장음표시 사용
251쪽
nia secundae figurae: & si absoluatur, eodem plane m do, sed sine argumento ita concludetur: Nullus improbas est sipiens: Omnissapiens est sipiens: Nullus sipiens eji improbus. Atque ita iudicij modus idem per eundem iudicii modum , imo syllogismus ex argumento suo constans Mpartibus absolutus, per syllogismum nullo argumento compositum , parte una truncum ridicule atque ineptὁ iudicatur: Quae qui diligentius reputabit, mirabitur profecto cotra verissimam Aristotelis de principiis doctrinam , talem cacotechniam tam diu retineri. Perge, vix initium tenebrarii retexuimus: Demonstrantur tres primae definitiones per conuersionem de deductionem ad impossibile: quarta tantum per impossibile: demonstrationes septem sunt: tres primae argumento illo abe-cedario & muto primum, deinde sophismate conue sonis innixo: quarta argumento illo itidem muto, coque problematis contradictorium, nil apodicti cum c plexo: Hae tenebrae multae sunt . sed tamen vitiosi modi duodecim minimum plures enim videntur in hae conuersone indicari) sed tamen duodecim longissimὀtenebras istas superant: Definitiones singulorum &exempla suas obscuritates ostendunt. Demonstrati nes illae singulares, per terminos esse & non inesse, obscuritatibus, ut antea,decoratae sunt. Atque interea singulare etiam demonstrationis genus in tertio modo vitioso contexitur, quod omni inesse, non liceat sumere: idque per impossibile Sc infinitum demonstratur, argumento muto, nil quaestionis apodicti cum complexo.Qu amobrem ne miremur huius capitis doctrinam tam obscuram e lse , cum caussas obscuritatis tam multas vis deamus : Definitiones, id est principia vera per conue
sones, id est commentitia principia per deductiones ad impos Iibile cogentes, non docentes obscurantur: Llenchi in sillogismorum modis demonstrantur , de quidem via ipsis Llenchis dc sophismatis obscuriore de-
252쪽
monstrantur: mutis exemplis omnia coficiuntur. Quid igitur miremur,rem tam obscuram esse
Analytice primam figuram secundamque percensuimus : analy leos lumine tenebras utriusque & obscuritates ostendimus: Analytice etiam tertiam figura percenseamus: analyseos lumine tenebras huius discutiamus: ad eius peripicuitate, Aristotelicam ver doctrinae& materiam & formam, insigniaque illa definitionum, partitionum, exemploru lumina requiramus: Anali lici denique in opere analὶ tico retexendo & resoluendo simus. Quid cit igitur teitia figura Τ Quando aute eidem, hoc qu: dem omni, illud vero nulli inest,aut ambo omni aut nulli huiusmodi figuram voco tertiam. Definitio figurae tertiae est vitiosa: non conuenit omni syllogismo tertiae figurae, specialibus enim non conuenit:Non conuenit soli syllogismo tertiae figurae, sophismati enim
conuenit: ex ambabus negationibus non syllogismus,
sed sophisma sit. Prima est huius figulae Obscuritas Exitiosa definitione : Secundo loco tres tei mini ex dispositione & syllogisnu sorma definiuntur: Hic tam vitiose, quam in utraque superiore figura, obscuritas est. Te tio loco dicitur in hac figura nullum syllogismum perfectum esse. & tandem repetitur obscuritas est: Cmnes enim sunt persecti, nec ad se demonstrandum, suis definitionibus quicquam clarius habent. Quarto loco partienda haec figura fuit in modos quos habet: partitio nulla est: obscuritas est. Quinto loco definitur modus primus nouo genere, solo exemplo,& illo quide muto, ut postea secundus: obscuritas est. Tertius & quartus modus definiuntur eadem colasione , qua modi primae& secudae figurae definiti sunt:obscuritas est. Rumius Asextus separatim quule: sed qui ou intus esse debuerat, ex mutata propositione secundi factus, postpostus est.
