo,solido, cubo, ut Aristoteles ipse docet in Categoriis, ubi facit quartam speciem qualitatis, figuram: de quae circunstet unumquodque, formam. Eadem metaphora Aristoteles in Philolophia saepe utitur, cum dicit figuras Categoriarum , ut quinto dc sexto & nono & decimo libris , quas primo Topicorum dc primo Elenchorum, genera Categoriarum appellat: & hoc libro affirmativam figuram,& smilis figurae propositiones eadem metaphora dicit: quomodo etiam Plato figuras politiarum etiam inter- cum nominat. At metaphoram Aristoteles in Platone, ut obscuritatis caussam, reprehendit decimo quinto secundi Posteriorum, & temo, sexto, septimoque Topicis. Et certe interpretes hac metaphora elus omnes syllogismorum modos geometricis figulis nobis insinuarunt: tanquam Aristoteles non modificato verbo, sed proprio vius esset. Sed rem intelligamus: quid est vero
syllogismus simplex primae figurae seu primi generi frno definitur: hic caussa obscuritatis est. In quot species diuiditurὶ diuisio nulla est: noua est obscuritas: Species quomodo definiunturὶ obscure dc consu se: Primo duae senerales simul: Cum igitur tres termini sic se habeant inter se,ut extremus in toto sit medio,& medius in toto primo sit, vel non sit, necesse est extremorum elle hil gismum persectum. Hic definiuntur duo primi modi generales,alter aflirmatus, alter negatus: con se ut dixi & sermonis genere valdE rudi: esse in toto, definitsi prius est, lici de omni: ut cum dicitur, Omnis homo est animal alumes sit in toto homine: Hic vero sermo con-
243쪽
trarius est: non enim attributum in subiecto, sed contra sit biectu in attributo. Huiusmodi ambiguitas mille tenebras in organo logico peperit: esse in , dicitur in C tegoriis, ese accidentis de subiecto : esse in. modo diciatur cile attributi, modo contra subiecti termini: Deinde medium & extrema primae figurae definiuntur: m
dium, quod ipsum in alio sit, dc aliud in ipso: quodque
politione sit medium, & extremorii alterum in alio sit, an altero aliud. At haec inutiliter ita definiuntur: nam problematis,quod cocludendum est, partes & medium, termini illi sunt, & ante sillogismi constructionem reperti sunt: Figura definienda fuerat ex antecessionis Aconsecutionis id est dispositionis disserentia & varietate : Materia syllogismi est in tribus terminis, nec forma
syllogismi per s)llogistri materiam definienda. Atque
ex hoc fortasse commento in Logicam inductum est, ut medium pro argumento diceretur, ratione prorsus aliena: Nec enim in secunda vel tertia figura sic medium
est, nec in connexis & disiunctis syllogismis sic medium est: scholasticum est hoc nomen, vel graecis Aristotelis interpretibus ignotum , qui sec undo capite secundi P steriorum disputant medium in simplici quastione sAn est, quid est nullum esse: In Rhetoricis ab Aristotele fides, probatio, argumentum, nomine vero & proprio dicitur. Hic etiam albitror mathematicam metaphoram esse, ut in extremorum vocabulis, media & extrema in comparationibus numerorum & magnitudinum Mathematici nominant Hinc analysis,hinc terminus, hinc
principia, hinc figura, hinc medium denique & extrema transseruntur. Inter obscuritatis caussas metaphora
statuitur: Omne siquidem obscurum est, quod secudum metaphoram dicitur, ut est sexto Topico. Quod pra ceptum sicubi verum est, certe hic est verum: Hinc orta postea confuso est, ut ad inuentionem medii, adhibe tur syllogismorum definitiones, tanquam inuentionis loci. Post has duorum generalium modorum, & trium primae figurae terminorum definitiones, sequuntur abe-cedaria
244쪽
A N I M A D. L IB. VII. Mycedaria exempla, & demonstrationes, quibus & prima
figura , & tota prorsus Analytica valde obscurata sum: Primam demonstrationem considerare incipiamus. Aristoteles verissime docet in posterioribus Analyticis, non omnes quςstiones nec omnium rerum demonstrabiles esse , non genus disserentia inque de specie demostrari. genus & differetiam, unde fiunt definitiones, alia cognitionis via, primo quippe propositionis iudicio cognosci & iudicari. De Gllogismo umplici primae liguraeci primi modi nunc agitur, &cum ex antecedente superiorum & generum & differentiarum cognatione d finitus sit, nunc tandem quaeratur, an syllogismus sit: perinde ac cum definitum esset animal, diuisuinque in species ellat:& tandem definitus esset homo, animal rationale, quaereretur tandem, an homo esset animat: ad eamque quantionem demonstratio compararetur: At- ue id demonstrabile non esse Aristoteles est. Et tameni uisione genetis id iam milii dedisti: & ambiguum s cis, quod pro certissimo iam posuisti: imo quaestione tua te ipsum ridiculum facis, qui quaeris , an animal rationale sit animal, id est, an stilogismus in primo modo primae figurae,sit syllogismus,&m eo politis antecedentibus , coii sequens suae dispositionis virtute necessario concludatur. Quamobrem quisquis hanc hilogism