253쪽
& partitionis nobis ostenditi Exemplorum vero, quibus demonstrandae & illustrandae definitiones suerant, an lysim persequamur : Exepta insignia & Homerica nulla sunt: multiplex est obscuritas. Nec vero satis est definitionum , partitionum, exemplorum lumina deesse, demonstrationum obscuritates, ut antea, toto capite consperguntur: quatuor primae species, per conuersionem, reductionem, expositionem demonstrantur, & ad primam figuram reuocantur: quinta per deductionem Mexpositionem: sexta percouersionem: Quindecim sunt demonstrationes, singulae suis illis caussis obscurae. Est vero per expositionem demonstratio perridicula, qua probatur per exemplum singulare, quod uniuersaliterpositum fuerat: Omnis homo etsi rationalis: Omnis homo ellanimat: liquod igitur animal est rationale. Demonstratio per expositionem sic instruitur
Socrates est rationatu: Socrates eji animes:
Ergo aliquod animal e st rationale. At Aristoteles multd certisis docet in posterioribus Analyticis, veras rerum demonstrationes de superiolibus naturaque prioribus caussis accipi. Atque hic etiam vitium aliud est, quod syllogismus, Aristotelis legibus informatus atque descriptus, per argumentatione probatur : cui locus inter syllogismos apud Aristotele nullus instituitur:de singulari enim & ex propriis enunti tis syllogismo, nil apud Aristotelem docetur. Quid vitiosos modos 3 quid eorum demostrationes recenseam, aut retexam3Modi vitiosi decem, in quibus singulis e dem prorsus est obscuritas: Definitionum & exemplorum insignium perspicuitas nulla: causae sunt obscuri. tatis: Demonstrationes illis vitiis,quibus in aliis figuris praedictae. Atque etiam demonstratio illa singularis, de qua in secunda figura dictum est, hic explicatur in ter tio & sexto vitioso modo: Non licet sumere terminos,
254쪽
nulli inesse,si minus extremum inest alicui medio, id alicui non inest. Atque utrobique demonstratio duplex instruitur, altera per impostibile, altera per infinitum. Obscuritates nouet in quatuor demonstrationibus sunt,
demonstrationis nullo argumento: Sic in vitiosis modis obscuritates tam multae sunt. Quamobrem ne narremur, hoc caput tam obscurum esse: definitiones & pa titiones & exempla, quia lumine suo carent, obscurit iis multas caussas attulerunt: Demonstrationes rect rum modorum,demostrationes vitiosorum, multo plures pepererui. Verum enim uero tribus figuris tam pem
spicue, tamque euidenter x esare, quam adhuc dictumeit, expositis, corollarium septimi capitis admirabile prorsus addatur: repetatur primum, ex specialibus nihil nquam cocludi obscuritas prima est: id confuse repeti nil attinet. Sed perge: svllogismos suos habet prima Ggura,suos habet secunda,suos habet tertia: communes omnium figurarum deinceps explicantur: Cum autem assiimatiuus & privativus, & uniuersaliter sumptus privativus, semper fit syllogismus minoris extremitatis ad maiorem: ut si a quidem omni λ vel alicui . hautem nulli κ, conuersus in propositis, neces ex alicui α non inesse. Similiter autem & in aliis figuris: semper enim fit per conuersione syllogismus. Hos duos modos Grae
uersos, vulgus in nostras scholis appellat rape fimo cr Tria semorum: Exemplis exponamus, quo facilius ineptiae deprehendantur. Exemplum Fapesino in prima figura: Omnis vir bonas e ZI Ludiis:
Nulliu sophisti est vir bonus: liqvu igitur laudandus,non est sophissa. Complexio directa erat, Nullus igitur sophista Iaudandus ea vero non procedebat: quare per conuersionem
contorta complexio est, hoc modo: Aliquis igitur laudandus , non est sophista. Vides quam volubili rota figulus huius operis complexionem conuertat 3 At quis
255쪽
isto modo ratiocinatur, aut argumentatur 3 Proserant huius doctrinae doctores, Homericum aliquod, Plato nicum, Aristoteleum etiam extra haec commeta, ullum naturale exemplum: Recordentur Aristotelicae doctrinae in Analyticis etiam tantopere celebratae: principia artium, singularium exemplorum induetione non solum colli i, sed collecta cum traduntur altis, illustrari: Rrtium ommu mater experientia & obseruatio ait Ariano teles,inducantur. Ergo nobis huius artis,huius regulae vera & naturalia exempla e praestantibus authoribus deducta & obseruata proponantur: Hςc enim commentitia & captiosa sophi imata, ἡ tenebricosis conuerse sonum sophismatis educta sunt. Simile est secundi ge
liquis bonus vir est laudandus:
Friete somorum. sopbiIna esZUir senim liquis igitur laudandus,non est sopbista.
In secunda tertiaque figura hae coclusiones non habent ab usitatis modis collocationem diuersam,nasi quod secundo loco propositionem statuunt,assumptionem prismo ,& quod complexionem habent in secunda figura
specialem: Secundae enim figurae primo& tertio, te tiae secundo &sexto modis concluduntur insecuda figura sic:
Omnes improbi sunt m en: Fapesino. Nullis pientersunt mistri: Ergo aliquis improbus non est sepiens. Pquis sipiens est beaturi.
Frietesomorum. Nullus improbas est beatusn
liquis igitur sipiens non est improbus. In tertia idem prorsus erit: pone i itur priore loco,quod secundo est, omnia congruent ad artis legem, quae est secundae figurae modis quatuor illis: vi,
Nulli sipientes sunt miseri: Tapesino. Omnes improbi sunt mistri: liquis igitur improbus,non est sipiens.
256쪽
ircussi improbi unt se uti: tiresomorum. uis hiens Hiberis:
liquis igitur viens,non eli improuus. Mutatio autem loci nec lcgem, nec spectent i Illogismi variat:& syllogismi partem metimur non loco, lea sen: & collocationis ratione Sc lxber Interpretationis
vere docet, transmutata nomina & verba idem significate. Verum quid in his lomniorum nugis orationem maiorem consumo, cum e conuersiosum deliramentis
deducta esse dixerim Z In tribus figuus singulis definitiones duae, exempla duo perspicua si suilliant, res aperta es et: Duodecim caussae lunt obscuritatis: lingulae demonstrationes non exprimuntur, sed indicantur. Demonstrationes sex suerunt, singulae visitatis vitias om tae .caussae sunt obscuritatis: Ita capitis huius vix decem
versus,tot caussas obscuritatis habent. Repetituran fi tam propositionem specialis loco possitam idem facerecobscuritas est. His generibus expositas si putes omnes smplices sillogismos contineri, salietis: Licet enim ex propriis pro positis in v nocivo iue genere ratiocinata, no tantum ex praescriptis legibus obseruate , vmatio negatioque, ad rationem dispositionis expositae conueniant, sicut Dialectica nostra docuit:& in sinstulis fistutis duo sunt modi: Sex igitur definitiones, totidem
exempla desunt cauis que distumatis duodecim
& exempla omnia actionum humanam ad quas praecipue Logica tamen adhibetur singularia sunt,sicut artium omnium, licet praecepta generalia sintvsus tamen in singulis sere exempIis x experimentis versatur. Nec audienda vanitas scholasticae distinctionis nescio curas,
quod singularia reiiciantur a disciplinis in quasi de propria & singulari conclusione non sit ge'eralis es uniuersa praeceptio: Et in his figulis praeceptio quae isto genere concluditur,non adii beatur tanquam principiam aliquod probandoru syllogismorum. Atque adhuc um- uersae caussae obscuritatis in hoc capite sunt ram multae.