rum definito tu demonii rationem commentus est: rem sane verissimis Aristotelis principiis alienissimam comemus est. Veruntamen agὸ, demonstrationem videamus:quaestionem esse de modi primi definitione meminerimus: An si primum sit in medio toto, & medium in toto postremo, necesse propterea sit esse uniuersalem sillogismum extremorum, de primum esse in toto p stremo ὶ Quaenam igitur ratio ad hoc demonstrandum asserturΤSi enim ιι de omni λ,Sc h de omni F necessie esta de omni γ dici: Prius enim dictum quomodo de omni dicimus: Haec tota est demonstratio: Argumentum igitur & medium demonstrationis huius videamus: quam complexionis caussam contineat, aestimemus. Princi-
245쪽
13o PETRI RAMI pium est inquies dici de omni: At hoc principium,est
sententia definitionis, quae demonstranda proponitur, mutatis verbis comprehensa: definitionem etiam tertia
modi consul e complexa: Quod de toto dicitur, si quia vel generaliter, vel specialiter assumas, de eo quoque dicitur. Hoc axioma complectitur primi & tertij modi definitionem itaque ad definitiones ipsas demonstran- , dum, si aliaratur idem, per idem demonstrabitur: aut siquid diuersam putes , posterius & obscurius erit. Constet enim definitio primi modi, de quo nunc agitur, ex suo genere suaque differentia: dicaturque syllogismus simplex primi generis usquequaque generaliter assi matus: Marius & euidentius nihil esse potest. Nulla igitur huius definitionis esse demonstratio potest:& quicquid asseretur ad ea demonstrandii, posterius & obscurius erit. Definitio, ait Aristoteles, est principium, nec omnino demonstrari potest: Ergo frustra,& contra Aristotelis doctrinam ista demonstratio tentatur. Iam vero nonne in hoc opere docetur duos modos primae figuri, omnium syllogismorum clarissimos esse3 ad eosque,c
teros omnes reuocari Z Imo vero tandem docetur in
Posterioribus huc modum generaliter affirmatum, d monstrationis excellentis limae, & omnium praestantissimae modum esse. Si vis igitur probare primi huius modi definitionem per alium quempiam syllogismi modum, nonne vehementer erras ξ& solem tanquam stella aliqua illuminare visὶ Imo vis, quod exemplo tibi fatitem ridiculo confingere non possis. Definitio modi huius , est in quaestione, An trium terminorum primus in toto medio, medius in toto postremo, concludant necessario primum in toto esse postremo: Medium & argumentum demonstrandae quaestionis, dicis esse principium illud, lici de toto. Itaque ex illa quaestione & hoe medio, conclude nobis demonstrationem uno aliquo
simplici syllogismo, non in pluribus, in qua voles figura: Hic ingeni j neruos omnes contende: noc argumen
tum, & illa propositae quaestionis extrema, vho syllo-
246쪽
A N I M A D. L I B. VII. 23 Igisno simplici conclude: An ita concludes 32fcquid dicitur de toto dicitur de totu et tu subi Atti Sed in hoc oliuisimi modo primum dicitur de toto medio, medis pubiectum est postremum: Ego primum dicitur de toto pol emo. An sic unumssillogismum faciesὶ At prosiillogismuin assumptione seceris: Tenta igitur aliam quamuis viam : & si concluseris, tamen in alium obscuritatis locum incideris. Ptima vero omnis demonstrationis humanae sedes, est prima lux, prima clamas: in illo syllogismi modo maior esse nulla potest. Errat igitur qui primi modi definitionem demonstrare vult, x contra Aristotelicam instituendae artis ac scientiae doctrinam peccat, quia per obscuriora progreditur. Obscuritas igitur in eiusmodi demonstratione talis est. Talis est iterum demonstratio secundi modi, ex principio dici de nullo: de qua ne minutatim persequar, quod summatim complecti possum, idem est dicendum:quaestionem non esse demonstrabilem: Deinde principium illud esse ex definitione secundi & quarti modi conflatum : aut si diue sum iit, posterius definitionibus illis & obscurius esse.
Definitiones terti j & quarti modi simul confunduntur,& ex iisdem principiis consimili caligine inuoluuntur Atque ita pro principiis, pro definitionibus & claris
exemplis, demonstrationes nil demonstrantes.& exempla nullius rei exempla adhibita sunt , quae totam hanc doctrinam valde coturbant. An nondum obscuritatum finis estὶ imo vero vix est initium. Quatuor modis recte
concluditur in primo simplici genere , nouem decim
modis vitiose concluditur in eodem genere, Ut norm natim hic docetur: pluribus vero, ut interpretes enum rant. Hos vitiosos modos graeci interpretes appellane
asyllogistos: de quibus si quid praecipiendum erat, in
Elenchis praecipiendum erat, qui errores & sophistarucaptiones interpretantur: sed totis figuris tribus , imo totis Analyticis,i md toto serὸ organo logico haec bella sophisinatum doctrina aspersa est. Interponitur etiam
247쪽
rat,quam particularis. Lt synecdoches usus , ut iam docui, id admoneat. Sed horum vitiosorum modorum definitiones inuolutae sunt, exempla vero nulla sunt inimgnia: tot obscuritates cumulatae: Atque ad eos vitiosos modos refellendum ex principiis omni & Nulli inesse, demonstrationes totidem contexuntur, suis singulet obscuritatis caustis instructae: Unam demonstrationem vi-phismatis huius sic est: Nam & omni, & nulli contingit primum postremo inesse: Termini, omni inesse, an mal , homo, equus : nulli inesse, animal, homo, i pis. At haec demonstratio modo ipso vitioso, qui demostratur,vitiosior est: Nam si quis syllogismum illum ut constantem & perpetuum defendat, satis est ad Veia fortiterque contradicendum & refellendum, aliquando in costantem & falsum docere, & falsitatis unum exemplum proponere: Tu dixeris, Omnis syllogismus primae figurae univcrsus, propolitione duntaxat assirmatus, est constans : Ego contra, Aliquis syllogismus primae figi
Iae uniuersus, propositione duntaxat alarmatus, non est
ro: docere autem ad illam vitiosi modi propositionem niuersalem refellendum , qudd aliquando vera sit, Min tali coclusione maius extremum minori omnino insit, nil attinet: Ergo demonstrare omni & nulli, nil attinet . Deinde cum certos modos noueris, quid opus est obliquos tam curiose persequi ὶ An cum Grammaticus
docuerit leges latinae sintaxeos, substantivi & adiecti-deamus:& quidem primi modi vitiosi, ut reliquos indem etiamur. Syllogismus generalis sola propositione as- firmatus in prima figura vitiosus est: Demonstratio λ-
248쪽
ui,de genere, numero, casu, recte faciet, si omnium soloecismorum contrarios modos praeceptis persequaturi doceatque, cotra hanc syntaxim fieri soloecismum primo genere, deinde numero, tum casu, tum genere αnumero, tum genere & casu, postremo his omnibus rCerte cacotechnia talis, valde sit inepta, & Aristotelis crae docti inae cotraria, qui docet in Posterioribus principia artium & metiarum tam pei spicua esse oportere, ut contrariis rerum vitiis nil inde sit neque certius, neque notius: quique aliam facit attem Elenchorum, ubi proprie de iis vitiis,s quid praecipiendum sit, praeciperetur aliam syllogismorum. Ergo videmus quot obscuritatis caussae in hac una demoliratione sint: Ac quoniam huiusmodi nouendecim sunt, singulique tales demonstrationes videlicet capiant, ex his vitiosorum modorum demostrationibus, quot obscuritatis caussae oriantur, iam percipitur: ne miremur tantam in hac figura obscuritatem esse, ad quam consandam, tam multae caussae concurrunt. Ninil erat ex Arverno illo monte
intuenti clarius, nihil aspectu iucundius arboribus &pratis: cum nubes interuenisset, nihil obscurius, nihil aspectu trimus: Sic logicis stllogismorum dogmatis in bono definitionum, partitionum, exemplorum lumine positis nil erat euidentius,nil humano ingenio gratius:
cum Vero tanta, tamque multis caussis inuoluta obscuritas incidit, nillil est cognitu dissicilius nil ab ingenuo& liberali hominis ingenio alienius. Quamobre ut syllogismorum doctrinae germana veraque claritas ad Armotelicam methodum restituatur, restituantur redi rum modorum definitiones, partitiones, insgnia exempla: vitiosorum tanta vanitas tollatur, tam multae de rectis & obliquis modis,demonstrationum obscuritates tollantur . tollantur abecedaria & muta exempla. Primet
sigurae, seu primi generis simplices syllogismi persecti
est e dicuntur, & vere quidem dicuntur: Ratio autem persectionis a sumptis e principio falsi, repetitur e nil enim definitiones s 1llogismoriun,primae figurae princi-
249쪽
piis,dici de omni & de nullo, prorsus indiget. Quae sunt igitur inquies,syllogismorum principia' An inquam, id nondum satis exposui3 an non iam toties Aristotelicam philosophia proposui Z Definitus est sy llogismus , diuisus est in species, species definitae: luaeris an genus, speciei conueniat, & primus modus, definitus sit syllogi Danus, id est constans & perpetua conclusio 3 Hic si ratio aliqua siit quamobrem, sane sola fuerat syllogismi definitio:Si requiras praeterea definitionis rationem, nihilo plus agas,ut inquit ille, quam si des operam, ut cum ratione insanias. Sic Aristoteles affirmat genus, disserentiam, atque ex iis conflatam definitionem demonstrari
non posse, sed principia demonstrationis esse: Ergo syllogismorum definitiones, sani sillogismoru principia.