Reliquo capite concluditur reductio syllogismorum in
257쪽
dam figuram iud: catur: per tertiam indicatur: omni denique sillogismi certo dc constanti genere iudicatur: nec illa iudici j constantia , t eau nione clarior ciscitur, sed conuersionis Sc deductionis tenebris Obscuratur: in Geometria vcro, tuo facilius idem spatium agri,campi, insulae, cuiusuis denique rei dimetiare, rem ipsam nil ulcommutas, sed hanc rei formam, in illam reducis, dc dimensionis modsi clariorem tibi constituis: At hic si perimpossibile reducatur sillogism β , res ipsa tota commutatur: Contradictio duarum partium sumitur, si per conuersionem una saltem pars magna & insolita, iudi- cij perturbatione conuertitur. QRamobrem reductionis geometricae dissimillima est haec reductio logica, illaque scientifica, haec plane sophistica. Atque adhuc haebellae caussae sunt, quibus analyticae Logicae vel inuentor, vel certe compositor, he a suis appellatur : At ut dixi, ista γλογεω πία, φιλολοιο -- λογιλα peritia perdidit. At ista subtiliter inuenta sunt,dicet aliquis, & accidere pollunt: syllogismus enim alius in alium per haec principia reduci potest. Sint stulte &fallaciter, ut sunt, non modo subtiliter inuenta: quid tum 8 An est artibus propositum, praeceptis complecti, quae fieri aliquando ,&subtiliter cogitari post uni, an
potius quae humanae vitae conueniunt, quae nos rebus
gerendis tractandisque prudentiores Ic aptiores eis cere possuntZ Finis artium non est subtilitas, sed vera solidaque utilitas: Suppositiones, amplificationes, subtilitet ab ineptis hominibus erant inuentae : dc lieri poterant, quae his tradebantur: ac diutius quam bonis ingen: is expediebat, retentae sunt atque approbatae: Cur igitur ab omnibus scholis nunc reiiciuntur de exploduntur quia nullum cogitationis suae fructum se tant: quia nihil hominum prudentiam iuuant. Explodantur igitur dc haec similia tot vanitatum commenta, nec sub existimatione vanae authoritatis, tanta vitia diutita lateant:
Subtilitas vero si tantopere placeat, placeat in exquirendis aperiendisque utilibus rebus jusque ad usum vi-
258쪽
tae, necessitatemque conserendis: Liceat acutis & subtilibus esse. Sed in promouendis humanis studiis, in occultis infinitarum rerum quae nondum cognitae sunt naturis explicandis, in ampliticanda degendae vitae ratione demque Aristotelica principia,ἐμπήρία,λzριλιπαγώγη,vigeant in artium studiis & regnent. At perfectio, dices, Ne absolutio artis hic quaesita est, ut ex omnibus numeris doctrina constaret: & in Geometria sic θεωρη-μπα sunt quaedam, quae nullum prorsus usum ex sese asserant, sed ad aliorum demonstrationem pertinent: sic conuersio , deductio, caeteraque syllogismorum principia nullum habeant usum : at valent ad Logicam genesim demonstrandum. Verum plerique his nugis defendendis nimis nugatorij sunt: dum enim eiusmodi aliquid respondeant, magnos se Dialecticos esse existimant. Quid vero dicant,quam consentanea rationi, nil reputant. Persectio artis, aiunt, in his ineptissimis ni gis quaesita est: Hanc obiectionem tam leuem, elut arcem tamen ad impetus omnes satis idoneam putant.
Quid igitur artis est persectio ξ quid absolutio ξ nonne
tota ad unam summam naturalis rationis confirmati
nem reserenda estὶ nonne hic & inuentionis & dispositionis finis conspirans ac plane consentiens est, ut si mani ingeni j vires,ingenio ipsi ostendantὶn5nne
ρία ορια, de quibus tam saepe iam dico, id spectant Asibi proponunt similis vero si fuerit error in Geometria, qui tamen plane non est, an eius exemplo ista vitia laudabunturi Vtinam Geometriam sic institutam haberemus, ut Platonis,ut Aristotelis tempore instituta fulci quam pueri in puluere facile discerent: demonstrati nibus permultis careremus, quas vix ac ne vix quidem
viri aetate M iudicio firmi percipere queant. Tt quidem
talem Geometriam futuram non despero, in tanta prassertim excellentium ingeniorum ubertate: Sed nunc de Logica: Qui igitur artem Dialecticam scribit,statuat sibi ante oculos Aristotelicam ἐμπήρί--I ρί- naturalis denique illius & humanae rationis exemplum imia tandum:
259쪽
ANIMA D. LIB. VII. et standum: Tum vero persectissimam artem se fecisse , si
volet, glorietur, cum eius omnes actiones usitatas Rconstantes, omnes earum species & partes, omnium etiam patrium particulas ex eodem fonte experientiae
derivatas, definitionibus , partitionibus, exemplis expresserit: nihil autem de suo comi nascatur, nihil fingat, nihil somniando mentiatur. At in omnibus antecedentibus,ac deinde consequentibus tenebris, quas accusamus , nihil est ex quotidiano usu, nil ut ex ullo humanae vitae exemplo sumptum probari potest: nulla denique nulla Leρία est. Redeamus igitur ad illam summam & primam demonstratione , & Aristotelicis principiis fundatam: Ars dialectica ab obseruatione naturae deducenda est,& ad eandem confirmandam, si imbecillior suerit, reserenda est: Nihil autem huc ex iis persectionis ta multis impersectionibus reserti potest. Con-sderent igitur qui i sta tantopere defendunt ,-atten dant , quamobrem sine ulla ratione, sine consilio, sine usu , sine ullo vero argumento tenebras istas ad pernicie iuuentutis alant. Ne vero putemus has nugas nunc
I rimum reprehendi, Antipater & Chrysippus apud Ga-enum secudo de placitis Hippocratis & Platonis iampridem deriserant: & Galenus ipse ait syllogismorum
reductiones, & omnem eiusmodi syllogismorum complexionem, vanitatem inutilis rei esse non mediocrem. Sed ab his tenebris ad alias pergamus: maiores enim εc obscuriores supersunt: capita enim quatuordecim sequuntur, omnium, quae adhuc retexuimus obscurissima, in quibus de modificatis conclusionibus & puris N permissis agitur: quasi trium figurarum descriptae leges omnibus simplicibus propositis concludendis non sunficiant. Meminerimus Aruerni illius montis: unum esse ut in orbe , sic in arte solem, cuius lumine illustrentur omnia: neque campos virentes nigros esse, neque syllogismos atros, sed nubes tetras , sed captiones obscuras esse. Analy sis igitur verum Aristotelicorum principiorum solem reducat, tenebras depellat: ex Aristotelicis
260쪽
& Analyticis libris sol nobis existat, qui tenebras operis Analytici discutiat, sillogismosque perspicuos , discretis nubibus ostendat. Syllogi sinis igitur simplicibus expositis, quid sequi debuit Coniunctus syllogismus definiri, diuidi, exemplis illustrari debuit: illum sesem pars ea doctrinae requirebat Hic eadem querela nostra non potest esse, quae prius fuit. Syllogismos simplices, exceptis propriis, de quibus nihil diceretur, conquesti sumus in tribus figuris obscurari: coniunctos deinceps obscurari non conquerimur, sed de his ne verbum quidem saltem nominatim seri dicimus: Et cum post Aristotelis obitum satis constet a Theophrasto & Eudemo discipulis Aristotelis hos syllogismos obseruatos & notatos & descriptos esse, organi logici compositores Minterpretes accusamus, qui non modo de his syllogis mis in organum logicu nihil includant, cum Porphyrium tamen minus necessarium includant, sed tribus figuris omnes syllogismos includi imperitis suadeant, ut postea dicetur. Collegimus igitur sigillatim caussas o scuritatis, quibus syllogismorum simplicium doctrina
esset inuoluta: capita septem suerunt: Deinceps vero numerari sigillatim caustae tenebrarum vix possunt: t
loque Analytico primo, imo reliquis potius Analyticis
totis tenebrae immensae quaedam & infinitae sunt, quae ana lusim, Logicae exercitationem, & usum Logicae non modo nil adiuuent, sed omnibus modis turbent & impediant. Sed tamen Analytici primi summam persequamur. Genesis syllogismorum adhuc tractatur: Magister operis Analytici docet octaui capitis initio, leses figurarum expositas, absolutorum propositorii syllogismis conuenire, modificatorum syllogismis non conuenire: Quoniam, ait, diuersum est & inesse & ex necessitate inesse, & contingere inesse, manifestu quoniam & syllogismus in unoquoque diuersus est. Haec caussa est c fusionis infinitae, quae postea consequitur: Modificata proposita aut pura sunt, ut sola necessaria& sola contingentia aut mista cum absolutis, aut inter se. Itaque figurarum