Secunda figura non minus est obscura, quam prima fuit: quomodo discutiemus caussas huius obscuritatis 3 Ad illum Arvernum montem redeamus: analysim definitionum , partitionum, exemplorum praeseramus, o scuritatis caussas excutiamus & aestimemus: Secundam
itaque figuram perspicue definiri, & in species diuidi, easque definiri,& exemplis illustrari oportuit,ut perspicue traderetur: Horum nihil actum est,& propterea res est obscura: Desinitionem primum secundae figurae retexamus: Quando vero idem huic omni qui lem, illi vero nulli inest, vel utrique omni,vel nulli,ffguram quiadem huiusmodi voco secundam, ait hic author: At definitio ista vitiosa est, nec omni soli definitio conuenit: speciales enim syllogismi secundae figurae,iales no sunt, nec solis secundae figurae syllogismis conuenit: sophis. malis enim conuenit: cum ex duabus vel affirmationibus vel negationibus hic aliquid concluditur, sophisma est, non syllogismus : Vitiosa igitur est ista definitio, de obscuritatis est caussa, cum pro vera sumitur. Diuidi genus hoc in suas species secundo loto debuit: non diuiditur.
250쪽
A N I M A D. L I B. VII. 23sditur: secunda est obscuritas e Species singulae definiendae,& exemplis Homericis, non Choerileis illustrandae Definitiones duorum primorum modorum colanduntur simul, simul item duorum postremorum: exempla nulla sunt insignia: obscuritatis causae sunt: Termini tres, ut in prima Dura, definiuntur ex dispositione antecellionis & consecutionis , id est ex sorma syllogismi: haec obscuritas est triplex, & quidem ordine valde n uo, ut medius terminus, hic politione sit primus: Quia opinor in diagrammate aliquo primum categorcina
sit, nullus in hac figura persecius syllogismus esse dicitur, quod in eodem capite bis rursus proponitur: S li sismorum huius figurae definitiones per se clarae sunt& illustres: at per eas definitis modis si requiras quamobrem syllogismus insti& syllogi sticae conclusionis ne- cellitas, id est quamobrem unicuique speciei suum genus adsit, adseram generis ipsius definitionem, quia sit
dispositio, qua quaestio cum argumento disposita necesii id concluditur: quam tamen iam intelligere debueras ex antecedetibus: Sa longius pergas, dicam te Aristotelis Logicam nescire, & propositionis immediatae medium quaerere: Deinde si petas a demonstrationibus de deductionibus ad impossibile, rationem aliquam, mOnebo te, in conuersionibus & deductionibus ad impossibile, nullum medium, nullamque caussam quaestionis
tu e c6tineri,idque in rem prorsus ridiculam conuersone tua conuerti. Esto nobis primi modi secundae figurae demonstratio per conuersionem: ut,
Nullus improbus est sapiens: Omns philosophus elisipiens: Nurus philosophus ieitur est improbus. Reducatur nobis nic syllogismus per conuersionem ad primam figuram: Convertatur igitur propositio: Nullus improbus est sapiens: Ergo nullus sapiens est improbus: Hoc siquidem lumine atque hoc iudicio illuminatur id iudicatur nostra reductio:At ista couersio,est enthrme-